KHÁI QUÁT CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI CỦA HỒ QUÝ LÝ_3 potx

KHÁI QUÁT CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI
CỦA HỒ QUÝ LÝ

V. Cải cách văn hóa, giáo dục

Hồ Quý Ly là vị vua Việt Nam đầu tiên quyết định dùng chữ Nôm để
chấn hưng nền văn hóa dân tộc, cho dịch các kinh, thư, thi. Chính ông đã
biên tập thiên "vô dật" để dạy cho con cái nhà quan và soạn ra 14 thiên
Minh đạo dâng lên Trần Nghệ Tông khi trước.

Về mặt xã hội, ông thiết lập sở "Quản tế" (như ty y tế ngày nay). ở các
lộ, ông đều lập một kho lúa gọi là "Thường bình", lấy tiền công mua lúa
trữ vào, phòng những năm mất mùa đem bán rẻ cho dân chúng.

Khuyến khích sử dụng chữ Nôm, tự mình làm thơ chữ Nôm và giải
nghĩa Kinh thi bằng chữ Nôm. - Phát huy tác dụng Nho giáo: Năm 1392
làm sách Minh Đạo (“Con đường sáng”) 14 thiên (cho Chu Công là tiên
thánh, Khổng Tử là tiên sư", nêu ra “bốn chỗ đáng ngờ trong sách Luận
ngữ".

Năm 1395 dịch thiên "Vô dật" (Không lười biếng) trong Kinh thư ra chữ
Nôm nếu tấm gương của các vua hiền thời xưa để dạy vua Thuận Tông.
- Đề cao lối học thực dụng cần thiết cho ca chế quan liêu : Phê phán
những người chỉ biết chắp nhặt văn chương, tuy học rộng nhưng viễn
vông.

Năm 1396, Hồ Quý Ly cho sửa đổi chế độ thi cử, đặt kỳ thi hương ở địa
phương và thi hội ở kinh thành. Những người đã thi hội phải làm thêm
một bài văn sách do vua đề ra để định thứ bậc. Trong bốn trường thi, Hồ
Quý Ly bỏ trường thi ám tả văn cổ thay bằng thi kinh nghĩa. Năm 1404,
ông đặt thêm trường thứ 5, thi viết chữ và toán.

Năm 1397, ban hành chính sách khuyến học cho mở trường đến các phủ
châu, ban quan điền để chi về việc học. - Cải tiến thi cử, mở nhiều khoa
thi kén chọn người tài. Chỉ riêng khoa thi Thái học sinh năm 1400 đã có
20 người thi đỗ, trong đó có những danh nho như Nguyễn Trãi, Lý Tử
Tấn, Vũ Mộng Nguyên, Nguyễn Mộng Tuân '. Ông cho đặt chức giáo
thụ trông coi việc học, cho mở trường đến các phủ châu, bán quan điền
để chi vào việc học.

VI. Cải cách tài chính- phát hành tiền giấy

Cải cách tiền tệ là một biện pháp mới, lần đầu tiên được thực hiện ở Đại
Việt. Thoạt nghe như thấy là tiến bộ, bởi kinh tế hàng hóa tiền tệ đã có
phần nào khởi sắc ở thời Trần, lại cần kinh tế Đại Việt hội nhập được
vào kinh tế thế giới, nhất là ở khu vực Đông và Đông Nam Á lúc này-
nơi nền kinh tế hóa- tệ đang lên.

Tháng 4-1396, thực hiện chủ trương phát hành tiền giấy: “năm 1396
tháng 4 bắt đầu phát hành ( tiền giấy thông bảo hội sao…thể thức tiền
giấy: gồm 7 loại: 10 đồng 30 đồng 1 tiền, 2 tiền, 3 tiền , 5 tiền,1 quan
đều có hình in khác nhau “ giấy 10 đồng vẻ rau tảo giấy 30 đồng vẻ sóng
nước, giấy 1 tiền vẻ mây,giấy 2 tiền vẻ con rùa, giấy 3 tiền vẻ con lân,
giấy 5 tiền vẻ con phượng, giấy 1 quan vẻ con rồng”

Hồ Quí Ly ra lệnh :"Cấm tuyệt tiền đồng. Kẻ nào vi phạm bị trị tội như
làm tiền giả. Kẻ làm tiền giả bị tội chết, ruộng đất, tài sản bị tịch thu" .
Tháng 9-1399, để bảo vệ vòng thành kinh đô băng tre gai vừa mới xây
dựng ở Tây Đô (Thanh hoá), Quí Ly ra lệnh: "Dân chúng ai lấy trộm
măng tre bị xử tử" ,

Nguyên nhân dẫn đến cải cách thì nhiều, có thể do bắt chước trung quốc,

có thể vì nhu cầu quân sự ( thu đòng để đúc vũ khí)…,củng có thể do
yêu cầu phát trienr kinh tế đại việt mà hồ quý ly đã cảm nhận được.

Nhưng thục tế từ thời thịnh trần( có thể kể đến Anh Tông, Minh Tông)
tuy đồng tiền đã sử dụng rộng rãi nhưng chưa có nhu cầu phải phát hành
tiền giấy. huống chi cuois trần, kinh tế đã suy thoái, tiền giấy đã ra đời
không những chưa cần thiết mà còn gây phiền hà cho dân chúng( người
giàu thương nhân không muốn thi hành vì không tin ở giá trị đồng
tiền.nông dân ít tiền khó mua dược hàng hóa. Người có thể tích lũy được
tiền thì lo lắng không yên tâm…).

Việc đề ra những biện pháp cưỡng ép nghiêm ngặt như trên đã phần nào
phản ánh sự mất lòng dân( vì kinh tế tiền tệ phát huy tác dụng theo
những quy luật khách quan của nó, không thể dùng những biện pháp
hành chính để cưỡng ép được)

Phần III: Vai trò của cuộc cải cách

Hồ Quí Ly là một nhà tư tưởng đồng thời là nhà cải cách với đường lối
thật toàn diện và táo bạo. Chỉ trong thời gian tương đối ngắn ngủi hơn
năm năm cuối nhà Trần và chưa đầy bảy năm trị vì của nhà Hồ, những
việc làm thực tế của Quí Ly cho thấy ông đã vạch ra và quyết tâm thực
hiện cải cách khắp mọi lĩnh vực: chính trị, hành chính, quốc phòng, kinh
tế, tài chính, văn hoá - tư tưởng, giao dục, y tế, xã hội, Tư tưởng nào
của ông cũng mới mẻ, hành động nào của ông cũng trọng đại, có tác
dụng thúc đẩy xã hội đổi mới.
Bằng cải cách chính trị, Hồ Quí Ly tổ chức và vận dụng bằng đảng, cùng
những người đồng tâm hiệp ý với ông từng bước nắm giữ những vị trí
then chốt trong chính quyền và quân đội, rồi cuối cùng ông chiếm lấy cả
ngôi vua. Việc làm này vào thời buổi ấy, do ảnh hưởng nặng nề của

Tống Nho, có thể nói hầu hết mọi người trong xã hội - từ giới vương hầu
quý tộc, tri thức nho sĩ đến quần chúng nhân dân lao động - ai ai cũng
đều lên án, nguyền rủa, Thế mà ông đã dám nghĩ dám làm. Có thể nói
cuộc đảo chính cung đình giành lấy ngôi vua từ tay họ Trần sang họ Hồ
là việc làm táo bạo và triệt để nhất trong quá trình cải cách chính trị của
Quí Ly. Chiếm được chính quyền, ông tiếp tục đề ra những biện pháp
nhằm dựng dậy chế độ Nhà nước quân chủ đang đi vào chỗ rệu rã, suy
sụp,
Bằng cải cách kinh tế - xã hội, ông đưa ra chính sách hạn điền (1397),
hạn chế diện tích ruộng của tầng lớp vương hầu quý tộc, địa chủ. Tư
nhân không được có quá 10 mẫu ruộng (tương đương ba ha ngày nay),
số đất dư phải giao nộp cho Nhà nước làm ruộng công. Đây là lần đầu
tiên trong lịch sử nước ta, Nhà nước thực hiện biện pháp quốc hữu hoá
tư liệu sản xuất chủ yếu là đất đai để phối hợp với chính sách hạn nô,
làm thành hai mũi tiến công mạnh mẽ vào chế độ "người bóc lột người".
Chính sách hạn nô ban hành năm 1401 quy định mỗi quý tộc chỉ được
phép nuôi trong nhà một số gia nô nhất định. Số dư ra phải sung vào đội
ngũ quan nô (nô tỳ của Nhà nước). Chính sách ấy về mặt chính trị có tác
động làm suy yếu, đi đến triệt hạ thế lực của tầng lớp quý tộc ăn trên
ngồi trốc, về mặt xã hội nhằm giải phóng tầng lớp nô tỳ nghèo khổ khỏ
sự áp bức, bóc lột của quý tộc vương hầu, và về mặt kinh tế, xây dựng
nên một lực lượng lao đông mới đạt dưới sự điều động, quản lý trực tiếp
của Nhà nước.
Khắp các lĩnh vực còn lại, chủ trương cải cách của Hồ Quí Ly còn thể
hiện qua nhiều việc đổi mới nổi tiếng khác như cải tiến, chế tạo súng
thần công và thuyền chiến, phát hành tiền giấy thay cho tiền đồng, thực
hiện chính sách di dân khai thác vùng đất mới; thực hiện các công trình
phát triển giao thông thuỷ lợi; tăng cường quản lý thị trường, lập kho
Thường bình bình ổn mức cung cầu và vật giá; đổi mới chính sách thuế
vụ; soạn sách Minh Đạo đưa ra tư tưởng xét lại Nho giáo; cải cách giao

dục, mở trường công ở địa phương; đề cao chữ Quốc ngữ (chữ Nôm);
cải cách chế độ thi cử, đưa môn toán vào việc tuyển chọn quan lại; chấn
hưng lễ nhạc; mở cơ sở y tế công để chữa bẹnh cho dân; cải cách tôn
giáo để đối mới nhà chùa; thực hiện công tác từ thiện, cứu tế,

Điểm đặc sắc trong khi tiền hành cải cách là Hồ Quí Ly quyết tâm đổi
mới cách thức trị nước bằng chủ trương triệt để tăng cường pháp trị.
Hàng loạt các văn bản pháp luật được ban hành vào cuối đời Trần (thực
chất là do Hồ Quí Lý khởi xướng) và trong bảy năm cầm quyền của nhà
Hồ, để thông qua đó đề ra đường lối đối mới có hiệu lực thi hành trong
phạm vi cả nước. Hồ Quí Ly thường xuyên đẩy mạnh công cuộc lập
pháp và dùng mọi biện pháp nghiêm khắc có khi đến tàm bạo để bảo
đảm cho pháp luật được nghiêm chỉnh thực hiện.