Ba giai đoạn phát triển của CNTB trong công nghiệp và ứng dụng ở Việt Nam

1
PHN M U

h ngha t bn trong cụng nghip hin nay cú s phỏt trin nhy vt
v Khoa hc Cụng ngh, ngun lc tri thc v v phng thc sn
xut. Trong ú lc lng sn xut v quan h sn xut u phỏt trin
nh cao,ch ngha t bn l lc lng tiờn phong chim lnh lõu i khoa hc,
ú l nhng u th c trng m cỏc nc ó v ang phỏt trin trong ú cú Vit
Nam . Cha th cú v cng cha theo kp, nhng cng khụng vỡ th m chỳng ta
khụng th khụng nhc ti " Ba giai on phỏt trin ca ch ngha t bn trong
cụng nghip ". õy thc cht l ba giai on phỏt trin ca ch ngha t bn t
thp lờn cao v cng l giai on nõng cao nng sut lao ng ca ch ngha t
bn. Qỳa trỡnh t chc sn xut, t lao ng th cụng cho ti lao ng chuyờn
mụn, t lao ng chõn tay sang lao ng s dng mỏy múc v xõy dng c s
vt cht cho phng thc sn xut t bn ch ngha. Do ú nú úng vai trũ vụ
cựng quan trng trong s phỏt trin v Kinh t -Xó hi v lm lờn thnh cụng
cho ch ngha t bn ngy nay.
Chớnh vỡ vy trong xu th tt yu hi nhp v phỏt trin nh hin nay iu
t ra hin nay i vi ng v nh nc núi chung v cỏc Thnh phn Kinh t
trong nc núi riờng . L mun phỏt trin nn Kinh t ca t nc, theo kp
vi cỏc nc khỏc trờn th gii . Khụng cũn cỏch no khỏc, i vi Khoa hc
Cụng ngh Ngh Quyt i hi ln th VIII ca ng ó ch trng l phi "i
Tt ún u" tc l phi ỏp dng nhng thnh tu khoa hc mi nht hin i
nht ca th gii vo nn Kinh t ca t nc hin nay . Mt khỏc trờn c s
thc t nn Kinh t nc mỡnh, cú c nn tng vng chc cho s phỏt trin
ton din thỡ phi cú s vn dng cú chn lc Ba giai on phỏt trin ca ch
ngha t bn .Vỡ vy vic a ra vn :
"Ba giai on phỏt trin ca ch ngha t bn trong cụng nghip v ng
dng Vit Nam" trong bi tiu lun ny xut phỏt t tớnh thi s ca nú, i
vi nn Kinh t ca nc ta hin nay. Trong phm vi bi vit ny em cp ti

cỏc vn sau:
C

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

2
Chng I : Tin ra i ca quỏ trỡnh t chc sn xut
Chng II : Ti sao núi cụng trng th cụng l nguyờn nhõn ra i ca i
cụng nghip c khớ ?
Chng III : Tm quan trng ca i cụng nghip c khớ i vi phng thc
sn xut t bn ch ngha
NG DNG VIT NAM I VI NN I CễNG NGHIP
Vỡ õy l ln u tiờn em vit tiu lun nờn khụng trỏnh khi nhng thiu
sút. kớnh mong cỏc thy, cụ giỏo cú th b sung bi vit ca em c tt hn
trong cỏc ln sau. Em cng chõn thnh cỏm n s hng dn ca cỏc Thy Cụ
giỏo ó giỳp em hon thnh tt bi tiu lun ny.






THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

3
P
P
H
H
Ầ

Ầ
N
N


N
N
Ộ
Ộ
I
I


D
D
U
U
N
NG
CHƯƠNG I : TIỀN ĐỀ RA ĐỜI CỦA Q TRÌNH TỔ CHỨC SẢN
XUẤT

1. Hiệp tác giản đơn là gì ?
Hiệp tác giản đơn tư bản chủ nghĩa là hình thức xã hội hố lao động, là
hình thức Hiệp tác của nhiều người lao động cùng làm một cơng việc giống
nhau trong một xí nghiệp tư bản.
Hình thức hiệp tác giản đơn này được hình thành trong thời kỳ sơ khai trong các
xí nghiệp tư bản kể cả những xí nghiệp vừa và nhỏ , những xí nghiệp có quy mơ
lớn.
Hình thức này đòi hỏi tính độc lập của mỗi một người cơng nhân trong xí nghiệp

giống như việc gom nhiều sản xuất riêng lẻ của nhiều người lao động thủ cơng
về một nơi cùng làm việc dưới sự quản lý của xí nghiệp.
2. Những điểm chung cơ bản giữa hiệp tác giản đơn và sản xuất hàng hố
nhỏ
Chúng ta biết thực chất của hiệp tác giản đơn là sản xuất của người lao động thủ
cơng với kỹ thuật thủ cơng. Chính vì thế nên mỗi một người cơng nhân đều làm
ra một sản phẩm hồn chỉnh mà sản xuất hàng hố nhỏ là sản xuất của từng cá
thể riêng lẻ .Vì thế có thể nói rằng:" hiệp tác giản đơn cũng chính là hình thức
tổng hợp của nhiều nền sản xuất nhỏ mà thành". Hay nói cách khác sản xuất
hàng hố nhỏ là hình thái chuyển hố của Hiệp tác giản đơn.
3. Cơ sở của q trình tổ chức sản xuất
Về cơ bản sản xuất hàng hố nhỏ và hiệp tác giản đơn đều giống nhau nhưng
nếu chúng ta xét trên phương diện hình thức tổ chức thì lại có những điểm khác
nhau rõ rệt. Nếu như sản xuất hàng hố là lao động riêng lẻ của mỗi cá nhân nên
sản xuất thường rất phân tán gây khó khăn cho việc thu mua hàng hố rất nhiều.
Hơn nữa vì là sản xuất cá thể nên quy mơ nhỏ cá thể hay hộ gia đình. Do vậy
việc tập trung hàng hố tốn nhiều chi phí mà hiệu quả lại khơng được như mong
muốn còn Hiệp tác giản đơn thì lại khác vì tập trung sản xuất trong xí nghiệp có
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

4
s qun lý v iu tit tm vi mụ v c v mụ ca ch t bn. Nờn vic mua
hng hoỏ vi s lng ln rt d dng m li cú th gim c chi phớ rt nhiu,
õy l im khỏc nhau c bn gia hai hỡnh thc sn xut ny.
Hn na mt c im khỏc na cng rt quan trng, sn xut hng hoỏ nh thỡ
t liu sn xut l ca nhi lao ng, lao ng l cho bn thõn mỡnh v mỡnh
c hng ch khụng ph thuc vo ai. Ngc li Hip tỏc gin n thỡ t liu
ca ch t bn h ch l nhng ngi lm thuờ,lm cụng n lng theo sn
phm hay ngy cụng lao ng. Tt c nhng yu t ú ó dn ti nhng u th
ca Hip tỏc gin n so vi sn xut hng hoỏ nh nh sau:

Vic sn xut v tiờu th sn phm n nh hn
Tit kim c t liu sanr xut v gim chi phớ xõy dng
Kớch thớch kh nng xõy dng ca nhiu ngi
To ra sc sn xut mi, sc sn xut tp th ln hn sc sn xut ca nhiu
cỏ nhõn cng li
Rỳt ngn thi gian to ra mt sn phm
m bo tớnh thi v v khn cp trong cụng vic
Bo m vic m rng hoc thu hp v khụng gian v tit kim h phớ
Tt c nhng u th trờn u a ti mt kt lun rng Hip tỏc gin n nng
xut lao ng ln hn nng xut cỏ th. ng thi s khỏc nhau gia Hip tỏc
gin n v sn xut hng hoỏ nh núi nờn tớnh cht ca Hip tỏc gin n l
ch t hu t nhõn v t liu sn xut, lao ng lm thuờ v quan h mi
quan h t bn thng tr lao ng lm thuờ. õy chớnh l c s ca quỏ trỡnh t
chc sn xut trong cỏc xớ nghip ca ch ngha t bn v nn tng ca nú l
Hip tỏc gin n.


...................&................
CHNG II
TI SAO NểI CễNG TRNG TH CễNG L NGUYấN NHN RA
I CA I CễNG NGHIP C KH ?
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

5

1. Thế nào là cơng trường thủ cơng?
Cơng trường thủ cơng là xí nghiệp hiệp tác tư bản chủ nghĩa dựa trên cơ sở phân
cơng lao động kỹ thuật.
2. Các hình thức cơ bản của cơng trường thủ cơng
Q trình chuyển hố từ hiệp tác giản đơn sang cơng trường thủ cơng được

hình thành từ hai con đường do đó đã hình thành nên hai hình thức Cơng trường
thủ cơng.
a. Cơng trường thủ cơng hỗn tạp
Là hiệp tác giữa những người thợ thủ cơng có nghề chun mơn khác nhau
để làm một cơng việc có liên quan đến sản phẩm của phân xưởng.
b. Cơng trường thủ cơng hữu cơ
Là hiệp tác giữa những người thợ thủ cơng có chun mơn giống nhau mỗi
người chỉ làm một cơng đoạn của sản phẩm.
3. Sự khác nhau giữa phân cơng lao động trong cơng trường thủ cơng và
phân cơng lao động xã hội
Nếu như phân cơng lao động xã hội là phân cơng giữa các nghành nghề với nhau
trong xã hội thì phân cơng lao động trong Cơng trường thủ cơng là phân cơng
trong nội bộ xí nghiệp hay giữa các bộ phận khác nhau trong cùng một nghành
nghề trong phân xưởng. Mặt khác phân cơng lao động xã hội thì tư liệu sản xuất
phân tán
trong tay những người sản xuất độc lập và dưới sự lãnh đạo của nhiều ơng chủ
khác nhau, còn ngược lại trong Cơng trường thủ cơng thì tư liệu sản xuất trong
tay tư bản hay dưới sự lãnh đạo của một ơng chủ nhất định. Với cơng cụ sản
xuất của lao động xã hội thì đa năng nên người cơng nhân ở đây là người cơng
nhân hồn chỉnh, do đó sản phẩm của những người cơng nhân này cũng hồn
chỉnh. Đặc trưng này đi
ngược lại hồn tồn so với phân cơng lao động trong Cơng trường thủ cơng,
cơng cụ trong Cơng trường thủ cơng thì được chun mơn hố tới từng bộ phận
sản phẩm nên người cơng nhân ở đây chỉ là cơng nhân bộ phận. Mỗi ngườiđược
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

6
giao nhiệm vụ làm một bộ phận của sản phẩm, điều này nói nên rằng đã có sự
chun mơn hố trong lao động sản xuất trong cơng trường thủ cơng. Vì vậy đã
tạo nên sự phân hố rõ rệt giữa hai loại hình phân cơng lao động này và đây

chính là yếu tố đặc trưng cấu thành Cơng trường thủ cơng
4. Vì sao hiệp tác giản đơn khơng phải là điều kiện ra đời của đại cơng
nghiệp cơ khí ?
Nếu ta xem xét Hiệp tác giản đơn và Cơng trường thủ cơng về hình thức
thì đều giống nhau, bởi đều dựa trên kỹ thuật thủ cơng và lao động thủ cơng là
cơ bản. Nhưng nếu xét về hình thái lao động sản xuất thì lại khác nhau rõ rệt,
Hiệp tác giản đơn khơng có sự phân cơng lao động, khơng có sự chun mơn
hố trong lao động nên lao động ở đây là lao động hồn chỉnh và rất cụ thể. Đi
ngược lại với Hiệp tác giản đơn là Cơng trường thủ cơng sự chun mơn hố
trong từng cơng đoạn.
Vì vậy cơng trường thủ cơng đã dẫn tới những ưu thế hơn so với Hiệp tác giản
đơn
 Q trình chun mơn hố trong lao động làm cho tay nghề và trình độ của
người lao động được chun mơn hố
 Tiết kiệm được thời gian do cơng cụ lao động được chun mơn hố
 Cơng cụ ngày càng được cải tiến hồn thiện hơn để phù hợp với tay nghề của
người lao động
Tất cả những ưu điểm đó đã đưa năng suất lao động của cơng trường thủ cơng
vượt bậc so với Hiệp tác giản đơn. Chính sự chun mơn hố trong lao động sản
xuất và nhu cầu xã hội đã đòi hỏi năng suất lao động ngày càng cao hơn nữa mà
sức lao động của con người thì hạn chế, khơng thể làm việc theo guồng quay đó
được. Vì vậy điều đặt ra là muốn giảm bớt mệt mỏi, căng thẳng cho người cơng
nhân thì cần có máy móc thay thế, do đó máy móc trong cơng nghiệp ra đời đưa
năng suất lao động phù hợp với quy luật cung cầu của xã hội.
Vì vậy Cơng trường thủ cơng là điều kiện quan trọng, là nền tảng vững chắc cho
sự đời Đại cơng nghiệp cơ khí mà Hiệp tác giản đơn khơng có cơ sở để đảm bảo
tất cả những u cầu cho sự ra đời .
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

7

5. Vai trũ ca cong trng th cụng i vi s ra i ca i cụng nghip
c khớ
Ta ó bit Cụng trng th cụng l iu kin cn thit ra i i cụng nghip
c khớ, chớnh vỡ th Cụng trng th cụng cú mt vai trũ rt quan trng i vi
s phỏt trin ca i cụng nghip c khớ. Do phõn cụng lao ng trong Cụng
trng th cụng ó t ti trỡnh cao lm n gin hoỏ nhiu cụng vic ca
ngi cụng nhõn th cụng, nờn cú th dựng mỏy múc thay th cho lao ng th
cụng hn ch ti a lao ng chõn tay a nng sut lao ng tng mt cch
tuyt i ỏp ng nhu cu xó hi. Khụng nhng th lao ng mỏy múc kt hp
vi chuyờn mụn hoỏ, ũi hi trinhf ca ngi lao ng cng c nõng cao
v trỡnh tay ngh lao ng cú s chuyờn mụn hoỏ phự hp vi s phỏt
trin ca cụng c mỏy múc. Do vy ó to ra mt i ng cụng nhõn lnh ngh
cú trỡnh chuyờn mụn cao, hn na phõn cụng lao ng xó hi v phõn cụng
trong cụng trng th cụng ó to ra th trng
cho i cụng nghip c khớ bi trỡnh chuyờn mụn cao, s phỏt trin ca xó
hi trong thi i cụng nghip ó thỳc y sc mua v bỏn v mỏy múc. Nờn ó
to ra mt th trng rng ln, chuyờn bit v tng lónh vc xó hi cho cụng
nghip c khớ ng thi nú thỳc y i cụng nghip c khớ phỏt trin theo xu
hng ú.
Vỡ vy cụng trng th cụng l iu kin cn v cho s ra i ca i cụng
nghip c khớ v va l ng lc thỳc y i cụng nghip c khớ phỏt trin.




......................&................


CHNG III : TM QUAN TRNG CA I CễNG NGHIP C KH
I VI PHNG THC SN XUT T BN CH NGHA

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

8

1. Th no l mỏy múc ?
Mỏy múc l mt cụng c thay th ngi lao ng, t ch ch s dng mt
cụng c bng c ch s dng cựng mt lỳc nhiu cụng c do mt ng lc lm
cho chuyn ng .
Mỏy múc gm 3 b phn :

Mỏy phỏt lc
Mỏy truyn lc
Mỏy cụng tỏc (trc tip tỏc ng vo i tng lao ng )
Ngy nay, vi s tỏc ng ca khoa hc tiờn tin v cụng ngh hin i
con
ngi ó to ra mỏy iu khin t ng v c ngi mỏy. c ng dng trong
tt c cỏc lónh vc ca i sng xó hi, k c vic chinh phc t nhiờn ca con
ngi.
2. Cụng xng
a. Mỏy múc trong cụng xng
Khi h thng mỏy múc c hỡnh thnh thỡ vic t chc sn xut t Cụng trng
th cụng chuyn thnh cụng xng
b. c im ca t chc cụng xng
Cụng c l mt h thng mỏy gm nhng mỏy cụng c lm mt vic ging
nhau theo kiu Hip tỏc gin n, hoc gm nhng mỏy cụng c khụng ging
nhau, nhng li c chuyờn mụn hoỏ lm ra mt sn phm
S hip tỏc lao ng trong cụng xng tu theo yờu cu ca mỏy
Cn cú mt vai trũ qun lý ca ngi lónh o
3. Cỏch mng cụng nghip v cụng nghip hoỏ t bn ch ngha
a. Cỏch mng cụng nghip

Cỏch mng cụng nghip thc cht l cuc cỏch mng k thut thay th lao ng
th cụng bng lao ng s dng mỏy múc, v xõy dng c s vt cht k thut
cho phng thc sn xut t bn ch ngha.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN