Khát quát văn học Việt Nam từ CM T8/1945 đến hết TK XX_2 pps

Khát quát văn học Việt Nam từ CM
T8/1945 đến hết TK XX

+ Văn xuôi:

- Có nhiều khởi sắc hơn thơ ca.

- Ý thức đổi mới cách tiếp cận hiện thực đời sống, cách viết về chiến
tranh tạo được sự chú ý với bạn đọc (Đất trắng - Nguyễn Trọng Oánh,
Gặp gỡ cuối năm – Nguyễn Khải, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc
hành - Nguyễn Minh Châu…)

- Kịch nói: phát triển mạnh mẽ (Hồn Trương Ba, da hàng thịt – Lưu
Quang Vũ, Mùa hè ở biển – Xuân Trình…)

Ø Nhận xét:

+ Văn học vận động theo hướng dân chủ hoá, mang tính nhân văn và
nhân bản sâu sắc.

+ Đề tài: phong phú, đa dạng.

+ Cách tiếp cận và khám phá con người: mối quan hệ phức tạp của đời
sống cá nhân, thậm chí cả đời sống tâm linh, quan tâm tới đời sống cá
nhân > Hướng nội là cái mới tiêu biểu của văn học thời kì này.

+ Tuy nhiên văn học còn nảy sinh một số xu hướng tiêu cực.

III. CỦNG CỐ KIẾN THỨC

Đề 1: Trình bày những nét chính về bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội có

ảnh hưỏng tới sự hình thành và phát triển của văn học Việt Nam từ sau
cách mạng tháng Tám đến năm 1975.

Đề 2: Nêu tóm tắt các chặng phát triển và thành tựu mỗi chặng của văn
học Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975.

Đề 3: Nêu và phân tích ngắn gọn những đặc điểm chính của văn học
Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975.

Đề 4: Trình bày khái quát về văn học Việt Nam từ sau 1975 đến hết thế
kỉ XX.

Gợi ý giải đề

Đề 1:

+ Phân tích đề:

- Nội dung: chỉ trình bày bối cảnh (lịch sử, văn hóa, xã hội) từ sau cách
mạng tháng Tám đến năm 1975 có ảnh hưởng tới sự hình thành và phát
triển của văn học.

- Hình thức: trình bày ngắn gọn > nổi bật những nét chính.

+ Hướng dẫn:

- Mối quan hệ giữa bối cảnh thời đại và văn học (ý dành cho học sinh
khá giỏi)

· Văn học bắt nguồn từ hiện thực cuộc sống > bối cảnh thời đại ít nhiều

dội âm vang trong tác phẩm > Bối cảnh là một trong những nhân tố quan
trọng ảnh hưởng tới đặc điểm thi pháp của một thời kì văn học.

· Lịch sử (một trong những yếu tố của bối cảnh thời đại) ảnh hưởng tới
sự phận chia giai đoạn văn học. Tuy nhiên không phải lúc nào giai đoạn
văn học cũng trùng khít với giai đoạn lịch sử bởi văn học có sự vận động
và phát triển nội tại của nó.

- Bối cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa ảnh hưởng tới văn học Việt Nam từ
sau cách mạng tháng Tám đến năm 1975 (trọng tâm)

· Sự lãnh đạo của Đảng với đường lối văn nghệ xuyên suốt tạo nên một
nền văn nghệ thống nhất sau 1945.

· Hai cuộc kháng chiến trường kí suốt 30 năm tạo nên những đặc điểm
riêng biệt của một nền văn học hình thành và phát triển trong hoàn cảnh
chiến tranh gian khổ, ác liệt.

· Nền kinh tế nghèo nàn và chậm phát triển, điều kiện giao lưu văn hóa
bị hạn chế.

- Khẳng định: Bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội đã có ảnh hưởng quan
trọng tới sự hình thành và phát triển của văn học (chỉ nêu mà không
phân tích)

· Văn học Việt Nam 1945- 1975 chia làm 3 giai đoạn, ứng với các giai
đoạn lịch sử > hiếm có thời kì nào, mốc phân chia văn học lại trung khít
với mốc phân chia lịch sử như vậy.

· Mang những đặc điểm riêng biệt (Nền văn học chủ yếu vận động theo

hướng cách mạng hóa, gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nước;
hướng về đại chúng; chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng
lãng mạn)

Đề 2:

+ Phân tích đề:

- Dạng đề: thuần tái hiện kiến thức văn học sử.

- Nội dung: các chặng phát triển và thành tựu mỗi chặng.

- Hình thức: trình bày ngắn gọn.

+ Hướng dẫn:

- Khái quát: Văn học Việt Nam từ sau 1945- 1975 chia làm 3 chặng và
mỗi chặng đều đạt được những thành tựu đáng kể.

- Cụ thể (trọng tâm)

· Chặng 1 (1945- 1954)

· Chặng 2 (1955 – 1964)

· Chặng 3 (1965- 1975)

- Nhận xét (ý dành cho học sinh giỏi)

· Thành tựu chủ yếu trên các thể loại: thơ, truyện và kí

· Các thể loại phát triển theo xu hướng khác nhau (có thể loại đạt đỉnh
cao ở chặng này nhưng lại lắng xuống ở chặng khác). Sự lựa chọn thể
loại chịu sự chi phối sâu sắc của mục tiêu cách mạng.> thành tựu văn
học gắn bó khăng khít và gần như thuận chiều với xu hướng vận động
của lịch sử (gợi nhớ thời kì văn học mang hào khí Đông A của nhà
Trần).

Ø Xuất phát từ quan niệm: văn học là một loại vũ khí đấu tranh cách
mạng.

Đề 3:

+ Phân tích đề:

- Nội dung: những đặc điểm của văn học Việt Nam từ 1945- 1975.

- Hình thức: nêu và phân tích ngắn gọn.

+ Hướng dẫn:

- Nêu lần lượt 3 đặc điểm.

- Mỗi đặc điểm:

· Phân tích ngắn gọn

· Lấy dẫn chứng:

o Loại dẫn chứng: Dẫn chứng khái quát (khoảng 3 dẫn chứng, nêu tên),

dẫn chứng điểm (1 dẫn chứng, phân tích ngắn gọn)

o Cách lấy dẫn chứng điểm: mỗi đặc điểm phân tích ngắn gọn 1 dẫn
chứng hoặc sau khi trình bày 3 đặc điểm, phân tích 1 dẫn chứng có thể
hiện cả 3 đặc điểm đó.

Đề 4:

+ Phân tích đề:

- Nội dung: văn học Việt Nam từ sau 1975 đến hết thế kỉ XX.

- Hình thức: trình bày khái quát.

+ Hướng dẫn:

Chia ý theo các phần trong Kiến thức cơ bản

- Hoàn cảnh lịch sử, xã hội và văn hoá.

- Những chuyển biến và một số thành tựu.

- Nhận xét.