Báo cáo nghiên cứu khoa học: "VỀ QUAN NIỆM VĂN CHƯƠNG CỦA VŨ TRỌNG PHỤNG" ppsx

VỀ QUAN NIỆM VĂN CHƯƠNG
CỦA VŨ TRỌNG PHỤNG
ON VU TRONG PHUNG’S LITERARY CONCEPTIONS


NGUYỄN PHONG NAM
Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng


TĨM TẮT
Vũ Trọng Phụng là nhà văn xi hiện đại Việt Nam có nhiều thành tựu nhất trong thế kỷ XX.
Tài năng văn chương của ơng bộc lộ ở tư tưởng, thi pháp, phong cách nghệ thuật Tất cả
được bắt đầu từ quan niệm văn chương, quan niệm nghệ thuật của tác giả.
Quan niệm văn chương của Vũ Trọng Phụng trước hết là quan niệm của một người lao động
hành nghề văn chương, sản xuất ra văn chương. Với ơng, sản phẩm văn chương được làm
ra là nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của bản thân và thực hành chức năng xã hội đặc biệt
của nó. Thực chất của hoạt động sáng tạo cũng như bản chất và ý nghĩa của các hiện tượng
văn chương theo Vũ Trọng Phụng chung quy là ở chỗ tìm kiếm, lý giải sự thật và nghĩa lý
cuộc đời.
ABSTRACT
Vu Trong Phung is a Vietnamese contemporary prose writer who made the greatest
achievements in the 20
th
century. His literary talent is reflected in his ideology, prosody, artistic
manner All originates from the writer’s literary and artistic conceptions.
Vu Trong Phung’s literary conceptions first reflect those of a labourer who works as a writer or
produces literature. To him, literary works are created to meet the needs of the writer himself
and reflect their particular social functions. According to him, the real creativity as well as the
nature and significance of literary works lie in the search and explanation of the truth and
meaning of life.

Trong lëch sỉí vàn chỉång Viãût Nam, nh vàn V Trng
Phủng l mäüt trỉåìng håüp tháût âàûc biãût. Cüc âåìi v
sỉû nghiãûp sạng tảo ca äng, cạ tênh v säú pháûn ca
äng, cho âãún nhỉỵng dỉ lûn x häüi v cạc cäng trçnh
nghiãn cỉïu våïi nhỉỵng låìi âạnh giạ âáưy máu thùn vãư
äng â khiãún tãn tøi ca nh vàn tråí thnh mäüt
hiãûn tỉåüng lả lng. Ngỉåìi ta cọ thãø say mã äng, tän
sng äng hồûc ngỉåüc lải, chè trêch, phã phạn, tháûm chê
l th ghẹt, nhỉng khäng mäüt ai cọ thãø dỉíng dỉng. Âãø
cọ âỉåüc mäüt trỉåìng lỉûc háúp dáùn, mäüt sỉû ạm nh âäúi
våïi säú âäng ghã gåïm nhỉ váûy, bãn cảnh ti nàng siãu
viãût, cáưn phi cọ tỉ tỉåíng sáu sàõc, âäüc âạo. Táút c
nhỉỵng âiãưu âọ, suy cho cng âãưu phạt xút tỉì mäüt quan
niãûm nghãû thût.
Quan niãûm nghãû thût, quan niãûm vàn chỉång ca V
Trng Phủng l gç? Mäüt cáu hi tỉìng âỉåüc âàût ra máúy
chủc nàm nay xem ra khäng dãù tr låìi chụt no. Nhỉng âáy
lải l âiãøm nụt ca mi quạ trçnh nháûn thỉïc thãú
giåïi nghãû thût ca nh vàn.



Quan niãûm nghãû thût, quan niãûm vàn chỉång xẹt cho
cng l nháûn thỉïc, l thỉïc, sỉû hiãøu biãút, cạch
l gii ca nghãû sé vãư bn cháút, quy lût, giạ trë
ca nghãû thût, vàn chỉång. Ty theo vë thãú, tỉ cạch
ca ch thãø trỉåïc âäúi tỉåüng m näüi hm ca thût
ngỉỵ cọ nhỉỵng phảm vi xạc âënh khạc nhau. Mäüt cạch
thäng thỉåìng nháút, sỉû chiãúm lénh thût ngỉỵ ny âỉåüc tỉ

duy trãn mäüt cại khung nhỉỵng cáu hi: nọ l cại gç? âãø
lm gç? quy trçnh thãú no? ÅÍ âáy cọ mäüt âiãøm cáưn
âàûc biãût lỉu : quan niãûm vàn chỉång ca mäüt nh vàn
âỉåüc bäüc läü qua phạt ngän láùn trãn hnh âäüng thỉûc tãú.
Thỉåìng thç ta nàõm bàõt âỉåüc quan niãûm ca tạc gi thäng
qua nghéa ca nhỉỵng tun ngän. Tuy nhiãn khäng hàón lục
no cáu chuûn cng âån gin nhỉ váûy. Làõm khi, do chäù
tạc gi khäng trçnh by trỉûc tiãúp, khäng hẹ läü qua ngän
bn, vàn bn hồûc tháûm chê do mún che dáúu thỉûc cháút
bàòng ngän tỉì cho nãn âiãưu m ta tỉåíng l quan niãûm
nghãû thût lải họa ra chè l mäüt sỉû khục xả, mäüt sỉû
phọng chiãúu ca quan niãûm âọ. Båíi thãú, con âỉåìng tiãúp
cáûn sỉû tháût åí âáy phi âỉåüc khåíi phạt tỉì nhiãưu
hỉåïng khạc nhau, phi âỉåüc xem xẹt åí nhiãưu phảm tr
khạc nhau.
Quan niãûm vàn chỉång ca V Trng Phủng trỉåïc hãút
l quan niãûm ca mäüt ngỉåìi trong tỉ cạch k sn xút
ra, lm ra vàn chỉång. Con ngỉåìi âọ täưn tải v tỉ duy
trong sỉû chi phäúi, sỉû quy âënh ca nhỉỵng âiãưu kiãûn váût
cháút, âiãưu kiãûn tinh tháưn củ thãø.
V Trng Phủng trỉåíng thnh v bàõt âáưu vàn
nghiãûp ca mçnh trong mäüt giai âan lëch sỉí âáưy nhỉỵng
biãún âäüng dỉỵ däüi v phỉïc tảp. Cạc sỉû kiãûn lëch sỉí
x häüi â cọ nh hỉåíng trỉûc tiãúp v låïn lao tåïi tỉ
tỉåíng, tåïi sỉû nghiãûp sạng tạc ca nh vàn. Âiãưu ny
cng hãût nhỉ mäüt thỉï âënh mãûnh khäng cỉåỵng âỉåüc. D
mún d khäng nh vàn cng phi chëu sỉû chi phäúi ca
thåìi âải vãư phỉång diãûn lëch sỉí v vàn họa.
V Trng Phủng viãút vàn tỉì ráút såïm. V trong
chuûn viãút vàn ca äng cng gåüi nhiãưu âiãưu cáưn lỉu

. Nãúu quan niãûm viãút vàn nhỉ mäüt nghãư, mäüt chỉïc
nghiãûp (professional), nh vàn nhỉ mäüt k hnh nghãư,
kiãúm säúng bàòng nghãư lm vàn thç V Trng Phủng xỉïng
âạng âỉåüc xãúp vo hng nhỉỵng nh vàn chun nghiãûp
âáưu tiãn ca Viãût Nam.
ÅÍ xỉï ta, chỉỵ vàn nhán, hay l nh vàn tỉì âáưu thãú
k XX vãư trỉåïc khäng hm mäüt nghéa nghãư nghiãûp nhỉ cạc
nỉåïc khạc, kãø c Trung Qúc, nåi ngåỵ nhỉ ráút tỉång
âäưng våïi ta vãư hçnh thại x häüi. Ngỉåìi Viãût Nam trỉåïc
v cng thåìi V Trng Phủng hiãøu nghéa “vàn nhán” våïi
hm pháøm cháút, tỉ cháút ca mäüt hảng ngỉåìi. X häüi
Viãût Nam trỉåïc V Trong Phủng gáưn nhỉ khäng cọ kiãøu
ngỉåìi sn xút cạc dảng sn pháøm vàn chỉång våïi tỉ
cạch hng họa. Ngay nhỉ nhỉỵng ngỉåìi lm nghãư hạt rong
(trçnh xỉåïng nhỉỵng tạc pháøm khuút danh hồûc do chênh
h sạng tạc) åí Viãût Nam våïi nhỉỵng ngỉåìi trçnh xỉåïng
thoải bn (nhỉỵng cáu chuûn dán gian hồûc dán gian họa)
åí Trung Qúc cng ráút êt sỉû giäúng nhau. Nhỉỵng ngỉåìi
hạt (kãø) chuûn rong tải nhỉỵng nåi tủ häüi âäng ngỉåìi
trong cạc ngäi lng, phiãn chåü åí Viãût Nam, xem ra gáưn
våïi k hnh kháút hån l nghãû sé ngän tỉì hnh nghãư
diãùn xỉåïng tạc pháøm vàn chỉång. Tçnh trảng chung ca trê
thỉïc phong kiãún Viãût Nam qu cọ khạc so våïi hoảt âäüng
ca bäü pháûn trê thỉïc phi quan phỉång åí nỉåïc Trung Qúc
xỉa, nhỉỵng ngỉåìi säúng bàòng nhỉỵng ngưn thu cọ âỉåüc tỉì
cạc hat âäüng âàûc th ca giai táưng. Trê thỉïc phong
kiãún Trung Qúc cọ â âiãưu kiãûn âãø säúng bàòng sn
pháøm trê tû ca mçnh: mäi trỉåìng âä thë räüng låïn,
khạch hng ca h, táưng låïp thë dán cỉûc k âäng âo
v cọ tiãưn, cọ nhiãưu nhu cáưu, tảo nãn mäüt thë trỉåìng

mäng mãnh. Trê thỉïc Viãt Nam trại lải, khäng cọ khạch
hng v thë trỉåìng âãø lỉu thäng sn pháøm trê tû,
thnh ra nãúu khäng lm quan thç s chè cọ con âỉåìng lm
mäüt "ngỉåìi dán cọ hc thỉïc", säúng åí mäi trỉåìng näng
thän, dỉûa vo, ha vo näng dán, chỉï khäng thãø l mäüt
trê thỉïc theo nghéa thnh viãn ca mäüt giai táưng x
häüi. Âỉång nhãn, s khäng cọ hat âäüng vàn chỉång nhỉ
mäüt nghãư nghiãûp v cng khäng thãø cọ mäüt quan niãûm
vàn chỉång chun nghiãûp theo nghéa hiãûn âải.
Trong säú cạc nh vàn Viãt Nam âáưu thãú k, Tn Â
- Nguùn Khàõc Hiãúu âỉåüc nhiãưu ngỉåìi xem l nh vàn
âáưu tiãn säúng bàòng ngi bụt, bàòng cạc sn pháøm vàn
chỉång. Nhỉng xẹt trãn phỉång diãûn quan niãûm, thỉïc
nghãư nghiãûp, cọ nhiãưu chäù äng khäng giäúng V Trng
Phủng. Sạng tạc vàn chỉång âäúi våïi Tn  trỉåïc hãút
l mäüt cüc chåi, mäüt thụ chåi ca k phong lỉu ti
tỉí. Vàn chỉång l thỉï sn pháøm cao qu, bn cháút ca
nọ phi cao nh. Nghãư vàn l nghãư cao qu båíi nọ l
chuûn chåi, nọ vỉåüt lãn trãn sỉû phm tủc v vủ låüi.
Âiãưu ny thãø hiãûn r qua phạt ngän v c chênh bàòng
hat âäüng thỉûc tiãùn ca äng. Vãư cå bn, Tn  váùn
bë nêu giỉỵ trong cại khn quan niãûm vàn chỉång trung âải
(xẹt åí phỉång diãûn hnh vi sạng tảo). Äng t ra lụng
tụng khi âỉïng trỉåïc vng quay ca âåìi säúng thë trỉåìng
båíi d sao thç cại gäúc gạc ca äng váùn l cại gäúc
ca mäüt nh nho. ÅÍ âáy cng cáưn nọi thãm mäüt chụt vãư
nhỉỵng tun bäú ca thi sé Tn  vãư chuûn "bn vàn
bạn chỉỵ", dng ngi bụt "kiãúm àn chäún phäú phỉåìng" m
äng hay nọi trong tạc pháøm ca mçnh. Nhỉỵng tun bäú âäi
khi håi quạ áúy qu thỉûc dãù gáy cho ta cm giạc l nh

vàn hnh nghãư v säúng bàòng nghãư viãút vàn han tan.
Thỉûc ra thç cạch vê von ca äng vãư cäng viãûc ca ngỉåìi
thåü chỉỵ, lãn tçm kiãúm thë trỉåìng c trãn thỉåüng giåïi
cng l mäüt nẹt ngäng ca Tn  hån l sỉû tháût.
Cại ngäng, cại phong lỉu ca con ngỉåìi ny vãư cå bn
ln âỉåüc bo hiãøm vãư phỉång diãûn cåm ạo.
Tçnh hçnh s hon ton khạc nãúu ta xẹt sang trỉåìng
håüp V Trng Phủng. H V khäng thãø cọ mäüt quan niãûm
nhỉ Tn  vãư hnh vi sạng tảo vàn chỉång, lải cng
khäng thãø chåi ngäng theo läúi Tn  båíi mäüt l gin
âån trỉåïc tiãn viãút vàn âäúi våïi äng phi l mäüt hat
âäüng nghãư nghiãûp, l hnh nghãư âãø säúng. Màûc d V
Trng Phủng khäng dng nhỉỵng chỉỵ nghéa, nhỉỵng thût
ngỉỵ läúi kinh tãú thë trỉåìng nhỉ Tn Â, nhỉng vãư thỉûc
cháút äng lải l mäüt cạ thãø âêch thỉûc ca thë trỉåìng
tỉû do trãn phỉång diãûn lao âäüng, viãûc lm. D nhçn nháûn
åí gọc âäü no, d càõt nghéa bàòng l do gç thç cng
phi thỉìa nháûn ràòng V Trong Phủng â âãún våïi nghiãûp
vàn bàòng sỉû tỉû giạc v l kãút qu ca mäüt quạ trçnh
chn lỉûa. Äng âãún våïi nghãư viãút khäng phi do sỉû dàõt
dáùn ca nhỉỵng tỉåíng phiãu lỉu m âáúy l do sỉû ph
håüp giỉỵa thiãn hỉåïng, nàng khiãúu v kh nàng âạp ỉïng
nhu cáưu váût cháút do thnh qu lao âäüng (viãút vàn) mang
lải. Nhỉỵng sn pháøm vàn chỉång ca äng âỉåüc ra âåìi
trỉåïc hãút våïi tỉ cạch mäüt váût pháøm ca hoảt âäüng
nghãư nghiãûp. Âiãưu âọ quan trng vä cng. Båíi l äng
säúng âỉåüc trỉåïc hãút l nhåì giạ trë hng họa ca nọ
mang lải. Phêa sau nhỉỵng trang viãút ca mçnh, sỉû täưn
tải ca chênh V Trng Phủng v mäüt gia âçnh låïn (gäưm
4 thãú hãû) khäng hãư cọ báút cỉï sỉû bo hiãøm no khạc.

Lao âäüng táûn lỉûc nhỉ V Trng Phủng â lm cáưn âỉåüc
gii thêch bàòng nhiãưu ngun nhán, trong âọ khäng thãø
khäng nọi âãún sỉïc ẹp ca sỉû tháût tráưn tủc ny. Trong
nhỉỵng låìi âạnh giạ vãư V Trng Phủng âỉåüc Nguùn
Tn âục kãút, nháûn xẹt vãư âỉïc tênh "phán minh vãư chäù
ti thỉåüng", "khäng nåü báút cỉï mäüt nh xút bn no
vãư bn tho" l mäüt âạnh giạ ráút âạng lỉu . Båíi
nọ gọp pháưn giụp ta nhçn sáu hån vo thỉûc cháút quan
niãûm vàn chỉång ca V Trng Phủng. Tháûm chê nhỉỵng l
gii vãư giạ trë näüi dung v tỉ tỉåíng nghãû thût ca
nh vàn cng âỉåüc hẹ läü pháưn no nãúu chụng ta nhçn
k váún âãư tỉì gọc âäü nghãư nghiãûp ny. Cọ mäüt säú
hiãûn tỉåüng dỉåïi âáy cáưn xem xẹt củ thãø hån trong mäúi
liãn quan våïi quan niãûm nghãû thût ca V Trng Phủng.
Trỉåïc hãút l quan hãû ca h V våïi cạc ch nh
in, nh xút bn. Trong giåïi cáưm bụt thåìi báúy giåì,
mäúi quan hãû giỉỵa nh vàn v ch xút bn vãư thỉûc
cháút âụng l mäúi quan hãû ca ngỉåìi lm cäng våïi ch.
Âáy l mäúi quan hãû giỉỵa ngỉåìi lao âäüng (d l âàûc
thuỡ thỗ vỏựn laỡ lao õọỹng) vồùi chuớ tổ baớn (boớ vọỳn õóứ
bao tióu saớn phỏứm). Hoỹ Vuợ yù thổùc rỏỳt roợ õióửu naỡy vaỡ
cuợng chờnh ọng õaợ duỡng õuùng danh tổỡ naỡy õóứ õọỳi thoaỷi
vồùi giồùi chuớ. Khọng phaới ngỏựu nhión maỡ taùc phỏứm trỗnh
laỡng õỏửu tión, caùi cọỹt mọỳc õỏửu tión õaùnh dỏỳu haỡnh
trỗnh vn buùt cuớa ọng laỷi laỡ cỏu chuyóỷn "Chọỳng naỷng lón
õổồỡng" (*) õóứ tranh õỏỳu. Cuợng nhổ nióửm vui bọửng bọỹt
cuớa ọng phaùt lọỹ sau cuọỹc "laỡm reo" cuớa caùc nhaỡ vn,
buọỹc õổồỹc chuớ nhaỡ in chỏỳp nhỏỷn yóu saùch tng tióửn
nhuỏỷn buùt caỡng chổùng toớ thổỷc chỏỳt mọỳi quan hóỷ õoù.
Mọỹt khi vỏỷn haỡnh trong cồ chóỳ naỡy, sổỷ raỡng buọỹc õỏửu

tión vóử quy caùch, tờnh chỏỳt, thồỡi haỷn õọỳi vồùi saớn
phỏứm laỡ mọỹt leợ õổồng nhión. Duỡ noùi gỗ õi nổợa, quy caùch
saớn phỏứm, nhổợng tióu chờ õổồỹc õỷt ra õọỳi vồùi saớn phỏứm
vỏựn laỡ nhổợng õióứm coù can dổỷ vaỡo quan nióỷm vn chổồng
cuớa nhaỡ vn. Ngaỡy nay do õọỹ luỡi thồỡi gian, nhổợng raỡng
buọỹc naỡy õọỳi vồùi nhaỡ vn bở khuỏỳt lỏỳp khióỳn cho ta
hỗnh dung cọng vióỷc cuớa nhaỡ vn thồỡi trổồùc coù veớ thanh
thoaùt hồn vaỡ õọi khi cuợng dóự taỷo cho ngổồỡi nghión cổùu
nhổợng aớo giaùc. Chờnh vỗ vỏỷy, xaùc lỏỷp õổồỹc mọỹt thaùi
õọỹ khaùch quan, khoa hoỹc trong nghión cổùu laỡ õióửu hóỳt
sổùc cỏửn thióỳt. Bồới leợ dung tuỷc hoùa quan nióỷm vn
chổồng cuớa nhổợng taùc giaớ quaù khổù laỡ coù lọựi, song suy
dióựn, thỏỷm chờ veợ vồỡi theo hổồùng lyù tổồớng hoùa õóứ ca
tuỷng khi cỏửn cuợng laỷi laỡ mọỹt caùch nghión cổùu sai
lỏửm.
Hỏửu hóỳt caùc taùc phỏứm cuớa Vuợ Troỹng Phuỷng õóửu coù
mọỹt caùch thổùc hỗnh thaỡnh giọỳng nhau, thoaỷt õỏửu õng
baùo vóử sau mồùi õổồỹc in laỷi thaỡnh saùch, ngoaỷi trổỡ
cuọỳn tióứu thuyóỳt tuyóỷt móỷnh Truùng sọỳ õọỹc õừc. oỡi
hoới cuớa baùo õởnh kyỡ, õoỡi hoới vóử thồỡi gian, vóử dung
lổồỹng cỏu chổợ, sổùc hỏỳp dỏựn õóửu õỷn cuớa tổỡng sọỳ
buọỹc ọng phaới coù sổỷ lổỷa choỹn cỏu chuyóỷn cuợng nhổ tỗm
ra caùch thổùc trỗnh baỡy thờch hồỹp. Coù veớ nhổ trong nhỏỷn
thổùc cuớa Vuợ Troỹng Phuỷng, ranh giồùi khu bióỷt nhaỡ vn
vaỡ nhaỡ baùo (vaỡ hóỷ quaớ cuớa noù, khu bióỷt giổợa taùc
phỏứm vn chổồng vaỡ taùc phỏứm baùo chờ) khọng phaới laỡ
õióửu gỗ thỏỷt taùch baỷch. Caớ hai danh hióỷu naỡy õóửu
giọỳng nhau ồớ chọự lao õọỹng bũng ngoỡi buùt, õóửu nhũm
thọng tin cho ngổồỡi õoỹc nhổợng vỏỳn õóử xaợ họỹi, nhỏn sinh.
Caùi chọự khaùc nhau nhỏỳt dổồỡng nhổ chố laỡ ồớ thóứ loaỷi,

ồớ vở thóỳ vaỡ thồỡi õióứm truyóửn phaùt thọng tin cho õọỹc
giaớ maỡ thọi. Phaới chng õỏy chờnh laỡ mọỹt trong nhổợng
nguyón do khióỳn cho tờnh chỏỳt dung hồỹp vn chổồng - baùo
chờ trong taùc phỏứm cuớa Vuợ Troỹng Phuỷng õỏỷm õỷc hồn bỏỳt
cổù taùc giaớ naỡo khaùc? Chúng haỷn phoùng sổỷ cuớa Vuợ
Troỹng Phuỷng, rỏỳt giaỡu chỏỳt tióứu thuyóỳt, õóỳn mổùc chờnh
taùc giaớ goỹi mọỹt sọỳ taùc phỏứm laỡ Phoùng sổỷ tióứu
thuyóỳt (!). ióửu naỡy cuợng dóự hióứu trong bọỳi caớnh baùo
chê Viãût Nam måïi âang åí âoản thỉí nghiãûm, måïi bàõt âáưu.
Tênh cháút chun nghiãûp v chun biãût ca bạo (våïi
nghéa âỉa thäng tin) phi mäüt thåìi gian khạ di sau måïi
thỉûc sỉû r rng.
Cüc tranh lûn giỉỵa V Trng Phủng våïi Nháút Chi
Mai â bäüc läü nghé ráút càn bn ca tạc gi vãư vàn
chỉång. Äng tun bäú: "Täi ( ) mún tiãøu thuút l sỉû
thỉûc åí âåìi". Cại sỉû thỉûc åí âåìi m äng mún nọi åí
âáy, nãúu nọi l hiãûn thỉûc x häüi âỉåüc nhçn qua nhn
quan nh bạo thç cng khäng hàón l khäng cọ l. Båíi vç
cại l do khiãún tạc gi khäng thi vë họa cüc säúng
trong tiãøu thuút , khäng lm thỉï "vàn chỉång âiãu trạ",
båíi äng nhçn tháúy quạ r thỉûc cháút x häüi, äng mún
"t chán" nọ. Äng viãút: "Riãng x häüi ny, täi chè tháúy
khäún nản, quan tham lải nhng, ân b hỉ hng, ân äng
dám bän, mäüt tủi vàn sé âáưu cå xo quût, m cại xa hoa
chåi båìi ca cại bn giu thç tháût l nhỉỵng cáu chỉíi
ra vo cại x häüi dán q thåü thuưn bë láưm than, bë
bọc läüt". Vàn xi qúc ngỉỵ Viãût Nam nhỉỵng nàm âáưu thãú
k âang åí quạ trçnh âënh hçnh, mäüt quan niãûm nhỉ trãn
ca V Trng Phủng qu l såïm sa v rnh mảch âãún
mỉïc âạng ngảc nhiãn.

Chênh vç coi trng sỉû trung thỉûc khi phn ạnh, coi
âọ nhỉ mäüt tiãu chê bàõt büc ca nghiãûp cáưm bụt m
äng âàûc biãût khinh ghẹt thỉï vàn chỉång bëa âàût, thỉï vàn
chỉång ve vút âäüc gi sàơn tiãưn v che âáûy thỉûc tãú
xáúu xa. Äng chãú giãùu cay âäüc tạc gi ca nhỉỵng sn
pháøm kiãøu âọ l"vàn sé âáưu cå". Tháûm chê äng cn âãø
cho nhán váût mèa mai láùn nhau: my hay âåm âàût, vu khäúng,
àn khäng nọi cọ, bẹ xẹ ra to nhỉ thãú, sao khäng âi m
lm nh bạo(!) Trong tạc pháøm ca V Trng Phủng,
cọ ráút nhiãưu nhán váût hnh nghãư viãút v khäng êt nhán
váût l nhỉỵng biãúm ha vãư phỉång diãûn nhán cạch, âảo
âỉïc nghãư nghiãûp. Cạc nhán váût nh vàn nh bạo läú bëch
v "nhàûng xë" trong Trụng säú âäüc âàõc, Säú â l
nhỉỵng hçnh tỉåüng âiãøn hçnh. Âáúy l cại loải nh bạo
"vä thỉïc v cọ d tám"(**).
Nhỉng "vàn chỉång âiãu trạ" khäng âäưng nghéa våïi hỉ
cáúu sạng tảo. Giỉỵa sỉû âåm âàût, vu khäúng, àn khäng nọi
cọ våïi tỉåíng tỉåüng phọng tụng âãún mỉïc phi l vãư
nhán váût, vãư cäút truûn hon ton khạc nhau vãư
nghéa v ngun l sạng tảo. Âiãưu cäút li nhàòm phán
biãût åí âáy l chäù: nhàòm âãún mủc âêch gç? V Trng
Phủng cháúp nháûn mi sỉû hỉ cáúu, cho d nọ lả lng
quại ân âãún máúy. V thỉûc tãú äng â lm nhỉ váûy.
Cn gç vä l cho bàòng cáu chuûn Säú â, nhán váût Säú
â? Táút c cại dn nhán váût trong âọ chè l kãút qu
ca ọc tỉåíng tỉåüng ca nh vàn. Nhỉng sỉû phọng âải,
tỉåíng tỉåüng, hỉ cáúu âọ nhàòm âãún mäüt mủc âêch: phåi
by cại cäút li sỉû tháût xáúu xa, nhãúch nhạc ca "x
häüi khäún nản", "cüc âåìi vä nghéa l", "âåìi chọ
âãøu" Nọ hon ton khạc, tháûm chê âäúi láûp våïi sỉû

phä diãùn nhỉỵng gç cọ kh nàng che khút, lm nhảt mu
chán dung ca nhỉỵng "quan tham lải nhng, ân b hỉ
hng, ân äng dám bän ( ) xa hoa chåi båìi ca bn nh
giu".
Chênh cại tiãu chê vàn chỉång ny â khiãún cho cạc
biãûn phạp k thût ca tạc gi hãút sỉïc âa dảng,
phong phụ. Mi thao tạc, mi cạch thỉïc cho d khạc lả
âãún âáu, nãúu trçnh by âỉåüc "sỉû tháût åí âåìi" âãưu âỉåüc
âọn nháûn. Khuynh hỉåïng phã phạn x häüi åí vàn chỉång V
Trng Phủng tháût minh bảch v cng tháût quút liãût.
Khäng phi ngáùu nhiãn trong säú nhỉỵng bi phã bçnh vàn
chỉång väún êt i ca h V, sỉû tạn dỉång nhiãût liãût
nháút lải dnh cho thiãn truûn Tàõt ân ca Ngä Táút
Täú. Cún sạch m h V liãût vo hng cỉû phạch tng
lai chỉa hãư tháúy âọ cọ ỉu âiãøm näøi träüi nháút trỉåïc
hãút l "t chán x häüi", l khuynh hỉåïng phã phạn cại
xáúu v bãnh vỉûc dán ngho.
Nãúu nhçn mäüt cạch bao quạt ton bäü sạng tạc ca
V Trng Phủng, ta dãù nháûn ra sỉû táûp trung v nháút
quạn vãư phỉång diãûn thãø ti åí nh vàn ny. Mäüt bn
thäúng kã så bäü giụp ta dãù hçnh dung hån:
Truûn ngàõn: 1.Chäúng nảng lãn âỉåìng (1930), 2. Mäüt
cại chãút (1931), 3. B lo la (1931), 4. Con ngỉåìi âiãu
trạ (1932), 5. Cüc vui êt cọ (1933), 6. Hai häüp xç g
(1933), 7. Sỉ củ triãút l (1935), 8. Låỵ tãút (1936), 9.
Tãút àn my (1936), 10. Bäü ràng vng (1936), 11. Häư sã lêu
häư sã sng (1936), 12. Cại ghen ân äng (1937), 13. Lng
tỉû ại (1937), 14. Âi sàn khè (1937), 15. Mạu mã (1937), 16.
Tỉû do (1937),17. Ngỉåìi cọ quưn (1937), 18. Láúy våü xáúu
(1937), 19. Mäüt con chọ hay chim chüt (1937), 20. Cại

chãút bê máût ca ngỉåìi trụng säú âäüc âàõc (1937), 21. Tỉì
l thuút âãún thỉûc hnh (1939), 22. Âåìi l mäüt cüc
chiãún âáúu (1939).
Këch: 1. Khäng mäüt tiãúng vang (1930), 2. Ti tỉí
(1934), 3. Giãút mẻ (1936 - dëch), 4. Cại chãút bê máût ca
ngỉåìi trụng säú âäüc âàõc (1937), 5. Häüi nghë âa nh
(1938), 6. Phán bua (1939), 7. Tãút củ cäú (1939).
Phọng sỉû: 1. Âåìi cảo giáúy (1931), 2. Cảm báùy
ngỉåìi (1933), 3. K nghãû láúy Táy (1934), 4. Dán biãøu v
dán biãúu (1935), 5. Cåm tháưy cåm cä (1936), 6. V nh bäi
hãư (1936) ? 7. Lủc xç (1937), 8. Mäüt huûn àn tãút (1938).
Tiãøu thuút: 1. Dỉït tçnh (1934), 2. Däng täú (1936),
3. Säú â (1936), 4. Våỵ âã (1936), 5. Lm âé (1936), 6.
Láúy nhau vç tçnh (1937), 7. Qu phại (1937), 8. Trụng säú
âäüc âàõc (1938), 9. Ngỉåìi t âỉåüc tha (1939).
Cọ thãø nháûn tháúy tiãu âiãøm ca sỉû chụ trong
vàn chỉång V Trng Phủng khäng gç khạc ngoi ngoi
nhỉỵng cnh âåìi nhäú nhàng xä bäư, nhỉỵng thọi táût ca
con ngỉåìi, nhỉỵng cnh húng oại ồm trong cüc säúng.
Nh vàn mún sàm soi mäüt cạch k lỉåỵng, mún phanh phui
ngnh ngn mi thỉï lm sao cho báût dáûy hãút cại sỉû
tháût cay âàõng ca cüc âåìi. Trong quạ trçnh mäø x âọ,
ta tháúy âỉåüc tám trảng pháùn út cao âäü ca äng, näùi
càm giáûn ca mäüt con ngỉåìi thua thiãût, báút hảnh. Äng
vỉìa thût kãø, miãu t sỉû tháût, vỉìa cäú ghçm nẹn cån
giáûn dỉỵ chỉûc bng phạt. V cng khäng êt khi äng â
chàóng giỉỵ âỉåüc sỉû bçnh thn, lảnh lng ca ngỉåìi
phạt ngän sỉû tháût. Nhỉỵng lục âọ Äng nhỉ büt trụt
giáûn dỉỵ lãn nhán váût, lãn sỉû váût, lãn cüc âåìi Cại
âiãøm âãø cho nhỉỵng låìi âạnh giạ vãư mäüt thại âäü "trm

láúp", "vä chênh ph", "hỉ vä ch nghéa" ca mäüt säú
ngỉåìi viãút vãư V Trng Phủng cọ thãø dỉûa vo, chênh
l chäù âọ.



Våïi thåìi gian cáưm bụt chỉa âãún mỉåìi nàm, V Trng
Phủng â âãø lải mäüt di sn vàn chỉång âạng khám phủc.
Khäng phi mi tạc pháøm ca äng âãưu l kiãût tạc, song
âáy r rng l nh vàn xi hiãûn âải Viãût Nam cọ
nhiãưu thnh tỉûu nháút trong thãú k XX. Ti nàng vàn
chỉång ca äng bäüc läü åí tỉ tỉåíng, åí thi phạp m nhỉỵng
thỉï âọ lải cọ gäúc gạc tỉì quan niãûm vàn chỉång, quan
niãûm nghãû thût. Cọ thãø cn nhiãưu âiãưu cáưn bn lûn
thãm vãư quan niãûm vàn chỉång ca äng, song cọ thãø khàóng
âënh l nhỉỵng gç âỉåüc äng viãút ra âãưu xút phạt tỉì
tỉåíng, nháûn thỉïc ràòng vàn chỉång l mäüt nghãư, âọ l
nghãư tçm kiãúm, l gii sỉû tháût v nghéa l cüc âåìi.
Cáu tr låìi vãư thỉûc cháút ca hoảt âäüng sạng tảo vàn
chỉång, bn cháút v nghéa ca cạc hiãûn tỉåüng vàn
chỉång, tỉïc l nhỉỵng låìi gii nhàòm âãún sỉû minh bảch
trong quan niãûm vàn chỉång ca V Trng Phủng chung quy
cng l åí âọ.


* Chäúng nảng lãn âỉåìng, mäüt truûn ngàõn âỉåüc viãút
nàm 1930.
** Mäüt cạch vê von ráút âäüc âëa, âáưy khinh miãût ca
V Trng Phủng:"Con chọ Nháût cỉï càõn ngáûu nhỉ mäüt nh
bạo vä thỉïc v cọ d tám" (Trụng säú âäüc âàõc).