Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Xác định đúng chủ đề "Truyện Kiều" - Một điều kiện cần thiết để hiểu đầy đủ hơn về hình tượng tác giả Nguyễn Du" potx

Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


45
xác định đúng chủ đề truyện kiều -
MộT điều kiện cần thiết để hiểu đầy đủ hơn
về hình tợng tác giả ngUYễN DU


lê văn mí
(a)


Tóm tắt.

Bài báo này đi sâu tìm hiểu ý thức của Nguyễn Du trong việc hoán cải
chủ đề Kim Vân Kiều truyện thành chủ đề mới trong Truyện Kiều. Chúng tôi xem
việc hoán cải đó nh một trong những yếu tố thể hiện chân dung của Nguyễn Du
trong Truyện Kiều.


1.

Truyện Kiều đợc thế giới nhìn
nhận là sản phẩm tinh thần độc đáo
của Nguyễn Du, từ lâu đã trở thành
một đối tợng nghiên cứu của nhiều
ngành khoa học, trớc hết là khoa học

văn học. Nhiều ngời đã so sánh Truyện
Kiều với Kim Vân Kiều truyện, và
những so sánh đó đã cung cấp thêm căn
cứ đáng tin cậy để chúng ta thẩm định
giá trị của một kiệt tác.
Truyện Kiều ra đời sau Kim Vân
Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân
khoảng 160 năm. Quan hệ của Truyện
Kiều với Kim Vân Kiều truyện rõ ràng
là mối quan hệ một chiều. Nếu không có
Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm
Tài Nhân thì chắc gì Nguyễn Du có
đợc nguồn cảm hứng và chất liệu để
sáng tạo ra áng thơ trác tuyệt làm say
đắm lòng ngời nh Truyện Kiều? Thời
gian gần đây, có một vài ý kiến cho
rằng: nhờ sự nổi tiếng của Truyện Kiều
ở Việt Nam mà ngời ta mới biết đến
Kim Vân Kiều truyện ở Trung Quốc. ý
kiến đó chỉ là một cách lập luận và cần
đợc kiểm chứng lại.
Thực ra, Nguyễn Du đã phải làm
rất nhiều việc mới có đợc kiệt tác
Truyện Kiều nh ngày hôm nay. Ông đã
mợn cốt truyện của Thanh Tâm Tài
Nhân, nhng phải thổi hồn vào nhân
vật. Thay đổi chủ đề, nhng phải gắn


vào đó một t tởng mới.

Chuyển đổi thể loại, ngôn ngữ và
kết cấu, nhng phải làm cho nó phù hợp
với đời sống tâm hồn dân tộc Nghĩa là
Nguyễn Du gần nh đã sáng tác lại
thành một tác phẩm mới. Quan trọng
hơn cả là ông đã đặt vào đó nhãn quan
nghệ thuật của một ngời trải nghiệm
trong cõi nhân gian và đặt mình vào vị
trí một ngời đứng giữa giông tố cuộc
đời để mô tả và lí giải những biến cố
trong thời đại của mình. Đó thực sự là
những yếu tố thiết yếu cần đợc quan
tâm nghiên cứu, khảo sát, một khi ta
muốn tìm hiểu tính đa chiều, phức tạp
của hình tợng tác giả trong Truyện
Kiều.
Trong quá trình nghiên cứu, tổng
hợp các nguồn dẫn liệu có liên quan về
Truyện Kiều, chúng tôi nhận thấy vấn
đề Nguyễn Du hoán cải chủ đề của Kim
Vân Kiều truyện thành chủ đề mới
trong Truyện Kiều là vấn đề ít đợc tìm
hiểu dới góc độ của phạm trù hình
tợng tác giả. Việc hoán cải đó theo suy
nghĩ của chúng tôi là một phơng diện
để Nguyễn Du thể hiện mình trong tác
phẩm. Vì vậy, vấn đề Nguyễn Du hoán
cải chủ đề của Kim Vân Kiều truyện
thành chủ đề mới trong Truyện Kiều
phải chăng cũng chính là một góc nhìn

về chân dung của một nhà văn?
Nhận bài ngày
21
/
02
/200
8
. Sửa chữa xong
31
/
3
/200
8
.




lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56



46


Cụm từ hoán cải chủ đề đợc
chúng tôi sử dụng trong bài viết này là
của lí luận văn học. Hoán cải là thay
đổi, là làm mới lại một vấn đề đã cũ, đã
quen thuộc, không còn phù hợp với cá

nhân mình và thời đại mình. Việc
Nguyễn Du làm thay đổi chủ đề của
Kim Vân Kiều truyện trong Truyện Kiều
là một hành động đầy tính ý thức,
khiến Truyện Kiều không phải là một
sự phiên dịch, hay mô phỏng thuần
túy của Kim Vân Kiều truyện. Tất
nhiên, khi làm việc đó, thi hào Nguyễn
Du đã phải nỗ lực vợt qua những áp
lực của nguyên tác, trong đó có áp lực
chọn chủ đề cho tác phẩm. Chủ đề vì
thế đợc xem nh chìa khóa mở ra chân
trời sáng tạo nghệ thuật trong Truyện
Kiều.
Hành động hoán cải chủ đề Kim
Vân Kiều truyện cho thấy Nguyễn Du có
ý thức của một nhà văn, một nhà t
tởng, Nhng cơ bản vẫn là bản lĩnh
nghệ thuật, là tài năng khám phá cái
mới, cái độc đáo của một con ngời. Tất
cả chúng đã chi phối những việc làm cụ
thể của Nguyễn Du khi ông sáng tạo ra
Truyện Kiều. Nghĩa là ông phải đặt vào
đó một cách nhìn mới và một kiểu t
duy nghệ thuật khác hơn so với Thanh
Tâm Tài Nhân. Phải chăng, việc hoán
cải chủ đề Kim Vân Kiều truyện thành
chủ đề mới trong Truyện Kiều thực chất
là sự thể nghiệm chủ quan, khi nhu cầu
phát triển của một thể loại văn học

đợc đặt ra trong ý thức sáng tạo của
chủ thể trớc những đòi hỏi cấp thiết
của thời đại?
2. TheoTừ điển thuật ngữ văn học,
chủ đề là vấn đề cơ bản, vấn đề trung
tâm đợc tác giả nêu lên, đặt ra qua nội
dung cụ thể của tác phẩm văn học [3,
61].
Chủ đề là yếu tố hạt nhân của một
văn bản nghệ thuật, cho dù đó chỉ là
một văn bản ngắn. Đây chính là lí do
tại sao trong sáng tác và nghiên cứu
văn học, dù đứng ở góc độ nào thì nhà
văn, nhà nghiên cứu cũng đặc biệt quan
tâm đến chủ đề t tởng của tác phẩm.
Bởi, chủ đề là cơ sở để cho họ định tính,
định lợng, và định danh nội dung t
tởng cho một tác phẩm văn học. Không
có chủ đề thì tác phẩm văn học sẽ
không có đợc đôi chân để đi đến
những mục tiêu chung trong đời sống
con ngời.
Thật ra, khi đọc tác phẩm văn học
dù thích hay không, ngời ta cũng vẫn
muốn biết đợc chủ đề của nó là gì?
Không tìm hiểu chủ đề của tác phẩm
khi thởng thức thì khác nào tìm hiểu
về một ngời mình yêu mà không quan
tâm đến tình cảm, thái độ, phẩm chất
của ngời đó. Tìm hiểu chủ đề chính là

tìm hiểu ý thức và thái độ của nhà văn
về con ngời. Khi sáng tác văn học, nhà
văn không thể dửng dng trớc những
câu hỏi của cuộc đời đang vây quanh
mình và luôn đặt ra cho mình những
câu trả lời bằng chính cái vốn sống
riêng của mình. Những gì mà nhà văn
dùng để thuyết minh cho t duy, tình
cảm, tâm lí và thái độ của mình chính
là chủ đề của tác phẩm vậy. M. Gorki
đã mô tả lại sự ra đời và phát triển của
chủ đề trong con ngời nhà văn nh
sau: Chủ đề là cái t tởng manh nha
trong kinh nghiệm của tác giả, do cuộc
sống gợi lên, làm tổ trong kho ấn tợng
của anh ta, nhng cha định hình và
đòi hỏi thể hiện thành hình tợng, thức
tỉnh nhà văn, kêu gọi anh ta lao động
để tạo dựng hình thức cho nó [10, 262].



Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


47
Có thể nói, chủ đề là một dạng tồn
tại của ý thức cá nhân, đợc tích tụ từ
quá trình lao động, tìm kiếm, khám phá
các giá trị đời sống của nhà văn. Nó lớn

dần lên từ khả năng quan sát và thâm
nhập vào cuộc sống của cá nhân anh ta.
Khi định hình, chủ đề có sức tác động
sâu rộng vào t tởng, tình cảm của
nhà văn, làm hình thành trong nhà văn
ý đồ sáng tác. Chủ đề do đó luôn mang
đậm dấu ấn chủ quan của ngời sáng
tạo ra nó. Bởi không ai ngoài cá nhân
nhà văn là ngời có quyền cho nó một
hình thức, một cấu trúc thẩm mĩ và một
t tởng riêng biệt. Vì thế có ý kiến cho
rằng: Chủ đề thể hiện bản sắc t duy,
chiều sâu t tởng, khả năng thâm
nhập vào bản chất của đời sống [3, 62].
Mặt khác,Chủ đề còn đợc xem là
phạm vi quan tâm chủ quan của nhà
văn đối với thế giới, là hằng số tâm lí
của nhà văn, gắn với quan niệm thế giới
của tác giả [3, 62]. Chính điều này đã
làm cho chúng tôi quan tâm đến việc
tìm hiểu chủ đề trong một tác phẩm và
ý thức của ngời thay đổi chúng trong
một tác phẩm cụ thể, đó là trờng hợp
của Nguyễn Du trong Truyện Kiều.
Những kiệt tác văn chơng vĩ đại
xa nay luôn hàm chứa chủ đề rộng lớn,
có sức khái quát cao về đời sống xã hội
và con ngời. Bi kịch Hămlét của
Sếcxpia đâu phải chỉ dừng lại ở phạm vi
báo thù cha, mà nó còn vơn tới sự

nhận thức về một xã hội tồi tệ, xấu xa.
Hămlét còn thức tỉnh ở con ngời ý thức
đấu tranh chống lại thế giới đen tối ấy.
Tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa của
La Quán Trung không chỉ dừng lại ở
việc miêu tả cuộc đấu tranh phức tạp
của các tập đoàn phong kiến thời Tam
quốc, mà còn vạch trần bản chất tàn
bạo, giả dối của giai cấp thống trị, phản
ánh chân thực cuộc sống li loạn, bi
thơng của nhân dân Trung Quốc và
ớc mơ của họ về một cuộc sống thái
bình, thịnh trị. Truyện Kiều của
Nguyễn Du đợc biểu dơng là một kiệt
tác văn chơng đâu chỉ vì phát hiện ra
cái quy luật tài - mệnh hay thân -
mệnh khắc nghiệt, dờng nh không
thay đổi trong xã hội phong kiến Việt
Nam thế kỉ XVIII. Đó còn là tiếng nói
lên án các thế lực hữu hình và siêu hình
đang bao vây lấy con ngời. Truyện
Kiều còn là lời ngợi ca khát vọng tự do
của tình yêu, là ớc mơ công lí bay cao,
là tiếng nói hiểu đời của một con ngời.
Nó đã vợt lên trên giới hạn của chủ đề
tài tử giai nhân, tình và khổ hay tài
mệnh tơng đố của Thanh Tâm Tài
Nhân trong Kim Vân Kiều truyện. Cho
nên chủ đề trở thành một yếu tố quan
trọng thể hiện đặc điểm tâm hồn của

chủ thể trong một tác phẩm văn học cụ
thể.
Nghiên cứu về hình tợng tác giả
trong tác phẩm văn học, tất nhiên phải
bắt đầu từ việc nghiên cứu chủ đề của
tác phẩm ấy. Giữa chủ thể và chủ đề có
quan hệ chặt chẽ với nhau, vì rằng giá
trị của cái này sẽ là sự quy định giá trị
cho cái kia. Quan hệ hữu cơ ấy đòi hỏi
ngời kiến tạo ra nó phải có một chiều
sâu t tởng: Chủ đề tác phẩm nói lên
chiều sâu t tởng, khả năng nắm bắt
nhạy bén của nhà văn đối với những
vấn đề của cuộc sống. Vì vậy từ những
đề tài cụ thể, rất bình thờng, tác giả có
thể nêu lên những chủ đề mang ý nghĩa
khái quát to lớn, sâu sắc. Cùng với t
tởng, chủ đề tạo ra tầm vóc của tác
phẩm [3, 62]. Chính vì thế, không ít
ngời căn cứ vào chủ đề để nhận thức
gơng mặt, tâm hồn một con ngời bên
trong tác phẩm.
Vậy thì tầm vóc và vị trí con ngời
của Nguyễn Du trong Truyện Kiều, chắc
chắn cũng không nằm ngoài yếu tố chủ
đề do ông tạo ra. Tìm hiểu việc hoán cải



lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56

48
chủ đề của Nguyễn Du trong Truyện
Kiều cũng chính để làm rõ một chân
dung con ngời trong tác phẩm.
Xung quanh vấn đề chủ đề của
Truyện Kiều, cho đến nay đã có nhiều
quan điểm nhìn nhận khác nhau. Trớc
hết xin nói tới quan điểm xem chủ đề
của Truyện Kiều là Tài mệnh tơng
đố.
Đào Duy Anh cho rằng t tởng
Tài mệnh tơng đố là nòng cốt tinh
thần cho toàn truyện mà mỗi một
chơng, mỗi một tình tiết, mỗi một đoạn
chỉ là để chứng minh cho nó mà thôi
[1, 128]. Còn Phan Ngọc trong công
trình Tìm hiểu phong cách của Nguyễn
Du trong Truyện Kiều đã dành riêng
gần nh trọn vẹn chơng II để bàn luận
về chủ đề và t tởng của Truyện Kiều.
Ông quả quyết khẳng định tài mệnh
tơng đố là t tởng của Truyện Kiều,
nhng lại xem đó là một sáng tạo của
Nguyễn Du: Cho đến nay, ai cũng cho
rằng chủ đề t tởng của Nguyễn Du là
thuyết tài mệnh tơng đố. Nó đợc nhắc
đi nhắc lại 16 lần trong tác phẩm ()

ai cũng cho rằng đây là một sáo ngữ,
không có gì mới mẻ (). Chúng tôi sẽ
chứng minh lý thuyết này là của
Nguyễn Du không phải vay mợn [9,
29]. Nhà s Nhất Hạnh, trong Truyện
Kiều dới cái nhìn thiền quán, cũng
cho rằng Tài mệnh tơng đố là chủ đề
của Truyện Kiều: Bắt đầu Truyện Kiều,
tác giả nêu lên t tởng tài mệnh tơng
đố, tài năng và số mệnh đố kỵ nhau [6,
5]
Về quan điểm xem chủ đề của
Truyện Kiều không phải là Tài mệnh
tơng đố, cần phải nhắc tới nhà nghiên
cứu Đổng Văn Thành (Trung Quốc).
Sau khi đọc Truyện Kiều của Nguyễn
Du, ông đi đến sự khẳng định: Tóm lại,
chủ đề đó là mợn cốt truyện tiểu thuyết
Trung Quốc để gửi gắm nỗi cảm khái về
có tài mà vô mệnh [7, 62]. ý kiến của
ông về Nguyễn Du có khi lại hết sức chủ
quan và gay gắt: Chủ đề sáng tác của
cái lối mợn chén ngời khác để rót bầu
tâm sự của mình ấy hoàn toàn nhất trí
với việc ông cải biên Truyện Kiều [4,
1551]
Nguyễn Văn Dân trong công trình
Những vấn đề lí luận của văn học so
sánh, thì lại nhìn nhận chủ đề của
Truyện Kiều gần giống với ý kiến của

Đổng Văn Thành. Ông không xem chủ
đề của Truyện Kiều là tài mệnh tơng
đố. Ngợc lại, ông gần nh phủ nhận
sự sáng tạo của Nguyễn Du trên
phơng diện chủ đề và t tởng của
Truyện Kiều: T tởng tài mệnh tơng
đố là t tởng xuyên suốt của Kim Vân
Kiều. Và chữ tài ở đây là tài tình, tài
sắc, tài hoa của kiếp hồng nhan, chứ
không phải là tài thao lợc võ bị của
đấng nam nhi t tởng tài tình
mệnh bạc là t tởng xuyên suốt của
Kim Vân Kiều mà Nguyễn Du chỉ tiếp
thu lại mà thôi [7, 131].
Hoàng Ngọc Hiến thì lại nhìn nhận
chủ đề của Truyện Kiều theo một cách
riêng. Ông cho rằng: Tài mệnh tơng
đố không phải là t tởng của Truyện
Kiều mà Nguyễn Du nói đến tài
mệnh với một thái độ mỉa mai, đứng về
chữ tài để đả kích xã hội phong kiến
[2, 68]. Cũng theo Hoàng Ngọc Hiến,
Nội dung chữ tài đợc mở rộng trong
nội dung hình tợng Truyện Kiều. Tài
là tài năng và nhan sắc, là tình và đức
hạnh, là những gì tốt đẹp nhất ở con
ngời. Có thể nói tài là bản chất con
ngời, là bản chất loài ngời luôn luôn
vơn tới chân, thiện, mỹ. Tài là một giá
trị thực tại, do đó nó có thể biểu hiện ở

con ngời nàng Kiều nh một nội dung
hình tợng [2, 203]. So với nội dung
giải thích của Nguyễn Văn Dân, thì lời
giải thích của Hoàng Ngọc Hiến có thể



Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


49
chấp nhận đợc, nhng nội hàm chữ
tài của ông lại mang một hàm nghĩa
quá rộng, khiến cho ngời đọc Truyện
Kiều khó nắm bắt sự nông sâu.
Trong công trình nghiên cứu về
Thi pháp Truyện Kiều, Trần Đình Sử
cho rằng: Nguyễn Du có tiếp thu của
chủ đề tài mệnh tơng đố, nhng đã
có sự đổi mới thành thân mệnh tơng
đố, một chủ đề xuất hiện trong văn học
Việt Nam từ thế kỷ XVIII, làm cho
Truyện Kiều trở thành truyện xót thân
đau lòng thấm thía nhất [11, 59]. Ông
thuyết phục ngời đọc bằng những lí lẽ
rất xác thực từ trong văn bản của
Truyện Kiều: Xét chủ đề của Nguyễn
Du trong tác phẩm thiết nghĩ phải theo
dõi cách mở và kết của tác phẩm. Mở
đầu bằng tài - mệnh:

Trăm năm trong cõi ngời ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
rồi kết thúc với sự trăn trở về tâm - tài:
Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài
thì ta phải thấy Truyện Kiều không chỉ
là câu chuyện tài mệnh tơng đố mà
còn là câu chuyện về chữ tâm, về mối
quan hệ giữa tài và tâm [Truyện Kiều,
109].
Một số nhà nghiên cứu lại chú ý đến
các phơng diện khác của Truyện Kiều.
Nh việc nghiên cứu tính hiện thực và
tính nhân đạo của Truyện Kiều, từ đó đi
đến khẳng định chủ đề mới của Truyện
Kiều. Tác giả Hoài Thanh đặt chủ đề từ
vấn đề Quyền sống con ngời trong
Truyện Kiều, còn Đặng Thai Mai thì
nói chủ đề trong tinh thần tả thực của
Truyện Kiều. Sự mở rộng cách nhìn
nhận Truyện Kiều nh vậy cũng là một
hớng tiếp cận rất cần thiết hiện nay.
Tác giả Nguyễn Hằng Thanh trong
công trình Nghệ thuật tái tạo nhân vật
Kiều trong Đoạn trờng tân thanh của
Nguyễn Du, thì lại tâm đắc với ý kiến
của Hoàng Ngọc Hiến và Hoài Thanh về
chủ đề của Truyện Kiều. Trên cơ sở
phân tích câu thơ trong Truyện Kiều,
chị đã đi đến kết luận: Thực ra, chủ đề

tài - mệnh trong Đoạn trờng tân
thanh đã khá rõ ràng. Song Nguyễn Du
không nói tài mệnh tơng đố hay tài
dữ mệnh tranh hoặccổ lai tài mệnh
lỡng tơng phơng (xa nay tài mệnh
ghét nhau) mà nói:
Trăm năm trong cõi ngời ta
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Hai tiếng khéo là xen vào giữa
tài và mệnh thể hiện thái độ của tác
giả: Ghi nhận cái luật oái oăm ở cõi
ngời ta này, nhng xem đó là vô lí, là
không chính đáng [7, 62-63]. Cách
phân tích của tác giả Nguyễn Hằng
Thanh xem ra đã làm lộ diện thêm một
bình diện khác về chủ đề Truyện Kiều.
Nhóm tác giả Nguyễn Thạch Giang,
Triệu Ngọc Lan, Lô úy Thu trong bài
viết Một số nhận xét về Kim Vân Kiều
truyện với Đoạn trờng tân thanh,
đăng trên Tạp chí Sông Hơng, số 2,
1994 thì cho rằng: Chủ đề hai cuốn
truyện tuy có sự giống nhau bề ngoài,
nhng thực ra đã khác từ trong căn bản
(). Mới nhìn qua ta cũng có cảm tởng
nh thế. Nhng thực ra vấn đề lại khác.
Mặt giống thì sâu sắc hơn nhiều, mặt
khác thì khác từ căn bản (). Nguyễn
Du ở Đoạn trờng tân thanh sâu sắc và
da diết vô cùng xuất phát từ cuộc đời

thực của tác giả:
Đoạn bồng nhất phiến tây phong cấp
Tất cánh phiêu linh hà xứ quy
(Gió tây tới tấp tơi bời
Cỏ bồng một ngọn đâu nơi dạt về).
[tr. 928]
Nhóm tác giả này đã phân tích từ
các số liệu thống kê đợc ở hai tác phẩm
và đi đến kết luận: Nhng xét cho
cùng, cái đè nặng lên ta không phải cái
mệnh, cái nghiệp, mà chính là cái



lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56



50
bạo tàn của thế lực của xã hội phong
kiến, vì cuộc sống nội tâm sâu sắc của
nhân vật, vì cuộc sống của những tâm
hồn có ý thức mạnh mẽ về quyền sống
của mình trong xã hội thối nát, trực tiếp
đày đọa lên mình. Số mệnh vẫn lùi dần
đằng sau bức màn sắt khắc nghiệt của
xã hội phong kiến.
Đây gần nh là tinh thần chung
của sách giáo khoa Ngữ văn 10 phân
ban hiện nay. Trong sách Ngữ văn 10

thuộc chơng trình nâng cao (của nhóm
tác giả do Trần Đình Sử làm Tổng chủ
biên), chủ đề của Truyện Kiều đợc nêu
nh sau: Nhà thơ lên án sự tàn nhẫn,
bạc ác của các thế lực đen tối mà ông
gọi chung bằng cái tên định mệnh [12,
156]. Sách Ngữ văn lớp 10 thuộc chơng
trình cơ bản (của nhóm tác giả do Phan
Trọng Luận làm Tổng chủ biên) cũng
cho rằng: Nhà thơ triết lí với nỗi đau về
thân phận bất hạnh của ngời phụ nữ
trong xã hội cũ: Đau đớn thay phận đàn
bà - Lời rằng bạc mệnh cũng là lời
chung [8, 95].
Nh vậy, xung quanh việc nhìn
nhận chủ đề của Truyện Kiều đã cho
thấy một quá trình khám phá. Chúng
tôi rất đồng tình với ý kiến khẳng định
sự hoán cải, sáng tạo của Nguyễn Du
trong quan niệm tài- mệnh. Đó không
phải là sự tiếp thu thuần túy từ chủ đề
của Kim Vân Kiều truyện, mà chính là
sự tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo
thành chủ đề mới. Chủ đề tài mệnh
trong Kim Vân Kiều truyện chỉ là chất
liệu gợi dẫn để Nguyễn Du hoán cải
thành chủ đề tài mệnh trong Truyện
Kiều. Giữa chúng có sự khác nhau về
chiều sâu t tởng và cấp độ phản ánh
đời sống xã hội.

Sức sống của Truyện Kiều đã đợc
khẳng định qua hơn hai thế kỉ đầy biến
động của lịch sử dân tộc, Truyện Kiều
đã bám rễ sâu vào đời sống tâm hồn
dân tộc, cả trong thời kì chiến tranh
cũng nh trong thời kì hòa bình, Truyện
Kiều vẫn là một niềm đam mê của đại
đa số công chúng. Do đó, chủ đề của
Truyện Kiều không phải là một cái gì xa
lạ đối với con ngời Việt Nam, nó phải
hớng tới những vấn đề chung nhất của
chính thời đại đã sản sinh ra nó, kế đến
nó phải là lời giải thích, thuyết minh
cho những biến cố mang tính quy luật
của cuộc sống trong mỗi con ngời Việt
Nam. Nghĩa là Nguyễn Du đã phải vợt
lên trên cái áp lực của những nguyên
tắc ràng buộc của thể loại và các quan
niệm nghệ thuật của văn chơng Việt
Nam trung đại để hoán cải chủ đề cho
Truyện Kiều. Thật ra, vợt qua áp lực
ấy không phải là chuyện khó khăn đối
với nhà văn. Một số tác giả Việt Nam
trung đại đã làm đợc việc này trong
các truyện nh Truyện Song Tinh, Ngọc
Kiều Lê, Hoa Tiên truyện, nhng đối với
việc hoán cải chủ đề Kim Vân Kiều
truyện thành chủ đề mới trong Truyện
Kiều lại có những chỗ khác biệt và khó
khăn hơn. Chủ đề của Đoạn trờng tân

thanh có sức khái quát cao không chỉ ở
sự phản ánh, mà còn ở tầm t tởng, sự
nhạy cảm của một trái tim nhân đạo.
Hoán cải thành chủ đề mới cho Truyện
Kiều, Nguyễn Du đã đặt vào đó một hơi
thở, một nhịp đập con tim và đôi mắt
của một con ngời sống giữa cõi nhân
gian. Chúng tôi đồng tình với tinh thần
nhận định về chủ đề, t tởng Truyện
Kiều của các tác giả Nguyễn Thạch
Giang, Triệu Ngọc Lan, Lô úy Thu và
nhóm tác giả hai bộ sách giáo khoa Ngữ
văn lớp 10 phân ban hiện nay. Đó chính
là sự đồng cảm, tiếc thơng của Nguyễn
Du cho số phận con ngời, là lời lên án
đanh thép của Nguyễn Du đối với các
thế lực đen tối, là lời ngợi ca của ông về
tình yêu tự do cùng với ớc mơ công lí,



Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


51
là tiếng nói hiểu đời của một con
ngời. Đây chính là những vấn đề cơ
bản, vấn đề trung tâm đợc tác giả nêu
lên, đặt ra qua nội dung cụ thể của tác
phẩm văn học [3, 61].

Vì vậy, việc Nguyễn Du hoán cải
chủ đề Kim Vân Kiều truyện là một
trong những yếu tố cơ bản tạo thành
hình tợng tác giả trong Truyện Kiều.
Chúng tôi tiến hành tìm hiểu vấn đề
này thông qua việc tìm hiểu ý thức của
chủ thể sáng tạo trong việc hoán cải chủ
đề của Kim Vân Kiều truyện.
3. Sau đây, chúng tôi xin tập trung
bàn tới ý thức của chủ thể sáng tạo về
việc hoán cải chủ đề của Kim Vân Kiều
truyện thành chủ đề mới trong Truyện
Kiều.
Theo ý kiến chung của nhiều ngời
thì chủ đề của Kim Vân Kiều truyện là
tài - mệnh. Nhng Phan Ngọc thì lại
cho rằng chủ đề của truyện Kim Vân
Kiều không phải là tài mệnh tơng đố
mà là tình và khổ. Nhng xét thấy
chủ đề của truyện Kim Vân Kiều là
tình và khổ thì cha đầy đủ vì nó chỉ
là lời đầu tiên trong hồi I và đặc biệt là
đoạn mời lăm năm lu lạc của Kiều
không thể bao quát hết cả tình và khổ,
sự xung đột giữa tình và khổ[7, 60].
Chúng tôi tâm đắc với cách lập luận
này của tác giả Nguyễn Hằng Thanh,
nhất là vấn đề đợc đặt ra từ kết cấu
của tác phẩm: Chủ đề của truyện Kim
Vân Kiều còn thiếu sự thống nhất chặt

chẽ, có cảm tởng tách biệt vì có sự lắp
ghép, chắp nối các sự kiện một cách
lỏng lẻo của ba mảng truyện khác nhau.
Phải chăng, chủ đề của Truyện Kim
Vân Kiều chính là chủ đề của ba mảng
truyện ghép lại với nhau? Đó là tình yêu
tài tử giai nhân, con ngời trung nghĩa
và con ngời kĩ nữ [7, 61]. Điều này đã
đợc Trần Đình Sử làm rõ trong Thi
pháp Truyện Kiều. Thực sự đó là những
vấn đề thú vị trong nghiên cứu so sánh,
đối chiếu giữa hai tác phẩm, tiếc rằng
đó không phải là chủ ý tìm hiểu của
chúng tôi trong chuyên mục này. Công
việc chính của chúng tôi là tìm hiểu các
biểu hiện của ý thức Nguyễn Du trong
việc tiếp thu và cải biến những chủ đề
đó trong Truyện Kiều.
Thật ra, sự hoán cốt đoạt thai của
Nguyễn Du trong Truyện Kiều là đã
khá rõ ràng. Tác giả Đào Duy Anh
trong Khảo luận về truyện Thúy Kiều
đã khẳng định sự sáng tạo của Nguyễn
Du trong Truyện Kiều.
ô
ng đã so sánh
khá tỉ mỉ Truyện Kiều với Kim Vân
Kiều truyện và cho rằng: Nguyễn Du
đã hoán cốt đoạt thai Kim Vân Kiều
truyện mà tạo thành tác phẩm hoàn

toàn mới. ý kiến đó là sự đánh giá bao
quát về toàn bộ hình thức và nội dung
của Truyện Kiều, nhng chắc chắn
trong lời nhận định chung ấy của tác
giả Đào Duy Anh về sự hoán cốt đoạt
thai, hoàn toàn mới ấy có cả sự nhìn
nhận của ông về chủ đề Truyện Kiều.
Học giả Phan Ngọc khi Tìm hiểu phong
cách của Nguyễn Du trong Truyện Kiều
cũng đã đa ra những nhận định tơng
tự. Thế nhng, về sự hoán cải chủ đề
trong Truyện Kiều, ông nói đến một
cách rõ ràng và cụ thể hơn: Khi viết
Truyện Kiều, Nguyễn Du đã thay đổi
chủ đề của tác phẩm, chuyển chủ đề từ
tình và khổ sang tài và mệnh. ông đã
đa t tởng của mình vào, để tổ chức
lại toàn bộ câu chuyện, chứ không vay
mợn nó ở Thanh Tâm Tài Nhân [9,
32].
Trần Đình Sử trong Thi pháp
Truyện Kiều đã nhìn nhận sự việc theo
một hớng khác: Chúng tôi cho rằng
Nguyễn Du có tiếp thu ảnh hởng của
chủ đề tài mệnh tơng đố nhng đã có



lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56

52
sự đổi mới thành thân mệnh tơng đố
[11, 59]. Đáng chú ý nhất là ý kiến của
ông khi nhấn mạnh đến ý thức của
Nguyễn Du trong việc hoán cải chủ đề
Kim Vân Kiều truyện: Nguyễn Du đã
chuyển câu chuyện bất hủ của Kim
Vân Kiều Truyện thành câu chuyện
đoạn trờng, đầy đau đớn, xót xa, bi
kịch. Đây là sự thay đổi trọng tâm (hay
nét chủ đạo) trong chủ đề. Một số tác
giả khác cũng chú ý tới các khía cạnh
chủ đề khác gắn với thực tại Việt Nam,
nh tâm sự hoài Lê, quyền sống con
ngời, tố cáo hiện thực đen tối, quyền
sống ngời phụ nữ. Truyện Kiều đã gắn
với bối cảnh đời sống tinh thần khác với
Trung Quốc [5, 80].
Nh vậy, việc Nguyễn Du đã hoán
cải chủ đề của Kim Vân Kiều truyện
thành chủ đề mới trong Truyện Kiều là
điều chắc chắn, rõ ràng. Chúng tôi xem
đó là một việc làm có chủ đích và mang
tính ý thức của một cá nhân, là một sự
dụng công, dụng ý khéo léo của Nguyễn
Du để tạo cho Truyện Kiều có đợc một
hình hài và sức sống mới.
Thực sự, Thanh Tâm Tài Nhân

trong Kim Vân Kiều truyện có sự chắp
nối nhiều sự kiện lại với nhau, quan hệ
giữa các sự kiện do đó cũng khá lỏng
lẻo. Chính vì vậy mà chủ đề của Kim
Vân Kiều truyện không có sự nhất quán
từ đầu đến cuối. Ông đã thông qua
nhân vật của mình trong tác phẩm mà
thể hiện chủ đề, chứ không phải từ cảm
quan hiện thực, từ vốn sống tạo mà tạo
nên chủ đề cho tác phẩm của mình.
Thông thờng, tên truyện là phần
kết tinh hàm súc nhất của chủ đề. Nó
vừa là hình thức bên ngoài, nhng cũng
vừa là nội dung t tởng bên trong.
Nhng điều này ở Kim Vân Kiều truyện
của Thanh Tâm Tài Nhân lại không có
đợc. Bởi Thanh Tâm Tài Nhân đặt tên
truyện của mình từ tên nhân vật. Vậy
thì Nguyễn Du đã lựa chọn và đặt tên
cho tác phẩm của mình là Đoạn trờng
tân thanh hẳn phải có một dụng ý chủ
quan nào đó của riêng ông. Hơn nữa,
chủ đề tài - mệnh trong Kim Vân Kiều
truyện và chủ đề tài - mệnh trong
Đoạn trờng tân thanh lại đợc sinh ra
trong hai xã hội và hai thời đại cách xa
nhau, đồng thời cũng không cùng chung
một đất nớc. Chắc chắn, quan niệm về
tài- mệnh trong hai tác phẩm cũng sẽ
không thể nh nhau đợc. Trong sáng

tạo nghệ thuật cũng nh trong ý thức
sáng tạo của một nhà nho nh Nguyễn
Du, lòng tự tôn dân tộc không cho phép
ông lấy lại cái của ngời khác để làm tài
sản tinh thần cho dân tộc mình và cá
nhân mình. Đành rằng, ngời đi sau có
thể tiếp thu tinh hoa của ngời đi trớc,
nhng không thể dẫm chân lên lối mòn
của ngời đi trớc đợc. Trong sáng tạo
nghệ thuật, ngời nào dẫm chân lên lối
mòn của ngời đi trớc chính là tự thủ
tiêu mình. Đọc Truyện Kiều của
Nguyễn Du, ai cũng nhận thấy sự sáng
tạo của một thiên tài từ chủ đề cho đến
sự thuyết minh nó một cách sâu sắc
trong tác phẩm. Rõ ràng, Nguyễn Du
đã đa t tởng của mình vào, chứ
không vay mợn nó ở Thanh Tâm Tài
Nhân [9, 32].
ý thức hoán cải chủ đề của Nguyễn
Du trong Truyện Kiều xuất phát từ ý
thức dân tộc, từ nhận thức về thời đại
và hiện thực xã hội của cá nhân ông.
Thế kỉ XVIII là thế kỉ của sự thức tỉnh
của ý thức cá nhân, mỗi cá nhân có nhu
cầu tự biểu hiện mình trớc cuộc sống.
Cho nên mỗi con ngời có nhu cầu bộc
lộ cái tôi cá nhân cá thể của mình. Khi
đứng trớc những điều trông thấy mà
đau đớn lòng, Nguyễn Du đã ý thức nó

nh một đối tợng để thể hiện trong tác
phẩm của mình. Qua chủ đề mới,



Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


53
Nguyễn Du đã ý thức về vai trò xã hội
và vai trò văn học của mình trong tác
phẩm, một vai trò đợc ngời đọc chờ
đợi [3, 149]. Đây chính là dấu hiệu của
hình tợng tác giả trong Truyện Kiều.
Sự hoán cải chủ đề trong Truyện
Kiều phải là kết quả của một quá trình
tự nhận thức và ý thức của chủ thể.
Nguyễn Du đã ý thức đợc cái lối mòn,
cái môtíp tiểu thuyết cổ điển Trung
Quốc nó không phù hợp khi gieo vào đời
sống tinh thần của con ngời Việt Nam.
Nguyễn Du ý thức về thiên chức của
ngời nghệ sĩ, và sâu sắc hơn là ý thức
của một ngời hiểu đời, hiểu ngời.
Trong văn chơng Việt Nam thời trung
đại còn có ai ý thức cao nh Nguyễn
Du?
Thật kỳ lạ, trên mỗi dòng thơ trong
Truyện Kiều ngời ta nh chạm vào bàn
tay, khối óc của một Nguyễn Du tài hoa,

nh vang lên nhịp đập con tim của một
Nguyễn Du tài tử, nhân đạo. Cứ mỗi
lần ngợc vào vùng xoáy tự sự, hoặc khi
miên man trong cõi tình, ngời ta lại
nghe đợc thanh âm của tiếng nói đau
đớn, xót xa của Nguyễn Du về cuộc đời.
Nếu đó không phải là chỗ sâu sắc trong
việc hoán cải chủ đề của Kim Vân Kiều
truyện trong chủ đề của Truyện Kiều thì
nó là gì? Thật vậy, không phải vì trong
Kim Vân Kiều truyện vắng đi những
trang tự s, hoặc những trang trữ tình
mà ở chỗ thế giới đợc tạo ra từ những
trang tự sự và trữ tình ấy thiếu đi cái
cách để làm cho ngời ta xúc động và
căm giận khi mỗi lần đối diện với hiện
thực quanh mình. Nguyễn Du đã đặt
mình trong ý thức của công chúng để
hoán cải chủ đề sao cho tiếng nói bi
thơng của những bi kịch đớn đau kia
không còn là của riêng ai. Cho nên việc
hoán cải từ cái môtíp của câu chuyện
tài tử - giai nhân, tình và khổ thành
câu chuyện tài-mệnh, thân- mệnh
hay là câu chuyện xót lòng trong Đoạn
trờng tân thanh, chính là một cảm
quan nghệ thuật mới mẻ và mang tính
đột phá của một nhà văn nhân đạo.
Chính vì vậy, trong những cảnh huống
éo le, trong những cảnh đời dâu bể của

con ngời trong Truyện Kiều khiến cho
ngời đọc nó phải rơi nớc mắt, thì Kim
Vân Kiều truyện lại không có đợc. Đây
là một bằng chứng xác thực nhất về sự
dụng công, dụng ý của Nguyễn Du
trong việc hoán cải chủ đề của Truyện
Kiều.
Nhìn vào cảnh trao duyên, cảnh
Kiều ở lầu xanh, cảnh Kiều gặp Từ Hải
và cảnh Kim - Kiều tái hợp trong
Truyện Kiều, chúng ta thấy rất rõ ý
thức và quan niệm sáng tạo nghệ thuật
của Nguyễn Du, nhất là nghệ thuật thể
hiện chiều sâu tâm hồn con ngời. Dấu
ấn cá nhân của ông in đậm trong cảnh
trao duyên chính là quan niệm của ông
về con ngời cô đơn. Nhân vật Thúy
Kiều đợc ông đặt trong quan niệm
thân mệnh tơng đố, nhng đó cũng
là cái nhìn mới của Nguyễn Du về con
ngời cô đơn, nó sinh ra để đối lập với
thuyết tài mệnh tơng đố. Bằng chủ
đề ấy, Nguyễn Du đã vạch trần sự đồng
lõa của hai thế lực hữu hình và siêu
hình trong xã hội phong kiến tàn bạo.
Ngay trong hành động vì nghĩa của
Thúy Kiều, mà lễ giáo phong kiến biểu
dơng, khen ngợi thì ngợc lại Nguyễn
Du đã cho thấy nó cũng là một thế lực
siêu hình. Bởi nếu không có nó thì cuộc

đời của Thúy Kiều cũng sẽ khác đi.
Nhng trong cảnh Kiều gặp Từ Hải lại
chứa đựng trong đó cái nhìn nhiều
chiều của Nguyễn Du về con ngời. Từ
Hải chứa đựng khát vọng tự do, Từ Hải
là ớc mơ công lí, Từ Hải là khoảnh
khắc thăng hoa và nổi loạn của t
tởng



lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56



54
Đằng sau cảnh nh vậy, ngời ta
thấy một Nguyễn Du kín đáo, hoài nghi
về thuyết siêu hình, ông nhận diện rõ
chúng mỗi khi biến hóa, mỗi khi tung
hoành trong thế giới hữu hình. Phải
chăng thiên mệnh, định mệnh và lễ
nghĩa đi cùng với nhiều thứ khác nữa
trong xã hội phong kiến cũng là những
thế lực tàn bạo đang bao quanh con
ngời? Ngợc lại, trong cảnh Kim Kiều
tái hợp là sự đoàn viên, nhng lại chứa
đựng bên trong nó một bi kịch lớn của
hạnh phúc con ngời, là lời kết án cuối
cùng của Nguyễn Du trớc khi kết thúc

một thiên truyện. Kim Vân Kiều truyện
của Thanh Tâm Tài Nhân dờng nh
cha có đợc cái nhìn nh thế và cha
đặt ra đợc những vấn đề sâu sắc nh
thế. Rõ ràng, vai trò của chủ thể trong
thiết kế những chi tiết, tình tiết, sự việc
nh vậy là vô cùng quan trọng. Nó
chứng tỏ một Nguyễn Du đầy quyết tâm
trong việc hoán cải chủ đề của Kim Vân
Kiều truyện, đi cùng với mục đích làm
mới một thể loại tiểu thuyết nh
Truyện Kiều.
Tuy nhiên, những điều trên lại
không xảy ra đối với không ít tác phẩm
thơ Nôm nh Truyện Song Tinh của
Nguyễn Hữu Hào đầu thế kỉ XVIII và
truyện Hoa Tiên của Nguyễn Huy Tự
giữa thế kỉ XVIII. Lí giải vấn đề này,
Trần Đình Sử cho rằng: Kim Vân Kiều
Truyện có chủ đề hồng nhan bạc mệnh,
có phong vận bất hữu, nhng chủ yếu có
nét mới là ai oán đoạn trờng. Đây là
yếu tố mà các tác phẩm tài tử- giai
nhân nói trên và cả một số tác phẩm
khác nh Ngọc Kiều Lê, Nữ tú tài, Phan
Trần đều không có. Chính nó là yếu tố
gợi ý để Nguyễn Du sáng tạo Đoạn
trờng tân thanh đầy xót thơng đau
đớn[5, 81].
Thật ra, ngay trong cái tên truyện

là Đoạn trờng tân thanh ngời ta
nh chạm vào cái vỏ bọc bên ngoài của
chủ đề. Nó chứa đựng một bức thông
điệp mới về nỗi xót thơng, đau đớn của
Nguyễn Du. Nguyễn Du đặt tên truyện
nh vậy chứng tỏ ông đã có cách nhìn
riêng so với Thanh Tâm Tài Nhân[11,
37]. Nếu đó không phải là sự cúi sát
xuống từng vong linh con ngời và nếu
không phải là sự đúc kết từ hiện thực
xã hội, từ các hiện tợng của đời sống
con ngời thì chắc gì Nguyễn Du đã
chắt lọc và hoán cải thành cái tên
Đoạn trờng tân thanh - một nhan đề
hàm chứa chủ đề mới, có sức khái quát
cao nh thế? Đây là một điểm khác biệt
trong ý thức chọn tên truyện giữa
Thanh Tâm Tài Nhân với Nguyễn Du.
Chí ít Nguyễn Du đã vợt khỏi cái
môtip đặt tên tác phẩm từ tên của nhân
vật, mà chúng ta thờng thấy trong
tiểu thuyết cổ điển Trung Hoa, nh
Liễu thị truyện của Hứa Nghiêu Tá,
Oanh Oanh truyện của Nguyên Chẩn,
Ngọc Kiều Lê của Lý Văn Phức, truyện
Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài
Nhân. Các truyện Nôm Việt Nam nh
Tống Trân Cúc Hoa, Phạm Tải Ngọc
Hoa, Phạm Công Cúc Hoa, Phan
Trần phần lớn đều đợc vay mợn từ

mô típ đặt tên truyện của Trung Hoa.
Việc hoán cải chủ đề của Truyện
Kiều tất nhiên không thể không liên
quan đến những điều trông thấy của
Nguyễn Du trớc một giai đoạn lịch sử
đầy biến động trong xã hội phong kiến
Việt Nam cuối thời Lê, đầu thời
Nguyễn. Hiện thực lịch sử giai đoạn
này đã tác động mạnh mẽ đến tâm hồn,
trí tuệ, tình cảm của Nguyễn Du cùng
với sự trải nghiệm cuộc đời, thời đại
mình, dân tộc mình để nhà thơ hiện
hữu thành Đoạn trờng tân thanh - một
nhan đề đã nói lên t tởng nhân đạo
của Nguyễn Du về thân phận con ngời.
Cho nên nói chủ đề của Truyện Kiều là



Đại học Vinh Tạp chí khoa học, tập XXXVII, số 1B-2008


55
thân mệnh tơng đố là thể hiện cách
nhìn từ sự quan tâm của chủ thể sáng
tạo đối với cá nhân con ngời. Đây là
điểm nhìn mới, mang tính đột phá mà
Trần Đình Sử nói đến trong Thi pháp
Truyện Kiều. Ông đặc biệt nhấn mạnh
đến sự vận động của ý thức cá nhân

Nguyễn Du: Nguyễn Du vợt qua sự
ràng buộc của ý thức hệ phong kiến và
tôn giáo để vơn tới khẳng định giá trị
tự thân của con ngời [5, 158].
Thiết nghĩ, đó là một trong những
phơng diện cơ bản để lí giải và nhìn
nhận chân dung của Nguyễn Du trong
Truyện Kiều.
4. Tóm lại, trong bài viết này, chúng
tôi tập trung làm rõ khái niệm chủ đề
và ý nghĩa của việc tìm hiểu chủ đề
trong tác phẩm văn học nói chung. Từ
đó, chúng tôi đặt ra vấn đề tìm hiểu chủ
đề trong Truyện Kiều và việc Nguyễn
Du hoán cải chủ đề Kim Vân Kiều
truyện, là một trong những yếu tố cơ
bản thể hiện hình tợng tác giả trong
Truyện Kiều.
Chúng tôi xem việc hoán cải chủ đề
của Kim Vân Kiều truyện là một việc
làm đầy sáng tạo và có ý thức của
Nguyễn Du: ông đã đặt mình vào ý thức
dân tộc, ý thức cá nhân và ý thức công
chúng trong chủ đề mới của Truyện
Kiều. Do đó, hình tợng tác giả trong
Truyện Kiều ngoài những yếu tố đợc
đề cập đến nh cái nhìn, giọng điệu và
sự tự biểu hiện, thì vấn đề hoán cải chủ
đề trong Truyện Kiều đợc xem nh
một phơng diện biểu hiện khác của

phạm trù này.
Việc hoán cải chủ đề trong Truyện
Kiều đợc Nguyễn Du thể hiện từ trong
cách đặt nhan đề, cách quan niệm và
cách thể hiện t tởng của ông. Thông
qua đó, ngời đọc nhận ra chân dung
Nguyễn Du trong Truyện Kiều nh một
ngời dân thờng đứng giữa thế gian
nh một ngời đứng giữa dông tố cuộc
đời. Ông là một nhà văn biết cúi sát
xuống từng kiếp ngời, biết nâng niu họ
trong tấm lòng thơng và mang họ đầu
thai vào cõi văn chơng của mình
Ông đã lí giải những bi kịch cuộc đời
con ngời bằng chính cái vị trí và nhân
cách ấy.
Dòng chảy trữ tình về những kiếp
ngời vẫn tuần hoàn nh dòng máu
trong trái tim Ngời. Sự hoán cải chủ
đề cho một tác phẩm đã nâng Nguyễn
Du thành một thi hào dân tộc!




TàI LIệU THAM KHảO

[1] Đào Duy Anh, Khảo luận về Truyện Thúy Kiều, Quan Hải tùng th, Huế, 1943.
[2] Hoàng Ngọc Hiến, Văn học và Học văn, NXB Văn học, Hà Nội, 1997.
[3] Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (đồng chủ biên), Từ điển thuật ngữ

văn học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2004.
[4] Lê Xuân Lít, 200 năm nghiên cứu bàn luận Truyện Kiều, NXB Giáo dục, Hà Nội,
2005.
[5] Nguyễn Đăng Điệp (tuyển chọn), Trần Đình Sử tuyển tập (tập 1), NXB Giáo dục,
Hà Nội, 2005.



lê văn mí xác định đúng hình tợng tác giả ngUYễN DU, Tr. 45-56



56
[6] Nhất Hạnh, Thả một bè lau, NXB Tôn giáo, Hà Nội, 2005.
[7] Nguyễn Hằng Thanh, Nghệ thuật tái tạo nhân vật Kiều trong Đoạn trờng tân
thanh, NXB Thanh niên, Hà Nội, 2003.
[8] Phan Trọng Luận (tổng chủ biên), Lã Nhâm Thìn (chủ biên phần Văn), Bùi Minh
Toán (chủ biên phần Tiếng Việt), Lê A (chủ biên phần Làm văn), Nguyễn Thái
Hòa, Đỗ Kim Hồi, Nguyễn Xuân Nam, Vũ Dơng Quý, Đặng Đức Siêu, Trần Nho
Thìn, Lơng Duy Thứ, Đoàn Thị Thu Vân, Ngữ văn 10 (tập 2), NXB Giáo dục, Hà
Nội, 2006.
[9] Phan Ngọc, Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều, NXB KHXH, Hà
Nội, 1985.
[10] Phơng Lựu (chủ biên), Lý luận văn học, NXB Giáo dục, Hà Nội, 2006.



SUMMARY

to identify the topic of kieu story accurately - a necessary

factor to understand fully nguyen Du' image

This article tried to clarify Nguyen Du's conciousness in changing topic of Kim
Van Kieu Story into the new one in Kieu Story. We thought that change as one of
the factors expressing Nguyen Du's portrait through Kieu Story.

(a)
Cao học 13 Lý luận văn học, trờng Đại học Vinh.