Quốc triều hình luật (Bộ Luật Hồng Đức) pot

Quốc triều hình luật
(Bộ Luật Hồng Đức)

Cho tình huống sau:
Vợ chồng Ông A và Bà B có 2 mẫu ruộng (7200 m2 đất). Họ có 3 người con trai
A1, A2, A3 và một người con nuôi là X. A1 có con gái, A2 có một con trai và một
con gái. A3 và X chưa có con. Ông A có 2 vợ lẽ là bà C và bà D. Ông A và Bà C
có một người con gái là A4.
Câu hỏi :
a. Anh/chị hãy chia thừa kế theo pháp luật căn cứ vào các qui định của Bộ luật
Hồng Đức trong trường hợp :
+ Trường hợp 1: Ông A chết, A1 chết trước ông A. (3 điểm)
+ Trường hợp 2: Cả ông A và Bà B chết cùng một thời điểm (2 điểm)
b. Ruộng đất hương hỏa được sử dụng vào mục đích gì theo qui định của Bộ luật
Hồng Đức? Ai sẽ là người được thừa kế ruộng đất hương hỏa ? Giải thích tại sao ?
(2 điểm)
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI:
Nguyên tắc phân chia:
1. Những tài sản do vợ, chồng cùng làm ra thì chia đôi. Vợ, chồng không phải là
người thừa kế của nhau vì vậy người còn sống sẽ nhận một phần, phần của người
chết sẽ chia thừa kế.
2. Trước khi chia thừa kế phải dành 1/20 điền sản làm đất hương hỏa, phần còn lại
mới chia theo nguyên tắc:
- Hàng thừa kế thứ nhất: các con (hoặc cháu). Theo đó, con trai = con gái = vợ lẽ;
Con vợ lẽ = con nàng hầu = con nuôi = 1/2 con đẻ.
- Hàng thừa kế thứ hai: bố mẹ, hoặc vợ, chồng
3. Điều 374 có nói đến thừa kế thế vị, con cháu sẽ là người thế vị cha mẹ nhận di
sản của ông bà.
Phân chia:
Trường hợp 1: Ông A chết, A1 chết trước ông A. (3 điểm)
Tài sản chia thừa kế của Ông A = 7200m2/2 = 3.600m2 đất

Đất hương hỏa = 3.600m2 x 1/20 = 180m2 đất
Còn lại là 3.600m2 - 180m2 = 3420m2
Vậy,
A1 = A2 = A3 = C = D = 570m2 đất
A4 = X = 285m2 đất
Vì A1 chết trước nên con của A1 sẽ được hưởng tài sản của ông.
Trường hợp 2: Ông A và Bà B chết cùng một thời điểm.
Tài sản chia thừa kế là: 7.200m2 đất; trong đó phần ông A là 3.600m2 và bà B là
3600m2
Đất hương hỏa = 7.200m2/20 = 360m2 đất
Phần đất của ông A chia như sau:
A1 = A2 = A3 = C = D = 570m2 đất
A4 = X = 285m2 đất
Phần đất của bà B chia như sau:
A1 = A2 = A3 = 977,14m2 đất
X = 488,57m2 đất
Tóm lại:
A1 = A2 = A3 = 1547,14m2 đất
C= D = 570m2 đất
X = 773,57m2 đất
A4 = 285m2 đất
b. Ruộng đất hương hỏa được sử dụng vào mục đích gì theo qui định của Bộ
luật Hồng Đức? Ai sẽ là người được thừa kế ruộng đất hương hỏa ? Giải
thích tại sao ? (2 điểm)
- Theo qui định của Bộ luật Hồng Đức ruộng đất hương hỏa gồm 1/20 điền sản
được sử dụng để lo phần mộ cho người chết và họ hàng. Phần còn lại, người giữ
hương hỏa được sử dụng cho bản thân.
Đất hương hỏa không được phép mua bán. Người ngoài họ không biết mà mua sẽ
được phép lấy lại tiền và trả điền sản cho dòng họ có điền sản.
- Về nguyên tắc chung, đất hương hỏa bao giờ cũng chỉ giao cho con cháu người

vợ cả, người thừa kế ruộng đất hương hỏa là con trai trưởng, không có con trai
trưởng thì giao cho con trai thứ, khi không có con trai thứ thì trao cho con gái. Khi
người con trai trưởng chết được giao cho cháu trai trưởng và tiếp tục đến đời sau.
- Việc thờ cúng là thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với ông, bà, cha, mẹ.
Là thể hiện đạo hiếu của con cháu với ông bà, cha mẹ.
Th.S Nguyễn Minh Tuấn