Sáng kiến kinh nghiệm: :"Giáo dục cho học sinh tính tự học" pptx

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 1
G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D
Ụ
Ụ
C
C


C
C
H
H
O
O


H

H
Ọ
Ọ
C
C


S
S
I
I
N
N
H
H


T
T
Í
Í
N
N
H
H


T
T
Ự

Ự


H
H
Ọ
Ọ
C
C




I. ĐẶT VẤN ĐỀ:

Giáo dục cho học sinh tính tự học là vấn đề rất thiết thực và mang tính
thời sự trong giáo dục hiện nay. Thực tế cho thấy các em đạt kết quả cao trong
các kì thi học sinh giỏi là những em dành rất nhiều thời gian cho việc tự học của
mình. Những năm học trước Phòng giáo dục nói chung và trường tiểu học Âu Cơ
nói riêng đã phát động phong trào rèn cho học sinh có ý thức tự học ở nhà nhưng
hiệu quả đạt được chưa cao. Từ năm học này, nhà trường tiếp tục phát động
phong trào này để giúp học sinh chủ động trong việc tiếp thu kiến thức mới và
hứng thú say mê học tập hơn.
Hiểu được mục tiêu trên nên từ năm học này tơi đã mạnh dạn thực hiện
việc giáo dục cho học sinh tính tự học ngay từ đầu năm học. Giáo dục cho học
sinh tính tự học chính là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tơi.
Theo tơi bên cạnh việc học tập kinh nghiệm của các đồng nghiệp, tham
khảo sách báo, giáo viên cũng cần nắm kĩ những khó khăn và thuận lợi của
trường mình để chọn phương pháp phù hợp từ đó phong trào mới thực sự đạt
hiệu quả cao.

Sau 9 năm dạy học tại trường, tơi nhận thấy có một số thuận lợi và khó
khăn trong việc giáo dục cho học sinh tính tự học như sau:
 Thuận lợi:
- Ban giám hiệu rất quan tâm đến việc giáo dục cho học sinh tính tự học.
- Ban giám hiệu tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giáo viên thực hiện nâng
cao ý thức tự học cho học sinh: Trang bị sách báo có liên quan, Internet
giúp giáo viên lấy thơng tin và trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp. . .
- Sự nhiệt tình của giáo viên trong việc giáo dục cho học sinh của mình
tính tự học.
 Khó khăn:
- Trường thuộc địa bàn dân cư có thu nhập thấp, đa phần là tạm trú, trình
độ dân trí chưa cao. Phụ huynh lo làm ăn kiếm sống từng ngày. Phụ huynh
chưa quan tâm đúng mức đến việc tự học của con em mình, chưa nhận
thấy tầm quan trọng của việc này. Khơng đơn đốc con em học tập ở nhà.
- Giáo viên có ít thơng tin liên quan đến vấn đề giáo dục cho học sinh
tính tự học.

II. NỘI DUNG – BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:

Trước khi nêu nội dung và biện pháp giáo dục cho học sinh tính tự học, tơi
thiết nghĩ cần biết thế nào là tự học.
Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 2
Học với sách khơng có thầy bên cạnh thường được hiểu là tự học. Nhưng hiểu
như vậy là hơi hẹp. Ngay khi có thầy bên cạnh thì thầy cũng giảng giải, uốn nắn
chứ thầy đâu có học hộ học trò. Dạy dù sao cũng chỉ là ngoại lực tác động đến
trò. Ngoại lực đó phải tạo được sự cộng hưởng của nội lực cố gắng của trò. Sự
cố gắng này mới đúng là tự học ( Nguyễn Cảnh Tồn – Bàn về giáo dục Việc

Nam)
Đối với học sinh tiểu học do lứa tuổi còn nhỏ, tư duy độc lập còn hạn chế
nên khả năng tự học chưa cao và chưa bền vững. Mà tự học có nghĩa là tự giác
học, chủ động chiếm lĩnh kiến thức. Vì vậy mà nhiệm vụ của giáo viên là phải
từng bước giáo dục tính tự học cho học sinh. Tơi xin đề ra các nội dung và biện
pháp sau:

1 Trước khi giáo dục tính tự học cho học sinh, giáo viên cần tìm hiểu xem
để thực hiện được điều đó cần có những điều kiện nào?

Có hai điều kiện khơng thể thiếu: đó là cách học và sự say mê hứng thú
học tập. Vì khi đã có cách học tức các em đã biết cách làm việc độc lập cộng
với niềm say mê hứng thú học tập thì các em sẽ tự giác học. Có cách học với
tinh thần tự giác, say mê học tập chắc chắn các em sẽ có tính tự học.
Trong q trình dạy học người giáo viên cần có ý thức xây dựng phát triển
cho học sinh niềm say mê, hứng thú học tập cũng như hình thành cho các em
cách tự học.
Phát triển cho học sinh niềm say mê, hứng thú học tập có rất nhiều cách,
tơi xin trình bày một số biện pháp sau:
- Tạo sự say mê học tập ở các em bằng chính các tiết học hấp dẫn, lơi cuốn.
Muốn tiết học thực sự thu hút, hấp dẫn học sinh đòi hỏi người giáo viên phải
có tâm huyết và năng lực chun mơn nhất định. Để đạt được điều đó, phần
chuẩn bị của giáo viên trước khi lên lớp là hết sức quan trọng. Giáo viên
chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học, chọn lọc những phương pháp phù hợp nội
dung bài dạy, phù hợp đối tượng học sinh của lớp mình là việc làm khơng thể
thiếu để có tiết dạy đạt chất lượng.
Vd: Học sinh thật sự bị thu hút khi được tham gia các trò chơi nên giáo
viên nên lồng kiến thức vào trò chơi nào đó như : Với bài: Số có ba chữ số (
lớp 2) Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thực hành bài tập 3 nhằm cũng
cố các số có 3 chữ số thơng qua trò chơi “ Trúc xanh”.

Giáo viên phải chuẩn bị 6 bộ thẻ ghi nội dung bài tập 3 cho 6 nhóm (
7 hs/ nhóm). Học sinh tự đếm số từ 1 đến 7 rồi tự hình thành nhóm. Lần
lượt từng thành viên trong nhóm lật 2 thẻ nếu phù hợp thì giữ hai thẻ đó
như:


528

Nm trm hai mi
tám

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 3
Tổng kết em nào có nhiều thẻ thì thắng.
- Về phương pháp, giáo viên phải khơng ngừng tìm tòi các cách dạy hay,
hấp dẫn nhằm cuốn hút học các em trong từng tiết học.
Vd:
Giáo viên có thể vận dụng các phương pháp được học trong các buổi tậrp
huấn như: phương pháp chuyển trạm, làm dấu trích đoạn, phương pháp nói
chuyện tay ba . . .vào bài dạy
- Một điều hết sức quan trọng là giáo viên phải tạo được sự hấp dẫn ở chính
nội dung giảng dạy. Vì cái mới mẻ, cái kì lạ bao giờ cũng gây hứng thú cao
độ và nó kích thích trí tưởng tượng của học sinh, thúc đẩy trí óc các em
muốn tìm tòi khám phá, phát hiện ra những điều lí thú đối với bản thân. Tuy
ở sách giáo khoa có cố gắng cung cấp kiến thức mới cho học sinh nhưng
chưa thể đáp ứng được hết nhu cầu tiếp cận cái mới của các em. Do đó, trong
mỗi bài học giáo viên cần tìm tòi các kiến thức mới gây hứng thú nhận thức
cho các em. Giáo viên cần lưu ý, kiến thức ấy khơng được q sức so với

trình độ nhận thức của học sinh.
Vd:
Khi dạy mơn Thủ cơng lớp 2, bài “ Làm dây xúc xích”, sau khi hồn thành
sản phẩm có thể cho học sinh dùng sản phẩm ấy trang trí lớp học hay góc
học tập ở nhà.

- Với phương pháp lơi cuốn, nội dung hấp dẫn thì các em sẽ bị lơi cuốn vào
từng tiết học, sẽ khơng ngừng tìm tòi , liên hệ thực tế, tự đặt ra các câu hỏi và
tìm cách để giải đáp thắc mắc. Thế là giáo viên đã dẫn vào con đường tự học.
- Học sinh tiểu học với tâm lí thích thi đua, thích được khen thưởng nên để
phát triển niềm say mê hứng thú học tập thì giáo viên nên tạo nên phong trào
thi đua học tập trong lớp như:
 Thi đua giữa các tổ.
 Tổ chức các đơi bạn học tập.
- Khi tổ chức thi đua giữa các tổ, nếu thuận tiện giáo viên có thể tiến hành
thường xun trong các tiết học.
Vd:
Trong bài Các con vật sống dưới nước (luyện từ và câu lớp 2)
Giáo viên cho học sinh các tổ sưu tầm hình ảnh các con vật sống dưới
nước và trình bày sản phẩm theo tổ, cho các em nhận xét, bầu chọn
sản phẩm của các tổ.
- Về việc tổ chức đơi bạn học tập, tơi thấy cách xếp sau đây mang lại hiệu
quả rõ rệt: Giáo viên nên xếp hai học sinh có học lực chênh nhau vừa phải:
Giỏi – khá, Khá – trung bình, Trung bình – yếu (Trong đó bạn có học lực
khá hơn sẽ làm nhóm trưởng). Sau 2 tháng, nếu bạn yếu hơn trong nhóm có
Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 4
tiến bộ sẽ chuyển sang làm nhóm trưởng nhóm mới. Vì các em trong độ tuổi

rất muốn tự khẳng định mình, ln muốn được khen, các em rất thích làm
thầy giáo, cơ giáo. Vì vậy dù chỉ hướng dẫn cho bạn một điều nhỏ cũng làm
các em rất vui. Mà để hướng dẫn buộc các em phải cố gắng học tập. Với em
còn lại trong nhóm ln muốn chuyển sang làm nhóm trưởng nhóm mới nên
cũng phải nỗ lực học tập. Từ đó kích thích hứng thú say mê học tập ở học
sinh.
- Ngồi ra giáo viên cần động viên, tun dương kịp thời dù em có tiến bộ ít
vì học sinh rất thích được khen.
- Bên cạnh đó cần phối hợp với gia đình nhắc nhở, động viên, mua sắm đầy
đủ sách vở đồ dùng học tập, tạo cho các em có góc học tập tốt ( bàn ghế phù
hợp, đặt nơi có nhiều ánh sáng), n tĩnh để các em muốn ngồi vào học.
Nhiều học sinh có ý thức học rất tốt, có mọi điều kiện tốt nhưng các em
khơng thể tự học được là vì các em khơng có cách học. Để giúp cho học sinh
có cách học giáo viên cần:
- Trong các tiết học ở mỗi nội dung học ngồi dạng kiến thức kĩ năng, giáo
viên cần hướng dẫn cho các em cách tư duy.
Vd:
Giáo viên cần giúp học sinh nắm các bước khi giải một bài tốn như sau:
 Đọc kĩ đề tốn
 Xác định u cầu đề.
 Tóm tắt.
 Phân tích để tìm cách giải.
 Giải tốn.
- Khi học sinh tự học ở nhà, giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể vừa sức với học
sinh, hướng dẫn cách học bài, làm bài
 Cách học bài:
+ Trước khi học bài cần nhớ lại bài cơ giảng trên lớp. Tập trung suy nghĩ
để hiểu kĩ, nhớ lâu rồi làm các bài tập liên quan ( nếu có)
 Cách làm bài:
+ Xem lại bài học trong sách trước khi làm bài tập.

+ Đọc kĩ bài tập, làm nháp, thử lại rồi mới làm vào tập.

2 Khi giáo dục học sinh lớp 2 tính tự học, giáo viên nên lên kế hoạch thực
hiện từ đầu năm học.

Thời gian

Nội dung Cách thực hiện Nhận xét
Tháng 9
Giúp học sinh biết cách
chuẩn bị bài vở, đồ dùng
học tập trước khi đến lớp.

- Cho học sinh đọc thời khóa
biểu sau mỗi buổi học
- Nêu các loại sách vở, đồ

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 5
dùng học tập cần thiết cho
buổi học
- Mỗi ngày một học sinh nêu
– các em khác bổ sung.
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.

Tháng 10

- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Tập đọc











- Kiểm tra việc chuẩn bị
ở nhà của học sinh
- Học sinh đọc bài trước, trả
lời câu hỏi, tìm từ khó.
- Mỗi tuần có 2 bài tập đọc
chính, 1 luyện bài đọc
thêm. Trong giờ tự học
giáo viên cho học sinh
luyện đọc bài đọc thêm
dưới sự điều khiển của lớp
trưởng
- Giáo viên hay học sinh tìm
các bài đọc hay trong sách,
báo cho các em luyện đọc
trước rồi trình bày trước
lớp.
- Tổ trưởng kiểm tra thành

viên của tổ và báo kết quả
cho giáo viên.
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.


Tháng 11

- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Chính tả,
Tập viết.









 Chính tả:
- Học sinh đọc trước các bài
chính tả, gạch dưới các chữ
viết hoa ( tự trả lời: Vì sao
viết hoa?), chữ viết dễ sai.
- Làm trước bài tập chính tả
bằng viết chì.
- Tự sửa lại các lỗi chính tả.
- Chọn bài chính tả khác nhờ
người lớn đọc cho viết,

mang cho giáo viên nhận

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 6












- Kiểm tra việc chuẩn bị
ở nhà của học sinh
xét, chấm điểm.( có thể ghi
ai đọc cho viết)
 Tập viết:
- Học sinh tập viết trước các
chữ sắp học ( trên bảng
con, vở rèn chữ)
- Viết lại các chữ đã học.
- Tìm các bài văn trong sách,
báo mà em thích viết lại
trên giấy đơi, cho giáo viên

nhận xét chữ viết.
- Tổ trưởng kiểm tra thành
viên của tổ và báo kết quả
cho giáo viên.
-Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.

Tháng 12

- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Luyện từ và
câu, Kể chuyện.













- Kiểm tra việc chuẩn bị
ở nhà của học sinh
 Luyện từ và câu:
- Các em xem và làm trước
các bài tập.

- Ghi lại những gì chưa hiểu,
muốn hỏi cơ
 Kể chuyện:
- Sau mỗi bài tập đọc, tập kể
lại (dựa vào tranh nếu có).
- Kể lại cho bạn, gia đình
mình nghe.
- Kể lại những chuyện em đã
được đọc trên sách báo hay
được nghe bố mẹ kể cho
thầy cơ hay bạn cùng nghe.
- Tổ trưởng kiểm tra thành
viên của tổ và báo kết quả
cho giáo viên.

Tháng 1
- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Tập làm
văn.

- Các em đọc và trả lời các
câu hỏi gợi ý của bài sẽ
học.
- Đọc những bài văn hay của

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 7

- Kiểm tra việc chuẩn bị
ở nhà của học sinh
bạn.
- Thường xun đọc sách,
báo ở nhà.
- Viết lại suy nghĩ của em
sau khi đọc.
- Viết lại các bài văn giáo
viên đã sửa.
- Tổ trưởng kiểm tra thành
viên của tổ và báo kết quả
cho giáo viên.
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.

Tháng 2
- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Tốn.

- Kiểm tra việc chuẩn bị
ở nhà của học sinh
- Xem và chuẩn bị đồ dùng
học tập cho mỗi bài học.
- Làm trước những bài tập
mà mình biết vào vở nháp.
- Làm lại các dạng tốn đã
học.
- Làm các bài tốn trên báo
nhi đồng.
- Tổ trưởng kiểm tra thành
viên của tổ và báo kết quả
cho giáo viên.
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.


Tháng 3
- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Thủ cơng,
Mĩ thuật.

 Thủ cơng:
- Chuẩn bị đầy đủ các dụng
cụ, vật liệu cho từng bài.
- Làm lại các sản phẩm chưa
đẹp.
- Trang trí sản phẩm theo ý
thích.

- Xem và nhận xét các sản
phẩm đẹp của bạn.
 Mĩ thuật:
- Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 8
cho từng bài.
- Quan sát các bài vẽ đẹp của
bạn.
- Vẽ, tơ màu các hình ảnh
mà mình thích.
- Vẽ lại các bài đã học trên
lớp vào giấy A 4
- Giáo viên kiểm tra trong
các tiết dạy việc chuẩn bị
bài của các em
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.

Tháng 4
- Tiến hành chuẩn bị cụ
thể cho mơn: Tự nhiên
xã hội.

- Chuẩn bị bài theo lời dặn
của giáo viên: hình ảnh, vật
thật.

- Tìm kiếm những hình ảnh
có liên quan đến bài học.
- Giáo viên cung cấp vài địa
chỉ trên Internet để em nào
có điều kiện có thể lên
mạng tìm thơng tin phục vụ
cho bài học.
- Tun dương khen thưởng
những em có tiến bộ.


Tháng 5
Tổng kết - Giáo viên chọn bài cho học
sinh chuẩn bị. Vd: Chủ đề về
Bác Hồ – Học sinh tìm kiếm
qua sách báo, mạng Internet
những gì có liên quan đến
Bác Hồ: Hình ảnh, câu
chuyện về Bác . . .
- Thực hiện phong trào:
“Mỗi tuần đọc một cuốn sách
”- Học sinh tự chọn, đọc và
trình bày phần mình thích
nhất cho các bạn nghe.
- Nhận xét, khen thưởng cá

Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 9

nhân xuất sắc hay có tiến bộ.

 Ý thức tự học của học sinh phải được hình thành trong q trình lâu dài
nên giáo viên cần nhận xét cụ thể tình hình tự học của học sinh để bàn giao
cho giáo viên lớp trên tiếp tục thực hiện phong trào này.

III. KẾT QUẢ:
Sau gần một năm thực hiện, tơi thấy các em lớp tơi đạt kết quả như sau:

Học sinh khơng biết tự học Học sinh biết tự học
Đầu năm 38/43 HS 5/43 HS
Học kì 1 25/43 HS 18/43 HS
Học kì 2 10/43 HS 33/43 HS

IV. ĐỀ NGHỊ:
1 Phạm vi áp dụng:
Theo tơi kinh nghiệm mà tơi đúc kết được sau một năm thực hiện có
thể áp dụng rộng rãi cho các khối lớp vì nó cómột số ưu điểm nhất định:
- Tạo được cho học sinh sự hứng thú, say mê học tập.
- Học sinh có khả năng làm việc độc lập rất cao.
- Các em biết cách học, nên việc học tập sẽ nhẹ nhàng từ đó có
nhiều thời gian tham gia các hoạt đơng vui chơi khác.
- Giờ dạy trên lớp trở nên nhẹ nhàng đối với giáo viên.
Bên cạnh đó còn một số khuyết điểm sau:
- Đòi hỏi giáo viên phải có sự đầu tư lâu dài.
- Q trình giáo dục cho học sinh tự học phải thực hiện trong
thời gian dài.
2 Kiến nghị:
Tơi thiết nghĩ việc giáo dục cho học sinh tính tự học để các em chủ
động chiếm lĩnh kiến thức là việc làm rất cần thiết trong tình hình giáo dục

hiện nay. Giáo viên rất cần học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp. Tơi xin
kiến nghị Phòng giáo dục có thể tổ chức buổi hội thảo về chủ đề này để
giáo viên giao lưu học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau nhằm nâng cao dần ý
thức tự học cho học sinh.

V. KẾT LUẬN:
“Tự học” đối với học sinh tiểu học quả là rất khó khăn. Song tơi tin
rằng một khi tạo cho các em niềm say mê hứng thú học tập, cách học phù
hợp kết hợp với sự tận tâm của giáo viên thì việc giúp cho học sinh có khả
năng tự học là việc làm khơng q khó khăn.
Sáng kiến kinh nghiệm:
Giáo dục cho học sinh tính tự học Năm học 2008 - 2009

Thực hiện: Nguyễn Thò Tuyết Nhung Trang 10
Trên đây là một số ý kiến của tơi về việc giáo dục cho học sinh tính
tự học. Rất mong nhận được nhiều chia sẻ từ đồng nghiệp có kinh nghiệm
về vấn đề trên để giúp việc học của học sinh ngày càng nhẹ nhàng thoải
mái hơn