tóm tắt hoàn thiện phân tích hiệu quả kinh doanh trong các công ty cổ phần niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam.

1
M
M
M
MỞ
Ở
Ở
ỞĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
U
1.
1.
1.
1.T
T
T
Tí
í
í
ính
nh
nh
nhc
c
c
cấ
ấ

ấ
ấp
p
p
pthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ết
t
t
tc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ađề
đề
đề
đềt
t
t
tà
à

à
ài
i
i
inghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Sựpháttriểncủathịtrườngchứngkhoánphụthuộcvàonhiềuyếutố,trongđó
hiệuquảkinhdoanh(HQKD)củacáccôngtyniêmyếtlàmộttrongnhữngyếutố
quantrọngthuhútcácnhàđầutưthamgiavàothịtrường.Nhữngthôngtinvề
HQKDcủacáccôngtyluônchiếmđượcsựquantâmcủađôngđảocácnhàquảnlý
vàcácnhàđầutư,trởthànhcầunốiquantrọnggiữacácnhàđầutưvàdoanhnghiệp
(DN).Tuynhiên,tạicáccôngtycổphần(CTCP)niêmyếttrênTTCKViệtNam,
nhậnthứcvềHQKD,đặcbiệtlàthôngtincôngbốvềHQKDvẫnchưađượccoi

trọngđúngmức.ViệcphântíchvàcôngbốthôngtinliênquanđếnHQKDvẫnmang
nặngtínhhìnhthức,đốiphómàchưathựcsựphảnánhđúngHQKDcủacáccôngty.
Chínhvìvậytrongthờigianlàmnghiêncứusinh,tácgiảđãchọnđềtài“
“
“
“
Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
n
ph
ph
ph
phâ
â

â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh

kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c

c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t

t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ng
ch
ch
ch
chứ

ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam”
”
”
”

làmđềtàicholuậnántiếnsĩcủamình.
2.
2.
2.
2.T
T
T
Tổ
ổ
ổ
ổng
ng
ng
ngquan
quan
quan
quannghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ

ứ
ứu
u
u
u
Hiệuquảkinhdoanhvàphântíchhiệuquảkinhdoanhlàđềtàiquantâmcủarất
nhiềucácnhànghiêncứutrongnướcvàquốctế
Trongcôngtrình“
Performanceevaluationforairlinesincludingthe
considerationoffinancialratios”
(2000),cáctácgiảCheng-MinFengvàRong-
TsuWangđãpháttriểnquátrìnhđánhgiáHQKDcủacáccôngtyhàngkhôngtại
ĐàiLoan
MộtnghiêncứukháccủaA.J.SinghvàRaymondS.Schmidgalltrongbài
báo
“Analysisof
financialratios
commonlyusedbyUSlodging
financialexecutives
”
đăng
trêntạpchí
Journal
ofLeisure
Property,
tháng8năm2002đãchỉramứcđộquan
tr
ọng
củacácchỉ
ti

êuphântíchHQKDvềmặttàichínhtrongđóchỉ
ti
êuphảnánhkhảnăng
sinhlợiđượcđánhgiácómứcđộquan
tr
ọngnhất.
Trongnghiêncứu
“Measuringbusinessperformanceinthehigh-tech
manufacturingindustry
:
AcasestudyofTaiwan
’
slarge-sizedTFT-LCDpanel
companies”
củaFang-MeiTseng,Yu-JingChiu,Ja-ShenChen(2007)nghiêncứuvề
cácchỉtiêuđolườngHQKDcủacáccôngtysảnxuấtcôngnghiệpkỹthuậtcaotại
ĐàiLoan.
Trongnghiêncứu
“DeterminantsoftheprofitabilityofChina’sregionalSOEs
”
củaShuanglinLIN,WeiROWE(2005)xácđịnhcácyếutốquyếtđịnhđếnkhảnăng
sinhlợicủacáccôngtynhànướctạiTrungQuốc
2
HaithamNobanee,ModarAbdullatif,MaryamAlHajjar(2011)trongtácphẩm
“
Cashconversioncycleandfirm’sperformanceofJapanesefirms
”nghiêncứumối
quanhệgiữachukỳchuyểnđổitiềntệvàHQKDcủacáccôngtytạiNhậtBản.
Ngoàira,còncórấtnhiềucácnghiêncứukhácđềcậpđếncáchđolườngHQKD
củacácDNngoàicácchỉtiêutàichínhcơbản.

Cáccôngtrìnhnghiêncứutrongnướcvềhiệuquảkinhdoanhvàphântíchhiệu
quảkinhdoanhnhưsau.
Trongthờikỳkếhoạchhoá,baocấpvấnđềhiệuquảkinhdoanhvàphântích
hiệuquảkinhdoanhđãlàmốiquantâmcủacácnhànghiêncứu.Tronggiaiđoạnnày
cónghiêncứucủatácgiảNgôĐìnhGiaotrongcuốn“
Nhữngvấnđềcơbảnvềhiệu
quảkinhtếtrongcácxínghiệpcôngnghiệp
”(năm1984),NguyễnSĩThịnh,LêSĩ
Thiệp,NguyễnKếTuấntrongcuốn“
Hiệuquảkinhtếtrongcácxínghiệpcông
nghiệp
”(năm1985)đềcậpkháchitiếtvềphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcácxí
nghiệpcôngnghiệp.
Trongnềnkinhtếthịtrường,phântíchhiệuquảkinhdoanhcũnglàđềtàiquan
tâmcủacácnhànghiêncứu.Trongluậnán“
Hoànthiệnchỉtiêuphântíchtàichính
trongdoanhnghiệpcổphầnphitàichính
”củatácgiảNguyễnTrọngCơ(năm1999).
TácgiảPhạmĐìnhPhùngtrongluậnán“
Vậndụngphươngphápphântíchhệthống
vàmôhìnhhoátrongphântíchhoạtđộngkinhtế
”(năm2000).TácgiảNguyễn
NăngPhúc,NghiêmVănLợi,NguyễnNgọcQuangđềcậptrongcuốn
“Phântíchtài
chínhcôngtycổphần
”(năm2006).Haytrongcuốn“
Chuyênkhảovềbáocáotài
chínhvàlập,đọc,kiểmtra,phântíchbáocáotàichính”
(năm2005)củatácgiả
NguyễnVănCông(năm2005).Ngoàira,trongcácgiáotrìnhphântíchbáocáotài

chínhhayphântíchhoạtđộngkinhdoanhđượcgiảngdạytrongcáctrườngkinhtế
nhưĐạihọcKinhtếQuốcdân,ĐạihọcKinhtếThànhphốHồChíMinh….
Phântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcácdoanhnghiệpđặcthùthuộccáclĩnhvực
sảnxuấtkinhdoanhkhácnhaucũnglàchủđềchínhchorấtnhiềucáccôngtrình
nghiêncứucủacácnhàkhoahọc,cũngnhưcácnghiêncứusinh.TácgiảHuỳnhĐức
Lộngtrongluậnántiếnsỹ“
Hoànthiệnchỉtiêuđánhgiáhiệuquảkinhdoanhcủa
doanhnghiệpNhànước
”(năm1999).TácgiảPhạmThịGái“
Hiệuquảkinhtếvà
phântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcácdoanhnghiệpkhaithác”
(năm1988).Tácgiả
NguyễnThịMaiHươngtrongluậnánvớiđềtài“
Phântíchhiệuquảkinhdoanhtrong
cácdoanhnghiệpkhaitháckhoángsản
”(năm2008)….
3
Phântíchhiệuquảkinhdoanhcònlàmộtnộidungquantrọngđểđánhgiá,xếp
hạngdoanhnghiệp.TrongđềtàinghiêncứucấpbộcủaUỷbanChứngkhoánNhà
nướcmãsốUB03.00:“
Xâydựnghệthốngtiêuchuẩnđánhgiácácdoanhnghiệp
thamgianiêmyếttrênTrungtâmGiaodịchchứngkhoánViệtNam
”(năm2000)của
tácgiảPhạmTrọngBình.Haytronghệthốngchấmđiểmtíndụngvàxếphạngkhách
hàngtheoQuyếtđịnh57/2002/QĐ-NHNNngày24/01/2002vềviệctriểnkhaithí
điểmđềánphântíchxếploạitíndụngdoanhnghiệp….
Từnhữngphântíchtrênchothấy,đềtàiphântíchhiệuquảkinhdoanhkhông
phảilàđềtàimớimẻ,tuynhiênchưacómộtđềtàinghiêncứunàođềcậpmộtcách
đầyđủ,chitiếtvềphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổphầnniêmyết
trênthịtrườngchứngkhoánViệtNam.

3.
3.
3.
3.M
M
M
Mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
unghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n

nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Mụctiêucơbảncủaluậnánlànhằmđềxuấtmộtsốgiảiphápcơbảnđểhoàn
thiệnphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyết,đặcbiệtlàxâydựngvàlựachọnhệ
thốngchỉtiêuphântíchHQKDphùhợpvớicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệt
Nam,đồngthờisửdụnglinhhoạtcácphươngphápphântíchđểcungcấpnhững
thôngtinphântíchsátthựcnhấtvềHQKDcủacôngtyniêmyết
Từmụctiêucơbảntrên,mụctiêunghiêncứucụthểđượcxácđịnhnhưsau:
-LàmrõbảnchấtcủaHQKDvàýnghĩacủaphântíchHQKD;
-NêurõquanđiểmvềhệthốngchỉtiêuđolườngHQKDvàphântíchHQKD
trongcácDNnóichungvàtrongcácCTCPniêmyếtnóiriêng;
-TrìnhbàycácvấnđềlýluậnliênquanđếnphântíchHQKDtrongcácdoanh
nghiệpvàđặcđiểmphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyếttrênTTCK;
-KhảosátvàđánhgiáđúngđắnthựctrạngphântíchHQKDtrongCTCPniêm
yếttrênTTCKViệtNam;
-Chỉrõsựcầnthiết,quanđiểmvànguyêntắchoànthiệnphântíchHQKD
trongCTCPniêmyếtởTTCKViệtNam;
-ĐềxuấtcácgiảipháphoànthiệnphântíchHQKDnóichung,hệthốngchỉtiêu
vàphươngphápphântíchHQKDtrongCTCPniêmyếtcôngbốcôngkhaitrên
TTCKViệtNamvàđiềukiệnthựchiệngiảipháp.
4.
4.

4.
4.C
C
C
Câ
â
â
âu
u
u
uh
h
h
hỏ
ỏ
ỏ
ỏi
i
i
inghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c

c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Xuấtpháttừmụctiêunghiêncứu,luậnánhướngtớiviệctậptrunggiảiquyết
cáccâuhỏisau:
-CácquanđiểmvềHQKDvàhệthốngchỉtiêuphântíchHQKD?
4
-ĐặcđiểmcủaCTCPniêmyếtcótácđộnggìđếnphântíchHQKD?
-Tổchức,nộidungvàphươngphápphântíchHQKDthựctếđangápdụng
tạicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNamnhưthếnào?
-NhữngvấnđềgìcòntồntạitrongphântíchHQKDvàhệthốngchỉtiêu
phântíchHQKDcôngbốcôngkhaitạicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam
vàgiảipháphoànthiệncùngvớicácđiềukiệnthựchiệngiảiphápnhưthếnào?
5.
5.
5.
5.Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t

tượ
ượ
ượ
ượng
ng
ng
ngv
v
v
và
à
à
àph
ph
ph
phạ
ạ
ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vinghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê

ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Đểthựchiệnđượcmụctiêunghiêncứuvàgiảiquyếtđượccáccâuhỏinghiên
cứuđặtra,luậnánxácđịnhđốitượngvàphạmvinghiêncứunhưsau:
-
-
-
-Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tượ
ượ
ượ

ượng
ng
ng
ngnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu:
u:
u:
u:
Đốitượngnghiêncứucủaluậnánlàcácvấnđềlýluậnvàthựctiễnvềphântích
HQKDtrongCTCPcùngvớinguyêntắcvàquanđiểmhoànthiệnphântíchHQKD
củaCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam.Từđó,luậnánhướngtớiviệcnghiêncứu
cácgiảiphápcầnthiếtnhằmhoànthiệnphântíchHQKDtrongcáccôngtynày.
-
-
-
-Ph

Ph
Ph
Phạ
ạ
ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vinghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu:
u:
u:
u:

+Vềnộidung:
Luậnántậptrungnghiêncứunhữngvấnđềliênquanđếnphân
tíchHQKDnhưquanđiểmvềHQKD,nộidungphântíchHQKD,phươngphápphân
tíchHQKD,tổchứcphântíchHQKD,quanđiểmvànguyêntắchoànthiệnphântích
HQKD,giảipháphoànthiệnphântíchHQKD,
+Vềthờigian:
LuậnántậptrungnghiêncứuthựctrạngphântíchHQKDtại
cácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNamtronggiaiđoạntừkhicôngtyniêmyếtcho
đếnhếttháng10/2010.
+Vềkhônggian:
Đềtàitậptrungnghiêncứuđiểnhìnhvềthựctrạngphântích
HQKDtại50CTCPniêmyếtcómứcvốnhóacaonhấttrên2sànGDCK(SởGDCK
HàNộivàSởGDCKTP.HồChíMinh).
6.
6.
6.
6.Ph
Ph
Ph
Phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á

á
áp
p
p
pnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Luậnánđượcthựchiệndựatrênnềntảngcơsởphươngphápluậncủachủnghĩa
duyvậtbiệnchứng,duyvậtlịchsử,quántriệtcácquanđiểm,địnhhướngpháttriển
củaĐảngvàNhànướcvềpháttriểnDNvàpháttriểnTTCKViệtNam.Đểthựchiện
luậnán,NCSđãsửdụngkếthợpcácphươngphápnghiêncứukhoahọcnhưphântổ
thốngkê,phươngphápđiềutrathựctế,phươngphápchuyêngia,phươngpháptổng
hợp,sosánh,kếthợpthamkhảokếtquảnghiêncứucủacáccôngtrìnhliênquan
Đểcócăncứtincậychoviệcthựchiệnđềtài,luậnánđãtiếnhànhthuthậpcác

nguồnthôngtinsau:
5
-
-
-
-Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nd
d
d
dữ
ữ
ữ
ữli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uth

th
th
thứ
ứ
ứ
ức
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp:
p:
p:
p:
LuậnántiếnhànhkhảosátthựctrạngphântíchHQKDtại50CTCPniêmyết
cógiátrịvốnhoálớnnhấttrên2sàngiaodịchcủaTTCKViệtNamtínhđếnhết
tháng10/2010,cáccôngtyđượckhảosátthuộccáclĩnhvựchoạtđộngsảnxuất-kinh
doanhnhưsảnxuấtnông-lâmnghiệp;khaikhoáng;tiệníchcôngcộng;xâydựng,
bấtđộngsản;thựcphẩm,đồuống;dệtmay;inấn;dượcphẩm,hoáchất;côngnghệ
thôngtin;truyềnthông;dulịch;dịchvụ….(17lĩnhvựckinhdoanhkhôngbaogồm
cácngânhàng,côngtytàichính,côngtychứngkhoán,côngtybảohiểm).Nguồndữ
liệunàyđượcthuthậptrựctiếptrênbáocáothườngniên,bảncáobạch,hồsơphân
tíchtạicácphòng(ban)kếhoạchtàichính,phòng(ban)kếhoạchthốngkê,cácbáo
cáotàichính(đãđượckiểmtoán),báocáokiểmtoán,báocáobankiểmsoát,báocáo
củahộiđồngquảntrị,báocáocủabangiámđốc.Đồngthời,luậnáncònsửdụngcác
thôngtinvềphântíchHQKDcủacácchuyêngiaphântíchtại05côngtychứng
khoán.Đâylànhữngnguồnthôngtinchủyếuphụcvụchoviệcthựchiệnluậnán.
-
-

-
-Ngu
Ngu
Ngu
Nguồ
ồ
ồ
ồn
n
n
nd
d
d
dữ
ữ
ữ
ữli
li
li
liệ
ệ
ệ
ệu
u
u
us
s
s
sơ
ơ

ơ
ơc
c
c
cấ
ấ
ấ
ấp:
p:
p:
p:
Luậnántiếnhànhthuthậpýkiếntừcácnhàđầutưcánhânthôngquaphiếu
điềutra.Đốitượngđiềutragồm:cácnhàđầutưtrênTTCKViệtNamvàcácchuyên
giaphântíchtạicáccôngtychứngkhoán
7.
7.
7.
7.B
B
B
Bố
ố
ố
ốc
c
c
cụ
ụ
ụ
ục

c
c
cc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
alu
lu
lu
luậ
ậ
ậ
ận
n
n
ná
á
á
án
n
n
n
Luậnánvớitêngọi“
Ho
Ho

Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í

í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c

c
cá
á
á
ác
c
c
c
c
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ

ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên

n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá

á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
”.Nộidungcủa
luậnánngoàiphầnmởđầu,kếtluận,danhmụcchữviếttắt,danhmụcsơđồ,bảng
biểu,danhmụctàiliệuthamkhảo,phụlục,baogồmbachương:
Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ
ươ
ương
ng
ng

ng1:
1:
1:
1:C
C
C
Cơ
ơ
ơ
ơs
s
s
sở
ở
ở
ởl
l
l
lý
ý
ý
ýlu
lu
lu
luậ
ậ
ậ
ận
n
n

nv
v
v
về
ề
ề
ềph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ

ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cdoanh
doanh
doanh

doanh
nghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp.
p.
p.
p.
Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ng2:
2:
2:
2:Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực

c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi

hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uq
q
q
qủ
ủ
ủ
ủa
a
a
akinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá

á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổ
ph
ph
ph
phầ
ầ
ầ

ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n

nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á

án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam.
Nam.
Nam.
Nam.
Ch
Ch
Ch
Chươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ng3:
3:
3:
3:Nguy
Nguy

Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc,
c,
c,
c,quan
quan
quan
quanđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m

m
mv
v
v
và
à
à
àgi
gi
gi
giả
ả
ả
ải
i
i
iph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pho
ho
ho
hoà
à

à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch

ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
u
qu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá

á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần

n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth

th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án

n
n
n
Vi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam.
Nam.
Nam.
Nam.
6
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG1
1
1
1

C
C
C
CƠ
Ơ
Ơ
ƠS
S
S
SỞ
Ở
Ở
ỞL
L
L
LÝ
Ý
Ý
ÝLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
NV
V
V

VỀ
Ề
Ề
ỀPH
PH
PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH
CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U

UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
C
DOANH
DOANH
DOANH
DOANHNGHI
NGHI

NGHI
NGHIỆ
Ệ
Ệ
ỆP
P
P
P
1.1Hiệuquảkinhdoanhvàhệthốngchỉtiêuđolườnghiệuquảkinhdoanh
1.1.1
1.1.1
1.1.1
1.1.1Hi
Hi
Hi
Hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh

kinhdoanh
doanh
doanh
doanhv
v
v
và
à
à
àý
ý
ý
ýngh
ngh
ngh
nghĩ
ĩ
ĩ
ĩa
a
a
ac
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a

avi
vi
vi
việ
ệ
ệ
ệc
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi

hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
Hiệuquảkinhdoanhlàmộtphạmtrùkinhtế,phảnánhtrìnhđộsửdụngcác
nguồnlựccủadoanhnghiệpvàokinhdoanhsaochohaophínguồnlựclàthấpnhất
nhưnglợiíchmanglạilàcaonhất.Lợiíchmanglạikhôngchỉchobảnthândoanh
nghiệpmàcònchocảxãhội
.Vớiquanđiểmnày,hiệuquảkinhdoanhđượcbiểuhiện
thôngquaviệcsosánh:sosánhgiữanguồnlựcbỏravớilợiíchthuđượchoặcngượclại,
sosánhgiữalợiíchthuđượctrênmộtđơnvịnguồnlựcbỏra.
Phântíchhiệuquảkinhdoanhlàcôngcụhữuíchđượcdùngđểxácđịnhchất
lượnghoạtđộngkinhdoanhcủadoanhnghiệp,đánhgiákhảnăngsửdụngcácnguồn
lựccủadoanhnghiệpđểlàmtănggiátrịkinhtế.Từđó,đánhgiámặtmạnh,mặtyếu
trongviêcsửdụng,quảnlý,khaitháccácnguồnlựccủadoanhnghiệp,tìmranguyên

nhânkháchquanvàchủquan,giúpchotừngđốitượnglựachọnvàđưarađượcnhững
quyếtđịnhphùhợpvớimụcđíchmàhọquantâm
1.1.2
1.1.2
1.1.2
1.1.2
H
H
H
Hệ
ệ
ệ
ệth
th
th
thố
ố
ố
ống
ng
ng
ngch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti

tiê
ê
ê
êu
u
u
uđ
đ
đ
đo
o
o
ol
l
l
lườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
nghi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u

uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
1.1.2.1Hệthốngchỉtiêuđolườngtổngquáthiệuquảkinhdoanh
MộtcáchtổngquátHQKDcóthểđượcxácđịnhnhưsau:
HQKD=
Kếtquảđầura
(1.1)
Nguồnlựcđầuvào
HQKDtheocáchnày,phảnánhmộtđơnvịnguồnlựcđầuvàosửdụngvào
quátrìnhkinhdoanhtạorađượcbaonhiêuđơnvịkếtquảđầura.Trịsốtínhracàng
cao,HQKDcàngcaovàngượclại.
Hoặc:HQKD=
Nguồnlựcđầuvào
(1.2)
Kếtquảđầura
NgượclạivớicáchxácđịnhHQKDởtrên,HQKDxácđịnhtheocáchnàycho
biết:đểcóđượcmộtđơnvịkếtquảđầuracầnphảihaophíbaonhiêuđơnvịnguồn
lựcđầuvào.Trongcôngthứcnày,kếtquảtínhđượccàngnhỏthìhiệuquảcàngcao
vàngượclại.

1.1.2.2Hệthốngchỉtiêuđánhgiákhảnăngsinhlợi
KhiphântíchHQKDcủaDN,chỉtiêumàcácnhànghiêncứuchútrọngphântích
làkhảnăngsinhlợihaycòngọilàsứcsinhlợi.Chỉtiêunàyphảnánhmộtđơnvịnguồn
7
lựcđầuvàohaymộtđơnvịđầuraphảnánhkếtquảsảnxuấtđemlạimấyđơnvịLN.
ChỉtiêunàycànglớnthìphảnánhHQKDcàngcaovàngượclại:
Khảnăngsinhlợi
(Haysứcsinhlợi)
=
ĐầuraphảnánhLN
(1.3)
Nguồnlựcđầuvàohayđầuraphảnánhkếtquả
Tuỳvàomụcđíchphântíchmàcóthểkếthợpcácchỉtiêuởtửsốvàmẫusố
đểxâydựngcácchỉtiêuphântíchkhácnhau
1.1.2.3Hệthốngchỉtiêuđánhgiákhảnăngsảnxuất
CácnguồnlựcđượcsửdụngtốiưusẽlàtiềnđềđểtạoraHQKDcaochoDN.
Bởivậy,khiđánhgiáHQKDcủaDNcácnhàphântíchcầnphảixemxét,đánhgiá
việcsửdụngcácnguồnlựccủaDNcóhiệuquảkhônghaynóicáchkháclàxemxét
nănglựchoạtđộng,khảnăngsảnxuấthaysứcsảnxuấtcủaDN.Chỉtiêuphảnánh
khảnăngsảnxuấthaysứcsảnxuấtđượcxácđịnh:
Khảnăngsảnxuất
(Haysứcsảnxuất)
=
Đầuraphảnánhkếtquảsảnxuất
(1.4)
Nguồnlựcđầuvào
Cácchỉ
ti
êunàychobiếtmộtđơnvịnguồnlựcđầuvàođemlạimấyđơnvịyếutố
đầuraphảnánhkếtquảsảnxuấ

t.
Trịsốcủachỉ
ti
êunàycàng
cao,
chứngtỏhiệuquảsử
dụngcácnguồnlựcđầuvàocàngcaodẫnđếnHQKDcaovàngượclạ
i.
Ngoàira,cácnhàphântíchcòncóthểxemxétthờigianquayvòngcủacác
nguồnlựcthôngquachỉtiêu:
Thờigianquayvòng=
Thờigiancủakỳphântích
(1.5)
Sốvòngquaycủacácnguồnlực
Chỉtiêunàychobiếtthờigianđểcácnguồnlựcquayđượcmộtvònglàbaonhiêu
ngày,chỉtiêunàycàngnhỏthểhiệncácnguồnlựcđượcsửdụngcàngcóhiệuquả.
1.1.2.4Hệthốngchỉtiêuđánhgiámứchaophí
Chỉtiêunàyphảnánhđểcóđượcmộtđơnvịđầuraphảnánhkếtquảsảnxuất
hayđầuraphảnánhLNcầnbaonhiêuđơnvịnguồnlựcđầuvào,chỉtiêunàycàng
nhỏthìphảnánhhiệuquảkinhhdoanhcủaDNcàngcaovàngượclại:
Mứchaophí
(Haysuấthaophí)
=
Nguồnlựcđầuvào
(1.6)
Kếtquảđầura
1.2Phântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcácdoanhnghiệp
PhântíchHQKDtrongcácdoanhnghiệpbaogồmcáccôngviệcnhư:Xác
địnhnộidung(vàchỉtiêu)phântích,xácđịnhphươngphápphântíchvàtổchức
phântích.

8
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.X
X
X
Xá
á
á
ác
c
c
cđị
đị
đị
định
nh
nh
nhn
n
n
nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung

dung
dungv
v
v
và
à
à
àch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n

n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh

doanh
doanh
1.2.1.1Quanđiểmphântíchcủacácnhàkinhtếtrongthờikỳkếhoạchhoá,baocấp
Tronggiaiđoạnnày,cácdoanhnghiệpsảnxuấtkinhdoanhtheokếhoạchcủa
nhànước,nhànướckiểmsoáttoànbộcácyếutốsảnxuấtvàgiữquyềnquyếtđịnh
việcsửdụngcácyếutốsảnxuấtcũngnhưphânphốivềthunhập.Nộidungphântích
hiệuquảkinhtếcuảcácxínghiệpsảnxuấtcôngnghiệpbaogồm:Phântíchcácchỉ
tiêuphảnánhtổnghợptrìnhđộhiệuquảsảnxuấtkinhdoanhcủaxínghiệp;Phân
tíchchỉtiêuphảnánhhiệuquảsửdụngtừngnguồnlựcnhư;Phântíchchỉtiêuphản
ánhhiệuquảkinhtếcủatừngmặthoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhvàcácbiệnpháptổ
chức,kỹthuậtvàkinhtế.
1.2.3.2Quanđiểmphântíchcủacácnhàkinhtếtrongnềnkinhtếthịtrường
Trongnềnkinhtếtheocơchếthịtrường,cácdoanhnghiệpphảitựchủ,tựchịu
tráchnhiệmtrongmọihoạtđộngkinhdoanhvàmụcđíchtốithượngcủamọihoạt
độngkinhdoanhlàhướngđếntốiđahoálợinhuận.Cóthểđưaramộtsốquanđiểm
vềnộidungphântíchhiệuquảkinhdoanhcủacácnhàkinhtếtronggiaiđoạnnày
nhưsau:
-
-
-
-
Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n

nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh

doanhch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉt
t
t
tậ
ậ
ậ
ập
p
p
ptrung
trung
trung
trungph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t

tí
í
í
ích
ch
ch
chkh
kh
kh
khả
ả
ả
ản
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngsinh
sinh
sinh
sinhl
l
l
lợ
ợ
ợ

ợi
i
i
i
:
:
:
:
Khảnăngsinhlợicủadoanhnghiệptheoquanđiểmnày,đượcphântíchtheokhả
năngsinhlợihoạtđộng,khảnăngsinhlợikinhtếvàkhảnăngsinhlợitàichính.
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch

ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhqua
qua
qua
quas
s
s
sứ
ứ

ứ
ức
c
c
cs
s
s
sả
ả
ả
ản
n
n
nxu
xu
xu
xuấ
ấ
ấ
ất,
t,
t,
t,s
s
s
sứ
ứ
ứ
ức
c

c
csinh
sinh
sinh
sinhl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợi
i
i
iv
v
v
và
à
à
àsu
su
su
suấ
ấ
ấ
ất
t
t
thao
hao

hao
hao
ph
ph
ph
phí
í
í
í:
:
:
:
Theoquanđiểmnàynộidungphântíchhiệuquảhoạtđộngkinhdoanhbaogồm
việcphântíchsứcsảnxuất,sứcsinhlợivàsuấthaophí.
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí

í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtheo
theo
theo
theohi

hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
usu
su
su
suấ
ấ
ấ
ất
t
t
ts
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng,

ng,
ng,
ng,hi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
un
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngs
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ

ụ
ụ
ụng
ng
ng
ng
v
v
v
và
à
à
àhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảs
s
s

sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng:
ng:
ng:
ng:
Theoquanđiểmnàynộidungphântíchhiệuquảkinhdoanh
baogồmviệcphântíchhiệusuấtsửdụng,hiệunăngsửdụngvàhiệuquảsửdụng
qua3cấpđộtừthấpđếncao.
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t

t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtheo
theo

theo
theohi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảs
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng

ng
ngchi
chi
chi
chiph
ph
ph
phí
í
í
í,
,
,
,k
k
k
kế
ế
ế
ết
t
t
tqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảt
t

t
tà
à
à
ài
i
i
i
ch
ch
ch
chí
í
í
ính
nh
nh
nhv
v
v
và
à
à
àkh
kh
kh
khả
ả
ả
ản

n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngsinh
sinh
sinh
sinhl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợi
i
i
i
Quaphântíchcácquanđiểmkhácnhauvềnộidungphântíchhiệuquảkinh
doanhcủacácnhànghiêncứu,
chúngtôithấyrằngmụcđíchquantrọngnhấtcủadoanh
nghiệplàtạoralợinhuận,dovậybiểuhiệncaonhấtvàtậptrungnhấtcủahiệuquả
kinhdoanhchínhlàkhảnăngsinhlợi(haysứcsinhlợi),nênviệcphântíchhiệuquả
kinhdoanhphảitậptrungphântíchkhảnăngsinhlợicủacácnguồnlựcsửdụngcho
hoạtđộngkinhdoanh.Tuynhiên,khảnăngsinhlợichỉcóthểđạtđượckhidoanh
nghiệpcónănglựchoạtđộngtốt,thểhiệnthôngquaviệcquảnlývàsửdụngcóhiệu
quảcácnguồnlựccủadoanhnghiệp.Chínhvìvậy,đểđánhgiáđượcđầyđủhiệuquả

kinhdoanh,theochúngtôitrướctiêncầnphảiđánhgiáhiệuquảhoạtđộngcủadoanh
9
nghiệpthôngquahiệuquảsửdụngcácnguồnlựcphụcvụchohoạtđộngsảnxuấtkinh
doanh,sauđóđánhgiákhảnăngsinhlợicủacácnguồnlực.Theođó,nộidungphân
tíchhiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệpsẽbaogồmphântích2nộidungchínhlà:
phântíchhiệuquảhoạtđộngvàphântíchkhảnăngsinhlợi
-Ph
-Ph
-Ph
-Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ

ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảho
ho
ho
hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tđộ
độ
độ
động:
ng:
ng:
ng:
Hiệuquảhoạtđộngthểhiệnkhảnăngsửdụng
vàcườngđộhoạtđộngcủacácnguồnlựcđầuvàođểtạorakếtquảkinhdoanh.Công
thứcchungđểxácđịnhhiệuquảhoạtđộngthôngquasốvòngquayhayhệsốquayvòng
củacácnguồnlựcđượctínhnhư
sau:

Hiệuquảhoạtđộngcácnguồnlực
(Sốvòngquaycácnguồnlực)
=
Đầuraphảnánhkếtquả
(1.13)
Nguồnlựcđầuvào
Hiệuquảhoạtđộngcủacácnguồnlựccònthểhiệnquathờigianquayvòng
củatừngnguồnlực,chỉtiêutínhnhưsau:
Thờigian1vòngquaycủa
từngnguồnlực
=
Thờigiancủakỳnghiêncứu
(1.15)
Sốvòngquaycủatừngđốitượng
-
-
-
-Ph
Ph
Ph
Phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí

í
í
ích
ch
ch
chkh
kh
kh
khả
ả
ả
ản
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngsinh
sinh
sinh
sinhl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợi

i
i
i:
Côngthứcchungđểxácđịnhkhảnăngsinhlợicủa
từngnguồnlựcđầuvàohayđầuraphảnánhkếtquảnhư
sau:
Hệsốkhảnăngsinhlợi=
Đầuraphảnánhlợinhuận
(1.16)
Nguồnlựcđầuvào,chiphíđầuvào
hayđầuraphảnánhkếtquảsảnxuất
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.X
X
X
Xá
á
á
ác
c
c
cđị
đị
đị
định
nh
nh
nhph

ph
ph
phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí

í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
ĐểtiếnhànhphântíchhiệuquảHĐKDcủaDN,cácnhàphântíchthườngkếthợp
sửdụngcácphươngphápmangtínhnghiệpvụ-kỹthuậtkhácnhaunhưphươngpháp
sosánh,phươngpháploạitrừ,phươngphápdựbáo,phươngphápDupont

1.2.3.
1.2.3.
1.2.3.
1.2.3.T
T
T
Tổ
ổ
ổ
ổch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t

tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
NộidungtổchứcphântíchHQKDbaogồm:
a)

a)
a)
a)Giai
Giai
Giai
Giaiđ
đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nchu
chu
chu
chuẩ
ẩ
ẩ
ẩn
n
n
nb
b
b
bị

ị
ị
ịph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích:
ch:
ch:
ch:
.Côngtácchuẩnbịbaogồmviệcxâydựng
chươngtrình(kếhoạch)phântíchvàthuthập,xửlýtàiliệuphântích.
b)
b)
b)
b)Giai
Giai
Giai
Giaiđ

đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nth
th
th
thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph

ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
:Việcphântíchsẽđượctiếnhànhtheocác
bước:đánhgiákháiquáttìnhhình,phântíchnhântốảnhhưởng,tổnghợpvàrútra
kếtluận.
c)
c)
c)
c)Giai
Giai
Giai
Giaiđ
đ
đ

đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nk
k
k
kế
ế
ế
ết
t
t
tth
th
th
thú
ú
ú
úc
c
c
cph
ph
ph

phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích:
ch:
ch:
ch:
Kếtthúcphântíchlàgiaiđoạncuốicùngcủahoạtđộngphântích.Tronggiai
đoạnnày,cácnhàphântíchrútracáckếtluậnphântíchvàviếtbáocáophântích,
sauđóhoànthiệnhồsơphântích.
10
1.3Đặcđiểmphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổphầnniêm
yếttrênthịtrườngchứngkhoán
1.3.1
1.3.1
1.3.1
1.3.1Đặ
Đặ
Đặ
Đặc
c

c
cđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cô
ô
ô
ông
ng

ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y

y
yế
ế
ế
ết
t
t
tc
c
c
có
ó
ó
óả
ả
ả
ảnh
nh
nh
nhh
h
h
hưở
ưở
ưở
ưởng
ng
ng
ngđế
đế

đế
đến
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u

u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ả
kinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
Tuỳthuộcvàotrìnhđộpháttriểnkinhtế,chínhsáchpháttriểnthịtrườngvà
tươngquancung-cầuchứngkhoánmàcáctiêuchuẩncáccôngtyđượcphépniêm
yếttrênTTCKcóthểkhácnhau.Thôngthường,cáctiêuchuẩnniêmyếtbaogồm
tiêuchuẩnđịnhlượngvàđịnhtính:
-Vềtiêuchuẩnđịnhlượng
:Tiêuchuẩnnàythườngđượcxácđịnhthôngquamột
sốcáctiêuchísau:quymôcôngty,LNthuđượctừvốncổphần,tỷlệnợtrênvốncổ
phần,sựphânbốcổđông
-Vềtiêuchuẩnđịnhtính
:Điềukiệnthứnhấtcủatiêuchuẩnnàythểhiệnởkhả
năngchuyểnnhượngcổphiếunêutrongđiềulệcôngty.Điềukiệnthứhailàýkiến
củakiểmtoánviênvềbảnbáocáotàichínhcủacôngtytrong3nămgầnnhấtcóđạt
tiêuchuẩnhaykhông.
1.3.2
1.3.2

1.3.2
1.3.2Đặ
Đặ
Đặ
Đặc
c
c
cđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t

t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong

trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph

ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
t
tr
tr
tr
trê

ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho

kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
n
Phântíchhiệuquảcủacôngtyniêmyếtphảiđặttrọngtâmvàoviệccungcấp
thôngtinchínhxác,minhbạchvềhiệuquảsửdụngvốncổphần.
-
Vềnộidungphântích
:NộidungphântíchHQKDcủacácCTCPniêmyếtcần
tậptrungvàocácnộidungsau:phântíchhiệuquảhoạtđộng,khảnăngsinhlợivà
hiệuquảsinhlợitừcổphiếucôngty
-
Vềphươngphápphântích
:
:
:
:KhiphântíchHQKDcủacôngtyniêmyết,các
nhàphântíchcóthểsửdụngcácphươngphápnhưphươngphápsosánh,phương
pháploạitrừ,phươngphápDupont…Đặcbiệt,đốivớicáccôngtyniêmyếttrên
TTCKtínhcạnhtranhrấtcao,nênkhiphântíchHQKDcủacôngtyphảiđượcso
sánhvớicácDNkhác.
-Vềtổchứcphântích
:
:
:

:Việcphântíchkinhdoanhnóichung,phântíchHQKD
nóiriêngphảiđượctổchứckhoahọc.Mỗicôngtycầnphảitổchứcbộphậnphân
tíchriêng,cóđộingũcánbộphântíchchuyêntráchcóchuyênmôncaovềphân
tíchkinhdoanhnóichungvàphântíchHQKDnóiriêng.Hoạtđộngphântích
HQKDcầnphảitiếnhànhthườngxuyênvàđịnhkỳ,thôngtinphântíchcầnphải
đượccungcấpcôngkhaicôngkhai,minhbạchvàthuậntiệnchonhàđầutưcóthể
tracứu.
11
1.4
1.4
1.4
1.4Kinh
Kinh
Kinh
Kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mph
ph
ph
phâ
â
â
ân

n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh

doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cCTCP
CTCP
CTCP
CTCPt
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i
i
ic
c
c
cá

á
á
ác
c
c
cn
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c
c
c
tr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thế
ế
ế

ếgi
gi
gi
giớ
ớ
ớ
ới
i
i
iv
v
v
và
à
à
àb
b
b
bà
à
à
ài
i
i
ih
h
h
họ
ọ
ọ

ọc
c
c
ckinh
kinh
kinh
kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mcho
cho
cho
choVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam

Nam
.
1.4.1
1.4.1
1.4.1
1.4.1Kinh
Kinh
Kinh
Kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí

í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanhtrong
trong
trong
trongc

c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ
ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ

ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
m
y
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
tt
t
t
tạ
ạ
ạ

ại
i
i
im
m
m
mộ
ộ
ộ
ột
t
t
ts
s
s
số
ố
ố
ốn
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c
c
ctr
tr
tr

trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thế
ế
ế
ếgi
gi
gi
giớ
ớ
ớ
ới
i
i
i
LuậnánxinđưaramộtsốkinhnghiệmphântíchHQKDcủamộtsốcácnước
nhưAnh,Mỹ,NhậtBảnvàTrungQuốc.
*
*
*
*T
T
T

Tạ
ạ
ạ
ại
i
i
iAnh
Anh
Anh
Anh
-
Vềphươngphápphântích:
Phântíchtàichínhnóichunghayphântíchhiệu
quảkinhdoanhtạiAnhchủyếusửdụngphươngphápphântíchtỷsố(ratioanalysis).
Phântíchtỷsốbaogồm:Phântíchxuhướnghayphântíchtheothờigian(inter-
temporalortrendanalysis;Phântíchngang(cross-sectionalanalysis)
-
Vềchỉtiêuphântích
:Cácchỉtiêuphântíchhiệuquảkinhdoanhbaogồm3
nhómchỉtiêuchínhlà:khảnăngsinhlợivàthunhập;hiệusuấthoạtđộngvàhiệu
quảđầutưcủacổđông.
*
*
*
*T
T
T
Tạ
ạ
ạ

ại
i
i
iM
M
M
Mỹ
ỹ
ỹ
ỹ
-
Vềphươngphápphântích
:việcphântíchtàichínhnóichungvàphântíchhiệu
quảkinhdoanhtạiMỹchủyếusửdụngcácphươngphápphântíchsau:Phântíchtỷsố
(ratioanalysis):đâylàkỹthuậtphântíchcănbảnvàquantrọngnhấtđượcsửdụng.Phân
tíchsosánh(Compasionananlysis):saukhiđãthiếtlậpđượccáctỷsốphântích,cáctỷ
sốnàysẽđượcsosánhxuhướngtheothờigiangiữacácnăm(ananlysistrend),đồng
thời,sốliệuphântíchsẽđượcsosánhvớicácdoanhnghiệpkháctươngtựvàsosánh
vớisốliệubìnhquâncủangành.
-
Vềchỉtiêuphântích:
Cácchỉtiêuđượcsửdụngđểphântíchhiệuquảkinh
doanhbaogồm2nhómchỉtiêu:Nhómchỉtiêuphảnánh
hiệusuấthoạtđộng
và
nhómchỉtiêuphảnánh
khảnăngsinhlợi
.
*
*

*
*T
T
T
Tạ
ạ
ạ
ại
i
i
iNh
Nh
Nh
Nhậ
ậ
ậ
ật
t
t
tB
B
B
Bả
ả
ả
ản:
n:
n:
n:
Cácchỉsốđượcsửdụngđểđánhgiáhiệuquảkinhdoanhcủacôngtycổphần

niêmyếttạiNhậtBảnbaogồmnhómchỉsốphảnánhhoạtđộngvàkhảnăngsinhlợi.
Trongđó,nhómchỉsốphảnánhhiệuquảhoạtđộngbaogồm3chỉsố:Chỉsốphản
ánh
vòngquayhàngtồnkho,
chỉsốphảnánh
vòngquaykhoảnphảithuvà
chỉsốphản
ánh
vòngquaytổngtàisản.
Nhómchỉsốphảnánhkhảnăngsinhlợibaogồm3chỉsố:
Chỉsốphảnánh
biênlợinhuận(tínhtheolợinhuậngộphoặclợinhuậnròng),
chỉsố
phảnánh
khảnăngsinhlợitổngtàisản(ROA)và
chỉsốphảnánh
khảnăngsinhlợivốn
chủsởhữu(ROE
).Khiphântíchcácchỉsốnàysẽđượcsosánhtheothờigianvàchỉsố
củadoanhnghiệpcùngngànhhaycùngquymô.
12
*T
*T
*T
*Tạ
ạ
ạ
ại
i
i

iTrung
Trung
Trung
TrungQu
Qu
Qu
Quố
ố
ố
ốc
c
c
c
PhântíchhiệuquảkinhtạicáccôngtyniêmyếtởTrungQuốctậptrungvào2
nộidungchínhlàhiệuquảhoạtđộngcủacácnguồnlựcvàkhảnăngsinhlợi.Để
đánhhiệuquảhoạtđộngcủacácnguồnlựccácnhàphântíchtậptrungphântíchcác
chỉtiêunhư
vòngquaytổngtàisản,vòngquayhàngtồnkho,thờigianhàngtồnkho
quay1vòng,vòngquaykhoảnphảithu,vòngquaycáckhoảnphảitrả
.Bêncạnhđó
cácnhàphântíchcònsửdụngchỉsốphảnánhhiệuquảsửdụnglaođộngthôngqua
haichỉtiêulà
hiệuquảsửdụnglaođộngtínhtheodoanhthuthực(salesefficiency),
đượcxácđịnhbằngtổngdoanhthuthựcchiachotổngsốlaođộng.Cácchỉtiêuphân
tíchkhảnăngsinhlợitậptrungvàocácchỉtiêuchủyếunhư
hệsốkhảnăngsinhlời
củatàisản(ROA),hệsốkhảnăngsinhlợicủavốnchủsởhữu(ROE),hệsốkhả
năngsinhlợivốnvay,hệsốlợinhuậnbiêntrêntàisảnròng,hệsốlợinhuậnbiên
trênlãivay,hệsốlợinhuậnbiêntrêndoanhthu
.TrongđóhệsốROAvàROElà2

chỉtiêuđượcsửdụngphổbiếnnhấtđểđánhgiámứcđộthànhcôngcủacôngtytrên
thịtrường.
1.4.2
1.4.2
1.4.2
1.4.2B
B
B
Bà
à
à
ài
i
i
ih
h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
ckinh
kinh
kinh
kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ

ệ
ệ
ệm
m
m
mv
v
v
về
ề
ề
ềph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chHQKD

HQKD
HQKD
HQKDcho
cho
cho
choc
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyc
c
c
cổ

ổ
ổ
ổph
ph
ph
phầ
ầ
ầ
ần
n
n
nni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết
t
t
t

t
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i
i
iVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
Quaviệcnghiêncứukinhnghiệmphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngty
cổphầnniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoáncủamộtsốnướcpháttriển,cóthểrútra
mộtsốkinhnghiệmchoViệtNamnhưsau:
-Thứnhất,
cầnphảihoànthiệnchuẩnmựckếtoáncũngnhưluậtpháptheo
thônglệquốctế.
-
Thứ

hai
,
nh
ànướ
c
cầnhỗ
tr
ợ
trong
vi
ệcxâydự
ng
môhì
nhph
ântích
chu
ẩnvà
cung
cấpsố
li
ệubì
nhqu
âncủa
ng
à
nh,
củalĩ
nh
vực
kinh

doanh.
-Thứba
,hoạtđộngphântíchtàichínhhayphântíchhoạtđộngkinhdoanh
phảiđượctổchứcchuyênnghiệp,độingũphântíchphảiđượcđàotạocậpnhật
nhữngkiếnthứcvàkỹthuậtphântíchtiêntiếncủathếgiới.
13
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG2
2
2
2
TH
TH
TH
THỰ
Ự
Ự
ỰC
C
C
CTR
TR

TR
TRẠ
Ạ
Ạ
ẠNG
NG
NG
NGPH
PH
PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH
CHHI
HI
HI
HIỆ
Ệ

Ệ
ỆU
U
U
UQU
QU
QU
QUẢ
Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONG
C
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CC

C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGTY
TY
TY
TYC
C
C
CỔ
Ổ
Ổ
ỔPH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NNI
NI
NI
NIÊ

Ê
Ê
ÊM
M
M
MY
Y
Y
YẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TTR
TR
TR
TRÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
ỊTR

TR
TR
TRƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜNG
NG
NG
NG
CH
CH
CH
CHỨ
Ứ
Ứ
ỨNG
NG
NG
NGKHO
KHO
KHO
KHOÁ
Á
Á
ÁN
N
N
NVI
VI
VI

VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM
NAM
2.1Tổngquanvềhệthốngcôngtycổphầnniêmyếttrênthịtrườngchứng
khoánViệtNam
2.1.1
2.1.1
2.1.1
2.1.1L
L
L
Lị
ị
ị
ịch
ch
ch
chs
s
s
sử
ử
ử

ửh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhth
th
th
thà
à
à
ành
nh
nh
nhv
v
v
và
à
à
àph
ph
ph
phá
á
á

át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ath
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr

trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ

ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
Giaiđoạntrướcnhữngnăm1975
,vớinhiềunỗlựccủaChínhquyềnViệtNam
CộngHoànhưngđềánthànhlậpthịtrườngchứngkhoáncủaViệtNamkhôngthành
côngdướichếđộcũ.
Giaiđoạnsaunăm1975đếnnăm2000
,saunhiềunỗlựcđểhìnhthànhthị
trườngchứngkhoánởViệtNam,ngày20tháng7năm2000,TrungtâmGiaodịch
ChứngkhoánThànhphốHồChíMinh,thịtrườngchứngkhoántậptrungđầutiêncủa
ViệtNamđãđượckhaitrươngvàchínhthứcgiaodịchvàongày28/7/2000.
Giaiđoạn2000-2005,
đượccoilàgiaiđoạnkhởiđộngcủathịtrườngchứng
khoán.Ngày8/3/2005,TrungtâmGiaodịchChứngkhoánHàNộiđượcthànhlập.
Tronggiaiđoạnnày,quymôcủathịtrườngcònnhỏ.
Giaiđoạn2006-2010
,thịtrườngchứngkhoánViệtNamchỉthựcsựbùngnổvào
năm2007.LuậtChứngkhoáncóhiệulực
thi
hànhtừ1/1/2007làbướcđộtphámớicủa
TTCKViệtNamtrongviệcthuhútcáctổchứcđầutưnướcngoà
i.
LuậtChứngkhoánra
đờigópphầnthúcđẩythịtrườngphát
tri

ểnvàtăngcườngkhảnănghộinhậpvàothị
trườngtàichínhquốctế,tínhcông
khai,
minhbạchcủatổchứcniêmyếtđượctăngcường.
Cũngtrongnăm2007,TrungtâmGDCKThànhphốHồChíMinhthựchiệnchuyểnđổi
thànhSởGDCKThànhphốHồChíMinh(HOSE).Songtrong
giai
đoạnnàythịtrường
cũngnhiềuthăngtrầmdoảnhhưởngcủanhữngbiếnđộngkinhtế,chínhtrịtrongnướcvà
thếgiớ
i.
Trong
giai
đoạnphát
tri
ểntừnayđếnnăm2020,TTCK
ti
ếptụclàkênhdẫnvốnđầu
tưchonềnkinhtế.Mục
ti
êuchiếnlượcphát
tri
ểnTTCK
giai
đoạn2011-2020làphát
tri
ển
vềquymô,chấtlượnghoạtđộng,duytrìtrậttựantoànchothị
tr
ường.Vềđịnhhướng

chiếnlượcphát
tri
ểnthịtrườngchứngkhoánViệtNam,dựkiếnnăm2015,quymôvốn
hóathịtrườngđạt65-70%GDPvàđếnnăm2020quymôvốnhóathịtrườngđạt90-
100%GDP.
14
2.1.2
2.1.2
2.1.2
2.1.2T
T
T
Tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h
hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhph
ph
ph

phá
á
á
át
t
t
ttri
tri
tri
triể
ể
ể
ển
n
n
nc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cá
á
á

ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế

ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch
ch

chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
n
Vi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam
Sau10nămhoạtđộng,từlúcchỉcóvàidoanhnghiệpniêmyết,tínhđếntháng

10/2010trêncảhaisànTPHCMvàHàNộiđãcóhơn600côngtyniêmyết.Từlúc
vốnhóachỉđạt0,28%GDPnăm2000,đếnhếttháng10/2010hiệnTTCKViệtNam
cómứcvốnhóakhoảng38tỷUSD,chiếmkhoảng40%GDP,trongđó,tổnggiátrị
danhmụccủakhốinhàđầutưnướcngoàiđạt7,6tỷUSD
2.1.3
2.1.3
2.1.3
2.1.3Đặ
Đặ
Đặ
Đặc
c
c
cđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mt
t
t
tổ
ổ

ổ
ổch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cqu
qu
qu
quả
ả
ả
ản
n
n
nl
l
l
lý
ý
ý
ýc
c
c
củ
ủ

ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cCTCP
CTCP
CTCP
CTCPni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế

ế
ết
t
t
ttr
tr
tr
trê
ê
ê
ên
n
n
nth
th
th
thị
ị
ị
ịtr
tr
tr
trườ
ườ
ườ
ường
ng
ng
ngch
ch

ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ng
kho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nVi
Vi
Vi
Việ
ệ
ệ
ệt
t
t
tNam
Nam
Nam
Nam

Tổchứcquảntrịcủacáccôngtyniêmyếttrênsởgiaodịchchứngkhoán(hay
trướcđâylàtrungtâmgiaodịchchứngkhoán)đềuphảituânthủtheoquychếquản
trịcôngtydoBộTàichínhbanhànhkèmtheoQuyếtđịnhsố12ngày13tháng3
năm2007củaBộtrưởngBộTàichính.Vềcơcấutổchứccáccôngtythựchiệntheo
điềulệcôngtyđượcxâydựngdựatrênđiềulệmẫutheoQuyếtđịnhsố15/2007/QĐ-
BTCbanhànhngày19tháng3năm2007.Theođiềulệmẫubanhànhchocáccông
tycổphầnniêmyếtthìcơcấutổchứcquảnlýcôngtybaogồm:Đạihộiđồngcổ
đông,Hộiđồngquảntrị,GiámđốchoặcTổnggiámđốcđiềuhành,Bankiểmsoát.
2.2Tìnhhìnhthựctếphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổ
phầnniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoánViệtNam
2.2.1.
2.2.1.
2.2.1.
2.2.1.Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực
c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng

ng
ngn
n
n
nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung
dung
dungv
v
v
và
à
à
àch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê

ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u

u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
Quakếtquảkhảosátthựctếtạicáccôngtyniêmyếtchothấynộidungphân
tíchHQKDmàcáccôngtytiếnhànhchủyếulà
phântíchnănglựchoạtđộng,phân
tíchkhảnăngsinhlợivàphântíchhiệuquảsinhlợicủacổphiếucôngty.
.
2.2.1.1.Phântíchnănglựchoạtđộng
Quakhảosátthựctếchothấyviệcphântíchnănglựchoạtđộngtạicáccôngty
cũnghếtsứcđadạng.Trêncácbảncáobạch,cókhoảng5%trongsốcáccôngty
đượckhảosátkhôngtiếnhànhphântíchnănglựchoạtđộng.Hoặccócôngty
phântíchkhảnăngsinhlợimàkhôngphântíchnănglựchoạtđộng.Khoảng95%
cáccôngtycònlạitrìnhbàyđúngtheomẫuquyđịnh,nhưngcũngchỉcókhoảng
70%cáccôngtytiếnhànhphântích2chỉtiêuphảnánhnănglựchoạtđộngtheo
nhưhướngdẫn,cáccôngtycònlạiphântíchcácchỉtiêurấtkhácnhau.Mộtsố
côngtyngoài2chỉtiêutrìnhbàytheoyêucầucòntrìnhbàythêmcácchỉtiêukhác
như:
VòngquayHTK/DTT,vòngquaytổngtàisản,vòngquayTSCĐ,vòngquay

TSLĐ,vòngquaynợphảithu,vòngquaynợphảitrả
.
15
Bêncạnhđó,theokếtquảkhảosáttrêncácbáocáothườngniêncủacôngtyniêm
yết,có6%cáccôngtykhôngtrìnhbàybấtcửchỉtiêunàophảnánhHQKDnhưCTCP
GEMADEP(mãchứngkhoánGMD).Mộtsốcáccôngtykhác,trongphầnbáocáocủa
BanGiámđốccũngchỉđưaracácchỉtiêuphảnánhkếtquảkinhdoanhcủaDNtrong
kỳ.Trongsốcáccôngtycònlại,nộidungphântíchvềnănglựchoạtđộngkhôngđược
cáccôngtyquantâm,chỉcókhoảng5%cáccôngtycóphântíchcácchỉtiêuphảnánh
nănglựchoạtđộng.Cácchỉtiêuchủyếuđượctrìnhbàylà:
vòngquayHTK,vòngquay
khoảnphảithu,vòngquayTSLĐ,vòngquayTSCĐ,vòngquaytổngtàisản,kỳthutiền,
kỳtrảtiền.
Mặtkhác,khôngcósựthốngnhấtgiữacáccôngtykhitínhcácchỉtiêuphản
ánhnănglựchoạtđộng.Khitínhcácchỉtiêuphảnánh
vòngquaytàisảnvàHTK
hầu
hếtcáccôngtylấygiátrịmẫusốcủachỉtiêulàsốcuốikỳ,chỉcómộtvàicôngtylấy
mẫusốlàsốBQcủacảkỳ.
Tóm
l
ạ
i,
vi
ệcphâ
n
t
í
ch
năng

l
ực
ho
ạ
t
động
t
ạ
i
cácc
ô
ng
ty
ni
ê
my
ế
t
ch
ưac
ó
sự
th
ố
ng
nhấ
t
v
ề
ch

ỉ
ti
êuphâ
n
tí
ch,
v
ềcá
ch
tí
nhcác
ch
ỉ
ti
ê
u,
nhi
ề
u
công
ty
ch
ư
a
quan
t
â
m
đế
n

vi
ệc
phâ
n
t
í
ch
năng
l
ự
choạ
t
động
để
qua
đó
ph
ảnánh
HQKD
của
m
ình.
2.2.1.2.Phântíchkhảnăngsinhlợi
Theokếtquảkhảosáttrênbảncáobạch,100%cáccôngtyđềutrìnhbày3chỉtiêu:
hệsốLNsauthuế/DTT,LNsauthuế/tổngtàisản(ROA)vàLNsauthuế/VCSH(ROE)
,
riêngchỉtiêu
LNtừHĐKD/DTT
chỉcó95%cáccôngtytrìnhbày.Bêncạnhđó,theokết
quảkhảosáttrêncácbáocáothườngniên,cáccôngtycũngchủyếutậptrungtrìnhbày

3chỉtiêuchínhlà
hệsốLN/DT,hệsốkhảnăngsinhlợicủatàisản(ROA)vàhệsốkhả
năngsinhlợicủaVCSH(ROE)
.Ngoàira,mộtsốcáccôngtycòntrìnhbàythêmcácchỉ
tiêu:
hệsốLNsauthuế/vốncổphần,hệsốLNsauthuế/vốnđiềulệ,hệsốLN
HĐKD/DTT
….
Kếtquảkhảosátcũngchothấy:Cácchỉtiêuphântíchkhảnăngsinhlợimàcác
côngtysửdụngkhônggiốngnhau,thiếuthốngnhấtcảvềcáchgọi,cáchtính,sốlượng
chỉtiêu.
Cũnggiốngnhưnhómchỉtiêuphảnánhnănglựchoạtđộng,cáchtínhcácchỉ
tiêuphảnánhkhảnăngsinhlợitạicáccôngtycũngkhôngcósựthốngnhất.Khitính
cácchỉtiêuROAvàROE,cócôngtylấygiátrịcủatửsốlàLNtrướcthuế,cócôngty
lấyLNtrướcthuếvàlãivay,cócôngtylấyLNsauthuế,cócôngtytínhcảtheo2cách.
Khitiếnhànhphântích,rấtítcáccôngtytrìnhbàyđượcphầnnhậnđịnh,đánh
giácũngnhưđưaracácnhậnxétvềcácchỉtiêuphảnánhkhảnăngsinhlợicủaDN,
16
chỉcó5%cáccôngtycótrìnhbàyphầnphântích,bìnhluậncũngnhưgiảithíchvề
sựbiếnđộngcủacácchỉtiêu.
Quakhảosátthựctếchothấy,việcphântíchkhảnăngsinhlợitạicáccôngty
mặcdùđãđượcquantâm,songviệcphântíchcònhếtsứcđơngiản.Hầuhếtcác
côngtyđềutậptrungphântíchcácchỉtiêuphảnánhkhảnăngsinhlợiquantrọng
như
hệsốLNsauthuế/DTT,hệsốLNsauthuế/tổngtàisản,hệsốLNsauthuế/
VCSH
.Mặtkhác,việctínhtoáncácchỉtiêuchưathốngnhấtgiữacáccôngty,dovậy
rấtkhósosánhcácchỉtiêuphântíchgiữacáccôngty.Nhìnchung,cácthôngtinvề
khảnăngsinhlợimàcáccôngtycungcấpchongườisửdụngchưathựcsựhữuích
vàminhbạch.

2.2.1.3.Phântíchhiệuquảsinhlợicủacổphiếucôngty
Thựctếkhảosáttrêncácbáocáothườngniênchothấyrấtítcáccôngtytrình
bàynhómchỉtiêunày,chỉkhoảng20%cáccôngtycótrìnhbày.Song,cácchỉtiêu
đượctrìnhbàycũnghếtsứcphongphúnhư:
lãicơbảntrêncổphiếu(EPS),tỷlệLN
trênvốnđiềulệ,tỷlệLNphânbổchocổđông/VCSH,tỷlệcổtứctrêncổphiếu
Đặc
biệtchỉtiêu
lãicơbảntrêncổphiếu(EPS)
làchỉtiêuđượcrấtnhiềunhàđầutưquan
tâm,tuynhiênviệctínhtoánchỉtiêunàyhiệnnaytạicáccôngtyniêmyếtcònmột
sốbấtcập.
2.2.
2.2.
2.2.
2.2.2
2
2
2.
.
.
.Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực
c
c

ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngph
ph
ph
phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pph
ph
ph

phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả

ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
Quakhảosátthựctếchothấy,việcvậndụngcácphươngphápphântíchtrongphân
tíchHQKDtạicáccôngtycònnhiềuhạnchế.
.
.
.Phươngphápchủyếuđượccáccôngtysử
dụnglàphươngphápsosánhsốliệuphântíchtheothờigian.Hầunhưkhôngcócôngty
nàosửdụngcácphươngphápphântíchkhácnhưphươngpháploạitrừ,phươngpháp
thaythếliênhoàn,phươngphápsốchênhlệchhayphươngphápDupontđểđánhgiáxu
hướng,nguyênnhân,mứcđộảnhhưởngcủacácnhântốđếncácchỉtiêu.Bởivậy,thông
tinphântíchHQKDmàcáccôngtycungcấprấtchungchung,thiếuminhbạchchưa
đánhgiáđượcchínhxácthựcchấthiệuquảcủacáccôngty.
Mặ
t
kh
á
c,khi
sửdụ
ngphươngph
áp
sos
á
nh,
cáccô

ng
ty
chỉđượcsosánhtrong
khoảngthờigianngắnmàchưasosánhcácchỉtiêuphântíchHQKDcủacôngtyvới
cáccôngtykháccùngngành,cùnglĩnhvựchoặcvớisốbìnhquâncủangànhcũnghết
sứchạnchế.
2.2.3.
2.2.3.
2.2.3.
2.2.3.Th
Th
Th
Thự
ự
ự
ực
c
c
ctr
tr
tr
trạ
ạ
ạ
ạng
ng
ng
ngt
t
t

tổ
ổ
ổ
ổch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch

chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
-Vềđốitượngthựchiệnphântích:
Tạihầuhếtcáccôngty,việcphântích
HĐKDnóichunghayphântíchHQKDnóiriêngđềudobộphậnkếtoán-tàichính
tiếnhành.CáccôngtykhôngtổchứcbộphậnriêngchuyêntráchphântíchHĐKD.
17
Phầnlớncáccôngtykhitiếnhànhlậpcácbảncáobạchvàbáocáothườngniênđều
thuêcáccôngtychứngkhoántưvấnvàlập,nêncácviệcphântíchHQKDcũngdo
cáccôngtynàythựchiện.

-Vềnguồnsốliệuphântích
:Hầuhếtcáccôngtyđềulấysốliệutừcácbáocáo
tàichínhđãđượckiểmtoánđểtínhtoáncácchỉtiêuphântích,songcũngcócôngty
lấysốliệutừcácbáocáotàichínhchưađượckiểmtoán.
-Vềgiảitrìnhthôngtinphântích,kếtluậnvàkiếnnghị
:hầuhếtcáccôngtychỉliệt
kêsốliệuphântíchmàkhôngcóthêmbấtcứbìnhluận,giảithíchnàokhácvềHQKD
củacôngtymình.
-VềcôngbốthôngtinHQKD
:ViệcphântíchHQKDđãđượctiếnhànhtạicác
côngtyniêmyết,nhưngthôngtinvềHQKDcungcấpchongườisửdụngcònsơsài,
chungchung,việccungcấpthôngtincũngchưathuậntiệnnênchưathựcsựhữuích
chongườisửdụngđểđánhgiáđượcthựcchấthiệuquảHĐKDcủacôngty.
2.2.4
2.2.4
2.2.4
2.2.4Kinh
Kinh
Kinh
Kinhnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệm
m
m
mph
ph

ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chHQKD
HQKD
HQKD
HQKDc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c

c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y

y
yế
ế
ế
ết
t
t
tt
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i
i
ic
c
c
cá
á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô

ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
ty
ch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
n
Việcphântíchhiệuquảkinhdoanhcủacáccôngtyniêmyếttạicáccôngty
chứngkhoáncũngcónhiềuđiểmkhácnhau.Vềcơbảncáccôngtychứngkhoánđã
cungcấpnhữngthôngtincầnthiếtđểđánhgiácổphiếucủacôngtyniêmyếtnhằm

khuyếnnghịgiúpnhàđầutưđưaraquyếtđịnhđầutưhiệuquả.Cácthôngtinmàcác
côngtychứngkhoáncungcấpthườngsâu,rộnghơnbởicáccôngtynàycóthôngtin
đầyđủhơnvềcácngành,cáclĩnhvựckinhdoanhcủacáccôngtyniêmyết.Thông
tinphântíchthườngđượcsosánhvớixuhướngchungtrongtừngngành,từnglĩnh
vực.Song,cácthôngtinvềhiệuquảkinhdoanhmàcáccôngtychứngkhoánphân
tíchcũnghếtsứcđơngiản,chưathựcsựchitiết,cụthểvàcũngkhôngthốngnhấtnên
rấtkhóchonhàđầutưsửdụngđểđưaraquyếtđịnhkhithamkhảobáocáocủacác
côngtychứngkhoánkhácnhau.
2.3.Đánhgiáthựctrạngphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngtycổ
phầnniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoánViệtNam
2.3.1
2.3.1
2.3.1
2.3.1V
V
V
Về
ề
ề
ền
n
n
nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung

dung
dungv
v
v
và
à
à
àch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n

n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
Thựctếhiệnnaytạicáccôngtyniêmyết,đểtiếnhànhphântíchHQKD,cáccông
tyniêmyếttậptrungvàocácchỉtiêuphântíchnănglựchoạtđộngvàkhảnăngsinhlợi.
Hầuhếtcáccôngtyđềutrìnhbàycácchỉtiêuđãđượchướngdẫntrongbảncáobạch
mẫu.Trongđó,đểđánhgiánănglựchoạtđộngthôngquacácchỉtiêuphảnánh
vòng
quayHTK
và
hệsốDTthuần/tổngtàisản
.Ngoàira,mộtsốcôngtycósửdụngthêm
cácchỉtiêukhácnhư
vòngquaycáckhoảnphảithu,vòngquaycáckhoảnphảitrả
,
18
vòngquaytàisảnngắnhạn,vòngquayTSCĐ
…Đểđánhgiá
khảnăngsinhlợi
thông
quacácchỉtiêu
hệsốLNsauthuế/DTT,hệsốLNsauthuế/vốnchủsởhữu,hệsốLN

sauthuế/tổngtàisảnvàhệsốLNtừHĐKD/DTT.
Mộtsốcôngtysửdụngthêmcác
chỉtiêunhư
hệsốLNsauthuế/vốncổphầnthường,hệsốLNsauthuế/vốnđầutưcủa
chủsởhữu…
Chỉtiêuphảnánhhiệuquảsinhlợicủacổphiếucôngtyrấtítcáccôngty
trìnhbàyvàchỉtrìnhbàytrênbáocáothườngniên,cácchỉtiêunhư
lãicơbảntrêncổ
phầnthường(EPS),P/E,mứccổtứcchitrảchocổphầnthường
….Cụthể:
Tómlại,nộidungphântíchHQKDhiệnnaycáccôngtyniêmyếtđangtiếnhành
baogồmphântíchnănglựchoạtđộng,khảnăngsinhlợivàhiệuquảsinhlợicủacổ
phiếucôngty,nhưngviệcphântíchhếtsứcsơsài,nhiềuchỉtiêuđánhgiáHQKDquan
trọngchưađượcđềcập.Việctínhtoáncácchỉtiêucũngkhôngcósựthốngnhất,dẫn
đếnnhữngthôngtincungcấpchưachínhxácvàkhócóthểsosánhgiữacáccôngty.
2.3.2
2.3.2
2.3.2
2.3.2V
V
V
Về
ề
ề
ềph
ph
ph
phươ
ươ
ươ

ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch

ch
Cáccôngtyđềuchỉsửdụngphươngphápsosánhmộtcáchhếtsứcđơngiảngiữa
sốliệucủakỳhiệnhànhvớisốliệucáckỳtrước.Sốliệusosánhthườngchỉsửdụngtừ2
đến3năm,chỉvàicôngtysosánhđượcsốliệutrongthờigian4,5năm.Trongquátrình
phântíchcácDNchưavậndụngcácphươngphápphântíchnhưphươngphápchitiết,
phươngphápcânđối,đặcbiệtlàphươngphápDupontđểđánhgiámứcđộảnhhưởng
củacácnhântốđếnHQKDcủaDN.
2.3.3
2.3.3
2.3.3
2.3.3V
V
V
Về
ề
ề
ềt
t
t
tổ
ổ
ổ
ổch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c

c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
Cáccôngtyđềuchưatổchứcmộtbộphậnđộclậptiếnhànhphântíchhoạtđộng
kinhdoanhcũngnhưphântíchhiệuquảkinhdoanh,việcphântíchtìnhhìnhtàichínhvà
hiệuquảkinhdoanhchủyếudobộphậnkếtoán-tàichínhthựchiệnhoặcdựavàocác
côngtytưvấnnhưcôngtykiểmtoán,côngtychứngkhoánnênchưacómộtquytrình
phântíchchuẩntừkhâuchuẩnbịphântích,tiếnhànhphântíchvàcôngbốthôngtin.
Việcphântíchchưađượctiếnhànhthườngxuyêntrongkỳmàchủyếuđốiphóvớiyêu
cầukhitrìnhbàytrêncácbáocáođểcôngbốthôngtintheoquyđịnh.Cácthôngtin
phântíchcònhếtsứcsơsài,chungchungmangtínhchấtđốiphó,thiếusựphântích,
diễngiảinênkhôngthểtrợgiúpchongườisửdụng.
19

CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG3
3
3
3
QUAN
QUAN
QUAN
QUANĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỂ
Ể
Ể
ỂM,
M,
M,
M,NGUY
NGUY

NGUY
NGUYÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NT
T
T
TẮ
Ắ
Ắ
ẮC
C
C
CV
V
V
VÀ
À
À
ÀGI
GI
GI
GIẢ
Ả
Ả
ẢI
I

I
IPH
PH
PH
PHÁ
Á
Á
ÁP
P
P
PHO
HO
HO
HOÀ
À
À
ÀN
N
N
NTHI
THI
THI
THIỆ
Ệ
Ệ
ỆN
N
N
NPH
PH

PH
PHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NT
T
T
TÍ
Í
Í
ÍCH
CH
CH
CH
HI
HI
HI
HIỆ
Ệ
Ệ
ỆU
U
U
UQU
QU
QU
QUẢ

Ả
Ả
ẢKINH
KINH
KINH
KINHDOANH
DOANH
DOANH
DOANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONGC
C
C
CÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CC
C
C
CÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGTY

TY
TY
TYC
C
C
CỔ
Ổ
Ổ
ỔPH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NNI
NI
NI
NIÊ
Ê
Ê
ÊM
M
M
MY
Y
Y
YẾ

Ế
Ế
ẾT
T
T
T
TR
TR
TR
TRÊ
Ê
Ê
ÊN
N
N
NTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
ỊTR
TR
TR
TRƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜNG
NG
NG

NGCH
CH
CH
CHỨ
Ứ
Ứ
ỨNG
NG
NG
NGKHO
KHO
KHO
KHOÁ
Á
Á
ÁN
N
N
NVI
VI
VI
VIỆ
Ệ
Ệ
ỆT
T
T
TNAM
NAM
NAM

NAM
3.1Sựcầnthiết,quanđiểmvànguyêntắchoànthiệnphântíchhiệuquả
kinhdoanhtrongcáccôngtycổphầnniêmyếttrênthịtrườngchứng
khoánViệtNam
3.1.1
3.1.1
3.1.1
3.1.1S
S
S
Sự
ự
ự
ực
c
c
cầ
ầ
ầ
ần
n
n
nthi
thi
thi
thiế
ế
ế
ết
t

t
tph
ph
ph
phả
ả
ả
ải
i
i
iho
ho
ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nph
ph

ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả

ả
ảkinh
kinh
kinh
kinhdoanh
doanh
doanh
doanh
Đểthịtrườngchứngkhoánpháttriểnổnđịnhvàlànhmạnhthìmộttrongnhững
biệnphápquantrọnglàphảiminhbạchvàcôngkhaihoácácthôngtincủacôngty
niêmyết.Trongđó,thôngtinvềhiệuquảkinhdoanhcủacáccôngtyphảiđượccông
bốhếtsứcđầyđủvàchitiết.Ngoàinhữngchỉtiêucơbảnphảnánhtrêncácbáocáotài
chính,cácchỉtiêuphảnánhhiệuquảkinhdoanhcầnphảiđượccungcấpđầyđủvàcụ
thểhơn,đặcbiệtviệcphântíchcácchỉtiêunàynhằmcungcấpnhữngthôngtincần
thiếtchonhàđầutưlàhếtsứccầnthiết.
3.1.2
3.1.2
3.1.2
3.1.2Quan
Quan
Quan
Quanđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể

ểm
m
m
mho
ho
ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
n
Việchoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanhtạicácdoanhnghiệptrên
quanđiểm:
-Hoànthiệnphântíchhiệuqủakinhdoanhphảicókhảnăngđánhgiáđược
chínhxácvàtoàndiệnhiệuquảcủacácnguồnlựctrongdoanhnghiệp,đảmbảođáp
ứngđượcnhucầusửdụngthôngtincủacácđốitượngkhácnhau.
-Hoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanhphảiđánhgiáđượctoàndiệnhiệu
quảkinhdoanhtheocáccấpđộkhácnhau.
-

Ho
àn
thi
ệ
n
phân
tí
ch
hi
ệuquả
kinh
doanh
t
ừ
ch
ỉ
ti
ê
u
phâ
n
tí
ch,
ph
ươ
ng
phá
p
phân
tí

ch,
t
ổ
ch
ứcphâ
n
t
í
chph
ả
i
hế
t
s
ứ
c
khoa
h
ọ
c,
dễ
th
ự
c
hi
ện
để
c
ó
t

í
nhkhả
thi
cao.
-Hoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcôngtycổphầnniêmyếtphải
đápứngđượcyêucầuđặcthùcủacôngtyniêmyếtlàcôngtycủađạichúng.
-Hoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanhtrêncơsởthôngtinphảiđượccông
bốcôngkhaichongườisửdụngdựatrêncácbáocáobắtbuộctheoquyđịnhcủaNhà
nướcđốivớicáccôngtyniêmyết.
3.1.3
3.1.3
3.1.3
3.1.3Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c

cho
ho
ho
hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
n
Việchoànthiệnphảiđảmbảocácnguyêntắc:
-
Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n

nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c
cph
ph
ph
phù
ù
ù
ùh
h
h
hợ
ợ
ợ
ợp
p
p
p
+,Phùhợpvớiđặcđiểmsởhữucủacáccôngtyniêmyết
+Phùhợpvớiquymôcủacáccôngty.
+Phùhợpđặcđiểmhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhcủacáccôngty.
20
+Phùhợpvớisựpháttriểnvàhoànthiệncủachếđộkếtoán,kiểmtoán

+Phùhợpvớicácđiềukiệnvậtchất,kỹthuật,độingũcánbộthựctếtạicác
côngtyniêmyết.
+Phùhợpvớimôitrườngkinhdoanhngàycàngđadạngvàphứctạp.
-
-
-
-Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c
ckh
kh
kh
khả
ả
ả

ảthi:
thi:
thi:
thi:
Cácgiảiphápđưaraphảicóthểdễdàngthực
-
Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c
clinh
linh
linh
linhho
ho
ho

hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
t
:
-
Nguy
Nguy
Nguy
Nguyê
ê
ê
ên
n
n
nt
t
t
tắ
ắ
ắ
ắc
c
c
cđồ
đồ
đồ

đồng
ng
ng
ngb
b
b
bộ
ộ
ộ
ộ
:Cácgiảiphápđưaraphảixétđếnnhiềukhíacạnhtừcác
chínhsáchcủaNhànước,từcáccơquanquảnlýthịtrườngchứngkhoán,từchính
bảnthâncáccôngtyniêmyết.
3.2Cácgiảipháphoànthiệnphântíchhiệuquảkinhdoanhtrongcáccôngty
cổphầnniêmyếttrênthịtrườngchứngkhoánViệtNam
3.2.1
3.2.1
3.2.1
3.2.1X
X
X
Xâ
â
â
ây
y
y
yd
d
d

dự
ự
ự
ựng
ng
ng
ngv
v
v
và
à
à
àl
l
l
lự
ự
ự
ựa
a
a
ach
ch
ch
chọ
ọ
ọ
ọn
n
n

nn
n
n
nộ
ộ
ộ
ội
i
i
idung
dung
dung
dungv
v
v
và
à
à
àh
h
h
hệ
ệ
ệ
ệth
th
th
thố
ố
ố

ống
ng
ng
ngch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t

tí
í
í
ích
ch
ch
chhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảkinh
kinh
kinh
kinh
doanh
doanh
doanh
doanh
B

B
B
BẢ
Ả
Ả
ẢNG
NG
NG
NG3.1:
3.1:
3.1:
3.1:H
H
H
Hệ
ệ
ệ
ệth
th
th
thố
ố
ố
ống
ng
ng
ngch
ch
ch
chỉ

ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
chHQKD

HQKD
HQKD
HQKDt
t
t
tạ
ạ
ạ
ại
i
i
iCTCP
CTCP
CTCP
CTCPni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế
ế
ế
ết

t
t
t
TT
TT
TT
TTCh
Ch
Ch
Chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uĐố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t

tượ
ượ
ượ
ượng
ng
ng
ngs
s
s
sử
ử
ử
ửd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
ngth
th
th
thô
ô
ô
ông
ng
ng

ngtin
tin
tin
tin
I
I
I
INh
Nh
Nh
Nhó
ó
ó
óm
m
m
mch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u

u
uph
ph
ph
phả
ả
ả
ản
n
n
ná
á
á
ánh
nh
nh
nhhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả

ả
ảho
ho
ho
hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
t
độ
độ
độ
động
ng
ng
ng(n
(n
(n
(nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ngl
l
l
lự

ự
ự
ực
c
c
cho
ho
ho
hoạ
ạ
ạ
ạt
t
t
tđộ
độ
độ
động)
ng)
ng)
ng)
1VòngquaycủatổngtổngtàisảnNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
2VòngquaycủaHTKNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
3Thờigian1vòngquaycủaHTKNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
4VòngquaycủatàisảnngắnhạnNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
5VòngquaycủatàisảndàihạnNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu

tư,chủsởhữu
6VòngquaycủaTSCĐNhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
7VòngquaycáckhoảnphảithuNhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
8Thờigian1vòngquaycủacáckhoảnphải
thu
NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
9VòngquaycủacáckhoảnphảitrảNhàquảnlýDN,ngânhàng,chủsở
hữu
10Thờigian1vòngquaycủakhoảnphải
trả
NhàquảnlýDN,ngânhàng,chủsở
hữu
II
II
II
IINh
Nh
Nh
Nhó
ó
ó
óm
m
m
mch
ch
ch

chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phả
ả
ả
ản
n
n
ná
á
á
ánh
nh
nh
nhkh
kh
kh

khả
ả
ả
ản
n
n
nă
ă
ă
ăng
ng
ng
ng
sinh
sinh
sinh
sinhl
l
l
lợ
ợ
ợ
ợi
i
i
i
1HệsốkhảnăngsinhlợicủaDT(ROS)NhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
21
tư,chủsởhữu
2Hệsốkhảnăngsinhlợicủatổngtàisản

(ROA)
NhàquảnlýDN,ngânhàng,chủsở
hữu
3HệsốkhảnăngsinhlợicủaVCSH
(ROE)
NhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
4Hệsốkhảnăngsinhlợicủavốnđầutư
củachủsởhữu(ROIC)
Nhàquảnlý,nhàđầutư,chủsởhữu,
chủsởhữu
5Hệsốkhảnăngsinhlợicủavốncổphần
thường
Nhàquảnlý,nhàđầutư,chủsởhữu,
chủsởhữ
6Hệsốkhảnăngsinhlợicủavốnhoạt
động(ROCE)
NhàquảnlýDN,ngânhàng,nhàđầu
tư,chủsởhữu
7HệsốkhảnăngchitrảlãivayNhàquảnlýDN,ngânhàng,chủsở
hữu
III
III
III
IIINh
Nh
Nh
Nhó
ó
ó

óm
m
m
mch
ch
ch
chỉ
ỉ
ỉ
ỉti
ti
ti
tiê
ê
ê
êu
u
u
uph
ph
ph
phả
ả
ả
ản
n
n
ná
á
á

ánh
nh
nh
nhhi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ
ệu
u
u
uqu
qu
qu
quả
ả
ả
ảđầ
đầ
đầ
đầu
u
u
u
t
t
t
tư
ư

ư
ưc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
ac
c
c
cổ
ổ
ổ
ổphi
phi
phi
phiế
ế
ế
ếu
u
u
u
1Lãicơbảntrênmỗicổphiếu(EPS)NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
2Mứcchitrảcổtứctrênmỗicổphiếu
(DPS)

NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
3MứcchitrảcổtứcsovớiLNcổphiếu
(DPT)
NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
4Mứccổtứcsovớigiáthịtrườngcổ
phiếu(DYR)
NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
5HệsốgiácảsovớiLNcổphiếu(P/E)NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
6Hệsốgiátrịthịtrườngsovớigiátrịsổ
sách(P/B)
NhàquảnlýDN,nhàđầutư,chủsở
hữu
3.2.2
3.2.2
3.2.2
3.2.2Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi

thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nc
c
c
cá
á
á
ách
ch
ch
chth
th
th
thứ
ứ
ứ
ức
c
c
cv
v
v
vậ
ậ

ậ
ận
n
n
nd
d
d
dụ
ụ
ụ
ụng
ng
ng
ngph
ph
ph
phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á
áp
p

p
pph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
3.2.2.1-Vậndụngkếthợpphươngphápsosánhvớiphươngphápđồthị(hoặcphương
phápbiểuđồ)đểphântíchnhịpđiệuvàxuhướngtăngtrưởnghiệuquảkinhdoanh
ĐểphântíchnhịpđiệuvàxuhướngtăngtrưởngHQKD,cầnphảikếthợp
phươngphápsosánhvớiphươngphápđồthịhoặcphươngphápbiểuđồ.Theođó,
trướchếtcácDNphảilựachọnchỉtiêuphảnánhrõnétnhấtHQKDcủamình(chẳng
hạn:ROEhoặcROS, )rồisửdụngcáchthứcsosánhbằngsốtươngđốiđộngthái
địnhgốc(nếuphântíchxuhướngtăngtrưởng)haysosánhbằngsốtươngđốiđộng
tháiliênhoàn(nếuphântíchnhịpđiệutăngtrưởng),sauđó,sửdụngđồthịhoặcbiểu
đồđểthểhiệnkếtquảphântích
3.2.2.2-Vậndụngphươngphápsosánhbằngsốbìnhquânđểxácđịnhvịtríhiệntại

củadoanhnghiệp
KhisosánhcácchỉtiêuphảnánhHQKDcủaDNsovớicácDNkhác
trongcùngngành,cùnglĩnhvựchoặcsovớitrungbìnhngànhnhàphântíchcũngcó
22
thểlậpbảngphântíchdướidạngbảng.Cóthểvậndụngkếthợpphươngphápsosánh
bằngsốBQvớiphươngphápđồthịđểlàmrõhơnvịtríhiệntạicủaDNvềHQKD.
Đồthịthểhiệntrựcquanvàsinhđộngsựbiếnđộngcủacácchỉtiêugiúpngườisử
dụngthôngtindễdàngđánhgiáđượckháiquátHQKDcủaDN.
3.2.2.3.Vậndụngphươngpháploạitrừđểxácđịnhmứcđộảnhhưởngcủacácnhân
tốđếnsựbiếnđộngcủachỉtiêuphảnánhhiệuquảkinhdoanh
Đểxácđịnhmứcđộảnhhưởngcủatừngnhântốđếnchỉtiêunghiêncứu,tuỳ
thuộcvàomốiquanhệcủachỉtiêunghiêncứuvớicácnhântốnhàphântíchcóthểsử
dụngphươngpháploạitrừdướidạngphươngphápthaythếliênhoànhoặcphươngpháp
sốchênhlệch.Đểápdụngphươngphápnàycầnthựchiệntheocácbướcsau:
+Xácđịnhchỉtiêuphảnánhđốitượngnghiêncứu;
+
X
ác
đị
nhcácnhâ
n
t
ố
ảnh
h
ưởngđế
n
ch
ỉ
ti

ê
u
phảnánhđố
it
ượng
nghi
ê
n
c
ứ
u;
+Thểhiệnmốiquanhệgiữachỉtiêuphảnánhđốitượngnghiêncứuvớicác
nhântốảnhhưởngdướidạngtíchsốhoặcthươngsố;
+Sắpxếpcácnhântốảnhhưởngvàxácđịnhảnhhưởngcủachúngđếnchỉtiêu
nghiêncứutheothứtựnhântốsốlượngđượcxácđịnhtrướcrồimớiđếnnhântốchất
lượng;trườnghợpcónhiềunhântốsốlượnghoặcnhiềunhântốchấtlượngthìxácđịnh
nhântốchủyếutrướcrốimớiđếnnhântốthứyếusau;
+
Thayth
ế
gi
á
tr
ịcủatừ
ngnh
ântốả
nh
hưở
ng
đếnch

ỉti
êu
nghi
êncứumộtcáchlần
lượ
t.
Cầnlưuýl
à
có
bao
nhi
êu
nh
ân
t
ố
th
ì
thayth
ếbấy
nhi
êu
l
ầnvà
nh
ân
t
ốnàođã
thay
thế

th
ìđược
gi
ữ
nguy
ên
gi
á
trị
đã
thay
thế(k
ỳ
ph
ân
tí
ch)
cho
đếnlần
thayth
ếcuốicù
ng;
+Tổnghợpnhântốảnhhưởng,rútranhậnxétvàkếtluận.
3.2.2.4-VậndụngkếthợpphươngphápDupontvớiphươngpháploạitrừ
ĐểphảnánhđượcmốiquanhệgiữacácbộphậnphảnánhHQKDvớicấutrúc
tàichínhvàsứcsinhlợicủatàisản,cầnsửdụngkếthợpphươngphápDupontvới
phươngpháploạitrừ.Đểsửdụngphươngphápnày,nhàphântíchcầnthựchiệntheo
trìnhtựsau:
+Xácđịnhchỉtiêutheocôngthứcgốc
+VậndụngmôhìnhDupontđểbiếnđổicôngthứcgốcthànhphươngtrìnhcó

nhiềubiếnsốtácđộng
+Sửdụngphươngpháploạitrừđểxácđịnhmứcđộảnhhưởngcủatừngnhântố
đếnchỉtiêuphântích
+Tổnghợpnhântốảnhhưởng,rútranhậnxét,kiếnnghịvàđềxuấtcácgiải
phápnângcaoHQKD.
3.2.3
3.2.3
3.2.3
3.2.3Ho
Ho
Ho
Hoà
à
à
àn
n
n
nthi
thi
thi
thiệ
ệ
ệ
ện
n
n
nqui
qui
qui
quitr

tr
tr
trì
ì
ì
ình
nh
nh
nht
t
t
tổ
ổ
ổ
ổch
ch
ch
chứ
ứ
ứ
ức
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân

n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
Quytrìnhphântíchcầntiếnhànhtheocácbướcnhưsau:
23
*
*
*
*C
C
C
Chu
hu
hu
huẩ
ẩ
ẩ
ẩn
n
n
nb

b
b
bị
ị
ị
ịph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích:
ch:
ch:
ch:
Tronggiaiđoạnnàyphảithựchiệncáccôngviệcnhưxây
dựngkếhoạchphântích,xácđịnhchỉtiêuphântích,thutậpthôngtin,tàiliệuphụcvụ
phântíchvàtínhtoáncácchỉtiêuphântích.
*
*
*

*Giai
Giai
Giai
Giaiđ
đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nth
th
th
thự
ự
ự
ực
c
c
chi
hi
hi
hiệ
ệ
ệ

ện
n
n
nph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích
ch
ch
ch
:Đâylàgiaiđoạnquantrọngđểđưaracáckết
luậnphântích.Tuynhiên,donhucầusửdụngthôngtincủamỗiđốitượngkhácnhau
nênviệcthựchiệnphântíchcóthểtiếnhànhởcácmứcđộkhácnhau.Song,xéttrên
gócđộchủthểphântíchlàcáccôngtyniêmyết,phântíchđểcungcấpthôngtincho
cácđốitượngnênviệcphântíchvừaphảikháiquát,vừacụthể,chitiếtđểcungcấp
đượcnhữngthôngtinchínhxác,kháchquanvàtoàndiệnnhấtvềhiệuquảkinh
doanhcủacôngty.
*

*
*
*Giai
Giai
Giai
Giaiđ
đ
đ
đo
o
o
oạ
ạ
ạ
ạn
n
n
nk
k
k
kế
ế
ế
ết
t
t
tth
th
th
thú

ú
ú
úc
c
c
cph
ph
ph
phâ
â
â
ân
n
n
nt
t
t
tí
í
í
ích:
ch:
ch:
ch:
Saukhitiếnhànhphântích,nhàphântíchcầnkếtluậnlạinhữngvấnđềcốtlõi
mànộidungphântíchđãđạtđược,sauđóviếtcácbáocáophântíchvàlậphồsơ
phântích
3.3Điềukiệnđểthựchiệncácgiảipháp
3.3.1
3.3.1

3.3.1
3.3.1V
V
V
Về
ề
ề
ềph
ph
ph
phí
í
í
ía
a
a
aU
U
U
Uỷ
ỷ
ỷ
ỷb
b
b
ban
an
an
anCh
Ch

Ch
Chứ
ứ
ứ
ứng
ng
ng
ngkho
kho
kho
khoá
á
á
án
n
n
nNh
Nh
Nh
Nhà
à
à
àn
n
n
nướ
ướ
ướ
ước
c

c
c
-Hoànthiệnhệthốngcácvănbảnphápluậtvềcôngbốthôngtintrênthị
trườngchứngkhoán.
-Hỗtrợchocácdoanhnghiệpkhiphântích,cầnxâydựnghệthốngchỉtiêutài
chínhtheongành,theolĩnhvựckinhdoanh,thườngxuyêncậpnhậtđểtạocơsởcho
cácdoanhnghiệpcósốliệusosánh.
-Cầncócơchếthưởng,phạtrõrànghơn
3.3.2
3.3.2
3.3.2
3.3.2V
V
V
Về
ề
ề
ềph
ph
ph
phí
í
í
ía
a
a
ac
c
c
cá

á
á
ác
c
c
cc
c
c
cô
ô
ô
ông
ng
ng
ngty
ty
ty
tyni
ni
ni
niê
ê
ê
êm
m
m
my
y
y
yế

ế
ế
ết
t
t
t
C
C
C
Cáccôngtyniêmyếtcầnquantâmđếncácđiềukiệnsau:
-Tăngcườngnhậnthứcvềsựcầnthiếtvàýnghĩacủaviệccôngbốminhbạch
vàchínhxáccácthôngtintàichính,cũngnhưthôngtinvềhiệuquảkinhdoanhcho
cácđốitượngquantâm.
-Tổchứcmộtbộphậnchuyêntráchvềphântíchtàichínhchịutráchnhiệmthu
thậ
p,
xửlý,phântíchvàlậpcácbáocáophântíchmộtcáchchuyênnghiệp.
-Tiếnhànhphântíchhiệuquảkinhdoanhthườngxuyênhàngquývànăm.
-Nângcaotrìnhđộchuyênmônnghiệpvụchocánbộphântíchđểcóhiểubiết
đầyđủvàtoàndiệnvềphântíchtàichínhcũngnhưphântíchhiệuquảkinhdoanh
củadoanhnghiệp.
-Đầutưcơsởvậtchấtthoảđángđểcóthểđápứngđượccáckỹthuậttính
toán,tạochocôngviệcphântíchđơngiảmhơnnhờsựhỗtrợcủaphầnmềmhay
máytính.
24
K
K
K
KẾ
Ế

Ế
ẾT
T
T
TLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
N
CTCPniêmyếttrênTTCKđượccoilànhữngDNđầutầucủanềnkinhtế,
HQKDcủacáccôngtyniêmyếtkhôngchỉlàmốiquantâmcủaDN,màcònlàmối
quantâmcủađôngđảocácnhàđầutư,ngânhàng,tổchứctàichính,côngtychứng
khoán,cáccơquanquảnlýcủanhànước.ViệcminhbạchhoáHQKDcủacôngty
niêmyếtnhằmgópphầnlàmminhbạchTTCKtạomôitrườnglànhmạnhchocác
nhàđầutư.Trênthựctế,nhữngthôngtinvềcôngtyniêmyếtnóichungcũngnhư
nhữngthôngtinvềHQKDcủacáccôngtyniêmyếtcungcấpchưathựcsựchínhxác.
Dovậy,việchoànthiệnphântíchHQKDcủacáccôngtyniêmyếtlàmộtđềtàicóý
nghĩacảvềlýluậnvàthựctiễn.Trongphạmvinộidungcủaluậnánđãtậptrunggiải
quyếtcácvấnđềsau:
-HệthốnghoávàlàmrõlýluậnchungvềHQKDvàphântíchHQKDtheo
cácquanđiểmkhácnhaucủacácnhànghiêncứutrongnướcvàquốctế,từđóchỉrõ
đặcđiểmphântíchHQKDchocácCTCPniêmyết.
-Khảosát,thuthậpthựctrạngphântíchHQKDtrongcácCTCPniêmyếttrên
TTCKViệtNam.Đánhgiá,nhậnxét,chỉranhữnghạnchếđangtồntạitrongphân
tíchHQKDtạicácCTCPniêmyếttrênTTCKViệtNam.

-ĐềxuấtphươnghướngvàgiảipháphoànthiệnphântíchHQKDcủacác
côngtyniêmyếttrênTTCKViệtNamtheohướngminhbạchvàcôngkhaicácthông
tinvềHQKDcủacáccôngtyniêmyếtchongườisửdụng.
Bêncạnhnhữngviệcđãlàmđược,luậnánvẫncònnhữnghạnchếtồntạiđólà
mớichỉnghiêncứuđượcviệcphântíchHQKDcủacáccôngtyniêmyếtdựatrêncác
chỉsốtàichínhđượctínhtoántrênsốliệucủacácbáocáotàichínhmàchưađưara
đượcmôhìnhphântíchHQKDquacácthôngtinphitàichínhnhưthươnghiệu,uy
tín,môitrườngkinhdoanh,khảnăngcạnhtranh,trìnhđộchuyênmônhoá,trìnhđộ
trangbịcôngnghệ Đâycũnglàhướngnghiêncứuchocácđềtàitiếptheovềphân
tíchHQKDcủacácCTCPniêmyếttrênTTCK.