SÔNG NGÒI VIỆT NAM: SƠ LƯỢC HỆ THỐNG SÔNG HỒNG doc

SÔNG NGÒI VIỆT NAM: SƠ LƯỢC
HỆ THỐNG SÔNG HỒNG


Sông Hồng dài 1.149 km chảy từ Trung Quốc qua Việt Nam đổ ra biển
Đông. Đoạn chảy trên đất Việt Nam dài 510 km.

Tên gọi

Còn có các tên gọi khác như Hồng Hà (Tiếng Hoa: 紅河 Honghe), hay
sông Cái (người Pháp đã phiên tên gọi này thành Song-Koï). Đoạn chảy
trên lãnh thổ Trung Quốc được gọi là Nguyên Giang (元江, pinyin yuan2
jiang1), đoạn đầu nguồn có tên là Lễ Xã Giang (禮社江). Đoạn từ Lào
Cai đến Việt Trì gọi là Sông Thao, đoạn qua Hà Nội còn gọi là Nhĩ Hà
hoặc Nhị Hà.


Dòng chảy và lưu lượng

Hệ thống sông Hồng tại Việt Nam.Sông Hồng bắt nguồn từ dãy Ngụy
Sơn, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc ở độ cao 1.776 m. Chủ yếu nó chảy
theo hướng tây bắc-đông nam, qua huyện tự trị Nguyên Giang của
người Thái (傣 Dăi), Di (彞), Cáp Nê (哈尼 Hani, ở Việt Nam gọi là người
Hà Nhì) trước khi sang Việt Nam ở thị trấn Hà Khẩu (Trung Quốc), giáp
giới với thành phố Lào Cai của Việt Nam, rồi chảy qua phía đông thủ đô
Hà Nội trước khi đổ ra biển Đông ở cửa Ba Lạt (ranh giới giữa hai tỉnh
Thái Bình và Nam Định). Đồng bằng sông Hồng nằm trên lưu vực con
sông này. Các sông nhánh chính của sông Hồng có thể kể đến là sông
Đà, sông Lô (với phụ lưu là sông Chảy và sông Gâm). Sông Hồng có phân
lưu phía tả ngạn là sông Đuống chảy từ Hà Nội đến Phả Lại thuộc Hải
Dương và sông Luộc chảy từ Hưng Yên đến Quý Châu. Hai sông này nối

sông Hồng với hệ thống sông Thái Bình. Phân lưu phía hữu ngạn là sông
Đáy và sông Đài (còn gọi là Lạch Giang), nối sông Hồng và sông Đáy là
hai sông Phủ Lý và sông Nam Định. Ở Trung Quốc, các sông như sông Lý
Tiên (tức sông Đà), sông Đăng Điều (tức sông Nậm Na), sông Bàn Long
(tức sông Lô) và sông Phổ Mai (tức sông Nho Quế) cùng một số sông
nhỏ khác như sông Mễ Phúc, sông Nam Khê chảy qua biên giới hai nước
vào Việt Nam.

Sông Hồng nhìn từ vệ tinh

Sông Hồng có lưu lượng nước bình quân hàng nǎm rất lớn, tới 2.640
m³/s với tổng lượng nước chảy qua tới 83,5 tỷ m³, tuy nhiên lưu lượng
nước phân bổ không đều. Về mùa khô lưu lượng giảm chỉ còn khoảng
700 m³/s, nhưng vào cao điểm mùa mưa có thể đạt tới 30.000 m³/s.


Lợi ích và những vấn đề chínhNước sông Hồng về mùa lũ có màu đỏ-
hồng do phù sa mà nó mang theo, đây cũng là nguồn gốc tên gọi của
nó. Lượng phù sa của sông Hồng rất lớn, trung bình khoảng 100 triệu
tấn trên nǎm tức là gần 1,2 kg phù sa trên một mét khối nước.

Sông Hồng góp phần quan trọng trong sinh hoạt đời sống cũng như
trong sản xuất. Phù sa giúp cho đồng ruộng thêm màu mỡ, đồng thời
bồi đắp và mở rộng vùng châu thổ ở vùng duyên hải thuộc hai tỉnh Thái
Bình, Nam Định. Nguồn cá bột của sông Hồng đã cung cấp giống đáng
kể cho nghề nuôi cá nước ngọt ở đồng bằng Bắc Bộ.

Vấn đề lũ lụt và hệ thống đê điều chống lũ lụt cũng là một sự kiện to
lớn mà chính phủ Việt Nam cũng như những người dân sống trong khu
vực con sông này chảy qua phải để tâm. Tuy nhiên về mùa khô thì vấn

đề lại là thiếu nước do khô hạn có thể xảy ra bởi những hậu quả do hiện
tượng chặt phá rừng phòng hộ đầu nguồn.

Trong khuôn khổ hợp tác khoa học giữa Trung tâm nghiên cứu và phát
triển vùng (thuộc Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường Việt Nam) và
Viện Địa lý tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), Hội thảo lần thứ 3 về "Phát
triển kinh tế và bảo vệ môi trường lưu vực sông Hồng - Nguyên Giang"
đã được tiến hành trong hai ngày 31 tháng 10 và 1 tháng 11 năm 2001
tại Hải Phòng, Việt Nam.


Khai thác thuỷ điện

Nguồn thuỷ năng trong lưu vực sông Hồng tương đối dồi dào, điều kiện
khai thác thuận lợi nhất là công trình trên sông nhánh, cho đến nay đã
xây dựng các trạm thuỷ điện sau:

Các trạm phát điện có công suất lắp máy dưới 10.000 kW tổng cộng là
843 với tổng công suất lắp đặt là 99.400 kW và 1 trạm thuỷ điện loại
vừa ở Lục Thuỷ Hà có công suất 57.500 kW, như vậy mới khai thác chưa
đến 5% khả năng thuỷ điện có thể khai thác trong lưu vực. Tổng công
suất các trạm thuỷ điện trong lưu vực có thể khai thác đạt 3.375 triệu
kW trong đó dòng chính sông Hồng chỉ chiếm 23% còn 77% tập trung ở
các sông nhánh.

Nét nổi bật về khai thác thuỷ điện lưu vực sông Hồng là:

Tập trung khai thác thuỷ điện trên các sông nhánh có đầu nước cao lưu
lượng nhỏ, kiểu đường dẫn chuyển nước sang lưu vực địa hình thấp là
kinh tế nhất.

Dòng chính sông Hồng chảy theo đường thẳng, ít gấp khúc và chêch
lệch thuỷ đầu tập trung không nhiều vì vậy phần lớn khai thác kiểu thuỷ
điện sau đập, có nhiều khó khăn vì núi cao khe sâu phải làm đập cao để
tạo đầu nước sẽ không kinh tế.

Các thuỷ điện trên sông nhánh thường xa khu dân cư và đất canh tác
rất phân tán, làm thế nào để công trình thuỷ điện đồng thời kết hợp
cấp nước cho sản xuất và đời sống của nông dân là vấn đề cần nghiên
cứu giải quyết đạt hiệu ích kinh tế.

Các tỉnh, thành phố chảy qua
Lào Cai
Yên Bái
Phú Thọ
Vĩnh Phúc
Hà Nội
Hưng Yên
Hà Tây
Nam Định
Hà Nam
Thái Bình