Các quá trình và thiết bị công nghệ sinh học : AN TOÀN LAO ĐỘNG VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG NHÀ MÁY CÔNG NGHIỆP VI SINH part 3 pot

344
Trong cọng nghióỷp ngổồỡi ta sổớ duỷng rọỹng raợi caùc thióỳt bở hỏỳp phuỷ, hỏỳp thuỷ, õóứ laỡm
saỷch caùc chỏỳt thaới cọng nghóỷ vaỡ caùc khờ thaới khoới caùc khờ vaỡ hồi õọỹc. Trong caùc maùy hỏỳp
phuỷ, doỡng khờ hay chỏỳt qua lồùp hỏỳp phuỷ daỷng haỷt coù bóử mỷt lồùn (than hoaỷt tờnh,
silicagen, oxyt nhọm ). Sổỷ lừng vaỡ kóỳt hồỹp caùc chỏỳt xaớy ra trón bóử mỷt caùc haỷt hỏỳp phuỷ.
Trong caùc maùy hỏỳp phuỷ õóứ laỡm saỷch caùc khờ, thổồỡng sổớ duỷng caùc chỏỳt loớng (nổồùc, dung
dởch caùc muọỳi), toaỡn bọỹ thóứ tờch cuớa caùc chỏỳt õọỹc (khờ, hồi nổồùc) bở huùt rỏỳt maỷnh. Khờ
cọng nghóỷ õổồỹc loaỷi boớ coù thóứ bở õọỳt chaù
y thaỡnh ngoỹn lổớa.
Trong caùc xờ nghióỷp thuọỹc cọng nghióỷp lón men, quaù trỗnh nuọi cỏỳy caùc chuớng
nỏỳm mọỳc vaỡ vi khuỏứn õổồỹc tióỳn haỡnh trong caùc khay trón mọi trổồỡng rừn xọỳp. Khọng khờ
trong phoỡng nuọi cỏỳy seợ bở nhióựm bỏứn bồới baỡo tổớ õổồỹc taỷo thaỡnh tổỡ caùc cỏỳu tổớ cuớa mọi
trổồỡng dinh dổồợng, cuớa baùn thaỡnh phỏứm vaỡ thaỡnh phỏứm. ióửu õoù seợ aớnh hổồớng xỏỳu õóỳn
sổùc khoeớ cuớa cọng nhỏn, gỏy nón nhổợng loaỷi bóỷnh truyóửn nhióựm. Ngoaỡi ra khi nọửng õọỹ
buỷi hổợu cồ cao hồn 8 ữ 10 g/m
3
thỗ seợ gỏy nguy hióứm dỏựn õóỳn hióỷn tổồỹng nọứ.
Chờnh vỗ vỏỷy caùc thióỳt bở õóứ nuọi cỏỳy canh trổồỡng cỏửn phaới laỡm kờn vaỡ cồ khờ hoaù.
Laỡm saỷch nổồùc thaới. Quaù trỗnh cọng nghóỷ thu nhỏỷn caùc saớn phỏứm vi sinh tọứng hồỹp
õoỡi hoới phaới sổớ duỷng mọỹt lổồỹng lồùn nổồùc, chờnh lổồỹng nổồùc naỡy bở nhióựm bỏứn bồới caùc
sinh vỏỷt õọỹc haỷi, bồới caùc muọỳi khoaùng vaỡ caùc cỏỳu tổớ hổợu cồ. Caùc chỏỳt coù thóứ ồớ traỷng thaùi
hoaỡ tan hay khọng hoaỡ tan. Choỹn lổỷa caùc phổồng phaùp laỡm saỷch nổồùc thaới cọng nghióỷp
õổồỹc xuỏỳt phaùt tổỡ thaỡnh phỏửn cuớa caùc doỡng nổồùc rỏỳt phổùc taỷp vaỡ hióỷn nay cuợng chổa
õổồỹc nghión cổùu õỏửy õuớ.
ọỹ nhióựm bỏứn cuớa doỡng nổồùc thaới thổồỡng õổồỹc õaùnh giaù theo hai chố sọỳ: COD vaỡ
BOD (COD - lổồỹng oxy (mg) õóứ oxy hoaù hoaỡn toaỡn tỏỳt caớ caùc chỏỳt nhióựm bỏứn hoaù hoỹc
coù trong 1 lờt nổồùc thaới vaỡ BOD - lổồỹng oxy (mg), maỡ caùc vi sinh vỏỷt sổớ duỷng õóứ oxy
hoaù caùc chỏỳt hổợu cồ coù trong 1 lờt nổồùc thaới).
Trong õióửu kióỷn cọng nghióỷp thổồỡng duỡng mọỹt sọỳ caùc phổồng phaùp laỡm saỷch nổồùc
thaới.

Laỡm saỷch bũng phổồng phaùp cồ hoỹc. Phổồng phaùp naỡy duỡng õóứ caùc chỏỳt bỏứn ồớ
daỷng khọng hoaỡ tan vaỡ daỷng phỏn taùn thọ. Vióỷc taùch raùc rổồới loaỷi lồùn, õaù soới, caùc mỏựu
gọự
, cuợng nhổ caùc haỷt caùt, õỏỳt thổồỡng sổớ duỷng saỡng, lổồùi, bóứ lừng caùt vaỡ caùc bọỹ xoaùy
thuyớ lổỷc. Taùch caùc haỷt nhoớ õổồỹc tióỳn haỡnh trong caùc bóứ lừng. óứ laỡm saỷch nổồùc thaới ồớ
mổùc õọỹ cao hồn thổồỡng cho qua caùc bọỹ loỹc kióứu lổồùi hay loỹc bũng caùt.

Bọỹ xoaùy thuyớ lổỷc. Trong cọng nghióỷp vi sinh õóứ laỡm trong caùc muọỳi dinh dổồợng,
caùc mọi trổồỡng, caùc chỏỳt trung hoaỡ cuợng nhổ õóứ laỡm saỷch nổồùc thaới bũng phổồng phaùp
cồ hoỹc ngổồỡi ta thổồỡng sổớ duỷng caùc bọỹ xoaùy thuyớ lổỷc. Bọỹ xoaùy thuyớ lổỷc (hỗnh16.2) õồn
giaớn vóử cỏỳu taỷo, chuùng chióỳm dióỷn tờch saớn xuỏỳt nhoớ hồn so vồùi caùc bọỹ loỹc vaỡ caùc bóứ

345
làõng, thûn tiãûn trong thao tạc. Nhỉng cạc bäü xoạy thu
lỉûc cọ nhỉåüc âiãøm l tỉåìng ca thiãút bë nhanh chọng bë
bo mn v tiãu hao nàng lỉåüng cao hån.
V ca bäü xoạy thy lỉûc gäưm cạc pháưn hçnh trủ 4 v
hçnh nọn 2. Dỉåïi ạp sút 0,2 MPa huưn ph âỉåüc tạch ra
qua âoản 5 vo pháưn hçnh trủ ca thiãút bë. Tải cỉía vo,
huưn ph cọ chuøn âäüng xồõn, lm xút hiãûn lỉûc ly tám
cọ cỉåìng âäü âạng kãø. Do sỉû khạc nhau vãư trng lỉûc giỉỵa
cạc pha ràõn v lng v do sỉû tạc âäüng ca lỉûc ly tám, cạc
hảt ràõn bë bàõn vo tỉåìng ca bäü xoạ
y thu lỉûc v khi
chuøn âäüng theo qu âảo xồõn äúc trong pháưn hçnh nọn,
chụng råi xúng dỉåïi räưi qua cỉía thạo åí phêa dỉåïi 1 âãø
vo thng chỉïa. Mäüt pháưn låïn pha lng â âỉåüc lm trong
chuøn âäüng theo âỉåìng xồõn äúc gáưn våïi trủc ca bäü xoạy
thu lỉûc phêa trãn, v khi dáùn âãún âoản äúng rọt 3 s chy
vo âoản äúng 6 âãø âỉa ra khi thiãút bë. Hiãûu sút phán chia ca bäü xoạy thu lỉûc phủ

thüc vo kêch thỉåïc ca cạc hảt ràõn, vo ạp sút ca huưn ph åí cỉía vo, vo t säú
giỉỵa âỉåìng kênh âoản äúng âãø thạo càûn v âỉåìng kênh äúng âãø rọt cháút lng â âỉåüc lm
trong (thỉåìng t säú ny bàòng 0,37 ÷ 0,4), vo chiãưu cao ca hçnh trủ, vo cạc tênh cháút
cå - l ca huưn ph ban âáưu, vo hm lỉåüng ca pha ràõn
Nàng sút ca bäü xoạy thu lỉûc (m
3
/s):
pkDdQ ∆=
d

trong âọ: k - hãû säú tiãu hao chung (khi âỉåìng kênh bäü xoạy thu lỉûc 125 ÷ 600 mm v
âäü nọn 38
0
, k = 2,8⋅10
−
4
);
D - âỉåìng kênh bäü xoạy thu lỉûc, m;
d
d
= (0,16 ÷ 0,2)D - âỉåìng kênh âoản äúng dỉåïi åí cỉía thạo, m;
∆p - gim ạp, bàòng hiãûu cạc ạp sút trong âoản äúng nảp liãûu v trong âoản äúng
thạo åí trãn, m.
Cäng sút (kW) tiãu thủ ca bäü xoạy thu lỉûc:
η
ρ
1000
ht
pQ
N

∆
=
trong âọ: Q - nàng sút ca bäü thu lỉûc, m
3
/s;
ρ
h
- t trng ca huưn ph ban âáưu, kg/m
3
;
∆p
t
- gim ạp trong bäü xoạy thu lỉûc, Pa;
η
- hiãûu sút ca bäü thu lỉûc.
H
çnh 16.2. Så âäư
bäü xoạy thu lỉûc

346
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ hc.
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ hc
thüc phỉång phạp tạch cạc cháút báøn bàòng con âỉåìng liãn kãút hoạ hc båíi cạc cháút phn
ỉïng, khi chuøn thnh cạc håüp cháút måïi thç cạc cháút báøn bë kãút ta hồûc bë tạch ra åí
dảng khê.
Lm sảch bàòng phỉång phạp hoạ - l. Cạc quạ trçnh kãút ta, kãút bäng, hụt nỉåïc,
tuøn näøi âãưu thüc cạc quạ trçnh hoạ - l. Kãút ta âỉåüc sỉí dủng khi làõng cháút cọ dảng
phán tạn mën. Thỉåìng sỉí dủng sunfit nhäm âãø lm cháút âäng tủ. Sỉí dủng kãút bäng âãø
tàng cỉåìng quạ trçnh kãút ta v âãø lm làõng cạc tiãøu pháưn lå lỉíng do sỉû tạc âäüng ca cạc
cháút phn ỉïng hỉỵu cå v täøng håüp (vê dủ nhỉ benzen). Âãø tiãún hnh kãút ta sinh hc v

kãút bäng cạc cháút hỉỵu cå åí dảng lå lỉíng trong nỉåïc thi, thỉåìng sỉí dủng thiãút bë cọ quạ
trçnh kãút ta sinh hc v kãút bäng do nảp bn hoảt tênh v khäng khê. Thiãút bë l
mäüt cại
bãø hçnh chỉỵ nháût, sỉïc chỉïa ca nọ phủ thüc vo lỉåüng nỉåïc thi chy vo v thåìi gian
cọ màût ca nọ. Thåìi gian cọ màût ca nỉåïc thi trong thiãút bë khi nảp mảnh khäng khê
dao âäüng tỉì 10 âãún 20 phụt. Sỉí dủng loải thiãút bë ny lm gim lỉåüng cạc cháút hỉỵu cå
trong nỉåïc thi dãún 15%.
Trong quạ trçnh hụt nỉåïc, cạc bủi kãút tủ trãn bãư màût ca cạc cháút hụt nỉåïc (vê dủ
nhỉ than hoảt tênh). Cå såí ca quạ trçnh tuøn näøi åí chäù: kh nàng cạc hảt phán tạn bë
nhiãùm báøn cng våïi cạc bt khäng khê bo ho näøi lãn trãn bãư màût cọ dảng vạng.
Lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hc. Lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hc
dỉûa trãn kh nàng ca cạc vi sinh váût táûn dủng cạc cháút hỉỵu cå cọ trong nỉåïc thi, thỉûc
cháút l ngưn cacbon. Ngoi ngưn cacbon cho hoảt âäüng säúng ca vi sinh váût cáưn cọ
nhỉỵng ngưn khạc nhỉ nitå, phospho, kali. Chụng thỉåìng âỉåüc bäø sung åí dảng múi
khoạng. Tiãún hnh lm sảch bàòng phỉång phạp sinh hoạ hồûc l åí trong cạc âiãưu kiãûn tỉû
nhiãn hồûc l trong cạc âiãưu kiãûn nhán tảo. Cạc bãø lc sinh hc â âỉåüc ỉïng dủng räüng
ri trong cäng nghiãûp âãø lm sảch nỉåïc thi bàòng phỉång phạp sinh hc. Bãø lc sinh hc
(hçnh 16.3) l bãø chỉïa 1 cọ hai lä v ba phng hçnh
chỉỵ nháû
t våïi bãư sáu 3 ÷ 6 m v cạc vạch ngàn dc
cạch âạy âãø chuøn âo liãn tủc trong cạc khoang 6,
7, 8. Bãn trong bãø sinh hc cọ cạc äúng dáùn giọ 2 våïi
cạc bäü thäng giọ åí cúi äúng 5. Cỉía nỉåïc thi vo 3
âỉåüc âàût åí pháưn bãn trãn ca lä âáưu, cn cỉía ra 4 åí
pháưn trãn ca lä thỉï hai. Chiãưu di ca bãø låïn hån 10
láưn chiãưu räüng v vo khong 50 ÷ 150 m, thãø têch
hoảt âäüng ca lä tỉì 1500 âãún 30000 m
3
, thåìi gian
nỉåïc thi cọ màût trong bãø tỉì 8 âãún 20 h. Khi nảp

1
5
H
çnh 16.3. Bãø lc
sinh hc ba phng

347
khọng khờ 5 m
3
/(m
2
h) BOD cuớa nổồùc thaới coù thóứ giaớm tổỡ 300 õóỳn 15 mg O
2
/l.
Caùc bóứ sinh hoỹc vóử cọng nghóỷ coù lión quan vồùi bóứ lừng õồỹt hai, õổồỹc duỡng õóứ taùch
buỡn hoaỷt tờnh khoới nổồùc thaới õaợ õổồỹc laỡm saỷch. Caùc bóứ lừng õồỹt hai laỡ nhổợng loaỷi bóứ tióỳp
xuùc, trong õoù coù bọứ sung dung dởch chổùa clo õóứ khổớ truỡng. Thồỡi gian tióỳp xuùc cuớa clo
vồùi nổồùc khọng nhoớ hồn 30 phuùt.
óứ laỡm saỷch nổồùc saớn xuỏỳt khoới caùc saớn phỏứm dỏửu thổồỡng duỡng caùc bọỹ thu họửi õỷc
bióỷt.
Caùc bóứ lừng. óứ taùch caùc mọi trổồỡng khọng õọửng nhỏỳt, caùc huyóửn phuỡ vaỡ nhuợ
tổồng trong trổồỡng hỏỳp dỏựn, thổồỡng sổớ duỷng caùc thióỳt bở lừng. Trong cọng nghióỷp vi sinh
sổớ duỷng caùc bóứ lừng õóứ thổỷc hióỷn quaù trỗnh laỡm trong caùc dung dởch muọỳi, mọi trổồỡng
dinh dổồợng, õóứ taùch caùc tióứu phỏửn thaỷch cao khoới caùc chỏỳt trung hoaỡ trong saớn xuỏỳt bũng
phổồng phaùp thuyớ phỏn, cuợng nhổ õổồỹc sổớ duỷng trong caùc hóỷ thọỳng chuỏứn bở nổồùc vaỡ
laỡm saỷch nổồùc thaới cọng nghióỷp.
Theo hổồùng chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳt loớng trong bóứ, coù thóứ chia ra caùc loaỷi bóứ sau
õỏy: hổồùng tỏm, nũm ngang, õổùng vaỡ nhổợng lồùp moớng. Trong caùc bóứ hổồùng tỏm thỗ sổỷ
chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳ
t loớng õổồỹc thổỷc hióỷn theo hổồùng tổỡ tỏm õóỳn tổồỡng bón ngoaỡi hay

ngổồỹc laỷi. Trong caùc bóứ õổùng thỗ sổỷ chuyóứn õọỹng cuớa chỏỳt loớng xaớy ra tổỡ phỏửn dổồùi lón
phỏửn trón hay ngổồỹc laỷi. Trong caùc bóứ lừng coù nhióửu lồùp moớng xaớy ra laỡm lừng lồùp nhuợ
tổồng vaỡ huyóửn phuỡ.
Hỗnh 16.4 mọ taớ bóứ lừng trong daỷng xilanh õổùng.
Nguyón từc hoaỷt õọỹng cuớa bóứ nhổ sau: nổồùc õổồỹc naỷp vaỡo xilanh theo hổồùng tióỳp
tuyóỳn õóứ baớo õaớm khuỏỳy trọỹn maỷnh vồùi chỏỳt phaớn ổùng. Tỏỳm chừn hổồùng phun 1 õổồỹc lừp
ồớ cổớa vaỡo phỏửn hỗnh noùn nhũm ọứn õởnh chuyóứn õọỹng quay cuớa nổồùc. Caùc tióứu phỏửn lồùn
õổồỹc kóỳt tuỷ
trong phỏửn xilanh vaỡ õổồỹc thaới ra khoới thióỳt bở theo õởnh kyỡ. Caùc tióứu phỏửn
nhoớ khi nọứi lón trón phỏửn noùn cuớa bóứ, õổồỹc tỏỷp trung ồớ tỏm bóứ vaỡ õổồỹc lừng trong họỹp
hỗnh noùn 3 rọửi cuỡng vồùi mọỹt phỏửn nổồùc vaỡo ọỳng 2 vaỡ vaỡo thuỡng chổùa kóỳt tuớa. Nhồỡ cồ cỏỳu
ọỳng lọửng 4 maỡ họỹp hỗnh noùn 3 coù thóứ chuyóứn dởch lón xuọỳng, cho nón chỏỳt lổồỹng laỡm
saỷch nổồùc õổồỹc õióửu chốnh. Tọỳc õọỹ naỷp nổồùc coù aớnh hổồớng tồùi chỏỳt lổồỹng laỡm saỷch. Tọỳc
õọỹ nổồùc trong phỏửn xilanh õổồỹc õióửu chốnh trong giồùi haỷn tổỡ 3 õóỳn 1,2 m/s, khi õoù tọỳc õọỹ
chuyóứn õọỹng õổùng cuớa nổồùc 0,013 m/s. phỏửn trón cuớa noùn, tọỳc õọỹ chuyóứ
n õọỹng ngang
bũng 0,005 ữ 0,02 m/s, coỡn chuyóứn õọỹng õổùng - 0,0007 m/s.
Bóứ lừng trong coù õổồỡng kờnh phỏửn noùn 4,8 m, nng suỏỳt tờnh theo nổồùc 21,6 ữ 90
m
3
/h.
Hỗnh 16.4b mọ taớ bóứ hỗnh cọn õổùng. Nổồùc cho vaỡo laỡm saỷch qua van 3 vaỡo maùng
hồớ õóứ khuỏỳy trọỹn vồùi caùc chỏỳt poly- õióỷn phỏn cao phỏn tổớ. Sau õoù õỏứy họựn hồỹp vaỡo

348
vng chàõn trung tám bçnh trủ 2. Tải âáy cạc tiãøu pháưn ràõn tảo thnh aglomerat, to dáưn v
bàõt âáưu làõng vo pháưn dỉåïi ca cän. Nhåì bäü khúy 1 quay våïi säú vng 0,2 ÷ 0,6 vng/
phụt lm cho cạc pháưn tỉí ràõn âỉåüc nẹn chàût thãm. Khi cháút càûn âảt âỉûåc t trng â cho
thç cm biãún 4 s truưn tên hiãûu âãún bäü âiãưu chènh 5 âãø måí cå cáúu thạo. Trong thiãút bë
cn âỉåüc theo di quạ trçnh nảp tỉû âäüng cháút kãút bäng. Mỉïc âäü khỉí nỉåïc ca cháút làõng

khong tỉì 95 ÷ 96 âãún 55 ÷ 65%.








Hçnh 16.4. Cạc bãø làõng dảng âỉïng:
a- Bãø lm trong dảng xilanh nọn; b- Bãø cä hçnh cän;
c- Bãø làõng dảng âỉïng âãø lm sảch huưn ph v tạch càûn keo

Trãn hçnh 16.4c mä t bãø làõng hçnh trủ cän âỉïng âãø lm sảch cạc cháút lng chỉïa
cạc hảt cọ kh nàng dênh bạm, tảo ra låïp dy bạm trãn thnh ca thiãút bë v tảo ra vạng.
Bãø làõng âỉåüc chãú tảo cọ dảng bãø hçnh trủ våïi âạy cän v äúng cän trung tám 2 cọ loa phêa
dỉåïi 1. Vng chàõn 6 v thng chỉïa vạng 4 âỉåüc làõp theo chu vi ca bãø. Huưn ph nảp
vo bãø làõng theo phỉång tiãúp tuún åí pháưn trãn ca äúng trung tám. Dỉåïi tạc dủng ca
trng lỉûc, cạc hảt cỉïng råi xúng bãø tảo thnh cháút làõng åí pháưn cän ca bãø , cn vạng
cng våïi cháút lng â âỉåüc lm trong âỉåüc näø
i lãn trãn, vo khäng gian gia äúng trung
tám v vng chàõn. Mäüt pháưn vạng cng våïi cháút lng â âỉåüc lm trong, khi chuøn
âäüng trong khäng gian giỉỵa vng âãûm v thnh bãø, âỉåüc thi ra qua âoản äúng 5.
Nhåì cạc cạnh quay 7 v 9 m vạng näøi lãn, âỉåüc hỉåïng vo thng chỉïa vạng 4.
Cạnh 8 dng âãø x nhanh vạng khi nảp mäüt lỉåüng nỉåïc nháút âënh. Cạc cạnh âỉåüc chãú
tảo bàòng caosu lạ, cọ bãư dy 4 ÷ 8 mm. Dng cạc xêch quay 3 âãø âáøy càûn dênh bạm trãn
thnh bãø. Cạc xêch quay âỉåüc gàõn åí pháưn cän âãø thu gom càûn v thạo ra ngoi qua cỉía
dỉåïi ca bãø.

b)a) c)

N
ỉåïc â âỉåüc
lm trong
Chá
ú
t phn ỉïng
Cạc hảt låïn
N
ỉåïc âỉa
vo âãø gia
cäng
Cháút kãút bäng