Khoa học Công nghệ là nền tảng của Công nghiệp hóa Hiện đại hóa -4 pot

25
sinh thái”(1), nghĩa là phải hớng đến ba mục tiêu cơ bản: 1. Mục tiêu tăng trưởng
kinh tế nhanh và an toàn; 2. Mục tiêu xa hội - nhân văn; 3. Mục tiêu bảo vệ và
không ngừng cải thiện chất lượng môi trường sống, hay mục tiêu sinh thái. Do vậy,
để có thể phát triển xa hội một cách lâu bền, phải kết hợp một cách hài hòa, đầy đủ 4
yếu tố cơ bản: yếu tố kinh tế, yếu tố con người (dân số), yếu tố môi trường, ính thái
và yếu tố công nghệ.
Nhiệm vụ trọng tâm của khoa học và công nghệ là cung cấp những trang thiết bị kỹ
thuật hiện đại thông qua các công nghệ cao, công nghệ sách để con người khắc phục
được những hậu quả tiêu cjư cdo chính những phương tiện kỹ thuật chưa hoàn thiện
trước đây gây ra (xử lý các chất thải độc hại, phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên );
xây dựng những quy trình công nghệ mới không có chất thải, những khu sản xuất
liên hợp mà những chất thải cuối cùng của chúng có thể được các sinh vật khác sử
dụng để đưa vào chu trình sản học, v.v.
Là động lực và là cơ sở của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói riêng, của sự
phát triển xa hội nói chung, khoa học và công nghệ đang đóng gó phần quyết định
trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển lâu bền, đặc biệt là mục tiêu xa hội -
nhân văn.
III. Kết luận
Việt Nam xuất phát điểm là một nước nghèo và kém phát triển, việc xây dựng và
phát triển tri thức KHCN là phù hợp với bối cảnh nước ta đang thực hiện mục tiêu
của chiến lược phát triển kinh tế - xa hội giai đoạn 2001-2010, các quan điểm về
phát triển kinh tế tri thức nêu trên chính là cơ sở để định hướng, để có những giải
pháp cụ thể cho xây dựng và phát triển kinh tế tri thức. Đồng thời, các quan điểm đó
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

26
hướng tới mục tiêu góp phần giải quyết ba thách thức lớn trong quá trình phát triển
kinh tế - xa hội của đất nước: phải phát triển nhanh và bền vững; xây dựng một xa
hội công bằng, dân chủ và tiến bộ; quản lý có hiệu quả trong điều kiện nền kinh tế

mở và nhanh chóng rút ngắn khoảng cách phát triển so với khu vực và thế giới.
Sau đây là một số giải pháp:
Nâng cao vai trò tổ chức và quản lý của Nhà nước
Nhà nước là tổ chức chính trị của xa hội, Nhà nước có một vai trò vô cùng quan
trọng đối với sự phát triển kinh tế. Nhiệm vụ trọng tâm của phát triển kinh tế nước ta
hiện nay là công nghiệp hóa, hiện đại hóa. “Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
phải bằng và dựa vào khoa học và công nghệ”. Do đó, Nhà nước ta có trách nhiệm
lớn lao đối với sự phát triển ủca khoa học và công nghệ.
Trong điều kiện cụ thể ở nớc ta, vai trò của Nhà nước đặc biệt quan trọng trong việc
quản lý, điều hành quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa - một hoạt động kinh tế
trọng tâm của đất nước. Đối với sự phát triển của khoa học và công nghệ, các quy
định trong các chính sách và cơ chế quản lý kinh tế do Nhà nước ban hành trong thời
gian qua đa có tác dụng kích thích đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ của sản
xuất. Thể hiện:
- Tạo quyền chủ đọng cho các chủ thể sử dụng như các công ty, các doanh nghiệp,
các cơ sở sản xuất.
- Tạo ra nhu cầu bức xúc và cần thiết cho việc đổi mới và nâng cao trình độ công
nghệ.
- Mở ra những hình thức mới trong việc tiếp cận và thu hút công nghệ tiên tiến của
thế giới.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

27
Nâng cao trình độ dân trí, xa hội hóa tri thức khoa học và công nghệ, đào tạo nguồn
nhân lực khoa học và công nghệ.
Khoa học và công nghệ có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa. Do vậy đưa khoa học và công nghệ, trước hết là phổ cập những tri
thức khoa học và công nghệ cần thiết và sản xuất và đời sống xa hội là một nhu cầu
cấp thiết của xa hội ta hiện nay. Bởi lẽ, cho dù chúng ta có tiến hành cuộc cách
mạng khoa học và công nghệ, có đưa các trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến nhất, những

quy trình công nghệ hiện đại nhất vào nước ta thì ucngx không có gì để có thể bảo
đảm đẩy mạnh được công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nếu như trong thực tế chúng ta
chưa có được đầy đủ những con người am hiểu và sử dụng chúng.
Hiện nay, xa hội hóa tri thức khoa học và công nghệ cần phải tập trung giải quyết
một số vấn đề trọng điểm sau: 1. Tạo mặt bằng dân trí cần thiết để có thể tiến hành
xa hội hóa tri thức khoa học và công nghệ; 2. Cần biết chọn lựa và ưu tiên xa hội
hóa những tri thức khoa học và công nghệ thuộc những ngành nghề, những lĩnh vực
đang giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân; 3. Xa hội hóa tri thức khoa học
và công nghệ trong đó có sự kết hợp giữa công nghệ tiên tiến ngoại nhập với công
nghệ truyền thống, trên cơ sở phát huy tối đa năng lực nội sinh về kho ahọc và công
nghệ của đất nước; 4. Tạo lập và mở rộng địa bàn và thị trường để xa hội hóa nhanh
và rộng rai tri thức khoa học và công nghệ.
Tạo lập môi trường hợp tác quốc tế thuận lợi cho sjư phát triển khoa học và công
nghệ
Là một nước nông nghiệp còn lạc hậu, khoa học và công nghệ còn ở trình độ thấp,
nguồn vốn tài chính ít iỏi, các nguồn lực khác, đặc biệt là nguồn lực con người, tuy
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

28
ta có tương đối dồi dào, nhưng phần lớn còn ở dạng tiềm năng, để có thể tiếp thu,
nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ cho sự nghiệp CNH, HĐH đất nước
chúng ta rất cần các nguồn lực bên ngoài. Các nguồn lực bên ngoài sẽ góp phần giúp
chúng ta khai thác nguồn tiềm năng nội lực thành hiện thực. Vì vậy, sự hợp tác
quốc tế là một yếu tố không thể thiếu được trong việc tạo dựng môi trường thuận lợi
cho sự phát triển của khoa học và công nghệ.
Cần tạo môi trường thuận lợi để tăng khả năng thu hút vốn đầu tư của nước ngoài:
FDI, ODA
Thu hút nguồn vốn của nước ngoài để phát triển công nghệ là con đường ngắn nhất
để đưa nước ta từ một nước nông nghiệp lạc hậu có thể đạt mục tiêu căn bản trở
thành một nớc công nghiệp vào năm 2020.

Tăng cường đầu tư cho giáo dục, đầu tư nghiên cứu khoa học - công nghệ
Ngoài việc hợp tác với nước ngoài để tranh thủ tiếp nhận KH - CN chúng ta cần đầu
tư cho giáo dục, nâng cao chất lượng con người. Vì con người là yếu tố trung tâm
trong quá trình CNH – HĐH của đất nước. Bên cạnh đó cũng cần đầu tư hơn nữa
vào nghiên cứu khoa học - công nghệ. Có như thế mới đưa đất nước ta tiến kịp sự
phát triển của thế giới.
Tài liệu tham khảo
1. Giáo trình Triết học Mác - Lênin
2. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 9 - NXB Chính trị Quốc gia Hà
Nội - 2001
3. Tạp chí Triết học (Số 7 (134) tháng 7-2002)
4. Tạp chí Cộng sản (số 36 tháng 12 năm 2003)
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -

29
5. Tạp chí Kinh tế và Phát triển
6. Khoa học Công nghệ với nhận thức biến đổi thế giới và con người. Mấy vấn
đề lý luận và thực tiễn (Phạm Thị Ngọc Trầm - Trung tâm KHXH và Nhân văn
Quốc gia - Viện Triết học).
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version -