Giáo trinh giải phẫu bệnh thú y : Giới thiệu môn giải phẫu bệnh part 1 pot

dr xilt olu
Ciao tinh Gidi
phAu
b?nh
fhrt
y
bia soan
&la theo chaong
trinh m1n hoc
dd duoc
BA Gido d$c ,d Ddo
tqo duJCt chinh th{tc
ndn
1990.
Gidi
phdu
bpnh
gbn
hai
phin:
gidi phAa
benh tqi cuong rA
gidi
phAu
bC,th bA
pha
(chuten
khoa).
Trong
khi chd
A

phAn
gidi phdu
bQnh
bQ
phdn
nbi vi
nhitnT 6n
thtong da cdc
nguyen
han khdc nhau
Ea)
n'n cfrng nht
qud
ti h benh
Ij t tnig co
quan,
ching
t6i cho
in
phan
gidi phAu
benh dqi cudng
nhAm kip thdi
cu
g
cAp cho
sinh
yien
ngd\h
Th(t

t
tdi liCu vi
nhitng tguy,n
ry
co bA\, nhan?
khdi ien, crtng tfiu
nhil
g
ddc nh8
ti
hinh thai
crta nhitng tdn
thuonS chuttg
nhdt cho
nhiiu
qu6
trinh
bQnh li hay
benh
tqt.
Daa
ten
hilng kinh
nghian
gidng
d4y crta nhiiu
ndm
ffiAc, kh hOp
fii tham khAa
chuong

trinh
eidng
day cfia
mAt s6 nabc;
sou khi tham
khAo
i
ki6n ciia nt6t
s5 aing
nthilp,
ching
t6i manh
dqn- thay
ddi s1t sdp x6p
n\t s6
chudng muc
cing nhu
bd sml
n6t s5
nbi dung
m1i dd
6ng hOp duOc
(tron1
phqm
yi
tai
lil:u c6 duoi
vd khi
nbtg
rha

khda)
nhin
ting buAc hieL
dai hod,
Viet Nam
hod
gido
tinh, chrt
e
t6i
SiAi
thiCu
m1t cdch
khdi
qudt
nh1ng
td thwrS ctia
t6 bdo
qua
kinh hidn
fi dien fil
(t
6c
ddy chua
c6). Chudng
"Nhitng
bi^t tdi
cia xAc
ch6t" tru6c
d6y, nay

dua vio
phin
tibp
sau c
a 6n thuong
ft bAa
yd
haai fi
td chr1c. Nhu
tQy rhVy
daoc sr1
liln
quan
gita
tdn
thuong
d t6 Aao -
don vi
cdu tic chitc
ndng
cia co thd
s6ng
vdi
nhin"
htt
hqi todn
than
do benh
tAt
gay

naL.
Phdn
"Tu
tta r6t
thuong"
Oa
j,h
thudng) \,A "Bqi
huyi,
tu6c dAr-
Ia n
phan
ria
hai huonq
riAn?
biir.
nay dtla
vAo .uoi
(hton|
"vian
t,oi
ti
do stl
'tu
sua
thAn
gdn)
vet
thudn?"
va

"bat
futyit' ta kit
qud
cria
su d.i€n
bi6n khdc
nhau crta aid trinh
tian
v.t
Do
k:hu6n
khd
thai
gian
Sidng
day n6n
giAi
phdu
b\nh n6i
chung
e0
rier cd ti
thuyat
IAn
th\c hdnh)
vd
phin
gidi phdu
beni
dq.; cudng tfti

riCng
(30iii (d
li
thu];t
t)d
thuc
hd.nh)
quA
hqn
hpp so
vdi tt1i
dunS
rA y?u
ciu m6n
ioc: b,n
canh d6
c6
gi6a
trinh Sini
lj
b?nh Thi
I
nan
ching t6i
chi dta rdo
gido
tinh
nhrlng
Oi
dung

thAt c|n
thit
nhim
cung
cip n6t s6
nguy\n Ii,
khdi niem
ciing nhu
nntig iii,
aii
co
bdn cia
cdc
tlin thuong ,tbi
chung
Siip
cho sinh
,tien
sau
ndy di vdo
cdl m6 Ircc
tin.on9
dt(Qr
d;
dbns hon.
Cbn
nfl,6 nQi
dung khdc
Mn fidi
gian

t|u\,.
Ching
t6i
c6
gdng
dua
vdo sdch
cdc kiin
th&c
mai dd fitng
b 6c hien
dai hoA
giAa
tinh,
song,6
thdi
dqi bing
nd thbng
tin md
s6ch bda tdi
Ueu liel
quan
d6n
m6n hqc
cb
d.uqc rdt
hqn
ch6,
nhdt.Id
tinh dA

c6 han
nAn tAp "C.Ai pnai
benh dqi
caong,,
khda8.
traah
klLii
htn?
tttiiu
s6t. Rdt
mong
tuqc su
g6p
jt
tdy
clntg c a
qui
ban dQc
vd
donq
a?hirl.
Cl i
g
tbi xin
than thAnh
citm
on tuoc-
TAC
GIA
Grdr TH|FU

MON
GAI PHAU
BFNH
L OINH NGH|A
Girii
phrlu
bdnh l!
hoc
(A:oatonical
pathology)
hay
hinh
thrii bQnh lj hoc
(Morphological
pathology)
ld
m6t m6n hoc
chuydn nghion
ctu nhfng
bidn ddi vd
hinh thdi, cdu
trric cria td bno,
t6' chfc hay cec
co
quan
do b6'nh tat
gay
nen
6' cd thd. N6 nghian
criu nhfng

bidn ddi benh li
(hay
nhrrng
td11 thudng)
d
nhfng
mlic d6 kh6c nhau:
ahring tdn
thudng c6 thd nhan
thdy
truc tidp bing
n6t
thudng,
goi
ld
gidi ph6u
bQnh
dai thd, vd nhnng
bi6n
ddi
phii
qua
khh
hidn vi mdi nhdn
bidt
duqc,
gai
le
gidi
phiu

b6nh vi thd,
c6 nhrlog
bi6n ddi
tinh vi hdn
phdi qua
kinh hidn
vi di6n trl
goi
Id
si6u vi thd hodc
ddd mfc
d6
-
pban
tt thi
goi
ld
b6nh hoc
phdn
iri. Tr6n eo
s6 d6
ph6i
ldrn 16
nguv€n nhdn
1-
gay
be4h ctdg nhu
cech
phdt
sinll cta b6nh tat.

II. NHICM
VU VA NOI
DUNG
Nhu
phdn
drhh nghia
da dd cQp t6i,
gidi
ph6u
b6nh nglidIr
criu nhrlng
bidn
d6'i v6 hinh thdi
ciu tnic 3 mot
cd
quan
hay co thd
b6nh trcn hai mdt
dai thd
vd vi
ihd. Nghia id
ph:ii quan
sat, md
fti vd t6'ng hop
m6t c6ch
ddy dri, chinh
x6c va kh6ch
quan
nhrilg LiSc
thudng

6 t6 bdo, t6 chtc hay
cd
quan
v6
vi tfi,
hinh
d6ng,
kich
thudc, miiu
s6c, nhidu Lhi
cd kh6i ludng,
trong luqng, txgng
th6i, hodc
sd li6n
quan gita
ving t6n thuong vd ldnh
manh v.v
Nhrmg
girii
phAu
b€nh khdng chi
drlng lai 6 vi€c
quan
set m6 te
ddn thudn md
quan
trong
hd1 la li
dua trcD
cdc dri kiCn de

ihu duoc d6
phii phan
tich t6'ng hqp
dd
tim ra ngryen
Dhen
gay
nen
tdn tiuong
(bQnh
nguydn
hqc) vd ti]n ra m6i
]j6n
quan
g-ifa
nhrlng
t6'n thuong,
gina
nhi:]g
bi6'n ddi cuc
b6 vd todn then.
grria
nhfDg
hu hai
v6 cdu
tlrlc vd cic rdi loan
vd cc Ddng v.v.,
trl d6
hidu
duoc

qud
trinh tac
ddng cria nguydn nhdn
dd tao ra ciic
tdn thudng hay
qu6
tia}r
sidr
bQrh
(shh
b6ni hgc).
Cring voi nhring
tei
h6u
cria cic m6n
can
lan
sdng,
gidl
phdu
b6ah
t6'ng hop,
phdn
tich tim ra b6n chdt
oia
quA
td* benh hay nhr:ng
rdi
loan
vd cd ndng

me v6 met lam
sdng c6 r}lrhg mo h6
vd 15n lon- Vdi tinh
chdt
cq ihd,
chinh xdc
vi khech
quan qua
c6c tdn thuong vd hinh
th6i, ciu
tnic,
giii
ph6u
b€nh
cdn xric minh kdt
qud
cia c6ng tdc chdn
dorin dring sai
hay
hi6u luc
cria
c6ng tec chta
tri cho
gia
sic b6rh
T
U,
!j.,$Al!h4gfg!
l.
lq_TTE'

494f
bQnh vd met hinh
th:ii hoc.
Dd
d6p
rtrg
duqc nhfng nhi€m
vu tr€n, n6n
Gi;ii
phAu
b6nh Thf
y
cdn
trang
bi cho
ngudi ldm
€6ng fdc Thf
y
mdt
n6i dung
phong phrl
va todn diCn
ca hai
mat ly
u,Luyet
va
Lhgc hanh.
v6
li thuydt,
Gi6i

phdu
b6nh
gdm
c6
hai
phdn
chinh:
-
Phdn
thf
nhdt:
Gi6i
ph6u
bQnh
dai crrdng,
g6m nhr?ng t6n
t'huong
co brin
chung
nhdt
cho
nhi6u
qud
trinh
bQnh
li nhu
nhtlg bidn
ddi
co b6n
cria

td bdo
lra
-lo,
,,h,rog
to'r
thuong
do
r6'i
lo4n trao
ddi
chdt
(thoai
hod), tdn
thuong
do
r6'i
loan tudn
hoin
c+c
b0, vi6m
vA nhring
rdi 1o4n cria
sq
sini san
td
bao vd
to'chfc.
- Phdn
tht
hai: Gidi

ph6u
benh
chuven
khoa
Phdn
dv cring
c6
hai noi durg
nhu:
+
Dqi cudng
v6 cric
tdn
tluong
do
c6c
nguyen
nh6n
kh6c
alau
gay
nan
l1hu
virut,
vi
khudn
cec
loai,
ki
sinh irling

cdc
loqi ve
c6c chdt
gay
qoc
hai
+ Gi6i
phAu
b€nh
c6c
co
quan,
gdm nhtDg
tdn thudng
d trlng
cd
quaD'
b0
phQn do
fi6u
nguyen
nhan
gav
nen
nhu bonh
hC tim
m?ch'
hC ii6u
hoa' hC
ni€u

si
r duc,
cd thdn
kinh vd
da
v'v
'
Vd
thrfc
hdnh
-
Do tinh
ddc
thri
clia
ngdnn
Thri
v
ld
nedli- b6c
si
Thti
v
duq"
qoyio md kh6rn
gia
sric dd
chdn
dodn
b€nh

-
di
chi so
chdn'
vd
ldy b6*r
pfrdr"
-ad
e.li
di chA'n
dodn
c5c
m4t khec
nhu
virut,
vi
khudn'
kf sintr
tning'
dOc
chit v.v
Vi
vAy
girii phdu
bQnh
phei trang bi
cho
c6c b6c
si
Thri

v
cac
kidn
thtc
vd
nhang
nguy€n
tac
vd
ly thudt
thuc
hanh
mon
nav N6i
dung
cu
thd vd chi tidt
sc c6
nhfns
tii
IiCu
hudng
ddn
thqc
hanh
O d5v
chi
n€u
nhrlng
n6i dung

kh6i
qu6t
gdm:
- Ki thuat
m6'kh6m
c6c
loai
gia
srlc,
gia
cdm'
-
Phudng
ph6p
quan
s6t
ve
vidt
bi6n
bin
m6' kh6m'
- Phudlg
phap ldy, bdo
qudn,
grii
c6c
m5u
vat di
x6t
nghiCm'

-
Phuong
ph6p
quan
s6t
tieu
b6n
vi ihd
vd c6ch
t6'ng
hd.p cac
tdi
UQu
Li€n
quan
dd
rut
ra ket
ludn
cudi
cung.
Trang
bi cho
ngTdi
hqc
sdu
rQng
vd
li txuvdt,
thdnh

thao
vd
thuc
henh'
"hion
J",
lh6ch
[uan
v6
phdn
tich
tdns
hqp ld
v6u
cdu
cria
Gi6i
phAu bQnl
Thli
y.
III. V!
TRi C(,A
GIAI
PHAU
BENH
TRONG
KHOA
HQC
THU
Y

Thf
y
ld ngdni
khoa
hqc
quan
trqng
cria
khoa
sinh
hgc thgc
hinh
Nhiem
vq cria
n6
ld
phdng
vd
t4 benh
Lip thcri,
trong
d6
phbng b6nh
ld
niiCm
vrl v'r
cong
le
phucmg
cbam

hang
ddu.
vi v4v
viQc
chdn
do6n
bQnh
chiri
x6c vd'
I4p
thdi dd
c6 biOn
phdp
phdng vd t4
bCnI
c6
hieu
qua
ld
mot
v6u
cdu
quan
trong
d6'i
vdi ngdnh
tii
y.
Ciai
phdu

benh
ld
m6n
hpc
quan
trong
trong
nganh
Thri
y,
n6
li mot trong
nhfng
m6n co
sA
Thri
v,
dat cq
sd
li luan
vd thgc
i6
cho
cdc m6n
hoc ldm
sdng
nhu
noi ngo?i
Lhoa,
b6nh truy6n

nhi6m'
kf sinh
ining'
sin
khoa v.v.
d6ng
thdi
gidi
phdu
bQnh
cdn
ld mon chdn
dodn
bQnh
v6
mit
hinh th6i.
Bdng
cac
phuang
ph6p d4c biCt
cria
minh
dd
phet
hiCn
c6c
t6'n
thucrns
v6 m4t dai

thd, vi
thd, td
bdo
hqc, sicu
c;u
tnic
vd d6i
khi
ca c6c
phudag
ph6p
h6a t6'
chrlc,
h6a td bdo
v.v.
dd iim
ra nguycn
nhan vd
cd chd
cia
b€nh'
6
Dd
hac tap
gi6i ph5u
b€nh
duqc
t6't cdn
phrii
c6

kidn thrlc cia
c6c
m6n cd
sd
khric
nhu
siei
phiu,
t0'
chfc,
sinh
li, sinh
horl, sinh
hgc td bdo
vv-
Vi c6
n5m duqc
cdu
tnic
vd chrlc
ndng
cria
mot co
thd binh
tludng
thi
mci hidu dugc
nhtng
thay
ddi bdt

thudng
xdv
ra troag
qu6
trinh bQnh
lj" Ngodi
ra cdn
phrii
bidt
v4n tlqng
c6c
ki6n
thrlc c,ia
gidi
ph6u
b6nh
dd hqc
tap cec
n6n Um
sang
duqc
seu
hon. Dd c6ng
t6c
chdn
do6n
girii ph6u
b€nh
duoc
chinh

xec' kip
thdi'
bdc sf
thri
y
cdn
c6 kidn
thfc
sau
rong v6
bCnI
hqc thri
v
vd c6c
m6n
hgc cia
ngdnh chdn
nu6i c6
li6n
quan nhu dinh
duang,
di
truydn
hqc vv-'
Ri6ng
ngdnh
Thri
y
ViQt
Nam

c6
nhring
v6u
cdu
vd
di6u
kien cong
t6c dic
biet,
tr-ong
not
hodn crinh
ddt
nudc cdn
nghbo
vd
lqc
hau Nednl
chSn
nu6i
phd'bidn'ie
quy
m6 nh6,
16 t6
lqi trai
roag
tr6!
nhtrag
dia ba'n
rdt

phrtc
i4p
',ra
ai"
ti. Giao
tirOng
vin
tdi
k6m
ph6i
tridn
Trlng
vring'
-midn
thim
chi
rl
ting
Un;
khong
c6
nhrrng
phdng md
kh6m
(autopsv
roorn)
dd chdn
cloaa
b€
'

\ra
"otrdt
U tl1i6'u
nhrrng
quv
dinh
(lu4t)
ch4t
che
v6
vC
sinh
ih]i
v
d6'i
vdi
v{t
nu6i
cdng
n}Iu
d5 thi
khi
kho6
cri,lg
nhu
Lic chdt
Dich
b6nh
xav
ra thudng

" vco
dai
khi
rdi
nghiom
trong-
Trong
hodn cddr
nhu
v{v, b6c
s}-thi
v
vdn
pti;.tdo doen
xac miDh
b6nh
mau
19,
klp thdi,
nhidu
l<hi tqi ch6
dd
dd ra
nh,tng
liqn
phap
can
thiCp
vA
phdng

t4
bCni
h]lu
hiCu, da
ngan
chdn.
kip thdi
sq
tri;
hai c.it
bgl1h
".iog
nhu
giam di
nhrtng t6'n
thdt
v6
kinh t6'
BiCn
phep
thulng
xuyen,
c6
khi
b6t buQc
li md
khAm
tqi ch6,
kh6Dg
nhfng

gia srlc ch€l
(ti
th;dt)
nrd nlidu
l<]ri
duoc
ph6p
gi6t
md ca
m'ji
sd con
vit s6'ng
nghi
m6c
bCn]'.
Vi
nhring
lf do
d6
mA ngudi
bec
sY
thri
v
cdn
phdi.c6 nhrirag
hidu
bi6't cdn
thidt
dd trong

di6u
Li€n
chi
qua md khdm
v6i nltng
to'n
thuong
vd
d?i
thd dd
c6
lhd
rft ra
nhrrng
k6t
luen
hrru
ich kip
thoi,
d6ng
thdi traDll
duqc
nhllng
ldm I6n
d6ae
iidc ;a
nitng
hiu
qud
xfu

do
nhftlg
sai
s6t vd
ki thuat
cev
IV. Sg
LUqC
SU
PHAT
TRIEN
CiJA
GIAI
PHAU
BCNH
Gi6i
ph6u bCDh
c6 mot
lich
srl
phrit
tridn
l6u ddi-
Ra ddi
cing
vai
g:6i
ph6u
hqc va
iCnh

hgc
n6i chung
vi
n6
phrit tridn
ngdy
cdng
tinh
-vi
vA
hoan
thien
dirn
di dor
vdi
su-
hjeu
bial
cua
con
nguoi
ngay
cang
sdu
ddy
di
\a
16 rang
;;
";

";
thd
s6ng -
ci
v6 m{t
cdu
tnic
lin chuc
nang
sg
phat tridn oia
girii
ph6u
b6nh
dq. t Co
"o
sd nhfng
thdnh
tr{u
cia
c6c
ngdnh
khoa
hoc-
}h6c
nhu
sinh
hoc n6i chung,
sinh
hoc

phan
tri,
t6 bio
hoc v v
C6c
quy
hrat'
}hai
niem'
phuong
ph6p
vd
c6 c6c
ky thu{t
ngiy cdog
hodE thien
cfa
cac
ngdLn}r,
khoa
hpc
iren auo"
6p <lung
vao
nghi6n
crlu
girii
phAu bQnh,
girip
cho

cdc
nhe
nghicn
criu
nhin thdy
duqc
nhrrng
bidn
ddi
beDh
li
hi dotr
gidn
ddn
phitc
lap'
trl
cd
thd ddn
t6' chic,
t6 bao
vd
c6c cdu
tnic
phdn
tt,
Cnn
crl veo
trinh
d6

phat
tridn
Lh6c
,'hau, ta
c6 thd
n6u
khdi
qu6t cac
giai doan
phdt
tridn
sau:
l. Giai
ttoqn
thlt
nhdt
Giai
doan
thri nhii
tn cd
dai ddn
thoi
kj
phqc hung
Thdi
kj'nav
dd
nghi€a
cfu
ciu tao

ngudi
ddng
vat
(c[ng
nhu
thqc
vat)'
phddng tien
duy
nhii
ld
cdi
',
k9p
vd con
dao
rnd vA
quan
sdt
bdng
m5t
thudng
Vi
viv chi
thdv
rluqc
b6
oroai,
-u
te

hdi
hot,
ph4m
vi
rdt
gi6'i
han,
chri
v6u
ld c6c
co
quan'
b0
nh4n
"Jr
"o
tfrdl
nhrhs
bidn
d6i bCn}r
li cfng
chi
quan
sit'
m6 t6 cdc
th5'i u' bQc
nhgt
vd
qu6i
thai

v.v
Ddn thdi
kj'
ph+c hung
alua
tl€n
c6c
phudng tien
thd sd
d6'
cec-
nhd
gi4i
ph6u d6 tidn
Lanf'
aoo"
nhidu
phAu tich
vd drla
ir6n
cec
tdi
liQu
ph6u
fich d6
hq da
l4p
duqc
cric
brin

v6
v6
giai
pl'6u ngudi
vd
dong
vat
kh6 chiDh
xdc'
Trons
ai
nfrat
iO
ddn
c6c
c6ng
trinh
Dghicn
criu
hC
th6'ng
mach
meu vd
mriu
vezali
&""^tio")
ounl
1543,
sau
d6

ld
Fabritx,
1603
lghi6o
oiu
rn6 ta
gidi phdu dai
"uo'r,g
"e"
*ach
m6u.
$grer,
1628
ng!!6q!trL
hqqi
qOry
cta
tim
va
rneu
dOne
vnt,
ddt
n6n
rn6ng
cho
sinh
lf hqc
hiQn
dai'

2.
Giai
ilo4n
thf
hai
Giai
doan
thrl
hai
tn
th6
ki
XVII
- XD(
- Thdi
k'
giei
phdu
td
chic
td bao'
Sq
ra
ddi
cria
kinh
hidn
vi,
hic
ddu

chi
ld
ddn
gidn
(Leuwen
Hock'
1683)
vi
sau
d6
Id
kinh
hidn
vi
phr?c t4p
nhd
chd
tao duOc
thdu
kinh
v6 slc
(Lixte'
1830)
da
gifp
cho
agtdi
ta
khi
ning

quan set'
m6 ti
cdu
t4o
t6' chrlc
s6ng
v6i
dQ
phOne dai
vdi
chuc
ddn
v;i
trdm
lan
Ldn
ddu ti6n
ngtdi
ta
quan
s6t
dudc
ri Sr.,f'
tat
vd
hinh
th6i
td bao
dQng
vat

vd thuc
v4t
Sau
d6
vdi
su
phtt trida
"i.
"i"r'"rntCn
h6a
hgc
thudc
nhuQrn
ra
ddi
C6c
l6t cit
m6ng
crla
mil
dd c6'
Jnfr
"J
aos"
rrhog-
-eo
girip
cho
neudi
ta

cd thd
quan
srit
dugc
rhidu
chi
ti6t
cia
t6
bdo
md
trudc
dav
xem
tudi
Lh6ng
thdv
duqc'
Voi
kinh
hidn
vi cei
ti6n
ve cdc
ki thuet
nhudm
mo'
mon
t6'chric
hsc

hiEI
thanh
vd
hac thuy61
td
bdo
cring
ra
ddi
vdi
c6c c6ng
tillh
nghien
ciu
cria c6c
ofrak}roufro"nhrrSleiden(ntrdthltcv4thQcngudiDfc'1804-1881);Swan(nid
sinh
li
hQc
ngldi
Dic,
1810-1882)
vd
sau
'Av
li Virchorv
(ahd
b€nh
li
hoc

;*t
ou",
18;1-1902),
ng1ld
ddu
ti6n
nghi6r'
crlu
vd
dd
ra
hqc thuvdt
"B€nh
li t6
bdo"
-
dAt
cd
s6'
cho
m6n
B€nh
hgc td
bdo
ngdv
nav'
3.
Giai
tlo4n
thli

ba
Giai
doan
thi
ba
tri
th6
kj'
)Oi
ddn
nav
'
vdo thd
ki )o(
kho3
hoc
n6i
"horrg.ra
sitth
hqc
n6i
i6ng
dat
drrqc
nhi6u
thAnh
tqu
vd c6
nhfng
bu6c

phdt
tridn
manh
mc.
Neudi
ta
Lh6ng
drtng
lai
6 cdu
tao
td
chrlc
vd
t6
bi"
6 mfc
d0 vi
thd
md
dd di
sdu
nghiCn
cfu
vdo
si6u
cdu
trric
td
bdo'

vdo
cdrr
trric vi
chrlc
ndng
c6c dai
phan tri
sinh
hgc
nhrr
axrt
nucleic'
protein
vi c6c
dai
phan
tri
ki6c
v.v
C6c
thenh
ftu
dat
dugc
mot
m4t
nld tt
su
"h6
trg"

cria
cdc
ngdnh
khoa
hoc
khic
nhu
h6a
hgc,
vat
li, to6n
hQc
vv
mit
khec
n}rd 0
sU
ph6i
tddn
cec
phuoDg
ph6p
md,
cdc
ki thuAt
vd
phuong tien
hien
dai
dudc

dua
vac
nghi6n
criu.
Iiin|hidnvid6ipha'Raddikho6ng1942'gtnpchoYiCcnghiencl'uidbaLo
thuan
ldi
hdn.
Nhd
n6
md
kha
ning
xem
tuai
t6
bdo
duoc
16
rdng
chinh
xtlc
8
hdn. !i
c6c chi
tidt
cdu inic
t€'
bao
kh6ng

phan
biCt
duqc d
kiah
hidn Yi thudng
thi
c6
thd thdy
khi nhin
qua
kinh
hidn vi
ddi
pha'
Kinh
hidn
vi di€n
t&
-
Kinh c6
dQ
Lhudch
dqi
rdt ltn
(hdng
chr+c
vaa ddn
heng tiieu
ldn) DIit
ld

khri
naag
phAa li rdt cao
GhoADg
2-10Ao'
Do d6
qua
kioh
hidn
vi dien
ti
netdi ta
phdt
hiCa dud;c
d td
bdo
Dhltag cdu
tnic
me
trd6c
dey
tren
kidr
hidn
vi
quang hqc Lhdng'thdy
duqc
nhu
ludi nQi
nguvdn

sioh'
ribos6m,
b'zOsom
vd
cri cdu
truc
chi
tidt cta
thd
ty vv"'
Trong
Dhrhg
budng
hqp d4c
biet
thdy
duo-c
ce cec
phan
tt
lfn trong
c6c
rn6 nhu
ADN vdi
cdu trric
xo6n
k6p
gi6'ng
nhu
m6

hinh
cria Watsdtr
- Crik'
Tg ch4p
ph6ng x4- Dring
tia
Ron-gheu
dd
phao
tich
cdu tnic
'vQt
thd cdo
oghico
"'fo.
Phuaog
phep ndv c6
hiCu sutt
phari ti lfn
hqD ce
kinh
hidn vi
di"Cn
trl
(o,zmp
so vd
1mp
cria
kinh
hidn vi

ilie trt)'
d
aE
pla,l
li
ndv c6
thd
x6c dinh
dugc
vi tri
cAc
pha trt ticng
biet'
Chinh
nnd
phuang
ph6p
ph6n
tich
cdu
tric
bing
tia
ro'n-ghen
dd cho
ph6p
chrlng
minh
ring
c6c

phAn
trl
IIb
gdm
4
chu6i
da
peptit
cu6n
Iai
hav
ph6n
tt
mioglobj!
c6
Lich
thutc
4 ldn
nh6
hon'
Ngodi
c5c
ki thuat
tren,
trong
nghlicn
ciru
sinh
hqc
ngudi ta

cdn dring
nhidu
phudng
ph6p
khec
nhu
si6u
U €m,
diCn
di, sic
kj,
hC thdnc
vd bdo'
phuong
pf,ap
"l'Oi
cdy
td bdo,
let
c6t
mo dd
nghien
crtu
qu6
trioh
chuydn
h6a
cria td
tao,
*O

ua cec
cd
quan
v-v
k€1 hqp
v6i cdc
Li
thuat
phan tich t6'ng
hqp vdi
viCc
nghi6n crtu
dic
didm
vd
chtc
ndng c5c
phdn
trl
sinh
hqc dd
nghi6n
cfu
ciu tnic
vd
chrtc
Ph4n
cfa chring
Nhu
vay

ngey
nay dlra
vdo thdlrl
tqu cria
c6c
nginh
khoa
hqc
kh6c
vi vdi
viec
sri dgng
cac
phuqng
phdp ki thuat
hodn
chiah,
ngld'i
ta
de di
siu vdo
cdu
trric id
bdo
ngdy cdng
tinh
Yi
hon.
Ngudi
ta de

hidu
ro
hcn v€
b6n chdt
qu5
trinh
s6'ng,
di sau
Ydo
cdu trric
vd
chric
neng
cria co
thd s6'ng
d
treng
thei
binl
thudng
cring
nhu b€nh
lj.
Tren cd
sd Dhfng
thenh
iuu
tr6n,
ngdy
nay

dr4
hinh thinh
m6n
Bfnh
lpc
ft' beo
- r'g}Iie'I
ciu
nllrlng t6'n
thuong
td
bdo
A rDic
dO siau
ca:u
tric'
va
mdn
BAnh
hoc
phAn
rf
nghicn
ctlu
nhlilg
bi6n
ddi
cfu trric
clia
cde

phen ti v6-n
la
cfu hl
binh
thudng
cia co
thd sinh
v4t
- Tuy cdn
moi
m6,
song
c6c
m6n
hqc
trcn
rdt
phong
phri
vd
ddv tridn
vgng.
v. cAc
pHusNG
PHAP cuA
GlAl
PHAU
BENH
Dd thuc
hien cAc

nhicm
vu vd
nQi
dung
da B€u
tren
giai
phiu
binh
thudng
srl
dqng c6c
phrrong
ph6P
sau:
1. Md
kh6m
tlai thd
Ddy ld
phtoog
ph6p
chi
ydu
ve
thudng
xuv6n
phrii lim cria
gi6i,ph6u b€nh
Thf
y.

Qua
m6'
khdm
x6c chdt
hoac con
vft
sdng
nghi
ben}r'
phdt
hiCD
n}rllng
bidn
ddi bdt
thudng
& cdc
co
quan,
tang
phn
dd
x6t do6n
ngryon
nhan bQn}l'
Nhrtng tdn thuong th{y dugc
}hi m6' kh6m
rii6u khi
chi thd hiCD mQt
phen
ho4c mot

eiai
doen
ndo
d6
cria
qud
trinh bdnh cht kh6og b6c 16 todn bQ
ti6n
tinh cria bCnh,
nOn
thudns
kh6ng ddy dri,
ho{c nhi6u khi kl6ng
thQt didn hinh
cho
mdt
bCnh
nao d6. NAn trong di6u
ki6n cho
ph6p
c6
thd
m6' khim dri6u
con vat
dd tim nhrlng bcnh tich d4c
trung cho benh. Hdn nlla rg1td m6' khem
c6 kidn thic chuyen
m6n sau, rong vd
gidu
kinh nghiCm

thi cLi cdn
qua
nhring
td thuang
dqi thd c6 thd
phAr
doAn drrqc
:rguy6n nh6n. Trudng hqp chdn dodn
dqi thd
kh6 khan cdn.ph6i c6
sg chdn do6a
h6
tro cria t6'chrlc
hqc,
sintr vat
hgc, huy6t thanh
hqc ho4c vAt li h6a
hoc
dd
nit ra kdt lu{n chioh x6c.
2. Phuong
phep
sinh thidt
Oay ia
phuorg ph6p
chdn do6n dac biQt,
cdn xdc minh tinh chdt cria tdn
thdong
& cd
quan

hay b0
phan
ndo d6 trong co vat bi
bQnh md kh6og cdn md
kh6m. Phudng
ph6p
nAy uu didm la
ginp
ta
chdn do5n nhanh, b€nh
phdm
cdn
tudi kh6ng bi
huj ho4i, kh6ng cdn
gidt
co{
vat. Nhrmg- kdt
qua
cang rit haD
chd vi vi iri
ldy bQnh
phdm rdt nl6, nhidu khi kh6ng dring noi c6 t6'n thudng
didn
hinh, thao tec
phtc
tap. m
vay
phudng ph6p
ndy
chi 6p dqrg cho

nhrrog
tnrdng
hqp d6c bi6t
dhd
u,
viAm.
3. Phuong
ph6p
td chfc
hqc
(vi
thd)
Phuone
ph6p
ndy thudag di
ddi voi
phuong phdp
m6 khim dai thd vd sb}
thi6t.
Icli
chdn
dodn vd mAt dai thd
chua 16 reDg hoac cAn
nghietr
cfu
sau
hol
nlrlng
t6'o
tAudng do b€nh t6t

gay
ra v.v d6u
phdi qual1
sAt tren
16t cit
vi thd. NgAy
nay v6i sg tirOng drpg
cria kinh
hidn vi
diC
ht thi viec nghieD
cifu vd
mit si6u cdu trric td
bio,
quan
s6t
nhrlng
t6'n
thuong linh vi hdn trong
c6c bao
quan,
cnng ld
mot viQc cAng
phdi
li'r, nhit td nghi6n criu vd bonh
hoc
t6 bdo.
Phuc&e
phdp
ney ddi

h6i
phii
c6
pl
dng thi
nehiem voi ddy di trang
thidt bi ve
h6a chdt cdn thidt,
c6 nhf4g can b6
gi6i
vd ki thuat chuydn
m6n.
4. Phuong
ph6p
thi nghiCm
.long vat
Khi cdn x6c minh
mQt nguydn nhdn
gdy'b€ah
hay cdn
nghi€n ctu dec didm
benh li hay c6c
giai
doq
tidn tridn cria
mot benh don thudn
v.v c6 ihF
gay
bgnh tr6n dong
vdt mAn crim.

Phudng
phap
ndy cling c6
kh6 khnn vi nhidu
Lhi
kl6ng
gay
duqc
benh hoic b€nh
xiy ra kh6ng
gidng
v6i bQnh
phet
ra ttr- nhicn.
10