Lí luận và thực tiễn cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước Việt Nam hiện nay - 2 pps

nghiệp ngày càng nhiều, thiếu công ăn việc làm, nhiều tệ nạn trong xã hội gia
tăng,nguồn vốn vay nước ngoài ngày càng lớn
- Những hạn chế của doanh nghiệp Nhà nước không chỉ làm thâm hụt ngân sách
Nhà nước mà nó còn làm cho quá trình thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa của
đất nước bị chậm lại, kinh tế kém phát triển dẫn đến ngày càng tụt hậu so với nền
kinh tế của các quốc gia trên thế giới.
- Những hạn chế của doanh nghiệp Nhà nước do nhiều nguyên nhân khách quan và
chủ quan gây ra. Nhưng nguyên nhân cực kỳ quan trọng gây ra tình hình trên là sức
mua của nhân dân, sức mua của nông thôn còn thấp, thị trường chưa được mở rộng,
cơ quan quản lý chưa hoạt động hiệu quả, trình độ ứng dụng khoa học còn non kém,
thiếu nguồn vốn đầu tư…
Qua đây có thể thấy những thành tựu và hạn chế của doanh nghiệp Nhà nước,
những tác động của những thành tựu và hạn chế đó tới nền kinh tế, tới cuộc sống,
định hướng phát triển và chiến lược phát triển của nền kinh tế quốc dân.
4. Những vấn đề đặt ra trong việc củng cố sắp xếp các doanh nghiệp Nhà nước.
Nhằm quán triệt các quan điểm và yêu cầu của Đảng và Nhà nước ta, đã đề ra
những vấn đề trong việc củng cố sắp xếp các doanh nghiệp Nhà nước:
- Sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước, duy trì và phát triển những doanh nghiệp Nhà
nước làm ăn có hiệu quả, giải thể và cho phá sản các doanh nghiệp Nhà nước bị
thua lỗ kéo dài.
- Sát nhập các doanh nghiệp nhỏ vào các công ty lớn, thành lập các công ty ngành
hàng nhằm tăng sức cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước, thị trường khu
vực và thị trường thế giới.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
- Đổi mới cơ chế quản lý doanh nghiệp theo hướng giao quyền tự chủ kinh doanh,
từng bước xóa bỏ cơ chế Bộ chủ quản, cấp hành chính chủ quản nhiệm vụ là sự
cách biệt giữa doanh nghiệp Trung ương và doanh nghiệp địa phương, đồng thời
tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát của Nhà nước.
- Cổ phần hóa một bộ phận doanh nghiệp Nhà nước theo yêu cầu của xã hội hóa nền
sản xuất, đặc biệt là xã hội hóa về vốn.
Sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà nước là một vấn đề vừa có tính bức xúc, vừa có

tính cơ bản. Đây là một công việc phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh
vực và nhiều tầng lớp dân cư, nó đòi hỏi phải chi phí nhiều nguồn lực và không thể
giải quyết một cách nhanh chóng. Để đạt được những vấn đề đặt ra trong việc củng
cố sắp xếp lại các doanh nghiệp thì các doanh nghiệp phải giải quyết một số vấn đề
chủ yếu như sau:
+ Vai trò chủ đạo của doanh nghiệp Nhà nước phải được khẳng định dựa trên cơ sở
nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội và năng lực cạnh tranh là chủ yếu. Các doanh
nghiệp Nhà nước là công cụ vô cùng quan trọng của Nhà nước để dẫn dắt nền kinh
tế quốc dân phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
+ Cách tiếp cận vấn đề sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà nước cần xuất phát từ
quan hệ sở hữu, phải có quan điểm đúng đắn về cơ cấu sở hữu trong các doanh
nghiệp Nhà nước. Đặc biệt, coi trọng quan hệ giữa doanh nghiệp Nhà nước và các
thành phần kinh tế để tạo lên sức mạnh tổng hợp của toàn bộ nền kinh tế.
+ Tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng trong sản xuất kinh doanh giữa các
thành phần kinh tế.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
+ Xác định đại diện chủ sở hữu tài sản của Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước
trên cơ sở phân biệt quyền sở hữu và quyền sử dụng.
+ Hoàn thiện chức năng quản lý của Nhà nước về kinh tế trên cơ sở tách quyền sở
hữu Nhà nước của các cơ quan Nhà nước với quyền sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp, xóa bỏ chế độ cơ quan, cấp hành chính chủ quản, với doanh nghiệp là chủ
thể sản xuất vốn lâu nay đã can thiệp quá sâu vào hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp, biến doanh nghiệp trở thành vật phụ thuộc của cơ quan hành
chính Nhà nước, gây nhiều phiền hà, cản trở, nhưng rút cục không chịu trách nhiệm
đối với những hậu quả xấu đã xảy ra, cũng như đối với các phán quyết sai trí của
mình.
+ Thiết lập một cơ quan độc lập để thực hiện chương trình cải cách doanh nghiệp
Nhà nước trong một số năm. Như đã biết, việc sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà
nước là một bộ phận quan trọng của lực lượng sản xuất, do vậy cách tiếp cận vấn đề
cũng phải xuất phát từ các quan hệủơ hữu, quan hệ quản lý và quan hệ phân phối;

đặt toàn bộ các quan hệ đó trong mối quan hệ tương tác giữa các thành phần kinh tế
trong quá trình vận hành theo cơ chế thị trường dưới sự quản lý của Nhà nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
III. Nghiên cứu quan điểm và các giải pháp tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp
Nhà nước ở Việt Nam.
1. Các quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà
nước
Nói đến quan điểm về cổ phần hóa, trước hết ta phải khẳng định cổ phần hóa không
phải là tư nhân hóa. Cổ phần hóa là một nội dung đa dạng hóa sở hữu, là quá trình
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
chuyển đổi hình thức sở hữu của một chủ thể thành sở hữu của nhiều chủ thể, trong
đó Nhà nước là một chủ sở hữu. Còn tư nhân hóa là chuyển sở hữu Nhà nước thành
sở hữu tư nhân, Nhà nước không tham gia là chủ sở hữu một phần vốn và tài sản
nào.
Qua những phân tích, đánh giá tình hình hoạt động của các doanh nghiệp Nhà nước
sản xuất kém hiệu quả, ta thấy cổ phần hóa là con đường tối ưu để các doanh nghiệp
này tồn tại và phát triển. Việc đẩy mạnh cổ phần hóa được Đảng và Nhà nước
khẳng định tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (1996) là "Triển khai vững
chắc và tích cực cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước để huy động thêm vốn tạo
động lực thúc đẩy doanh nghiệp Nhà nước làm ăn có hiệu quả, vốn huy động được
dùng để đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh". Cổ phần hóa là công cụ huy động
vốn hiệu quả cao. Thực chất của vấn đề CPH là tối ưu hóa việc huy động khó khăn
hoặc đang giảm sút như huy động vốn qua ngân hàng, đầu tư nước ngoài… quan
điểm này cần được phổ biến rộng rãi đến các chủ thể có khả năng mua cổ phiếu.
Đứng trên góc độ người lao động thì Cổ phần hóa chính là một cơ hội để vươn lên
làm chủ sản xuất. Động lực này thúc đẩy người lao động làm việc hăng say hơn,
năng suất và chất lượng cao hơn. Do đó, cổ phần hóa phải tạo điều kiện cho người
lao động thực sự làm chủ doanh nghiệp có như vậy thì mới phát triển được sản xuất.
Quan điểm của Đảng và Nhà nước chỉ rõ: "cổ phần hóa một số doanh nghiệp Nhà
nước không phải là tư nhân hóa nền kinh tế mà là quá trình giảm bớt sở hữu Nhà

nước trong các doanh nghiệp Nhà nướcvà đa dạng hóa sở hữu. Nó tạo cơ sở cho
việc đổi mới các quan hệ tổ chức quản lý và phân phối sản phẩm. thúc đẩy quá trình
tích tụ và tập trung vốn nhằm hiện đại hóa nền kinh tế, tạo động lực phát triển trong
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh". Đảng và Nhà nước cũng
khẳng định "cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước không có nghĩa là làm suy yếu
khu vực kinh tế Nhà nước, mà là một trong các giải pháp quan trọng để tháo gỡ
những vướng mắc, khó khăn trong sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà
nước hiện nay nhằm phát huy vai trò chủ đạo thực sự của chúng trong nền kinh tế
thị trường".
Như vậy, cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước được Đảng và Nhà nước khẳng định
và chỉ rõ như là giải pháp mang tính chất bước ngoặt để doanh nghiệp Nhà nước tồn
tại và phát triển trong xu hướng xã hội hoá, hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế.
2. Các giải pháp cơ bản tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước
a. Giải pháp cho các doanh nghiệp còn gặp khó khăn về tài chính và quản lý
- Những doanh nghiệp Nhà nước làm ăn có hiệu quả, những nhóm doanh nghiệp có
khó khăn về tài chính, những nhóm doanh nghiệp có khó khăn vè quản lý giá thành
sản xuất lên cao thì đều thuộc nhóm doanh nghiệp cổ phần hóa còn những doanh
nghiệp làm ăn thua lỗ kéo dài sẽ phải áp dụng các biện pháp sát nhập với các đơn vị
khác rồi cổ phần hoá, hoặc bán cho cán bộ công nhân viên chức trong và ngoài
doanh nghiệp hoặc cho phá sản.
Hay cần phải thành lập các quỹ hỗ trợ để giải quyết khó khăn về tài chính,nâng cao
hiệu quả sản xuất kinh doanh, làm ăn có lãi.
Khi tham gia vào cơ chế thị trường thì phải nhận thức rõ khâu quản lý là khâu có
tính chất quyết định. Một người quản lý tốt phải nắm bắt chính xác tình hình của
doanh nghiệp, khi có thua lỗ phải biết cách chuyển hướng sản xuất kinh doanh, khôi
phục lại doanh nghiệp. Chính vì vậy việc lựa chọn người quản lý không phải dễ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
dàng. ở nước ta hiện nay công tác đào tạo ngành quản trị kinh doanh vẫn chưa đáp
ứng được yêu cầu về chất lượng. Đây là một vấn đề cần được xem xét, giải quyết

để có thể theo kịp sự phát triển của nền kinh tế.
b. Giải pháp cho những tồn tại về mặt tư tưởng
Những tồn tại về mặt nhận thức tư tưởng là một trong những trở lực lớn, đầu tiên
trong việc tiến hành cổ phần hóa ở bất cứ một doanh nghiệp nào.
- Quán triệt tư tưởng xem cổ phần hóa là phương thức huy động vốn tối ưu và hiệu
quả nhất:
+ Xét ở góc độ doanh nghiệp sản xuất kinh doanh dịch vụ, thiếu vốn khiến các hoạt
động trở lên cầm chừng rất kém hiệu quả, không có khả năng mở rộng và phát triển
sản xuất. Các doanh nghiệp Nhà nước hoạt động kém hiệu quả nên các nhà đầu tư
còn e dè sợ đồng tiền mình đầu tư sẽ không có hiệu quả, không sinh lời. Để vay
được vốn ngân hàng doanh nghiệp phải gặp rất nhiều khó khăn như: phải thế chấp
các khoản cho vay thường ngắn hạn, lãi suất cao nên sau khi kinh doanh và trả lãi
ngân hàng thì lãi thực không còn bao nhiêu. Trong khi đó, việc mở rộng liên doanh
với nước ngoài cũng còn nhiều bất cập do những bất đồng về ngôn ngữ, quyền lợi
và các thủ tục giấy gờ. Vì vậy phải quán triệt tư tưởng. Xem cổ phần hóa là phương
thức huy động vốn tối ưu và hiệu quả nhất. Cổ phần hóa mở ra một cánh cửa đầu tư
thuận lợi và dễ dàng huy động được một lượng vốn không lãi suất, không kỳ hạn.
Các doanh nghiệp nên chủ động đăng ký cổ phần hóa để nâng cao hiệu quả sử dụng
vốn nâng cao trách nhiệm của người lao động tạo cơ sở cho sự phát triển ổn định và
bền vững.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
- Giải pháp những thắc mắc cho cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp và
những người có liên quan trước khi cổ phần hóa:
+ Cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp phải có ý thức một cách rõ ràng cổ
phần hóa là một tất yếu khách quan. Họ cần phải hiểu, cổ phần hóa là vì lợi ích của
các doanh nghiệp của chính họ. Sau khi tiến hành cổ phần hóa họ sẽ hoàn toàn độc
lập tự chủ trong sản xuất kinh doanh. Đây là cơ hội cho những người có thực lực,
những doanh nghiệp vươn lên khẳng định mình. Còn đối với những người kém
năng lực, những doanh nghiệp yếu thì phải nhận ra là đã đến lúc phải tự vươn lên
hoàn thiện mình nên không muốn bị đào thải theo quy luật cạnh tranh trong nền

kinh tế thị trường. Các cơ quan chức năng có trách nhiệm làm rõ cho người lao
động hiểu rõ những lợi ích mà họ được hưởng khi tiến hành cổ phần hóa. Đồng thời
phải làm rõ cho họ thấy được những trách nhiệm mà họ sẽ phải gánh vào, những rủi
ro có thể xảy ra để họ có nỗ lực, quyết tâm hơn.
+ Các phương tiện thông tin đại chúng góp phần rất đắc lực để hỗ trợ việc tuyên
truyền các mục tiêu trên. Tuyên truyền qua đài, báo, ti vi đặc biệt ở những tờ báo uy
tín, truyền hình trung ương. Tuyên truyền qua các chương trình thời sự, những bộ
phim, những câu chuyện… là những chương trình thu hút được nhiều khán giả.
Việc đưa tin về các công ty cổ phần làm ăn có hiệu quả, những buổi phỏng vấn trực
tiếp trên đài truyền thanh, truyền hình về chủ trương cổ phần hóa chắc chắn sẽ đóng
góp vào việc tuyên truyền cho đông đảo quần chúng về quan điểm của Đảng và Nhà
nước. Qua đây, doanh nghiệp cũng tác động đến các cổ đông tiềm năng ngoài doanh
nghiệp.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -