TÌNH THẾ CÁCH MẠNG3 pptx

nh ng nó có kh năng làm tăng thêm v n kinh nghi m v chính tr trong cu c s ng hàngư ả ố ệ ề ị ộ ố
ngày c a con ng i. ủ ườ Ý th c chính tr lý lu nứ ị ậ (trình đ lý lu n v chính tr , hay h t t ngộ ậ ề ị ệ ư ưở
chính tr ) là nh ng quan đi m v chính tr đã đ c khái quát, h th ng hóa thành m t hị ữ ể ề ị ượ ệ ố ộ ệ
th ng lý lu n, ph n ánh m t cách sâu s c l i ích giai c p, do các nhà lý lu n c a m t giaiố ậ ả ộ ắ ợ ấ ậ ủ ộ
c p xây d ng nên. Lý lu n chính tr đ c th hi n trong các lý lu n v ch đ xã h i, vấ ự ậ ị ượ ể ệ ậ ề ế ộ ộ ề
nhà n c, v chính đ ng, v giai c p, v dân t c , và nó đ c c th hóa trong các c ngướ ề ả ề ấ ề ộ ượ ụ ể ươ
lĩnh chính tr , trong các đ ng l i chi n l c, sách l c c a các chính đ ng c a các giai c p.ị ườ ố ế ượ ượ ủ ả ủ ấ
H t t ng c a m t giai c p có vai trò to l n trong ho t đ ng c a giai c p.ệ ư ưở ủ ộ ấ ớ ạ ộ ủ ấ
Ý th c chính tr có vai trò r t quan tr ng đ i v i s phát tri n xã h i. ứ ị ấ ọ ố ớ ự ể ộ Thông qua t ch cổ ứ
và ho t đ ng c a h th ng chính tr , đ c bi t là nhà n c nó tác đ ng m nh m tr l i kinhạ ộ ủ ệ ố ị ặ ệ ướ ộ ạ ẽ ở ạ
t và m i m t c a t n t i xã h i. Tác đ ng c a ý th c chính tr theo hai h ng. N u ý th cế ọ ặ ủ ồ ạ ộ ộ ủ ứ ị ướ ế ứ
chính tr ti n b và khoa h c, ph n ánh đúng quy lu t phát tri n kinh t xã h i và đ cị ế ộ ọ ả ậ ể ế ộ ượ
th c hi n thông qua m t t ch c nhà n c hi u qu , thì nó s tác đ ng thúc đ y kinh t xãự ệ ộ ổ ứ ướ ệ ả ẽ ộ ẩ ế
h i phát tri n. Ng c l i, n u ý th c chính tr là sai l m, l c h u, ph n đ ng thì nó s gây raộ ể ượ ạ ế ứ ị ầ ạ ậ ả ộ ẽ
nh ng tác đ ng x u r t l n cho xã h i. Khi m t giai c p còn ti n b , cách m ng, tiêu bi uữ ộ ấ ấ ớ ộ ộ ấ ế ộ ạ ể
Page 420 of 487
cho xu th đi lên c a l ch s thì h t t ng chính tr c a nó có tác d ng tích c c đ n s phátế ủ ị ử ệ ư ưở ị ủ ụ ự ế ự
tri n xã h i. Khi giai c p đó tr thành l c h u, ph n đ ng, thì h t t ng c a nó có tácể ộ ấ ở ạ ậ ả ộ ệ ư ưở ủ
đ ng tiêu c c, kìm hãm s phát tri n xã h i.ộ ự ự ể ộ
V i b n ch t khoa h c và cách m ng tri t đớ ả ấ ọ ạ ệ ể, h t t ng Mác – Lênin s d n d t giaiệ ư ưở ẽ ẫ ắ
c p vô s n và nhân dân lao đ ng ti n hành đ n cùng s nghi p đ u tranh xoá b m i áp b cấ ả ộ ế ế ự ệ ấ ỏ ọ ứ
bóc l t, xây d ng thành công ch nghĩa xã h i và ch nghĩa c ng s n. ộ ự ủ ộ ủ ộ ả
2. Ý th c pháp quy nứ ề
Ý th c pháp quy nứ ề là toàn b nh ng quan đi m v b n ch t, vai trò c a lu t pháp, vộ ữ ể ề ả ấ ủ ậ ề
quy n và nghĩa v c a nhà n c, c a các t ch c xã h i và công dân, v tính h p pháp vàề ụ ủ ướ ủ ổ ứ ộ ề ợ
không h p pháp c a hành vi con ng i trong xã h i, v đánh giá các lu t pháp đã ban hành ợ ủ ườ ộ ề ậ
M t b ph n t p trung và quan tr ng nh t c a ý th c pháp quy n là ộ ộ ậ ậ ọ ấ ủ ứ ề H th ng lu t phápệ ố ậ .
Nó do c quan l p pháp là qu c h i ho c th ng, h vi n n m trong h th ng nhà n c banơ ậ ố ộ ặ ượ ạ ệ ằ ệ ố ướ
hành, đ c thi hành b i c quan hành pháp là b máy chính ph t trung ng t i đ aượ ở ơ ộ ủ ừ ươ ớ ị
ph ng, đ c c quan t pháp g m c quan ki m sát, toà án, nhà tù phát hi n và x lý cácươ ượ ơ ư ồ ơ ể ệ ử
sai ph m trong th c thi pháp lu t, pháp ch .ạ ự ậ ế

Page 421 of 487
Ý th c pháp quy nứ ề mang tính giai c pấ r t rõ.ấ B i vì, ở pháp lu t ậ là ý chí c a giai c pủ ấ
th ng tr đ c th hi n thành lu t l . ố ị ượ ể ệ ậ ệ M i ch đ xã h i, m i nhà nu c ch có m t h th ngỗ ế ộ ộ ỗ ớ ỉ ộ ệ ố
pháp lu t c a giai c p n m chính quy n. Và trong các xã h i có giai c p đ i kháng, các giaiậ ủ ấ ắ ề ộ ấ ố
c p khác nhau có nh ng ý th c khác nhau, th m chí đ i l p nhau v pháp quy n và phápấ ữ ứ ậ ố ậ ề ề
lu t. Nh ng ý th c pháp quy n và pháp lu t c a giai c p th ng tr bao gi cũng gi vai tròậ ư ứ ề ậ ủ ấ ố ị ờ ữ
th ng tr , chi ph i các ý th c pháp quy n và pháp lu t c a các giai c p khác. M t khác, ýố ị ố ứ ề ậ ủ ấ ặ
ph c pháp quy n, mà đ c bi t là h th ng lu t pháp còn luôn đ t n n t ng trên đi u ki nứ ề ặ ệ ệ ố ậ ặ ề ả ề ệ
kinh t chung c a xã h i. Lu t kinh t v a b o v l i ích kinh t c a giai c p th ng tr , v aế ủ ộ ậ ế ừ ả ệ ợ ế ủ ấ ố ị ừ
ph n ánh đi u ki n kinh t chung c a xã h i, chú ý ph n nào đ n l i ích c a các giai t ngả ề ệ ế ủ ộ ầ ế ợ ủ ầ
khác trong xã h i. Lu t thu còn ph i căn c trên tình hình s n xu t c a xã h i, chú ý đ ngộ ậ ế ả ứ ả ấ ủ ộ ộ
viên s c s n xu t c a xã h i thông qua đ m b o nhu nh p c a m i thành ph n kinh t . ứ ả ấ ủ ộ ả ả ậ ủ ọ ầ ế
Cũng nh ý th c chính tr , ý th c pháp quy n ra đ i cùng v i nhà n c.ư ứ ị ứ ề ờ ớ ướ Gi a hai hìnhữ
thái này có s g n bó ch t ch v i nhau và v i nhà n c.ự ắ ặ ẽ ớ ớ ướ T t ng chính tr th m nhu nư ưở ị ấ ầ
trong lu t pháp; và lu t pháp th hi n m c tiêu chính tr ; b máy nhà n c v i c quan l pậ ậ ể ệ ụ ị ộ ướ ớ ơ ậ
pháp, hành pháp, t pháp là công c quy n l c to l n đ m b o th c thi lu t pháp, th c hi nư ụ ề ự ớ ả ả ự ậ ự ệ
Page 422 of 487
đ ng l i chính tr . Vi c xây d ng nhà n c pháp quy n v ng m nh có ý nghĩa to l n đ iườ ố ị ệ ự ướ ề ữ ạ ớ ố
v i m i qu c gia hi n nay.ớ ọ ố ệ
Lu t pháp và h t t ng pháp quy nậ ệ ư ưở ề xã h i ch nghĩa ộ ủ ph n ánh l i ích c a giai c pả ợ ủ ấ
công nhân và nhân dân lao đ ng, là công c b o v l i ích chính đáng c a m i cá nhân và tộ ụ ả ệ ợ ủ ọ ổ
ch c trong xã h iứ ộ . Đ ng C ng s n Vi t Nam nêu rõ: “Tăng c ng giáo d c pháp lu t, nângả ộ ả ệ ườ ụ ậ
cao hi u bi t và ý th c tôn tr ng pháp lu t, s ng và làm vi c theo hi n pháp và pháp lu t,ể ế ứ ọ ậ ố ệ ế ậ
b o đ m cho pháp lu t đ c thi hành m t cách nghiêm minh, th ng nh t và công b ng”ả ả ậ ượ ộ ố ấ ằ
76
.
3. Ý th c đ o đứ ạ ức
Ý th c đ o đ cứ ạ ứ là toàn b nh ng quan ni m v thi n, ác, l ng tâm, trách nhi m, h nhộ ữ ệ ề ệ ươ ệ ạ
phúc, công b ng, danh d , ph m giá , và v nh ng quy t c đánh giá, đi u ch nh hành vi ngằ ự ẩ ề ữ ắ ề ỉ ứ
x gi a cá nhân v i cá nhân, gi a cá nhân v i xã h i. ử ữ ớ ữ ớ ộ

Khác v i các hình thái ý th c khác, ý th c đ o đ c ph n ánh t n t i xã h i d i d ngớ ứ ứ ạ ứ ả ồ ạ ộ ướ ạ
các quy t c đi u ch nh (b ng d lu n) hành vi con ng i. Chi u sâu c a đ o đ c là ắ ề ỉ ằ ư ậ ườ ề ủ ạ ứ l ngươ
tâm, danh d , lòng t tr ngự ự ọ ph n ánh kh năng t ch c a con ng i. Đó là s c m nh đ cả ả ự ủ ủ ườ ứ ạ ặ
76
Đ ng C ng s n Vi t Nam, ả ộ ả ệ Văn ki n H i ngh đ i bi u toàn qu c gi a nhi m kỳ khóa VIIệ ộ ị ạ ể ố ữ ệ , L u hành n i b , tr. 56. ư ộ ộ
Page 423 of 487
bi t c a đ o đ c. Kh năng này chính là g ng m t đ o đ c c a con ng i, là bi u hi nệ ủ ạ ứ ả ươ ặ ạ ứ ủ ườ ể ệ
đ c s c b n ch t xã h i c a con ngu i và c a ti n b xã h i nói chung. ặ ắ ả ấ ộ ủ ờ ủ ế ộ ộ Tình c m đ o đ cả ạ ứ là
y u t quan tr ng nh t trong h th ng ý th c đ o đ c, n u thi u nó thì m i khái ni m,ế ố ọ ấ ệ ố ứ ạ ứ ế ế ọ ệ
ph m trù đ o đ c đ c lĩnh h i thu n túy b ng con đ ng lý tính đ u không th chuy nạ ạ ứ ượ ộ ầ ằ ườ ề ể ể
hóa thành hành vi đ o đ c.ạ ứ
Tính nhân lo i ạ và tính giai c pấ c a ý th c đ o đ c: Trong ti n trình l ch s phát tri nủ ứ ạ ứ ế ị ử ể
c a xã h i, đã hình thành nh ng giá tr đ o đ c chung c a toàn nhân lo i.ủ ộ ữ ị ạ ứ ủ ạ Ch ng h n nh coiẳ ạ ư
tr ng tài năng, kính tr ng ng i già, yêu tr em , ghét thói h t t x u, đ cao lòng tọ ọ ườ ẻ ư ậ ấ ề ự
tr ng Khi xã h i phân chia giai c p, n i dung ch y u c a ý th c đ o đ c xã h i cũngọ ộ ấ ộ ủ ế ủ ứ ạ ứ ộ
ph n ánh quan h giai c p, l i ích giai c p. Ph.Ăngghen vi t: “Xét đ n cùng, m i h c thuy tả ệ ấ ợ ấ ế ế ọ ọ ế
v đ o đ c đã có t tr c đ n nay đ u là s n ph m c a tình hình kinh t c a xã h i lúc b yề ạ ứ ừ ướ ế ề ả ẩ ủ ế ủ ộ ấ
gi , vì cho t i nay xã h i đã v n đ ng trong nh ng s đ i l p giai c p, cho nên đ o đ cờ ớ ộ ậ ộ ữ ự ố ậ ấ ạ ứ
cũng luôn luôn là đ o đ c c a giai c p, ho c là nó bi n h cho s th ng tr và l i ích c aạ ứ ủ ấ ặ ệ ộ ự ố ị ợ ủ
giai c p th ng tr , ho c là, khi các giai c p b tr đã tr nên khá m nh, thì nó tiêu bi u cho sấ ố ị ặ ấ ị ị ở ạ ể ự
Page 424 of 487
n i d y ch ng l i s th ng tr nói trên và tiêu bi u cho l i ích t ng lai c a nh ng ng i bổ ậ ố ạ ự ố ị ể ợ ươ ủ ữ ườ ị
áp b c”ứ
77
.
Trong đi u ki n c a cách m ng khoa h c - công ngh , s là sai l m n u c c đoan choề ệ ủ ạ ọ ệ ẽ ầ ế ự
r ng, ho c k thu t là t t c , ho c ch có m t đ o đ c m i duy nh t và phi giai c p – đó làằ ặ ỹ ậ ấ ả ặ ỉ ộ ạ ứ ớ ấ ấ
đ o đ c c a tôn giáo m i, có th đ m b o cho loài ng i t n t i và phát tri n.ạ ứ ủ ớ ể ả ả ườ ồ ạ ể
Đ o đ c c ng s nạ ứ ộ ả là đ o đ c cách m ng, đ o đ c ki u m i v ch t, đ c hình thànhạ ứ ạ ạ ứ ể ớ ề ấ ượ
trong cu c đ u tranh c a giai c p công nhân, b t ngu n t b n ch t cách m ng c a h ,ộ ấ ủ ấ ắ ồ ừ ả ấ ạ ủ ọ

đ ng th i k th a và phát huy nh ng giá tr đ o đ c t t đ p c a loài ng i, tr c h t là c aồ ờ ế ừ ữ ị ạ ứ ố ẹ ủ ườ ướ ế ủ
qu n chúng lao đ ng. Đ o đ c c ng s n đòi h i “mìnha!ì m i ng i, m i ng i vì mình”,ầ ộ ạ ứ ộ ả ỏ ọ ườ ọ ườ
k t k p hài hoà s phát tri n c a cá nhân, t p th và xã h i, ch ng l i m i bi u hi n c aế ợ ự ể ủ ậ ể ộ ố ạ ọ ể ệ ủ
ch nghĩa cá nhân, ích k . Ý th c t p th , tinh th n lao đ ng quên mình và sáng t o, chủ ỷ ứ ậ ể ầ ộ ạ ủ
nghĩa nhân đ o cao c , ch nghĩa yêu n c và ch nghĩa qu c t là nh ng giá tr căn b nạ ả ủ ướ ủ ố ế ữ ị ả
c a đ o đ c c ng s n. Đ o đ c c ng s n đòi h i m t quá trình giáo d c và t giáo d c b nủ ạ ứ ộ ả ạ ứ ộ ả ỏ ộ ụ ự ụ ề
b c v nh n th c lý lu n cũng nh v th c ti n.ỉ ả ề ậ ứ ậ ư ề ự ễ
77
C.Mác và Ph.Ăngghen, Toàn t p, T. 20ậ , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i, 1994, tr. 137.ị ố ộ
Page 425 of 487
 Câu 53: Phân tích n i dung hình thái ý th c tộ ứ h m m , ý th c tôn giáo và ý th c khoaẩ ỹ ứ ứ
h c.ọ
1. Ý th c th m mứ ẩ ỹ
Ý th c th m mứ ẩ ỹ là s ph n ánh hi n th c vào ý th c con ng i trong quan h v i nhuự ả ệ ự ứ ườ ệ ớ
c u th ng th c và sáng t o cái đ p.ầ ưở ứ ạ ẹ
Khác v i nhi u hình thái ý th c khác, ý th c th m m ph n ớ ề ứ ứ ẩ ỹ ả ánh th gi i hi n th c m tế ớ ệ ự ộ
cách c th và sinh đ ng b ng các hình t ng ngh thu t.ụ ể ộ ằ ượ ệ ậ Các hình thái này cũng ph n ánhả
cái b n ch t c a đ i s ng hi n th c, nh ng thông qua cái cá bi t, cái đi n hình c th , c mả ấ ủ ờ ố ệ ự ư ệ ể ụ ể ả
tính, sinh đ ng. Không th tách bi t các y u t c m tính và lý tính trong ý th c ngh thu t, vìộ ể ệ ế ố ả ứ ệ ậ
r ng, b t kỳ hình t ng ngh thu t nào cũng hòa quy n trong đó c giá tr ngh thu t, th mằ ấ ượ ệ ậ ệ ả ị ệ ậ ẩ
m , l n các giá tr nh n th c, t t ng, đ o đ c.ỹ ẫ ị ậ ứ ư ưở ạ ứ
Xét đ n cùng, ế c giá tr n i dung l n hình th c c a ngh thu t đ u ph n ánh t n t iả ị ộ ẫ ứ ủ ệ ậ ề ả ồ ạ
hi n th cệ ự , m t s ph n ánh mang tính đ c l p t ng đ i rõ nét, do đó, không ph i bao giộ ự ả ộ ậ ươ ố ả ờ
ngh thu t cũng ph n ánh t n t i hi n th c m t cách tr c ti p và d th y. C.Mác vi t: “Đ iệ ậ ả ồ ạ ệ ự ộ ự ế ễ ấ ế ố
v i ngh thu t, ng i ta bi t r ng nh ng th i kỳ h ng th nh nh t c a nó hoàn toàn khôngớ ệ ậ ườ ế ằ ữ ờ ư ị ấ ủ
Page 426 of 487
t ng ng v i s phát tri n chung c a xã h i, do đó cũng không t ng ng v i s phát tri nươ ứ ớ ự ể ủ ộ ươ ứ ớ ự ể
c a c s v t ch t c a xã h i, c s này d ng nh c u thành cái x ng s ng c a t ch củ ơ ở ậ ấ ủ ộ ơ ở ườ ư ấ ươ ố ủ ổ ứ
xã h i”ộ
78

.
Ngh thu t chân chính bao gi cũng g n bó m t thi t v i đ i s ng hi n th c c a nhânệ ậ ờ ắ ậ ế ớ ờ ố ệ ự ủ
dân, có tác d ng thúc đ y m nh m ti n b xã h i, đáp ng ngày càng cao nhu c u th m mụ ẩ ạ ẽ ế ộ ộ ứ ầ ẩ ỹ
c a con ngu i, c vũ nh ng hành vi đ o đ c và tính tích c c, sáng t o c a con ng i.ủ ờ ổ ữ ạ ứ ự ạ ủ ườ
Trong xã h i có giai c p, ngh thu t mang ộ ấ ệ ậ tính giai c pấ , ch u s tác đ ng c a th gi iị ự ộ ủ ế ớ
quan, t t ng chính tr , đ o đ c c a giai c p này hay giai c p khác. Quan ni m ngh thu tư ưở ị ạ ứ ủ ấ ấ ệ ệ ậ
v ngh thu t là quan ni m xuyên t c s th t.ị ệ ậ ệ ạ ự ậ
Giai c p công nhân và chính đ ng c a nó luôn h ng ngh thu t vào cu c đ u tranh gi iấ ả ủ ướ ệ ậ ộ ấ ả
phóng ng i lao đ ng, các dân t c b áp b c, đ ti n t i xây d ng m t ch đ xã h i m iườ ộ ộ ị ứ ể ế ớ ự ộ ế ộ ộ ớ
t t đ p. Nguyên t c tính đ ng c ng s n đ c coi là s i ch đ xuyên su t ngh thu tố ẹ ắ ả ộ ả ượ ợ ỉ ỏ ố ệ ậ
XHCN. Nó không h n ch mà trái l i đòi h i và cho phép phát tri n m i tài năng sáng t oạ ế ạ ỏ ể ọ ạ
c a ng i ngh sĩ. Nh n m nh tính giai c p c a ngh thu t trong xã h i có giai c p, chủ ườ ệ ấ ạ ấ ủ ệ ậ ộ ấ ủ
78
C.Mác và Ph.Ăngghen, Toàn t p, T. 2ậ , Nxb Chính tr qu c gia, Hà N i, tr. 629.ị ố ộ
Page 427 of 487
nghĩa Mác – Lênin còn đòi h i kh ng đ nh và phát huy tính năng đ ng chung đ c ph n ánhỏ ẳ ị ộ ượ ả
trong ngh thu t. Các giá tr c a ngh thu t ti n b và cách m ng g n li n v i giai c p nàyệ ậ ị ủ ệ ậ ế ộ ạ ắ ề ớ ấ
hay giai c p khác không mâu thu n v i tính nhân lo i, mà còn làm sâu s c và phong phú cácấ ẫ ớ ạ ắ
giá tr toàn nhân lo i. ị ạ
Trong quá trình lãnh đ o cách m ng Vi t Nam, Đ ng ta luôn đánh giá cao vai trò c a vănạ ạ ệ ả ủ
ngh , c a các văn ngh sĩ, đ ng th i cũng đòi h i văn ngh và văn ngh sĩ trách nhi mệ ủ ệ ồ ờ ỏ ở ệ ệ ệ
n ng n đ i v i s nghi p xây d ng và b o v T qu c.ặ ề ố ớ ự ệ ự ả ệ ổ ố
2. Ý th c tôn giáoứ
Gi i thích ngu n g c và b n ch t c a tôn giáo là m t trong nh ng v n đ ph c t p c aả ồ ố ả ấ ủ ộ ữ ấ ề ứ ạ ủ
tri t h c. Ch nghĩa duy tâm và các tôn giáo đã và s còn gi i thích m t cách sai l m, xuyênế ọ ủ ẽ ả ộ ầ
t c v v n đ này.ạ ề ấ ề
Tôn giáo là m t hình thái ý th c xã h iộ ứ ộ ph n ánh th gi i m t cách hoang đ ng, h o,ả ế ơ ộ ườ ư ả
th n thánh hóa b ng các tín đi u. ầ ằ ề Ph.Ăngghen vi t: “B t tôn giáo nào cũng đ u là s ph nế ấ ề ự ả
ánh h o vào đ u óc ng i ta s c m nh bên ngoài chi ph i cu c s ng hàng ngày c a h ;ư ả ấ ườ ứ ạ ở ố ộ ố ủ ọ
Page 428 of 487

ch là s ph n ánh mà trong đó s c m nh th gian đã mang hình th c s c m nh siêu thỉ ự ả ứ ạ ở ế ứ ứ ạ ế
gian”
79
.
Ngu n g c tôn giáo ồ ố g m có ngu n g c ồ ồ ố nh n th cậ ứ và ngu n g c ồ ố xã h iộ , và xét đ n cùngế
đ u g n li n v i t n t i xã h i. Đó là:ề ắ ề ớ ồ ạ ộ
- S b t l c và s hãi c a con ng i tr c nh ng s c m nh c a t nhiên ch a đ cự ấ ự ợ ủ ườ ướ ữ ứ ạ ủ ự ư ượ
nh n th c và ch ng là ngu n g c nh n th c c a tôn giáo.ậ ứ ế ự ồ ố ậ ứ ủ
- S b t l c, s hãi và đau kh c a con ng i trong đi u ki n xã h i có áp l c, bóc l t làự ấ ự ợ ổ ủ ườ ề ệ ộ ự ộ
ngu n g c xã h i c a tôn giáo. Trong đi u ki n y, các quy lu t xã h i bi u hi n ra nh làồ ố ộ ủ ề ệ ấ ậ ộ ể ệ ư
nh ng l c l ng mù quáng, t phát, trói bu c con ng i th ng xuyên quy t đ nh s ph nữ ự ượ ự ộ ườ ườ ế ị ố ậ
c a h . Cho nên h cũng c m nh n các l c l ng hi n th c này c a xã h i d i hình th củ ọ ọ ả ậ ự ượ ệ ự ủ ộ ướ ứ
th n bí hóa c a l c l ng siêu nhiên. Khi bàn v xã h i t s n, V.I.Lênin vi t: “S s hãi đãầ ủ ự ượ ề ộ ư ả ế ự ợ
t o ra th n linh, s hãi tr c th l c mù quáng c a t b n, mù quáng vì qu n chúng nhânạ ầ ợ ướ ế ự ủ ư ả ầ
dân không th đoán tr c đ c nó, là th l c b t c lúc nào trong đ i s ng c a ng i vôể ướ ượ ế ự ấ ứ ờ ố ủ ườ
s n và ng i ti u ch , cũng đe d a đem l i cho h và đang đem l i cho h s phá s n “đ tả ườ ể ủ ọ ạ ọ ạ ọ ự ả ộ
79
Ph.Angghen, Ch ng Đuy rinhố , Nxb S th t, Hà N i, 1971, tr. 544.ự ậ ộ
Page 429 of 487
ng t”, “b t l c”, “ng u nhiên”, làm cho h ph i di t vong, bi n h thành m t ng i ăn xin,ộ ấ ự ẫ ọ ả ệ ế ọ ộ ườ
m t k b n cùng, m t gái đi m và d n h vào c nh ch t đói, đó chính là ngu n g c x u xaộ ẻ ầ ộ ế ồ ọ ả ế ồ ố ấ
c a tôn giáo hi n đ i mà ng i duy v t ph i chú ý đ n tr c h t và trên h t, n u ng i yủ ệ ạ ườ ậ ả ế ướ ế ế ế ườ ấ
không mu n c mãi mãi là m t ng i duy v t s đ ng”ố ứ ộ ườ ậ ơ ẳ
80
.
Là môt hình thái ý th c xã h i, tôn giáoứ ộ bao g m cồ ả tâm lý tôn giáo và h t t ng tônệ ư ưở
giáo. Tâm lý tôn giáo là nh ng tình c m, ni m tin, t p quán, bi u t ng tín ng ng, tônữ ả ề ậ ể ượ ưỡ
giáo H t t ng tôn giáoệ ư ưở là h th ng giáo lý do các giáo sĩ, các nhà th n h c t o ra vàệ ố ầ ọ ạ
truy n bá trong xã h i.ề ộ
B n ch t ả ấ c a ý th c tôn giáoủ ứ đ c phân tích t quan đi m lý lu n và ph ng pháp lu nượ ừ ể ậ ươ ậ

Mác - Lênin chính là s phân đôi m t cách h o th gi i hi n th c v n th ng nh t thànhự ộ ư ả ế ớ ệ ự ố ố ấ
hai th gi i -ế ớ th gi i tr n t c và “th gi i bên kia”. M i tôn giáo đ u o t ng cho r ng,ế ớ ầ ụ ế ớ ọ ề ả ưở ằ
kh đau, b t h nh, ngang trái trên đ i này s đ c gi i quy t m t cách tri t đ “th gi iổ ấ ạ ờ ẽ ượ ả ế ộ ệ ể ở ế ớ
bên kia”, “ki p sau”. Tôn giáo đã và s còn nh h ng to l n đ n đ i s ng xã h i. M tở ế ẽ ả ưở ớ ế ờ ố ộ ặ
nhân văn c a tôn giáo là đ n bù - h o và cũng h ng thi n cho con ng i. M c tiêu c củ ề ư ả ướ ệ ườ ặ ự
808
V.I.Lênin, Toàn t p, T. 17ậ , NXB Ti n b , Mátxc va, 1970, tr. 515 – 516.ế ộ ơ
Page 430 of 487