Giáo án vật lý lớp 10 chương trình cơ bản - Tiết 13-14:
Thực hành KHẢO SÁT CHUYỂN ĐỘNG RƠI TỰ DO
XÁC ĐỊNH GIA TỐC
RƠI TỰ DO
I. Mục tiêu.
a. Về kiến thức:
- Nắm được tính năng và nguyên tắc hoạt động của đồng hồ
đo thời gian hiện số sử dụng công tắc đóng ngắt và cổng
quang điện
- Khắc sâu kiến thức về chuyển động nhanh dần đều và sự
rơi tự do.
- Nghiệm lại đặc điểm của sự rơi tự do để thấy được đồ thị
biểu diễn quan hệ giữa s và t
2
- Xác định được gia tốc rơi tự do từ kết quả thí nghiệm.
b. Về kĩ năng:
- Biết thao tác chính xác với bộ TN để đo được thời gian rơi
t của một vật trên những quãng đường khác nhau.
- Vẽ được đồ thị mô tả sự thay đổi vận tốc rơi của vật theo
thời gian t, và quãng đường đi s theo thời gian t
2
. Từ đó rút
ra kết luận về tính chất của chuyển động rơi tự do là chuyển
động thẳng nhanh dần đều.
- Vận dụng công thức tính được gia tốc g và sai số của phép
đo g.
II. VÒ ph¬ng ph¸p: §Æt vÊn ®Ò, nªu t×nh huèng, thuyÕt
tr×nh, trùc quan
III. Chuẩn bị.
Mỗi nhóm hs:
- Đồng hồ đo thời gian hiện số; hộp công tắc ngắt điện 1
chiều cấp cho nam châm điện và bộ đếm thời gian.
- Nam châm điện N; cổng quang điện E; trụ bằng sắt làm
vật rơi tự do; qủa dọi; giá đỡ thẳng đứng có vít điều chỉnh
thăng bằng; một chiệc khăn bông nhỏ; giấy kẻ ô li; kẻ sẵn bảng
ghi số liệu theo mẫu trong bài.
IV. Tiến trình giảng dạy.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (4’) Thế nào là phép đo một đại lượng
vật lí? Các loại phép đo và các loại sai số? Cách xác định sai số
và cách viết kết quả đo được.
3. Bài mới.
Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
- Sự rơi tự do là gì?
đặc điểm của sự rơi tự
do? Công thức tính gia
tốc rơi tự do?
- Phát biểu khái niệm
sự rơi tự do?
- Mục đích của bài
thực hành là gì?
- Phương pháp tiến
hành như thế nào?
Hoạt động 1: Ôn lại
kiến thức có liên quan
đến bài thực hành.
- Từng hs suy nghĩ trả lời
các câu hỏi của gv.
- Mục đích: Nghiên cứu
chuyển động rơi tự do và
đo gia tốc rơi tự do.
- Phương pháp tiến hành:
Đo được thời gian rơi tự
do giữa 2 điểm trong
không gian & khoảng
cách giữa 2 điểm đó, sau
đó vận dụng công thức
tính gia tốc để xác định
gia tốc rơi tự do.
BÁO CÁO THỰC
HÀNH
SGK
- Gv giới thiệu các
dụng cụ đo (giới thiệu
cụ thể từng chức năng
của đồng hồ đo hiện
số).
- Giải thích cho hs rõ
cách hoạt động của bộ
đếm thời gian.
- Hướng dẫn hs cách
điều chỉnh giá đỡ,
cách xác định vị trí
ban đầu và cách xác
định quãng đường s
- Cổng quang điện chỉ
hoạt động khi nào?
- Chú ý: Sau khi động
Hoạt động 2: Tìm hiểu
các dụng cụ đo.
- Từng em lắng nghe.
- Dựa vào dụng cụ để trả
lời: Khi nút nhấn trên
hộp công tắc ở trạng thái
nhả.
Hoạt động 3: Tiến
tác nhấn để ngắt điện
vào nam châm cần
nhả nút ngay lập tức
trước khi vật rơi đến
cổng E.
- Gv hướng dẫn các
nhóm lắp ráp TN.
(như SGK)
- Chú ý theo dõi các
nhóm để chỉnh sửa kịp
thời nếu cần. Nhất là
thao tác làm thí
nghiệm của hs, phải
chú ý qui tắt an toàn.
hành thí nghiệm.
- B1: Hs các nhóm lắp
ráp TN, kiểm tra điều
chỉnh thông số các thiết
bị theo yêu cầu.
- B2: Dịch cổng quang
điện E để có các quãng
đường (s
1
= 0,200m) và
đo thời gian rơi tương
ứng. Ghi lại kết quả đo
được.
- B3: Tiếp theo với các
quãng đường s
2
=
0,300m; s
3
= 0,400m; s
4
= 0,500m; s
5
= 0,600m.
- B4: Nhấn khoá K, tắt
điện đồng hồ đo hiện số
để kết thúc TN.
- Thu gom dụng cụ thí
- Gv kiểm tra và ghi
nhận kết quả của các
nhóm.
- Đánh giá giờ thực
hành của từng nhóm
và chung cả lớp.
nghiệm.
Hoạt động 4: Tổng kết
thí nghiệm
HS làm báo cáo kết quả
TN.
5. Hướng dẫn học ở nhà.
- Ôn tập toàn chương I để tiết sau kiểm tra 1 tiết.