kgái quát văn học việt nam từ cm t8/1945 đến hết tk xx

Tiết 1-2
Bài :
KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
NĂM 1945 ĐẾN HẾT THẾ KỈ XX
A.Mục tiêu bài học
Giúp hs:
-Nắm được một số nét tổng quát về các chặng đường phát triển,những thành tựu chủ yếu và
những đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam từ CM tháng 8 na9m 1945 đến năm 1975 và
những đổi mới bước đầu của văn học Việt Namgiai đoạn từ năm 1975 nhất là từ năm 1986
đến hết thế kỉ xx
-Rèn luyện năng lực tổng hợp,khái quát,hệ thống hóa các kiến thức đã học về văn học Việt
Nam từ CM tháng 8 năm 1945 đến hết thế kỉ XX
B.Tiến trình lên lớp
1.Kiểm tra bài cũ
2.Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA
THẦY VÀTRÒ
KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
HĐ 1
HS: tự đọc sgk v2 trình
bày câu hỏi 1.
Nêu những nét chính về
tình hình lịch sử,xã
hội,văn hóa có ảnh hưởng
tới sự hình thành và phát
triển của văn học Việt
Nam từ Cách mạng tháng
tám/1945-1975
GV:Chốt lại những điểm
cần lưu ý
GV:Văn học VN từ 1945-

1975phát triển qua mấy
chặng đường?Nêu những
thành tựu chủ yếu của mỗi
chặng?
HS:thảo luận nhóm .Cử 1
I.Khái quát văn học Việt Nam từ cách mạng tháng 8/1945
đến năm 1975
1.Vài nét về hoàn cảnh lịch sử,xã hội,văn hóa
-Đường lối văn nghệ của ĐCS,sự lãnh đạo của Đảng đã góp
phần tạo nên 1 nền văn học thống nhất trên đất nước ta.
-Hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc
Mĩ kéo dài suốt 30 năm đã tác động sâu sắc,mạnh mẽ tới đời
sống vật chất và tinh thần của toàn dân tộc,trong đó có văn học
nghệ thuật,tạo nên ở văn học giai đoạn này những đặc điểm và
tính chất riêng của 1 nền văn học hình thành và phát triển trong
hoàn cảnh chiến tranh lâu dài và vô cùng ác liệt.
-Nền kinh tế còn nghèo nàn và chậm phát triển.Về văn hóa,từ
1945 đến 1975,điều kiện giao lưu bị hạn chế,nước ta chủ yếu
tiếp xúc và chịu ảnh hưởng của văn hóa các nước XHCN
2.Qúa trình phát triển và những thành tựu chủ yếu
a.Từ 1945->1954:
Văn học tập trung phản ánh cuộc kháng chiến chống thực dân
Pháp.Văn học gắn bó sâu sắc với CM và kháng chiến;tập trung
khám phá sứcmạnh và những phẩm chất tốt đẹp của quần
chúng nhân dân,thể hiện niềm tự hào dân tộc và niềm tin vào
tương lai tất thắng của cuộc kháng chiến
-Truyện ngắn và kí:Mở đầu cho văn xuôi chặng đường kháng
chiến chống thực dân Pháp.Tácphẩm tiêu biểu :
+Một lần tới thủ đô(Trần Đăng)
+Đôi mắt (NC)

+Làng (KL)
đại diện lên phát biểu.
GV:Chốt lại những kiến
thức cơ bản.
GV:Để làm cho giờ học
bớt khô khan,sau khi chốt
lại kiến thức cho hs,gv có
thể cho hs lấy dẫn chứng
từ những tác phẩm đã học
trong các lớp dưới .
+Vùng mỏ (VHT)
+Đất nước đứng lên (NN)
-Thơ ca:Đạt đuợc nhiều thành tựu xuất sắc.Tác phẩm tiêu biểu:
+Chùm thơ kháng chiến của HCM:Cảnh khuya,Cảnh rừng
VB,Rằm tháng giêng,lên núi…
+Bên kia sống Đuống (HC)
+Tây tiến (QD)
+Nhớ (NH)
+Đất nước (NĐT)
+Việt bắc (TH)
-Kịch :Một số vở xuất hiện gây sự chú ý :Bắc sơn(NHT),Chị
Hòa(Học Phi)
b.Từ năm 1955-1964
-Văn xuôi mở rộng đề tài :
+Đề tài kháng chiến chống Pháp:Sống mãi với thủ
đô(NHT),Cao điểm cuối cùng (HM),Trước giờ nổ súng( LK)
+Đề tài hiện thực đời sống trước CM T8/1945:Tranh tối tranh
sáng(NCH),Mười năm (TH),Vỡ bờ (NĐT),Cửa biển (NH)
+Đề tài công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội:Sông Đà(NT),Cái
lò gạch(ĐV),Mùa lạc (NK)

-Thơ ca:
phát triển mạnh mẽ.Các tập xuất sắc ở chặng này gồm có:Gío
lộng (TH),Ánh1 sáng và phù sa(CLV),Riêng chung(XD),Đất nở
hoa(HC),Tiếng sóng (Tế Hanh)
-Kịch :
cũng phát triển .Tiêu biểu là vở kịch :Một đảng viên(HP),Chị
Nhàn,Nổi gió (ĐHC)
c.Từ năm 1965-1975:
Cao trào sáng tác viết về cuộc kc chống đế quốc Mỹ.Chủ đề bao
trùm là đề cao tinh thần yêu nước,ngợi ca chủ nghĩa anh hùng
cm
-Văn xuôi:
Tập trung phản ánh cuộc sống chiến đấu và lao động,đã khắc
họa khá thành công hình ảnh con người VN anh dũng,kiên
cường bất khuất.
+Miền Nam:Người mẹ cầm súng(NT),Rừng xà nu(NTT),Chiếc
lược ngà(NQS),Hòn đất (AĐ),Mẫn và tôi(PT)…
+Miền Bắc;Truyện kí phát triển mạnh:Tiêu biểu :truyện
kí(NT),Truyện ngắn (Nguyễn Thành Long)…Dấu chânngười
lính(NMC),Bão biển(CV)
-Thơ:Đạt được nhiều thành tựu xuất sắc.Thơ ca giai đoạn này
mở rộng và đào sâu vào chất liệu hiện thực ,tăng cường chất
khái quát,suy tưởng,chính luận.
Trong nền văn VN giai
đoạn 1945-1975 còn có
văn học vùng địch tạm
chiếm,hs hãy trình bày
những hiểu biết của mình?
HS:Trình bày những đặc
điểm cơ bản của văn học

VN từ 1945-1975?
Tác phẩm tiêu biểu:Ra trận,Máu và hoa(TH),Hoa ngày thường –
chim báo bão (CLV).Mặt đường khát vọng (NKĐ),Gío lào cát
trắng (XQ), Góc sân và khoảng trời(TĐK)
-Kịch :có những thành tựu đáng ghi nhận .Các vở kịch gây được
tiếng vang:Quê hương Việt Nam (Xuân Trình),Đại đội trưởng
của tôi(Đào Hồng Cẩm) …
d.Văn học vùng địch tạm chiếm;
Nhiều xu hướng văn học tiêu cực,phản động như xu hướng
chống cộng ,xu hướng đồi trụy …Bên cạnh đó vẫn có xu hướng
văn học tiến bộ ,yêu nước và cách mạng..Có một số sáng tác
mang nội dung lành mạnh,có giá trị NT cao.Tiêu biểu:Hương
rừng cà mau (Sơn Nam),Thương nhớ mười hai (Vũ Bằng)
3.Những đặc điểm cơ bản của văn học VN từ 1945 đến năm
1975
-Nền văn học chủ yếu vận động theo hướng cách mạng
hóa,gắn bó sâu sắc với vận mệnh chung của đất nuớc.đây là 1
đặcđiểm nói lên bản chất của văn học giai đoạn từ năm 1945-
1975.
-Nền văn học hướng về đại chúng.
-Nền văn học chủ yếu mang khuynh hướng sử thi và cảm
hứng lãng mạn.
+Khuynh hướng sử thi chủ yếu đề cập đến phương diện sau:đề
cập đến vấn đề có ý nghĩa lịch sử và có tính toàn dân tộc.Nhân
vật chính thường là những con người đại diện cho tinh hoa và
khí phách,phẩm chất và ý chí của dân tộc,tiêu biểu là cho lí
tưởng cộng đồng hơn là cho lợi ích và khát vọng cá nhân.Con
người chủyếu được khám phá ở bổn phận,trách nhiệm,nghĩa vụ
công dân,ở lẽ sống và tình cảm lớn.Lời văn sử thi mang giọng
điệu ngợi ca,trang trọng và đẹp 1 cách tráng lệ,hào hùng.

+Cảm hứng lãng mạn là cảm hứng khẳng định cái tôi đầy tình
cảm,cảm xúc và hướng tới lí tưởng.
+Khuynh hướng sử thi két hợp với cảm hướng lãng mạn làm
cho văn học giai đoạn này thấm nhuần tinh thần lạc quan,đồng
thời đáp ứng được yêu cầu phản ánh hiện thực đời sống trong
quá trình vận động và phát triển cách mạng.
II.Vài nét khát quát văn học Việt Nam từ năm 1975-> hết
thế kỉ XX.
1.Hoàn cảnh lịch sử,xã hội và văn hóa
-Với chiến thắng mùa xuân năm 1975,lịch sử dân tộc ta lạ mở ra
1 thời kì mới-thời kì độc lập,tự do và thống nhất đất nước.Tuy
nhiên,từ 1975 đến 1985,đất nước ta gặp những khó khăn ,thử
thách mới.
-Từ 1986,với công cuộc đổi mới do Đảng CS đề xướng và lảnh
GV:Căn cứ vào hoàn cảnh
lịch sử,xã hội và văn
hóa,hãy giải thích vì sao
văn học VN từ năm 1975
đến hết thế kỉ XX phải đổi
mới?
HS:thảo luận phát biểu ý
kiến,gv chốt lại ý cơ bản
-GV:Hãy nêu những thành
tựu ban đầu của VHVN từ
1975 đến hết thế kỉ XX?
HS;phát biểu ý kiến về
nhũng thành tựu qua các
thể loại thơ,văn xuôi,kịch
Củng cố:HS;đọc phần ghi
nhớ

GV:Kiểm tra đánh gía
mức độ tiếp nhận của hs
theo các câu hỏi:
1.Các chặng đường phát
triển của văn học VN từ
1945-1975(Thành tựu chủ
yếu qua các thể loại )?
2.Những đặc điểm cơ bản
của VHVN từ 1945 đến
1975
3.Một số thànhtựu ban đầu
của VHVN từ 1975 đến
hết thế kỉ XX
Luyện tập (gsk)
đạo,kinh tế nước ta cũng từng bước chuyển sang nền kinh tế thị
trường,văn hóa nước ta có điều kiện tiếp xúc rộng rãi với nhiều
nước trên thế giới.Văn học dịch,báo chí và các phương tiện
truyền thông khác phát triển mạnh mẽ.Đất nước bước vào công
cuộc đổi mới,thúc đẩy nền văn học cũng phải đổi mới phù hợp
với nguyện vọng của nhà văn và người đọc cũng như qui luật
phát triển khách quan của nền văn học .
2.Những chuyển biến và 1 số thành tựu ban đầu.
a.Thơ:
Không tạo được sự lôi cuốn hấp dẫn như ở giai đoạn trước.Tuy
nhiên ,vẫn có những tác phẩm ít nhiều tạo được sự chú ý của
người đọc:Di cảo thơ (CLV),Tự hát(XQ),Xúc xắc mùa thu
(HMC),Nguời đàn bà ngồi đan(Ý Nhi)…
b.Văn xuôi
-Một số cây bút đã bộc lộ ý thức muốn đổi mới cách viết về
chiến tranh,cach1 tiếp cận hiện thực đời sống như:Đứng trước

biển(NMT),Mùa lá rụng trong vườn (MVK),Thời xa vắng (LL)
-Từ 1986,văn học chính thức bước vào chặng đường đổi
mới.Văn học gắn bó hơn,cập nhật hơn những vấn đề của đời
sống hàng ngày.Phóng sự xuất hiện đề cập đến những vấn đề
bức xúc của đời sống .Văn xuôi thực sự khởi sắc với các tập
truyện ngắn:Chiếc thuyền ngoài xa (NMC),Tướng về hưu
(NHT),Tiểu thuyết:Mảnh đất lắm người nhiều ma (Nguyễn
Khắc Tường),Nỗi buồn chiến tranh (Bảo Ninh)…,bút kí:Ai đặt
tên cho dòng sông?(HPNT)…
c.Kịch:Phát triển mạnh mẽ.Tác phẩm :Hồn Trương Ba,da hàng
thịt (LQV),Mùa hè ở biển(Xuân Trình)
=>Tóm lại :VHVN từ 1975 vận động theo hướng dân chủ
hóa,mang tính nhân bản và nhân văn sâu sắc.VH phát triển đa
dạng hơn về đề tài,chủ đề ,phong phú và mới mẻ hơn về thủ
pháp nghệ thuật,cátính sáng tạo của nhà văn được phát huy.VH
khám phá con người trong mối quan hệ đa dạng và phức tạp .
III.Ghi nhớ(sgk)
Dặn dò:học bài cũ,chuẩn bị bài mới