Giáo trình hướng dẫn phương pháp chuẩn đoán bệnh thú y chính xác phần 2 ppsx

10
Đối với chó: Để tiếp cận, người khám nên biết tên con vật và dùng thức ăn.
Đối với lợn: nên dùng thức ăn để tiếp cận.
1.4.2. Phương pháp cố định gia súc
a. Ý nghĩa của việc cố định gia súc
Để tiến hành tốt các thao tác: tiêm, lấy máu, băng bó vết thương, làm các phẫu
thuật ngoại khoa như mổ dạ cỏ, thiến trâu bò đực, hoặc cho chúng uống thuốc, người
cán bộ thú y thường phải bắt giữ và cố định chúng (trâu, bò, lợn,…). Hiệu quả của các
công việc trên phụ thuộc rất lớn vào khâu cố định gia súc.
b. Các khâu chuẩn bị để cố định gia súc
Kiểm tra kỹ các dụng cụ dùng để cố định như dây thừng, gióng gia súc, xem có đủ
và chắc chắn không?
Phải biết sơ qua về tính tình con vật trước khi tiếp xúc.
Phải làm quen gia súc, thao tác nhanh nhẹn, dứt khoát, tránh những động tác quá
thô bạo làm cho gia súc sợ hãi hoặc phản ứng mạnh dẫn đến khó khăn cho việc cố định
chúng.
c. Một số phương pháp cố định gia súc
* Đối với trâu bò
- Phương pháp kẹp cổ:
Chọn 2 đoạn tre hoặc 2
đoạn cây chắc chắn, chôn
xuống đất chéo nhau. Phía
trên buộc lại tạo ra một khe
vừa đủ cho trâu, bò chui qua
(cũng có thể lợi dụng những
cây có 2 chẽ phù hợp để cố
định). Khi cố định trâu, bò thít
chặt 2 dây ở 2 nút A, B. Có
một người giữ thừng mũi
(hình 1.3).

- Phương pháp cột cố định và buộc sừng hình số 8
Chọn một gốc cây tự nhiên hoặc chôn một cột gỗ chắc chắn. Ghì trán trâu, bò vào
sát cột và buộc sừng vào cột theo hình số 8, thít chặt sừng vào cột. Cần có một người
giữ mũi trâu và đầu dây thừng số 8 để trâu đứng yên khi tiêm hoặc thực hiện các thủ
thuật khác (hình 1.4)
- Phương pháp cố định đứng (Cố định trâu bò trong giá 4 trụ)
Hình 1.3. Kẹp cổ và 2 nút dây thắt
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.

d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e

w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
11


Hình 1.4. Cột hình số 8 sừng trâu
vào cột hoặc gốc cây
Hình 1.5. Giữ trâu bò đực
trong giá bốn trụ để thiến
Phần đầu và phần cổ được kẹp và buộc chặt (hình 1.5) để gia súc chỉ đứng tại chỗ,
không tiến lên, cũng không lùi lại được. Hai chân sau dùng thừng buộc theo hình số 8.

Phần ngực và bụng dùng dây thừng chắc buộc đỡ vào gióng. Không cho gia súc nằm
xuống để dễ dàng thực hiện phẫu thuật hoặc khám bệnh.
- Phương pháp vật trâu bò
Trong một số phẫu thuật
ngoại khoa bắt buộc phải vật
ngã trâu, bò để cố định chúng.
Có nhiều phương pháp vật
trâu bò nhưng thường dùng
phương pháp sau:
Chuẩn bị buộc: Lấy một
dây thừng thật chắc chắn dài 5
- 6m. Một đầu thừng buộc cố
định vào hai sừng gia súc,
phần còn lại cuốn lần lượt làm
2 vòng (hình dưới). Một vòng
sau nách và một vòng trước đùi gia súc. Đoạn còn lại kéo thẳng dọc theo thân gia súc.
Vật gia súc: Tiến hành theo trình tự sau: Một người khoẻ mạnh giữ 2 sừng để bẻ
đầu con vật ngược theo chiều định cho con vật ngã. Hai hoặc ba người kéo đoạn dây
thừng còn lại theo chiều dọc thân gia súc (hình 1.6).
Chú ý:
- Phải có sự thống nhất giữa người bẻ đầu gia súc và những người kéo thừng ở phía
sau. Trước khi vật phải kiểm tra mặt đất không gồ ghề, không có gạch đá và không nên
cho gia súc này ăn quá no.
Hình 1.6. Phương pháp vật bò để cố định
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X

C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o

m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t

r
a
c
k
.
c
o
m
12
- Khi con vật nằm xuống phải có người đè chặt đầu và ghìm sừng con vật xuống sát
đất. Lấy dây thừng khác buộc hai chân sau và hai chân trước của trâu bò chụm lại với
nhau. Dây thừng phải buộc sao cho khi không cần dùng nữa, cởi ra một cách dễ dàng
nhanh chóng.
* Đối với bê nghé: Người ta thường túm chân vật nằm, đè cố để cố định chúng


Hình 1.7. Cố định nghé (túm chân vật nằm)
* Đối với dê cừu: Để cố định, người ta thường đứng dọc theo chiều con vật, hai
chân kẹp vào hai thành bụng, hai tay nắm chặt sừng con vật.


Hình 1.8. Phương pháp cố định dê Hình 1.9A. Phương pháp cố định lợn
* Cố định lợn:
- Đối với lợn lớn: Lợn được cố định bằng cách lồng một thòng lọng vào hàm trên,
sau đó lồng tiếp thòng lọng thứ 2 quanh mõm để giữ cho hàm của nó đóng lại.
- Đối với lợn con: Người ta thường dùng phương pháp túm chân lợn kẹp giữa hai
đùi để cố định lợn con (hình 1.10)
Click to buy NOW!
P
D

F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k

.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c

u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
13


Hình 1.9B. Phương pháp cố định lợn lớn Hình 1.10. Phương pháp cố định lợn
con (túm chân lợn kẹp giữa hai đùi)
* Cố định chó:
Người ta thường dùng phương pháp đeo rọ mõm hoặc buộc mõm chó.
- Phương pháp buộc mõm chó: Đầu tiên phải đeo rọ mõm hoặc bộc mồm chó, sau
đó dùng dây vải cho vào mồm, phía trong răng nanh, rồi buộc hàm dưới lại, vòng dây
buộc lên hàm trên, cuối cùng thắt nút lại ở phía sau cổ (hình 1.11)
- Phương pháp đeo rọ mõm chó:


Hình 1.11A. Phương pháp buộc mõm chó Hình 1.11B. Phương pháp đeo
rọ mõm chó
* Cố định gà
- Đối với gà lớn: Dùng bàn tay trái luồn xuống dưới lườn rồi nhấc gà ra khỏi
chuồng. Hoặc dùng tay phải túm lấy 2 chân gà nhấc ra khỏi lồng. Sau đó đặt gà xuống,
tay phải cố định 2 chân gà. Tay trái nhẹ nhàng mở cánh gà ra để người thứ 2 làm các

thao tác (tiêm, chủng vacxin).
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t

r
a
c
k
.
c
o
m
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w

.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m
14
- Đối với gà con: Đặt gà con trong lòng bàn tay trái, dùng ngón trỏ và ngón cái cố
định cổ gà để đầu gà hướng lên trên cho tiện việc nhỏ thuốc vào mắt, mũi gà hoặc cho
gà uống thuốc.
1.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁM BỆNH
Để khám bệnh cho gia súc có rất nhiều các phương pháp khác nhau. Các phương
pháp khám bệnh cho gia súc được chia làm hai nhóm gồm: các phương pháp khám cơ
bản: nhìn, sờ, nắn, gõ, nghe và các phương pháp khám bệnh đặc biệt (xét nghiệm, X -
quang, siêu âm, nội soi, )
Phần lớn triệu chứng được phát hiện nhờ các phương pháp khám cơ bản. Tuy nhiên
khi mắc bệnh con vật còn có những biểu hiện phi lâm sàng, những biểu hiện này chỉ có
thể phát được nhờ các phương pháp khám đặc biệt như đã nêu trên.
1.5.1. Các phương pháp khám cơ bản
a. Phương pháp quan sát (nhìn)
Đây là phương pháp khám bệnh

đơn giản nhưng chính xác, được sử
dụng rộng rãi trong lâm sàng thú y,
là phương pháp được sử dụng trước
tiên trong chẩn đoán bệnh gia súc.
Qua phương pháp này ta có thể biết
được trạng thái gia súc, cách đi
đứng, màu sắc và tình trạng lông, da,
niêm mạc và các triệu chứng khác
của con vật. Đồng thời quan sát giúp
ta đánh giá được chất lượng đàn gia
súc, sàng lọc được những con có
nghi vấn mắc bệnh.
Khi quan sát tùy theo mục đích
và vị trí nhìn mà ta đứng xa hay đứng gần gia súc. Nhìn chung ta nên quan sát từ xa đến
gần, từ tổng quát đến từng bộ phận (hình 1.12).
- Nhìn toàn thân: là quan sát trạng thái, thái độ, cử động, tình hình dinh dưỡng, dáng
điệu, của gia súc.
- Nhìn cục bộ: nhìn lần lượt từ trước ra sau, từ trái qua phải, lần lượt các cơ quan bộ
phận như đầu, cổ, lồng ngực, vùng bụng, bốn chân, để phát hiện những biến đổi bất
thường nếu có như vết thương, vết loét, mụn, nốt, nước mắt, nước mũi, dử, lông rụng,…
Nên quan sát nhờ ánh sáng ban ngày, nếu buổi tối hoặc thiếu ánh sáng có thể sử
dụng ánh sáng điện hoặc đèn chiếu. Cần quan sát đối chiếu, so sánh giữa hai bộ phận
Hình 1.12. Phương pháp quan sát
Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C

h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r
a
c
k
.
c
o
m

Click to buy NOW!
P
D
F
-
X
C
h
a
n
g
e

V
i
e
w
e
r
w
w
w
.
d
o
c
u
-
t
r

a
c
k
.
c
o
m