Giáo trình hướng dẫn phân tích quá trình kiểm toán trong hạch toán kinh tế nhiều thành phần p7 doc

c. Så âäư kãú toạn xạc âënh kãút qu kinh doanh trong k
SÅ ÂÄƯ KÃÚ TOẠN XẠC ÂËNH KÃÚT QU KINH DOANH TRONG K
( bao gäưm hoảt âäüng tiãu thủ v hoảt âäüng ti chênh)

TK 911

TK 632

TK 511, 512
Kãút chuøn doanh thu thưn
bạn hng v cung cáúp dëch vủ

Kãút chuøn giạ väún hng bạn

TK 515
TK 635

Kãút chuøn doanh thu ti chênh

Kãút chuyãøn chi phê taìi chênh

TK 641, 642
Kãút chuyãøn chi phê bạn hng
& qun l doanh nghiãûp

TK 421
Kãút chuøn li ( Doanh thu > täøng
giạ väún v cạc chi phê )

Kãút chuøn läù (Doanh thu < täøng giạ
väún v cạc chi phê )

Vê dủ minh ha :
Mäüt doanh nghiãûp sn xút váût liãûu xáy dỉûng, näüp thú theo phỉång phạp khỏỳu
trổỡ coù tỗnh hỗnh tióu thuỷ trong thaùng 10/NN nhổ sau:
1. Nháûp kho thnh pháøm 2000 m2 táúm tráưn thảch cao (A) , giạ thnh:50.000 â/m2 v
1000 m2 gảch äúp tỉåìng MD 03,31(500x500)-(B), giạ thnh: 60.000 â/m2
2. Xút bạn trỉûc tiãúp 500 m2 spA, giạ bạn chỉa VAT 10%: 80.000 â/m2, thu bàịng tiãưn
màût.
3. Gỉíi âi bạn 200 m2 spB, giạ bạn âãư nghë chỉa VAT 10% l 100.000 â/m2
4. Säú sn pháøm B gỉíi âi bạn âỉåüc khạch hng cháúp nháûn ton bäü thanh toạn bàịng
chuøn khon qua ngán haìng.
85


5. Táûp håüp chi phê bạn hng phạt sinh trong k
- Lỉång nhán viãn bạn hng

:

2.000.000 âäưng

- Trêch BHXH, BHYT v KPCÂ

:

19% theo quy âënh

- Kháúu hao TSCÂ

:

1.000.000 âäưng

- Cạc váût liãûu xút dng

:

500.000 âäưng

- Dëch vủ mua ngoi chi bàịng TM

:

500.000 âäưng

- Lỉång nhán viãn qun l

:

3.000.000 âäưng

- Trêch BHXH, BHYT vaì KPCÂ

:

19% theo quy âënh

- Kháúu hao TSCÂ

:

2.000.000 âäưng

- Cạc váût liãûu xút dng

:

300.000 âäưng

- Dëch vủ mua ngoi chi bàịng tiãưn màût

:

200.000 âäưng

6. Táûp håüp chi phê QLDN phạt sinh trong k

7. Kãút chuøn doanh thu, chi phê âãø xạc âënh kãút qu tiãu thủ.
u cáưu: Xạc âënh kãút qu tiãu thủ trong k v âënh khon tỗnh hỗnh trón.
Baỡi giaới:
Yóu cỏửu 1: Xaùc õởnh kóỳt quaớ tiãu thủ trong k
* Doanh thu tiãu thủ
- Doanh thu sn pháøm A

: 500 x 80.000

= 40.000.000 âäưng

- Doanh thu sn pháøm B

: 200 x 100.000

= 20.000.000 âäưng

- Täøng doanh thu

: 40.000.000 + 20.000.000 = 60.000.000 âäưng

* Giạ väún hng bạn ra trong k
- Giạ väún sn pháøm A: 500 x 50.000 = 25.000.000 âäưng
- Giạ väún sn pháøm B: 200 x 60.000 = 12.000.000 âäưng
-Täøng giạ väún hng bạn ra: 25.000.000 + 12.000.000 = 37.000.000 âäöng
* Táûp håüp chi phê bạn hng
+

Chi phê Bạn hng

- Lỉång nhán viãn bạn hng

: 2.000.000 âäưng

- Trêch BHXH, BHYT v KPCÂ

: 380.000 âäưng (19% theo quy âënh)

- Kháúu hao TSCÂ

: 1.000.000 âäưng

- cạc váût liãûu xút dng

: 500.000 âäưng

- Dëch vủ mua ngoi chi bàịng TM

: 500.000 âäưng

Täøng chi phê bạn hng phạt sinh

: 4.380.000 âäöng

86


* Táûp håüp chi phê qun l doanh nghiãûp
- Lỉång nhán viãn qun l

: 3.000.000 âäưng

- Trêch BHXH, BHYT v KPCÂ

: 570.000 âäöng (19% theo quy âënh)

- Kháúu hao TSCÂ

: 2.000.000 âäưng

- cạc váût liãûu xút dng

: 300.000 âäưng

- Dëch vủ mua ngoi chi bàịng TM

: 200.000 âäưng

Täøng chi phê QLDN phạt sinh

: 6.070.000 âäưng

* Låüi nhûn thu tỉì hoảt âäüng tiãu thủ trong k
Täøng doanh thu

: 60.000.000 âäưng

Trỉì : Täøng giạ väún hng bạn ra

: 37.000.000 âäưng

Trỉì : Täøng chi phê bạn hng trong k

: 4.380.000 âäưng

Trỉì : Täøng chi phê QLDN trong k

: 6.070.000 âäưng

* Låüi nhûn tiãu thuỷ trong kyỡ

: 12.550.000 õọửng

Yóu cỏửu 2: ởnh khoaớn tỗnh hỗnh trón
1/ Nghióỷp vuỷ 1
Nồỹ TK
155
: 160.000.000
- 155A
: 100.000.000
- 155B
:
60.000.000
Coù TK 154
: 160.000.000
- 154A
: 100.000.000
- 154 B
:
60.000.000
3/ Nghiãûp vuû 3
Nåü TK
157
:
12.000.000
Cọ TK 155 B
:
12.000.000

5/ Nghiãûp vủ 5
Nåü TK
641
Cọ TK 334

Cọ TK 338
Coï TK 214
Coï TK 153
Coï TK 111

:
:
:
:
:
:

4.380.000
2.000.000
380.000
1.000.000
500.000
500.000
87

2/ . Nghiãûp vủ 2a
Nåü TK
632
Cọ TK 155A
. Nghiãûp vủ 2b
Nåü TK
111
Cọ TK 511
Cọ TK 3331
4/ . Nghiãûp vủ 4a

Nåü TK
632
Cọ TK 157
. Nghiãûp vủ 4b
Nåü TK
112
Cọ TK 511
Cọ TK 3331
6/ Nghiãûp vủ 6
Nåü TK
642
Coï TK 334
Coï TK 338
Coï TK 214
Coï TK 153
Coï TK 111

:
:

25.000.000
25.000.000

:
:
:

44.000.000
40.000.000
4.000.000

:
:

12.000.000
12.000.000

:
:
:

22.000.000
20.000.000
2.000.000

:
:
:
:
:
:

6.070.000
3.000.000
570.000
2.000.000
300.000
200.000

7/ . Nghiãûp vủ 7a
Nåü TK
511
Cọ TK 911

:
:

60.000.000
60.000.000

. Nghiãûp vủ 7b
Nåü TK
911
Cọ TK 632

:
:

37.000.000
37.000.000

88

7/ . Nghiãûp vủ 7c
Nåü TK
911
Cọ TK 641
Cọ TK 642
. Nghiãûp vủ 7d

Nåü TK
911
Cọ TK 421

:
:
:

10.450.000
4.380.000
6.070.000

:
:

12.550.000
12.550.000


CHỈÅNG 5

SÄØ KÃÚ TOẠN

5.1 SÄØ KÃÚ TOẠN
5.1.1 Khại niãûm
Vãư màût l thuút, säø kãú toạn l sỉû biãøu hiãûn củ thãø ca phỉång phạp ti khon
v ghi kẹp våïi nhỉỵng u cáưu vãư thäng tin kãú toạn nọi chung trong quaù trỗnh quaớn lyù
cuớa õồn vở. Hay noùi caùch khaùc, cå såí âãø xáy dỉûng säø kãú toạn v k thût ghi säø kãú toạn
l phỉång phạp ti khon v ghi kẹp våïi nhỉỵng u cáưu vãư thäng tin kãú toaùn noùi chung
trong quaù trỗnh quaớn lyù cuớa õồn vở.

Trón thỉûc tãú, säø kãú toạn l nhỉỵng quøn säø hồûc tåì råìi theo khn máùu quy
âënh, cọ liãn hãû chàût ch våïi nhau dng âãø ghi chẹp cạc nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh
phạt sinh trãn cå såí säú liãûu ca chỉïng tỉì kãú toạn.
Theo khon 1, âiãưu 25 ca Lût Kãú toạn cọ quy âënh:
“ Säø kãú toạn dng âãø ghi chẹp, hãû thäúng v lỉu giỉỵ ton bäü cạc nghiãûp vủ kinh
tãú, ti chênh â phạt sinh cọ liãn quan âãún âån vë kãú toạn.”
Säø kãú toạn cọ vai tr hãút sỉïc quan trng âäúi våïi cäng tạc kãú toạn v cäng tạc
qun l ca cạc âån vë. Nhåì cọ säø kãú toạn m thäng tin vãư cạc nghiãûp vủ kinh tãú, ti
chênh phạt sinh âỉåüc phn ạnh mọỹt caùch õỏửy õuớ, chờnh xaùc theo trỗnh tổỷ thồỡi gian, âëa
âiãøm v näüi dung ca nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh nhàịm phủc vủ hiãûu qu nháút cho nh
qun l.
Càn cỉï vo säø kãú toạn, cạc nh qun l coù thóứ theo doợi, nừm bừt õổồỹc tỗnh hỗnh
bióỳn õọỹng vóử taỡi saớn, vóử nguọửn hỗnh thaỡnh taỡi saớn vaỡ tỗnh hỗnh hoaỷt õọỹng cuớa õồn vở.
Cuọỳi kyỡ kóỳ toaùn, dỉûa vo säú liãûu âỉåüc cung cáúp tỉì viãûc kãút xút trãn säø kãú toạn,
kãú toạn s láûp cạc bạo cạo ti chênh, cung cáúp thäng tin vãư kãút qu hoaỷt õọỹng vaỡ tỗnh
hỗnh taỡi chờnh trong kyỡ õóỳn caùc âäúi tỉåüng quan tám.
5.1.2 Näüi dung säø kãú toạn
5.1.2.1. Quy âënh chung
Säø kãú toạn phi ghi r tãn âån vë kãú toạn; tãn säø; ngy, thạng, nàm láûp säø; ngy,
thạng, nàm khọa säø; chỉỵ k ca ngỉåìi láûp säø; kãú toạn trỉåíng v ngỉåìi âải diãûn theo
phạp lût ca âån vë kãú toạn (thỉåìng l th trỉåíng âån vë); säú trang; âọng dáúu giạp lai.

89


5.1.2.2 Näüi dung ch úu ca säø kãú toạn
+ Ngy, thạng, nàm ghi säø;
+ Säú hiãûu v ngy, thạng ca chỉïng tỉì kãú toạn dng lm càn cỉï ghi säø;
+ Tọm tàõt näüi dung nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh phạt sinh;
+ Säú tiãưn ca nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh phạt sinh ghi vo cạc ti khon kãú

toạn;
+ Säú dỉ cúi k, säú tiãưn phạt sinh trong k, säú dỉ cúi k;
5.1.3 Phán loải Säø kãú toạn
Âãø phn ạnh tênh âa dảng, phong phụ ca âäúi tỉåüng kãú toạn v phủc vủ cho
nhỉỵng u cáưu qun l khạc nhau ngỉåìi ta xáy dỉûng khạ nhiãưu loải säø kãú toạn khạc
nhau. Cọ thãø phán loải säø kãú toạn theo nhỉỵng tióu thổùc sau:
5.1.3.1 Theo hỗnh thổùc bón ngoaỡi
Theo hỗnh thổùc bãn ngoi säø kãú toạn âỉåüc chia lm hai loải:
- Säø kãú toạn dảng quøn (dảng âọng táûp)
- Säø kãú toạn tåì råìi
a. Säø quøn
L säø m cạc trang säø âỉåüc âọng thnh táûp. Trang âáưu säø ghi tãn âån vë kãú toạn;
tãn säø; ngy, thạng, nàm láûp säø; ngy, thạng, nàm khọa säø; chỉỵ k ca ngỉåìi láûp säø,
niãn âäü kãú toạn v k ghi säø, h tãn ngỉåìi giỉỵ v ghi säø, ngy kãút thục ghi säø hồûc
ngy chuøn giao cho ngỉåìi khạc.
Cạc trang säø âỉåüc âạnh theo säú thỉï tỉû v giỉỵa hai trang säø âỉåüc âọng dáúu ca
âån vë (dáúu giạp lai).
b. Säø tåì råìi
L loải säø âỉåüc thiãút kãú theo tỉìng trang riãng biãût nhau. Âáưu säø cng ghi tãn
âån vë; säú thỉï tỉû tỉìng tåì säø; tãn säø; ngy, thạng sỉí dủng; h tãn ngỉåìi giỉỵ v ghi säø.
Loải säø ny cọ ỉu âiãøm l cå âäüng nhỉng lải cọ nhỉåüc âiãøm l tênh an ton
khäng cao v dãù bë tháút lảc.
5.1.3.2 Theo phỉång phạp ghi chẹp, hãû thäúng hoạ säú liãûu trãn säø
Theo phỉång phạp ghi chẹp, hãû thäúng họa säú liãûu, säø kãú toạn âỉåüc chia thnh säø
Nháût k, säø Cại, säø liãn håüp .
a. Säø Nháût kyï
Säø Nháût kyï duìng âãø ghi chẹp cạc nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh phạt sinh trong
tỉìng k kãú toạn, trong mäüt niãn âäü kãú toaùn theo trỗnh tổỷ thồỡi gian vaỡ theo quan hóỷ âäúi
ỉïng cạc ti khon ca cạc nghiãûp vủ âọ.

90


Âàûc trỉng cå bn ca säø Nháût k l:
- Âãư cao vãư thåìi gian ca thäng tin;
- Khäng phán loải theo âäúi tỉåüng phn nh trãn säø;
- Khäng phn nh säú dỉ âáưu k, säú dỉ cúi k ca ti khoaín;
- Chè phaín aính säú biãún âäüng tàng, giaím cuía cạc âäúi tỉåüng ;
- Thäng tin tỉì chỉïng tỉì âỉåüc âỉa vo säø mäüt cạch ngun vẻn, cọ hãû thäúng.
Máùu Säø Nháût k thỉåìng âỉåüc thiãút kãú nhỉ sau:

Âån vë: ...

SÄØ NHÁÛT K

Âëa chè: ...

Nàm: .....

Ngy
ghi säø

Chỉïng tỉì
Säú hiãûu

Säú hiãûu ti
khon

Diãùn gii

N.thạng

Nåü

Cọ

Säú tiãưn
Ghi chụ
Nåü

Cọ

Cäüng

b. Säø Cại
Säø Cại l säø dng âãø ghi cạc nghiãûp vủ kinh tãú, ti chênh phạt sinh trong niãn âäü
kãú toạn theo cạc ti khon kãú toạn sỉí dủng åí âån vë.
Säú liãûu kãú toạn trãn Sọứ Caùi phaớn aớnh tọứng hồỹp tỗnh hỗnh taỡi saớn, nguọửn vọỳn, tỗnh
hỗnh vaỡ kóỳt quaớ hoaỷt õọỹng cuớa õồn vë.
Âàûc trỉng ca säø cại:
- Säø Cại måí cho tỉìng ti khon trong ton bäü ti khon sỉí dủng åí âån vë.
- Säø Cại ghi chẹp c säú dỉ âáưu k, säú dỉ cúi k v säú biãún âäüng tàng gim ca
âäúi tỉåüng måí säø;
- Thäng tin âỉåüc âỉa vo Säø Cại l thäng tin â âỉåüc phán loải, hãû thäúng hoạ
theo âäúi tỉåüng måí säø.

91


Máùu säø Cại thỉåìng âỉåüc thiãút kãú nhỉ sau:

Âån vë:...

SÄØ CẠI

Âëa chè: ...
Ngy
thạng ghi
säø

Ti khon: ...

Säú hiãûu: ...

Chỉïng tỉì
Säú hiãûu

Diãùn gii

Ngy
thạng

Ti khon
âäúi ỉïng

Säú tiãưn
Nåü

Cọ

Ghi

chụ

Säú dỉ âáưu k
Säú phạt sinh trong k

Cäüng säú phạt sinh
Säú dỉ cúi k

c. Säø liãn håüp:L säø kãút håüp giỉỵa Nháût k v säø Cại gi tàõt l Nháût k -säø Cại
Nháût k - säø Cại l säø kãú toạn täøng håüp dng âãø phn ạnh táút c cạc nghiãûp vủ
kinh tãú, ti chênh phạt sinh theo trỗnh tổỷ thồỡi gian vaỡ hóỷ thọỳng hoaù theo näüi dung kinh tãú
(theo âäúi tỉåüng kãú toạn). Âáy chênh l säø kãút håüp giỉỵa säø Nháût k v säø Cại trong cng
mäüt säø.
5.1.3.3 Theo kãút cáúu bãn trong ca säø
Theo tiãu thỉïc ny, säø kãú toạn âỉåüc chia lm ba loải:
- Säø kãút cáúu hai bãn kiãøu ti khon.
- Säø kãút cáúu nhiãöu cäüt chi tiãút cho mäüt bãn .
- Säø kãút cáúu kiãøu baìn cåì.
a. Säø kãút cáúu hai bãn kiãøu ti khon
L loải säø cọ kãút cáúu hai cäüt Nåü, Cọ theo dảng kãút cáúu ti khon. Kiãøu säø ny
âỉåüc thiãút kãú theo hai cạch:
+ Cạch thỉï nháút:
L thiãút kãú âáưy â thäng tin cho säú tiãưn Nåü, säú tiãưn Cọ ca ti khon. Cạch thiãút
kãú ny thỉåìng âỉåüc dng cho viãûc theo di cäng nåü.

92


Máùu säø nhỉ sau:
Nåü

Chỉïng tỉì
Säú

Ngy

Diãùn
gii

Cọ
TK âäúi
ỉïng

Säú tiãưn

Chỉïng tỉì
Säú

Ngy

Cäüng

Diãùn
gii

TK âäúi
ỉïng

Säú tiãưn

Cäüng

+ Cạch thỉï hai:
L thiãút kãú phäúi håüp hai cäüt Nåü - Cọ thnh mäüt, säø sỉí dủng chung cạc cäüt thäng
tin, cho c säú phạt sinh Nåü v säú phạt sinh Cọ.
Máùu säø nhỉ sau:
Diãùn gii

Chỉïng tỉì
Säú

TK âäúi ỉïng

Ngy

Ghi chụ

Säú tiãưn
Nåü

Cọ

Cäüng

b. Säø kãút cáúu nhiãưu cäüt chi tiãút cho mäüt bãn Nåü (hồûc Cọ)
L säø cọ kiãøu kãút cáúu nhiãưu cäüt, trong âọ säú tiãưn phạt sinh ca ti khon hồûc
bãn Nåü hồûc bãn Cọ s âỉåüc chi tiãút båíi nhiãưu cäüt nh. .
Máùu säø cọ dảng nhỉ sau:
Chỉïng tỉì
Säú

Ngy

Diãùn
gii

TK âäúi ỉïng våïi säú
tiãưn Nåü (Cọ)

Säú tiãưn
Nåü (Cọ)

Chi tiãút Nåü (Cọ) TK
Mủc...

Mủc...

Mủc...

c. Säø kãút cáúu kiãøu bn cåì
L säø âỉåüc thiãút kãú theo ngun tàõc cạc ti khon âäúi ỉïng thỉåìng âỉåüc quy tủ åí
mäüt ä bn cåì ca pháưn ghi säú tiãưn. Våïi máùu säø ny, nãúu cạc ti khoaớn ghi Nồỹ õổồỹc sừp
xóỳp theo doỡng thỗ caùc taỡi khon ghi Cọ âỉåüc sàõp xãúp theo cäüt v ngỉåüc lải.
93

Mủc...


Máùu säø kiãøu bn cåì cọ dảng nhỉ sau:
TK ghi Cọ

TK

TK

TK

...

Cäüng cäüt

TK ghi Nåü
Ti khon.
Ti khon.
...
Cäüng dng

5.1.3.4 Theo mỉïc âäü phn ạnh säú liãûu trãn säø
Säø kãú toạn âỉåüc chia lm hai loải l Säø kãú toạn täøng håüp v säø kãú toạn chi tiãút.
a. Säø kãú toạn täøng håüp
L loải säø ghi chẹp cạc säú liãûu kãú toạn täøng quạt vãư mäüt âäúi tỉåüng ti sn,
ngưn väún hồûc mäüt hoảt âäüng no âọ, nhỉ hoảt âäüng thu chi, kãút qa... Säø kãú toạn
täøng håüp âỉåüc sỉí dủng cho pháưn hnh kãú toạn täøng håüp, bao gäưm: Säø Nháût k, Säø cại
v cạc säø täøng håüp khạc.
b. Säø kãú toạn chi tiãút
L loải säø dng âãø ghi chẹp cạc âäúi tỉåüng kãú toạn cáưn phi theo di chi tiãút theo
u cáưu qun l. Säú liãûu trãn säø kãú toạn chi tiãút cung cáúp cạc thäng tin phủc vủ cho
viãûc qun l tỉìng loải ti sn, ngưn väún, cäng nåü chỉa âỉåüc thãø hiãûn trãn säø kãú toạn
täøng håüp.
5.1.4 Quy âënh vãư qun l v sỉí dủng säø kãú toạn
Âãø âm bo tênh thäúng nháút, sỉû chøn xạc vãư k thût ghi säø cáưn phi tn th

theo nhỉỵng quy âënh ca Lût Kãú toạn vãư viãûc måí säø, ghi säø, sỉía chỉỵa sai sọt, chuøn
säø v khoạ säø .
5.1.4.1 Måí säø kãú toạn
Säø kãú toạn âỉåüc måí vo âáưu niãn âäü kãú toạn hồûc ngay sau khi cọ quút âënh
thnh láûp âäúi våïi âån vë måïi thnh láûp.
Säø âỉåüc måí dng trong sút niãn âäü kãú toạn (bàõt âáưu tỉì ngy 01 thạng 01 v kãút
thục vo ngy 31 thạng 12 nàm dỉång lëch).
Âån vë phi måí â cạc loải v säú lỉåüng säø cáưn måí theo näüi dung, kãút cáúu cuớa
hỗnh thổùc sọứ õang aùp duỷng taỷi õồn vở vaỡ phi âàng k våïi cå quan thú, ti chênh.
Cạc säø quøn phi âọng dáúu giạp lai, âạnh säú thỉï tỉû, âàng k säú trang måí säø v
âọng thãm nãúu thiãúu khi sỉí dủng. Cạc säø tåì råìi trỉåïc khi dng phi âỉåüc giạm âäúc
doanh nghiãûp k xạc nháûn âọng dáúu v ghi vo säø âàng k sỉí dủng säø tåì råìi.

94


Cáưn kiãøm tra, xem xẹt tênh ph håüp ca cạc säú liãûu kãú toạn nàm trỉåïc khi
chuøn sang nàm nay khi måí säø.
Khi måí säø cáưn tn theo quy âënh chung vóử nọỹi dung sọứ kóỳ toaùn ( õaợ trỗnh by åí
pháưn trỉåïc)
5.1.4.2 Ghi säø kãú toạn
Âån vë kãú toạn phi càn cỉï vo cạc chỉïng tỉì håüp phạp, håüp lãû âãø ghi säø kãú toạn.
Säø kãú toạn phi ghi këp thåìi, r rng, âáưy â theo cạc näüi dung ca säø. Thäng
tin, säú liãûu ghi vo säø kãú toạn phi chênh xạc, trung thỉûc, âụng våïi chỉïng tỉì kãú toaùn.
Vióỷc ghi sọứ kóỳ toaùn phaới theo trỗnh tổỷ thồỡi gian phạt sinh ca nghiãûp vủ kinh tãú,
ti chênh. Thäng tin, säú liãûu ghi trãn säø kãú toạn ca nàm sau phaíi kãú tiãúp thäng tin, säú
liãûu ghi trãn säø kãú toạn ca nàm trỉåïc liãưn kãư. Säø kãú toạn phi ghi liãn tủc tỉì khi måí säø
âãún khi khọa säø.
Thäng tin, säú liãûu kãú toạn phi âỉåüc ghi bàịng bụt mỉûc; khäng ghi xen thãm vo
phêa trãn hồûc phêa dỉåïi; khäng ghi chäưng lãn nhau; khäng ghi cạch dng; trỉåìng håüp

ghi khäng hãút trang säø phi gảch chẹo pháưn khäng ghi; khi ghi hãút trang phaíi cäüng säú
liãûu täøng cäüng ca trang v chuøn säú liãûu täøng cäüng sang trang kãú tiãúp.
Säú liãûu dỉång âỉåüc ghi bàịng mỉûc thỉåìng (xanh hồûc âen); säú liãûu ám (âiãưu
chènh gim) âỉåüc ghi bàịng mỉûc â hồûc ghi trong dáúu ngồûc âån ( )
5.1.4.3 Sổợa chổợa sọứ kóỳ toaùn
Trong quaù trỗnh ghi sọứ kãú toạn, cọ thãø xy ra sai sọt, nháưm láùn råi vo nhỉỵng
trỉåìng håüp sau:
- Ghi sai cạc säú liãûu tỉì chỉïng tỉì vo cạc säø (säú liãûu trãn säø låïn hån hồûc nh
hån säú liãûu trãn chỉïng tỉì ).
- B sọt cạc nghiãûp vủ ngoi säø kãú toạn.
- Ghi làûp lải nghiãûp vủ â ghi trãn säø.
- Ghi sai quan hãû âäúi ỉïng ti khon.
Âãø khàõc phủc nhỉỵng sai sọt nãu trãn, kãú toạn sỉí dủng cạc phỉång phạp chỉỵa
säø kãú toạn theo lût Kãú toạn quy âënh.
a. Khi phạt hiãûn säø kãú toạn ghi bàịng tay cọ sai soùt thỗ khọng õổồỹc tỏứy xoùa laỡm
mỏỳt dỏỳu vóỳt thọng tin, säú liãûu ghi sai m phi sỉỵa chỉỵa theo mäüt trong ba phỉång phạp
sau:
a1/ Phỉång phạp ci chênh cn gi l phỉång phạp xọa b
Phỉång phạp ny âỉåüc sỉí dủng khi sai sọt âỉåüc phạt hiãûn såïm, chỉa cäüng säø.
Cọ thãø sỉí dủng phỉång phạp ny cho táút c cạc trỉåìng håüp sai sọt.
Cạch tiãún hnh nhỉ sau: gảch mäüt âỉåìng thàóng vo chäù sai v ghi säú hồûc chỉỵ
âụng åí phêa trãn v phi cọ chỉỵ k ca kãú toạn trỉåíng åí bãn cảnh.
95


a2/ Ghi ám
Phỉång phạp ny âỉåüc sỉí dủng khi säú ghi trãn säø låïn hån säú thỉûc trãn chỉïng tỉì
hồûc säú thỉûc kiãøm kã; ghi trng hồûc ghi sai quan hãû âäúi ỉïng ti khon.
Cạch tiãún hnh sỉía chỉỵa nhỉ sau: Ghi ám bàịng mỉûc â hồûc ghi trong ngồûc
âån âäúi våïi säú ghi sai, sau âọ ghi lải säú âụng v phi cọ chỉỵ k ca kãú toạn trỉåíng bãn

cảnh.
a3/ Ghi bäø sung
Phỉång phạp ny âỉåüc sỉí dủng khi b sọt nghiãûp vủ, ghi thiãúu säú liãûu hồûc säú
ghi sai nh hån säú âụng trãn chỉïng tỉì hồûc säú thæûc tãú kiãøm kã nhæng khäng sai quan
hãû âäúi æïng ti khon. Phỉång phạp ny cọ thãø ạp dủng cho c sau khi cäüng säø hay
trỉåïc khi cäüng säø.
Cạch sỉỵa chỉỵa tiãún hnh nhỉ sau:
- Âäúi våïi trỉåìng håüp ghi thiãúu säú liãûu so våïi chỉïng tỉì hồûc säú thỉûc tãú kiãøm kã,
trỉåïc hãút phi láûp chỉïng tỉì bäø sung v ghi thãm säú chãnh lãûch thiãúu cho â bàịng mỉûc
thỉåìng (xanh hồûc âen).
- Âäúi våïi trỉåìng håüp âënh khon sọt, dng mỉûc thỉåìng ghi thãm âënh khon sọt.
* Lỉu :
-Trỉåìng håüp phạt hiãûn säø kãú toạn cọ sai sọt trỉåïc khi bạo cạo ti chênh nàm
âỉåüc näüp cho cå quan Nhaỡ nổồùc coù thỏứm quyóửn thỗ phaới sổớa chổợa trãn säø kãú toạn ca
nàm âọ.
- Trỉåìng håüp phạt hiãûn säø kãú toạn cọ sai sọt sau khi bạo cạo ti chênh nàm âỉåüc
näüp cho cå quan Nh nỉåïc cọ thỏứm quyóửn thỗ phaới sổớa chổợa trón sọứ kóỳ toaùn ca nàm â
phạt hiãûn sai sọt v ghi chụ vo dng cúi ca säø kãú toạn nàm cọ sai sọt.
b. Khi phạt hiãûn säø kãú toạn ghi bàịng mạy vi tênh cọ sai sọt viãûc sỉía chỉỵa tiãún
hnh nhỉ sau:
b1/ Nãúu sai sọt âỉåüc phạt hiãûn trỉåïc khi bạo cạo ti chênh nàm âỉåüc näüp cho cå
quan Nh nỉåïc cọ thỏứm quyóửn thỗ phaới sổớa chổợa trổỷc tióỳp vaỡo sọứ kãú toạn ca nàm âọ
trãn mạy vi tênh;
b2/ Nãúu sai sọt âỉåüc phạt hiãûn sau khi bạo cạo ti chênh nàm âỉåüc näüp cho cå
quan Nh nỉåïc cọ tháøm quưn thỗ phaới sổớa chổợa trổỷc tióỳp vaỡo sọứ kóỳ toaùn ca nàm â
phạt hiãûn sai sọt trãn mạy tênh v cáưn ghi chụ vo dng cúi ca säø kãú toạn nàm cọ sai
sọt.
Lỉu : Trong trỉåìng håüp sỉỵa chỉïa säø kãú toạn ghi bàịng mạy vi tênh chè cọ thãø ạp
dủng phỉång phạp ghi ám v phỉång phạp ghi bäø sung.

96


c. Mäüt säú vê duû minh hoüa
Vê duû 1: Mua mäüt lä hng hoạ nháûp kho chỉa thanh toạn tiãưn cho cäng ty A.
Chỉïng tỉì nháûp kho â ghi giạ thỉûc tãú hng hoạ: 243.000 âäưng. Kãú toạn â ghi säø:
234.000 âäưng.
Säú ghi thiãúu l:

243.000 - 234.000 = 9.000 (âäưng)

Phỉång phạp chỉỵa säø nhỉ sau:
Phi tr ngỉåìi bạn (cäng ty A)

234.000
9.000

Hng hoạ
(1) Ghi sai

234.000

(2) Ghi bäø sung

9.000

Vê dủ 2: Mua ngun váût liãûu nháûp kho chỉa tr tiãưn cho cäng ty B. Chỉïng tỉì
ghi giạ thỉûc tãú ngun váût liãûu: 1.250.000 âäưng. Kãú toạn â ghi säø: 1.520.000 âäưng.
Säú tiãưn ghi thỉìa l: 1.520.000 - 1.250.000 = 270.000 (âäưng)
Phỉång phạp chỉỵa säø nhỉ sau:

Phi tr ngỉåìi bạn (cäng ty B)
1.520.000
(270.000)

Ngun liãûu, váût liãûu
(1) Ghi sai

1.520.000

( 2) Ghi säú ám

(270.000)

Vê duû 3: Mua ti sn cäú âënh trë giạ 200.000.000 âäưng, thanh toạn bàịng väún vay di
hản. Kãú toạn cäng ty ghi trãn säø kãú toạn:
Nåü TK Ti sn cäú âënh hổợu hỗnh (211)
Coù TK Vay ngừn haỷn (311)

:
:

200.000.000
200.000.000

Trổồỡng hồỹp naỡy õởnh khoaớn sai thay vỗ ghi vaỡo Coù taỡi khoaớn 341, kãú toạn lải
ghi vo Cọ ti khon 311
Lỉu ràịng: Våïi trỉåìng håüp ghi sai quan hãû âäúi ỉïng ti khon, viãûc sỉía chỉỵa
âỉåüc thỉûc hiãûn bàịng cạch ghi säú ám (ghi bàịng mỉûc â hay ghi trong ngồûc âån) âãø xoạ
âënh khon sai. Sau âọ ghi lải âënh khon âụng bàịng mỉûc thỉåìng.
Váûy khi phạt hiãûn sai, kãú toạn phi chỉỵa lải nhỉ sau:

97


- Ghi ám (bàịng mỉûc â hồûc ghi trong ngồûc)
Nåü TK Taỡi saớn cọỳ õởnh hổợu hỗnh (211)

(200.000.000)

:

Coù TK Vay ngàõn hản (311)

:

(200.000.000)

:
:

200.000.000
200.000.000

- Ghi lải âënh khon âụng:
Nåü TK Ti saớn cọỳ õởnh hổợu hỗnh (211)
Coù TK Vay daỡi haỷn (341)
5.1.4.4 K thût khoạ säø
Âån vë kãú toạn phi khọa säø kãú toạn vo cúi k kãú toạn trỉåïc khi láûp bạo cạo
ti chênh v cạc trỉåìng håüp khọa säø khạc theo quy âënh ca phạp lût nhỉ: kiãøm kã ti
sn âënh k, âäüt xút theo u cáưu thanh tra, kiãøm tra; âạnh giạ ti sn trỉåïc khi tham

gia liãn doanh - liãn kãút hồûc trỉåïc khi gii thãø, phạ sn...
Âäúi våïi säø kãú toạn ghi bàịng mạy vi tênh, sau khi khọa säø phi in ra giáúy v âọng
thnh quøn riãng cho tỉìng k kãú toạn nàm.
Vê dủ: Vo ngy 31/12/NN, trãn Säø Cại ti khon hng hoạ ca âån vë cọ cạc säú
liãûu nhỉ sau:
- Säú dỉ âáưu k:

9.000.000 â.

- Cäüng säú phạt sinh tỉì âáưu k âãún 31/12/NN
Bãn Nåü :

36.000.000â

Bãn Cọ:

37.500.000â

Säú liãûu trãn âỉåüc thãø hiãûn trãn Säø Cại ti khon Hng hoạ khi khoạ säø vo ngy
31/12/NN nhỉ sau:
+ Tênh säú dỉ cúi k ca ti khon
Nåü
SDÂK:
SPS:

Cäüng SPS

SDCK

TK Hng hoạ

Cọ

9.000.000
36.000.000

7.500.000

98

Cäüng SPS

37.500.000