Luận văn : Công tác quản lý tài tính Bảo hiểm Xã hội Việt Nam - ĐH Kinh tế Quốc dân - 7 pot

Hiện nay theo quy định thì số lao động bắt buộc tham gia là rất lớn song số người
tham gia BHXH tính đến thời điểm này là chưa cao. Tình trạng trốn tham gia
BHXH của các đối tượng, đặc biệt là khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh, những
công ty tư nhân, cổ phần, trách nhiệm hữu hạn vừa và nhỏ là tương đối cao. Thứ
nhất là tình trạng khai giảm, khai thiếu số lao động trong doanh nghiêp, trường
hợp thứ hai là không tham gia hoàn toàn. Tồn tại tình trạng trên một phần do sự
thiếu tích cực của chủ sử dụng lao động, một phần do sự quản lí chưa chặt của cơ
quan ban ngành có liên quan. Chưa có sự phối kết hợp cần thiết giữa các đơn vị
quản lí, bên cạnh đó các chế tài pháp luật cũng chưa có những biện pháp sử phạt
nghiêm minh đối với tình trạng này.
Các doanh nghiệp hiện nay trong việc đóng phí BHXH vẫn diễn ra tình trạng khai
giảm quỹ lương của doanh nghiệp để trốn đóng . Đặc biệt hơn là tình trạng nợ
đọng, nợ chậm đóng còn nhiều. Tình trạng trên còn tồn tại là do cơ quan BHXH
Việt Nam chưa có những biện pháp quản lí hữu hiệu, các quy định về xử phạt là
chưa thực sự nghiêm khắc.
2.2. Trong công tác chi trả BHXH Việt Nam còn nhiều hiện tượng sai sót trong
xét duyệt, tình trạng tồn đọng trong giải quyết chế độ vẫn tồn tại.
Qua việc kiểm tra các hồ sơ xét hưởng BHXH Việt Nam còn phát hiện những
trường hợp xét duyệt sai, như xét duyệt không đúng chế độ, chính sách, tính toán
sai, thiếu giấy tờ, . Trong những năm qua BHXH Việt Nam thông qua công tác
thẩm định đẫ trả lại không ít hồ sơ để BHXH tỉnh bổ xung, hoàn chỉnh lại. Có tình
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
trạng này là do công tác đào tạo, hướng dẫn nâng cao nghiệp vụ chưa được quan
tâm đúng mức.
Tình trạng tồn đọng trong giải quyết các chế độ còn phổ biến, tức là các đối tượng
đặc biệt là các đối tượng được hưởng trợ cấp một lần sau khi nghỉ việc đã chuyển
đến nơi khác gây ra rất nhiều khó khăn cho công tác chi trả. Đây là những hạn chế
do nguyên nhân khách quan, hiện nay đang được khắc phục bằng cách đưa những
thông tin đó lên các phương tiện thông tin đại chúng của địa phương để đối tượng
được hưởng chế độ được biết.
2.3. Công tác đầu tư bảo tồn và phát triển quỹ tuy đã có thu nhưng còn hạn chế lợi

nhuận từ đầu tư còn rất nhỏ.
Vấn đề ở đây là hiệu quả đồng vốn bỏ ra là chưa cao, lí do chủ yếu các hoạt động
đầu tư còn theo chỉ định của Chính phủ. Các quy định về hạng mục đầu tư còn hạn
hẹp, hình thức đầu tư đơn điệu. Các ngân hàng được phép vay mới chỉ bó hẹp
trong các ngân hàng Nhà nước: NH Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, NH
Công thương, NH Ngoại thương, NH Đầu tư và Phát triển. Trong quản lí đầu tư
BHXH Việt Nam chưa có sự phân định trách nhiệm rõ ràng, chưa có bộ phận
chuyên môn quản lí nghiệp vụ này mà chỉ mới giao cho Ban Kế hoạch- tài chính
đảm nhiệm.
Hoạt động đầu tư hiện nay vẫn hoàn toàn thụ động, chưa tiếp cận được với những
dự án lớn, lợi nhuận cao. Hiện nay lãi suất trung bình là rất thấp, nếu cứ như hiện
nay thì các biện pháp đầu tư bảo toàn và tăng trưởng quỹ chưa đủ để khác phục sự
mất cân đối lâu dài của quỹ BHXH trong tương lai. Tình hình tài chính khu vực
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
mới ổn định trở lại sau khủng hoảng kinh tế khu vực năm 1997, nền kinh tế nước
ta còn kém khả năng hấp thụ vốn đầu tư. Bên cạnh đó thị trường tài chính Việt
Nam chưa thực sự ổn định, tỷ lệ lạm phát ở mức tương đối cao. Nhà nước hiện nay
đang thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt, tỷ lệ lãi suất huy động tiền gửi thấp.
Chương III: Một số giải pháp đối với công tác quản lí tài chính BHXH Việt Nam
trong thời kì tới
I. Những quan điểm chủ yếu về vấn đề quản lí tài chính BHXH Việt Nam trong
giai đoạn tới.
1. Quan điểm trong xây dựng chính sách BHXH.
Trong quá trình xây dựng chính sách BHXH phải thực sự quan tâm tới đường lối,
điều kiện kinh tế của đất nước để từ đó đưa ra được những chính sách phù hợp.
Sau đây là những quan điểm chủ yếu trong xây dựng chính sách BHXH Việt Nam:
- Chính sách BHXH phải thể hiện được đường lối đổi mới, phát triển của
Đảng và Nhà nước ta trong thời kì mới, thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước.
- Chính sách BHXH phải phù hợp với điều kiện kinh tế- xã hội của nước ta

hiện nay.
- Nhà nước thống nhất quản lí và ban hành chính sách BHXH theo hướng
phát huy quyền của các bên tham gia BHXH.
- Đa dạng hoá các hình thức BHXH.
- Hoàn thiện cơ chế hoạt động và tổ chức bộ máy thực hiện chính sách
BHXH cho phù hợp với điều kiện của đất nước.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
2. Những quan điểm cụ thể trong công tác quản lí tài chính BHXH Việt Nam
trong giai đoạn tới.
- Quỹ BHXH hình thành nên từ những đóng góp của các bên than gia, trong
đó gồm người lao động và cả chủ sử dụng lao động. Bên cạnh đó có sự hỗ trợ của
NSNN, tiền sinh lời từ hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ và các nguồn thu hợp
pháp khác.
- Quỹ BHXH được quản lí tập trung, thống nhất, dân chủ và công khai trong
toàn hệ thống BHXH Việt Nam; hoạch toán theo quỹ thành phần độc lập với
NSNN và được Nhà nước bảo hộ.
- Quỹ BHXH đảm bảo cho các đối tượng hưởng chế độ sau ngày 1/10/1995
(trước ngày này do NSNN đảm bảo); chi BHYT cho các đối tượng tham gia
BHYT; chi quản lí bộ máy của hệ thống BHXH Việt Nam; chi xây dựng cơ bản và
các khoản chi khác.
- BHXH có trách nhiệm dùng quỹ nhàn rỗi để đầu tư an toàn, bảo toàn được
giá trị quỹ và có hiệu quả về mặt kinh tế- xã hội.
- Quỹ BHXH được hoạch toán riêng và cân đối thu chi theo từng năm.
II. Giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động quản lí tài chính BHXH
trong gian đoạn tới.
1. Bài học kinh nghiệm từ hệ thống BHXH CHLB Đức và Trung Quốc.
Qua tìm hiểu về tổ chức quản lí và hoạt động tài chính của hai hệ thống BHXH
trên ta nhận thấy một số những ưu điểm như khắc phục được sự ảnh hưởng từ môi
trường kinh tế. Đặc biệt là hệ thống BHXH của CHLB Đức hiện nay đang thực
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

hiện theo phương thức hàng năm sẽ thống kê ra số chi, trên cơ sở số liệu đó tính
toán số thu hợp lí cho năm đó. Thực hiện như vậy lạm phát không thể ảnh hưởng
tới quỹ BHXH cũng như việc chi trả các chế độ chính sách. Vì vậy, BHXH sẽ chủ
động hơn trong việc quản lí tài chính. Hiện nay dự trữ quỹ BHXH là rất nhỏ chứng
tỏ quỹ BHXH đảm bảo được khả năng chi trả một cách tương đối ổn định. Tuy
vậy việc triển khai thực hiện phương thức này đòi hỏi phải có những điều kiện
nhất định. Thường là ở những nước phát triển, có tiềm năng kinh tế đủ mạnh thì
mới có thể áp dụng được phương pháp này. Việc triển khai phương thức này tại
Việt Nam là tương đối khó khăn, việc thống kê là rất khó chính xác, chi phí lớn.
Hơn nữa điều kiện kinh tế nước ta là nước đang phát triển, điều kiện kinh tế còn
nhiều khó khăn. Tuy vậy BHXH CHLB Đức hiện nay được tổ chức thực hiện
thông qua cả tổ chức BHXH tư nhân, như vậy sẽ có sự cạnh tranh và tất yếu của
cạnh tranh là hiệu quả hoạt động càng cao. Từ hoạt động của BHXH CHLB Đức
có thể đưa việc triển khai việc thực hiện một số chính sách thông qua hệ thống
BHXH tư nhân là khả thi tại BHXH Việt Nam.
Đối với hệ thống BHXH Trung Quốc, đây là hệ thống BHXH được tổ chức như
một hệ thống mở, các chính sách được cụ thể hóa và thực hiện chưa thực sự thống
nhất trong cả nước song tính hiệu lực tương đối cao. Đây cũng là một điểm mạnh
mà BHXH Việt Nam cần xem xét vì hiện nay tính hiệu lực trong các quy định của
nước ta là chưa cao. Các đối tượng bắt buộc tham gia của BHXH Việt Nam thực
hiện chưa đầy đủ, việc trốn đóng hay nợ đọng vẫn là những vấn đề còn tồn tại.
Bên cạnh đó, việc tổ chức quỹ thành hai phần: phần thứ nhất là một phần phí do
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
người sử dụng lao động nộp để sử dụng chung, phần thứ hai bao gồm phần phí do
người lao động nộp và phần còn lại do người sử dụng nôp. Phần thứ hai này được
tổ chức thành tài khoản cho người lao động, họ có thể chủ động hơn trong các kế
hoạch tài chính của mình.
2. Những giải pháp cụ thể.
2.1. Giải pháp cho công tác quản lí thu BHXH.
Quản lí đối tượng tham gia và đóng góp đầy đủ, chính xác, đúng thời hạn là mục

tiêu của chính sách quản lí thu. Để thực hiện tốt công tác quản lí thu BHXH, cần
thực hiện áp dụng những biện pháp sau:
- Cần tích cực phối kết hợp với các ban ngành quản lí từ Trung ương đến địa
phương, trước tiên là quản lí tốt các đơn vị bắt buộc tham gia BHXH, sau đó ta
mới quản lí đến lao động trong đơn vị đó. Một thực tế hiện nay là còn rất nhiều
đơn vị nhỏ chưa thực hiện tham gia BHXH cho những lao động của đơn vị mình.
Muốn thực hiện tốt công việc này chúng ta có thể thông qua những đơn vị, cơ
quan có thẩm quyền cấp giấy phép thành lập và hoạt động như: Sở kế hoạch và
đầu tư, cơ quan quản lí, cục thế, . Như vậy ngay khi thành lập các đơn vị này
phải tham gia thực hiện ngay từ đầu và trong quá trình hoạt động sau này BHXH
Việt Nam sẽ dễ dàng quản lí hơn.
- Trên cơ sở quản lí các đối tượng tham gia, BHXH Việt Nam có thể thực
hiện phân loại các đơn vị sử dụng lao động để dễ dàng trong công tác kiểm tra
theo dõi việc thực hiện chính sách BHXH. Chúng ta có thể phân loại các đơn vị
như sau: khối hành chính sự nghiệp, khối doanh nghiệp Nhà nước, khối doanh
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh, các đơn vị
khác (cán bộ xã phường, các tổ chức, ). Việc phân loại trên giúp cho BHXH
Việt Nam dễ dàng hơn trong việc quản lí các đối tượng, có thể phân công cán bộ
hợp lí hơn.
- Thứ hai là công tác cấp sổ cho người lao động để theo dõi quá trình tham
gia và đóng góp của họ vào quỹ BHXH. Hiện nay công tác này thực hiện tương
đối tốt, song cần đưa những ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lí hoạt động
này. Công nghệ mới này sẽ thay thế các phương pháp thủ công trong việc cập nhật
những thay đổi về của đối tượng tham gia BHXH. Công việc này có thể giúp giảm
chi phí mà tính chính xác lại cao, đây cũng là lĩnh vực được ưu tiên áp dụng công
nghệ trong quản lí sớm nhất. Cần tích cực hơn nữa trong việc nghiên cứu ứng
dụng công nghệ cho công tác quản lí thu phù hợp với từng loại đối tượng, từng địa
phương. Đây là hướng đi lâu dài, đảm bảo thực hiện nhanh chóng, chính xác và
tiết kiệm được chi phí quản lí.

- Bên cạnh những biện pháp quản lí trên chúng ta cũng cần đẩy mạnh công
tác giáo dục, tuyên truyền cho các đối tượng thông qua các phương tiện thông tin
đại chúng. Qua đó họ có thể nhận thức được tầm quan trọng cũng như ý nghĩa của
việc tham gia BHXH. Có thể từ đó ngay chính người chủ sử dụng cũng nhận thức
được lợi ích của việc tham gia BHXH và họ sẽ tự nguyện thực hiện mà không cần
có những biện pháp cưỡng chế. Đối với nội dung tuyên truyền phải dễ hiểu, dễ tiếp
thu, gần gũi với đời sống của người lao động, phù hợp với truyền thống dân tộc.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
- Trong công tác thu cần đẩy mạnh việc kiểm tra đôn đốc việc thực hiện thu
nộp đối với những đơn vị chậm đóng hay nợ đọng thường xuyên. Đặc biệt là phối
hợp chặt chẽ với các bên như thanh tra, tổ chức chính trị xã hội ( Liên đoàn lao
động, tổ chức Đảng, Đoàn thể, ) để kiểm tra việc kê khai lao động, kê khai quỹ
lương của doanh nghiệp. Ngoài ra cần có những biện pháp xử phạt nghiêm minh
đối với các trường hợp vi phạm. Hiện nay các biện pháp xử phạt của chúng ta chỉ
mang tính chất cảnh cao, chưa đủ nghiêm khắc để điều chỉnh hành vi chốn nộp
hay nợ đọng. Bên cạnh những quy định xử phạt, BHXH cũng nên thường xuyên
thông báo cho các đơn vị số nợ l•nh đạo các đơn vị tham gia BHXH được biết.
- Trong bản thân ngành cũng cần có những biện pháp quản lí tốt đối với cán
bộ thu, tránh tình trạng cán bộ BHXH thông đồng với các đơn vị tham gia BHXH.
Đối với các trường hợp vi phạm cần có những biện pháp xử phạt nghiêm minh.
Bên cạnh đó BHXH cũng cần có những chế độ khen thưởng khuyến khích đối với
các cá nhân đơn vị thực hiện tốt gồm cả các đơn vị tham gia BHXH lẫn các cá
nhân, đơn vị trong ngành.
2.2. Giải pháp cho công tác quản lí chi các chế độ BHXH.
Mục tiêu của công tác quản lí chi chế độ là chi đúng, kịp thời đảm bảo an toàn
tránh thất thoát quỹ BHXH. Chi cho các chế độ được quy định rõ cho từng loại
chế độ với mức hưởng, thời gian hưởng trong các văn bản. Sau đây tôi chỉ xin đưa
ra một số biện pháp để quản lí các khoản chi chế độ mà không đị sâu vào các quy
định hưởng của từng loại chế độ. Để quản lí chi cần thực hiện tốt các giải pháp sau
đây:

Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
- Xây dựng một quy trình xét duyệt hồ sơ đơn giản nhanh chóng nhưng phải
đảm bảo chính xác, đúng chế độ, đúng đối tượng và đúng mức trợ cấp. Quy trình
xét duyệt hồ sơ được thực hiện thông qua ba cấp: đơn vị sử dụng lao động hướng
dẫn người lao động lập hồ sơ, BHXH cấp tỉnh sẽ thực hiện kiểm tra và ra quyết
định mức hưởng cho người lao động, BHXH Việt Nam thẩm định tính chính xác
của quyết định trên. Muốn thực hiện được như vậy trước tiên chúng ta phải có
những cán bộ xét duyệt được đào tạo và có năng lực, trình độ và phải có đạo đức
nghề nghiệp, tránh tình trạng thông đồng. Phải thực hiện việc đào tạo các cán bộ
chuyên trách của đơn vị tham gia BHXH về thủ tục và các giấy tờ cần thiết để họ
hướng dẫn lại cho các đối tượng được hưởng của đơn vị mình, tránh tình trạng
thiếu giấy tờ cần thiết trong hồ sơ. Phải phối hợp với các cơ quan đơn vị khác để
kiểm tra tính hợp pháp của các hồ sơ hưởng như: bên bệnh viện, cảnh sát, toà án,
.
- Cần tích cực kiểm tra và rà soát lại các hồ sơ đã xét duyệt, nếu phát hiện ra
những vi phạm phải lập tức điều chỉnh hoặc dừng việc trợ cấp lại ngay. Và việc
kiểm tra này phải được thực hiện định kì, nếu có sai sót mà BHXH tỉnh không thu
hồi lại được thì phải có trách nhiệm bội thường cho quỹ. Đặc biệt nếu phát hiện ra
cán bộ BHXH có thông đồng với người được hưởng trợ cấp thì phải xử phạt
nghiêm minh.
- Lập hệ thống đại lí thực hiện chi trả kịp thời đảm bảo công tác chi được
thực hiện một cách nhanh chóng, chính xác. Theo như tình hình hiện nay, đối với
các chế độ ngắn hạn đại lí chính là người sử dụng lao động, đối với các chế độ dài
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -
hạn chủ yếu là các cán bộ xã phường là phù hợp với điều kiện nước ta hiện nay.
Tuy vậy cùng với sự phát triển của hệ thống ngân hàng hiện nay thì chúng ta có
thể triểm khai áp dụng hình thức chi tra thông qua hệ thống tài khoản. Đây cũng là
định hướng tốt bởi nếu thực hiện được thì chi phí quản lí sẽ tiết kiệm được chi phí
quản lí lại vừa đảm bảo tính an toàn.
2.3. Giải pháp cho công tác chi quản lí.

Như chúng ta đã biết chi quản lí hiện nay có hai khoản chi lớn đó là chi hoạt động
thường xuyên của bộ máy quản lí và chi đầu tư xây dựng cơ bản. Đối với khoản
chi thường xuyên của bộ máy quán lí cần áp dụng những biện pháp sau để tiết
kiệm chi phí quản lí mà vẫn đảm bảo được hiệu quả hoạt động của hệ thống
BHXH:
- Thứ nhất là cần phải ngiên cứu xem xét các khoản chi cho hợp lí cân đối
với các ngành khác. Vì hiện nay BHXH vẫn thực hiện quản lí lao động dưới hình
thức biên chế như các đơn vị hành chính khác, mức lương vẫn tính trên cơ sở bảng
lương Nhà nước.
- Cũng giống như các đơn vị hành chính khác BHXH vẫn còn bộ máy quản lí
tương đối cồng kềnh. Do vậy cần thực hiện các biện pháp sắp xếp lại bộ máy quản
lí, tuyển dụng những lao động được đào tạo chính quy, có năng lực, có trình độ và
đặc biệt có đạo đức. Tránh tình trạng số lao động nhiều song hiệu quả công việc
không cao. Bên cạnh đó cần khuyến khích lao động phát huy hiệu quả công việc.
Tiếp theo là những biện pháp đối với chi đầu tư xây dựng cơ bản.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -