[i]
“ỨNG DỤNG GIS VÀ MÔ HÌNH SWAT ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN LƢU LƢỢNG DÒNG CHẢY VÀ
PHỤC VỤ QUẢN LÝ HỢP LÝ LƢU VỰC SÔNG BÉ”
Sinh viên
NGUYN TH KIM NGA
Khóa lu ng yêu cu
cp bng K
H tha lý
ng dn
Th.S Bùi Chí Nam
TP. H
[ii]
LỜI CẢM ƠN
c thành qu u tiên em xin chân thành c
M và nhng và tu kin cho em hc
tp.
tài này và có kin thi li c
n Ban Giám Hiu cùng toàn th Thng
i hc Nông Lâm TP. H n tình ging dy, truyt kin th
ghim quý báu cho chúng em trong sut quá trình hc tp và nghiên cu ti
ng.
Em xin chân thành cy Th.S Bùi Chí Nam, Cán b công tác ti Phân vin
ng Thng dn em hoàn thành báo cáo
này. C tn tình ch bo, h tr ng viên em trong sut thi gian
thc tp. ng co Phân viu ki
c thc tp tc bit, em xin gi li cn các Cán b
công tác ti Phòng Nghiên cu ng - Khí hu và ph ci kin thc,
kinh nghi tài liu, d liu.
Vi tt c lòng chân thành em xin gi li ci tri ân sâu sc nhn Thy
PGS.TS Nguyn Kim Li cùng tt c quý Thy Cô trong B môn H Thng Thông
a Lý
tránh khi nhng sai sót nht
nh trong quá trình nghiên cu, rc s thông cm và chia s quý báu ca
quý Thy Cô và Bn bè.
Em xin gi ln tt c Thi hc Nông Lâm và các Cán b
công tác ti Phân ving Thng phía Nam cùng các Bn
luôn di dào sc khe và thành công.
Xin chân thành c
Sinh viên thc hin
Nguyn Th Kim Nga
[iii]
TÓM TẮT
Sinh viên thc hin Nguyn Th Kim Nga, Ngành H Th a Lý,
Khoa ng và i Hc Nông Lâm TP. H Chí Minh.
tài “Ứng dụng GIS và mô hình SWAT đánh giá tác động biến đổi khí hậu
đến lƣu lƣợng dòng chảy và phục vụ quản lý hợp lý lƣu vực sông Bé ”
- 01/06/2013.
ng dn Thy Th.S Bùi Chí Nam, Phòng Nghiên cng - Khí
hu, Phân ving Thng phía Nam.
c sông Bé là mt ph n nht trong bn ph n hu ngn sông
ng Nai, do hai nhánh sông Dak Lap và Dak Glun hp thành. Tng dic
là 7.650 km
2
c bt ngun t vùng núi thuc cao nguyên
Xnaro, pha dc các T
c Nông, ng Nai và mt phn thuc Campuchia. Phc tri dài trong
khong t t 11
o
- 12
o
c và 106
o
- 107
o
c
ng dòng chy sông Bé phù ha hình t n thng
Bc - Nam. Các sông nhánh g- Bc và Tây - Nam. T
n ca sông, sông chng chính Tây Bc -
c thc hin nhm mng dng công ngh GIS và mô hình SWAT
ng dòng chc sông Bé, d báo din bin dòng chi tác
ng ca bii khí h xu khoa hc h tr cho
vic qun lý hiu qu c.
tài s dng kê (thu thp,
tng hp, hi cu và phân tích các kt qu c có liên
p b, tích hp d liu không gian, d
liu thuc tính và cung cp d liu vào cho mô hình SWAT, hin th kt qu chy
mô hình và kt qu nghiên cu) và p (thit lp mô hình,
ng dòng chy, kinh và t qu mô hình).
Nhng ni dung chính c tài bao gm tìm hiu lý thuyt v dòng ch
vc sông, tìm hiu mô hình GIS và mô hình SWAT, bn cht bii khí hu và các
[iv]
yu t ng ca bii khí hu n c nói chung,
ng bii khí hu n ng dòng chy c sông Bé nói riêng và
các bin pháp h tr khai thác; s dng; qun lý và bo v c.
Kt qu c tiên ca nghiên cu là mô phng ng dòng chy
vn 1979 - 2007 bng mô hình SWAT và kinh mô hình
vi s liu thi hai trc Hòa, kt qu tt (giá tr R
2
và
t trên 0,7). Kt qu nghiên cu cho thy bii khí hu ng rõ rt
n dòng chy c và s i ch dòng chc sông Bé
phn ánh xu th chung ca bii khí h nêu ra mt s bin pháp thích
ng vng ca bii khí hu n c c
c sông Bé.
Da vào kt qu c rút ra mt s kin ngh n nghiên c
v mô hình, hiu chnh mô hình và các thông s u vào nhm ci thin kt qu, thu
thp và chun b d liu vào tht t kt qu mô phng c
ng cn LLDC và chng
c sông Bé ti các mc thi gian tip theo ca các kch bn bii khí
hu khác nhau.
[v]
MỤC LỤC
i
ii
iii
v
ix
x
DANH MC HÌNH NH xii
1
t v 1
Mc tiêu nghiên cu 2
Ni dung nghiên cu 2
ng 3
3
Cu trúc lu 4
1. 5
1. Tng quan tình hình nghiên cu 5
1.1 Tình hình nghiên cu trên th gii 5
1.2 Tình hình nghiên cu ti Vit Nam 5
2. lý thuyt 6
2.1 u th dòng chc sông 6
2.1.1 y 6
2.1.2 c sông 9
2.2 H tha lý (GIS) 10
2.2.1 10
2.2.2 Lch s phát trin 11
2.2.3 Các thành phn ca GIS 11
2.2.4 Mô hình d liu 12
2.2.5 Các cha GIS 13
[vi]
2.3 Mô hình SWAT 14
2.3.1 Lch s phát trin 14
2.3.2 Tng quan mô hình 15
2.3.3 t ca chu trình th 16
2.3.4 c ca chu trình th 17
3 Tng quan v 19
3.1 19
3.2 Các nguyên nhân 20
3.3 Vit Nam 20
3.4 n các yu t 21
3.4.1 n nông - lâm - p 21
3.4.2 n công nghip 22
n du lch và dch v 22
3.4.4 c khe cng 22
n nguc 23
3.5 Kch b 27
3.5.1 Khái nim kch b 27
3.5.2 Phân loi kch bt Nam 27
.
DÒNG 30
1. u kin t nhiên 30
1.1 V a lý 30
1.2 a hình 32
1.3 Yu t ng - th 32
1.3.1 Khí hu 32
1.3.2 Nhi 33
1.3.3 ng m 34
1.3.4 m 35
1.3.5 B 35
1.3.6 S gi nng 36
[vii]
1.3.7 Gió 36
1.3.8 Th ng 37
1.3.9 Thm thc vt 37
1.3.10 Th 38
1.4 Kinh t - xã hi 39
1.4.1 i 39
1.4.2 Hin trng phát trin kinh t 40
1.5 Hin trc sông Bé 40
1.5.1 Tin: 40
1.5.2 Tii tiêu và sinh hot 41
1.5.3 Tihu cu s dc sông Bé 42
2. u 42
2.1 n - u 42
2.1.1 n nghiên cu 42
2.1.2 u 42
2.2 Mô phng LLDC trong SWAT t - 2007 43
2.2.1 Thu thp d liu 43
2.2.2 Tin trình thc hin mô hình SWAT 49
2.3 Áp dng kch b c sông Bé 54
. 55
1. Kt qu c mô phng LLDC t 1979 - 2007 55
1.1 55
1.2 Din bin LLDC 60
2. 65
3. xut các bin pháp h tr quy hoch thích ng v 71
3.1 Các bin pháp chung 71
3.2 Bin pháp thích ng vc TNN Vit Nam 72
3.3 Bin pháp thích ng vng cc sông Bé 73
76
76
[viii]
78
79
[ix]
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TNN Tài
LLDC ng dòng chy
SWAT Soil and Water Assessment Tool
GIS Geographic Information System
VQHTLMN
DEM
KNK Khí nhà kính
IPPC Inte
TNMT
PVKHKTTVMT SIHYMETE (Phân Vin Khoa hng Th
ng)
HRU Hydrologic Response Unit
[x]
DANH MỤC BẢNG BIỂU
B
a B TNMT 24
B
a B TNMT 25
B
a B TNMT 25
Bc sông Bé 31
B m trung bình tháng ti mt s tr c sông Bé
%) 35
Bng bi mt s trc sông Bé
mm) 36
Bng 2.4: S gi nng trung bình tháng ti mt s tr c sông Bé
mm) 36
Bng 2.5: T gió trung bình tháng ti mt s tr c sông Bé
m/s) 37
Bng 2.6: Mt s y chính c sông Bé 39
Bng 2.7: Tic ca các h trên sông Bé 41
Bng 2.8: Các lot trc sông Bé 46
Bng 2.9: Các loi hình s dc sông Bé 47
Ba lý ca các trm quan trc 48
Bng 2.11: Trm quan trc thc sông Bé 49
Bng 2.12: M mô phng cng ch s Nash 53
Bng 3.1: Thng kê so sánh LLDC mô phng và thc Hòa
n 1979 - 1994 60
Bng 3.2: Thng kê so sánh LLDC mô phng và thc Long (1995 -1997)
c Hòa (1995 - 2000) 60
Bng 3.3: Thng kê LLDC (m
3
/s) mô phn 1979 - 1994
tc Hòa 63
[xi]
Bng 3.4: Thng kê LLDC (m
3
/s) mô phn 1995 - 1997
tc Hòa 63
Bng 3.5: Thng kê giá tr LLDC (m
3
/s) mô phng trung bình tháng ti tr c
Long 69
Bng 3.6: Thng kê giá tr LLDC (m
3
/s) mô phng trung bình tháng ti trc
Hòa 69
[xii]
DANH MỤC HÌNH ẢNH
ng ca mt tr 7
Hình 1.2: Các thành phn ca GIS 12
Hình 1.3: Mô hình Vector, Mô hình Raster 13
vòng tun hoàn th 16
c con 17
Hình 1.6 : Các quá trình bii và vn chuyn cht trong lòng sông ngòi 18
Hình 1.7: Các tác nhân chính hình thành nê 27
Hình 2.1: B v trí c sông Bé 30
Hình 2.2: B nhi c sông Bé 33
Hình 2.3: B c sông Bé 34
Hình 2.4: B thc sông Bé 38
Hình 2.5 bc thang thn trên sông Bé 40
Hình 2.6: Quá trình mô phng LLDC 43
Hình 2.7: B cao) 44
Hình 2.8: B loc sông Bé 45
Hình 2.9: B loi hình s dc sông Bé 46
Hình 2.10: B phân b trng thc sông Bé 48
Hình 2.11: Quy trình ng dng mô hình SWAT trong mô ph c
sông Bé 49
Hình 2.12: B c sông Bé 50
Hình 2.13: B thc sông Bé 52
ng tn 1979 -
1994 56
ng tc n 1979 -
1994 56
ng tn 1995 -
1997 57
[xiii]
ng tn 1995 -
2000 57
Hình 3.5: Giá tr LLDC mô phng và thn 1979 - 1997
58
Hình 3.6: Giá tr LLDC mô phng và thc Hòa 1979 - 2000 58
Hình 3.7: B nh tic sông Bé 59
Hình 3.8: Din bin LLDC (mô phc Hòa 61
Hình 3.9: LLDC trung bình mô phn 1979 - 1994 ti trc Long,
c Hòa 62
Hình 3.10: LLDC trung bình mô phn 1995 - 1997 ti trc Long,
c Hòa 63
Hình 3.11: Giá tr LLDC mô phng t 1980 - 2030 ti trc Long 65
Hình 3.12: Giá tr LLDC mô phng t 1980 - 2030 ti trc Hòa 66
i giá tr LLDC mô phn 2008 - 2030
so vi n 1980 - 1999 ti trc Hòa 67
Hình 3.14: Thng kê so sánh giá tr n 2008 - 2030
so vn 1980 - 1999 ti hi trc Hòa 68
i giá tr LLDC mô phng trung bình tháng gin 2008 - 2030
so vi n 1980 - 1999 ti trc Long 68
i giá tr LLDC mô phn 2008 - 2030
so vi n 1980 - 1999 ti trc Hòa 69
Hình 3.17: B th hin s i LLDC (%) trên tng tic trong giai
n 2008 - 2030 so vn 1980 - 1999 71
[xiv]
[1]
GIỚI THIỆU
Đặt vấn đề
Vit Nam là mt trong nhng quc gia chu ng nng n ca bii khí
hu. ng cn mi sng, là mt trong
nhng thách thc ln nh i v i s i trong th k 21. tác
c bi lt; hn hán ngày càng ác lit, có th tác ng
n nông nghip, gây ri ro ln i vi công nghip và các h thng kinh t - xã hi
Chúng ta cn phi bit m ng c
ng kp thi và hiu qu.
n nm bên b hng Nai, c bt ngun t vùng núi
phía Tây ca khu vc Nam Tây Nguyên (cao nguyên Xnaro) thuc các Tnh Bình
ng, c Nông, ng Nai và mt phn thuc Campuchia. Tài nguyên
c s dc cho sinh hot, sn xut
công nghic bit là cho h thng thn Thác
; C n; c sông Bé còn là
ngun cung cc chính cho h sông ng Nai - Sài Gòn. Do vy, vic khai
thác s dng hp lý TNN c sông Bé cn phi xem xét, cân nh
ng s cân bng gia TNN và nhu cu khai thác, s dng và duy trì dòng chy môi
ng.
S phát trin không ngng ca công ngh c thâm nhp sâu
vào nhic khoa hi sng, m ra mn mi trong quá trình phát
trin khoa hc. H tha lý (GIS) là mt trong nhng ng dng rt có giá
tr ca công ngh tin ha ln, quy ho và cnh
ng. Hin nay cùng vi s phát trin ca công ngh GIS, nhiu mô hình
thi ng dòng chy mt cách chính xác, d
c truyn thng. Mt trong s
là mô hình SWATây là mô hình c c sông có kh hp vi
GIS, nh chính xác ca kt qu mô phng dòng chy t
[2]
c. Trong mi liên kt này, GIS cung cp d liu vào;
giao dii dùng cho SWAT, trong khi SWAT s dng d liu t GIS
mô phng các quá trình vt lý dic.
Ving ca n TNN c bit là LLDC, là mt v
cp thit ra cho các nhà qun lý TNN. Do vy, tài “Ứng dụng GIS và mô hình
SWAT đánh giá tác động biến đổi khí hậu đến lƣu lƣợng dòng chảy và phục vụ
quản lý hợp lý lƣu vực sông Bé ” là mt tài có tính khoa hc và thc tin, nhm
góp phn gii quyi vi các nhà qun lý TNN, h tr nhng
quynh chic phát trin.
Mục tiêu nghiên cứu
Mc tiêu chung ca nghiên cu là ng dng công ngh GIS và mô hình SWAT
tính toán LLDC c sông Bé, d báo din bin dòng ch ng ca
. Q xu khoa hc h tr cho vic qun lý hiu qu TNN
vc.
Các mc tiêu c th
Mô phng LLDC c sông Bé t - 2007 da vào ngun d
liu Vin .
tác n LLDC c sông Bé da vào
ngun d lic CGIAR mô phng theo kch bn A1B ca IPCC.
xut gii pháp h tr khc phc tình trng thiu hc và bo v TNN
c sông Bé.
Nội dung nghiên cứu
Tìm hiu lý thuyt v dòng chy c sông.
Tìm hiu lý thuyt v GIS.
Tìm hiu lý thuyt v mô hình SWAT.
Tìm hiu bn cht và các yu t liên quan.
Tính toán LLDC sông Bé n hin trng (1979 - 2007) và theo kch bn
Các bin pháp h tr khai thác, s dng, qun lý và bo v TNN.
[3]
Đối tƣợng
LLDC c sông Bé n 1979 - 2007.
Tng ca n LLDC .
Cc h tr khai thác; s dng; qun lý và bo v TNN.
Phạm vi nghiên cứu
Phm vi nghiên cc gii hn na phn các Tnh
k ng Nai và mt phn thuc Campuchia.
Ý nghĩa
Khoa hc: lu ng dng kt hp mô hình SWAT vi công ngh GIS
trong ánh giá ng cn LLDC c sông Bé.
Cung cp thông tin cho nhà qun lý, nhà quy ho xut nhng bin pháp, k
hoch nhm qun lý, s dng TNN hiu qu, hp lý. Chng minh cách tip cn kt
hp công ngh GIS vi mô hình SWAT trong tính toán, TNN c sông là
tin cy cao, phn ánh chính xác và nhanh chóng.
Thc tin: kt qu nghiên cu có th xem xét ng dng trong nghiên cu khoa
hc và phc v sn xut. Kt qu phn ánh c cu vc nên có th góp
[4]
phn tích cc vào hoàn thin h công c h tr cho công tác quy hoch, qun lý và s
dng hiu qu TNN c sông theo nhu cu phát trin kinh t - xã hi, bo v môi
ng phát trin bn vng.
Cấu trúc luận văn
STT
Cấu trúc
Nội dung chính
1
Gii thiu
Gii thiu nhng v n ca nghiên cu
t v, Mc tiêu, Nng, Ý
u trúc lu
2
Tng quan nghiên cu
Tng quan tình hình nghiên c lý
thuyc sông,
mô hình GIS và SWAT), Tng quan v
ng, bin
pháp thích ng và vài nét v kch b
3
Khu vc nghiên cu và
ng dòng chy
m khu vc nghiên c u kin t
nhiên, Kinh t - xã hi, Hin trng ngun
c), Tin trình thc hi n và
p d lic tin
hành trong mô hình).
4
Kt qu, tho lun
Các kt qu c ca nghiên cu.
5
Kt lun và kin ngh
Tóm tt nhng kt qu nghiên cc
xung nghiên cu tip theo.
[5]
Chƣơng 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Ngày nay, trên th gii mô hình toán trong nghiên cu thc
s dng khá rt hiu qu cao. Tuy nhiên, không có mô hình nào gii quyt
ht mi v thu p cho mc
bu kin t nhiên khác bit. Vic la chn mô hình ng dng cho mu kin
nht v i vi các chuyên gia thu Nguyn Hi
Âu, 2009).
Nhìn chung, nghiên cu phát trin và ng dng mô hình toán trong qun lý s dng
hc sông là mt trong nhng v quan trngn
mnh trên th gic bit M, châu Âu, châu Úc. Bên cnh nhng mô hình có tính
ch mô hình MIKE, t nhiu mô
c h tr mi-QUAL W2 (DHI, 2004).
Mt s nghiên cu trong thi gian g
1. Các nguc và ô nhim cc min Bc Thái
c phân tích bng cách s dng MIKE BASIN và LOAD.
2. ng dng MIKE BASIN xây dng chic quc
sông.
3. Nghiên cu ng dng mô hình MIKE 11- - dòng ch
vc sông Layang.
1.2 Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
Hin nay, v i các mt phát trin ca kinh t - xã
hc bit. t nhiu nhng nghiên cu tính toán m
ng c
[6]
1. Vin Khoa hng Thng. Nghiên cng ca
nghi Huyn Phú Vang, Tnh Tha
Thiên Hu (2005 - 2008).
2. ng Thng, Vin KH KTTV&MT.
ng cn pháp thích ng - c sông
Hng - Thái Bình. 2010.
3. ng Thng, Vin KH KTTV&MT.
ng cn pháp thích ng - c sông
ng Nai. 2010.
4. Trung tâm Nghiên cu Th
ng cn pháp thích ng - vc sông C. 2010.
5. Trung tâm Nghiên cu Th
ng cn pháp thích ng - c sông Thu Bn. 2010.
6. Trung tâm Nghiên cu Th
ng cà các bin pháp thích ng - ng bng sông Cu Long.
2010.
7. Công ty Blak & Veatch. Báo cáo nghiên cu kh thi h thng thu li tng hp
8. ng và nnk (2008). Báo cáo tng hp Quy hoc sông
ng Nai, Cc Qun lý TNN Vit Nam .
2. Cơ sở lý thuyết
2.1 Các đặc trƣng biểu thị dòng chảy và lƣu vực sông
2.1.1 Đặc trƣng dòng chảy
a. Lƣu lƣợng nƣớc
c chy qua mt ct ca ra trong
m thi gian là 1 giây (m
3
ng là tích s ca vn tc trung bình dòng
chy nhân cho din tích mt ct ca dòng chy.
c ti mt thm bt k gng tc thi. Quá trình thay
i cc theo thi gian ti tuyn ca ra gng, ký
[7]
hiu là Q(t) ho th ca s i gic và thi gian là
c.
Hình 1.1: Đƣờng quá trình lƣu lƣợng của một trận lũ (Nguyễn Thanh Sơn, 2004)
ng bình quân trong mt khong thi gian T bt k là giá tr trung bình ca
c trong khong thi gian ng bình quân c tính theo công
thc tích phân hoc biu thc sau:
giá tr bình quân cng (m
3
/s);
n s thi gian tính toán (s);
Q
i
ng bình quân ti mi thn th i bt k (m
3
/s).
b. Tổng lƣợng dòng chảy
Tng dòng chy W (m
3
hay km
3
c chy qua mt ct ca ra trong
mt khong th thm t
1
n t
2
, T = t
2
- t
1
.
ng bình quân trong khong thi gian T.
[8]
c. Độ sâu dòng chảy
Gi s c chy qua mt ct ca ra trong mt khong thi gian
u trên toàn dic mt lc có chiu dày là Y -
g sâu dòng chy.
W tc (m
3
);
F dic (km
2
);
T khong thi gian tính toán (s);
Y lp dòng chy (mm).
d. Module dòng chảy
Module dòng chy là tr dic là 1 km
2
.
T các công thc trên, ta có dng các bii sau:
Q lng (m
3
/s);
F dic (km
2
).
e. Hệ số dòng chảy
H s dòng ch s gi sâu dòng chy Y (mm) (hay còn gi là lp dòng
chng X (mm) sinh ra trong thi gian T.
s không th nguyên, vì 0
H s n, tn tht dòng chy càng nh c li. Bi vn ánh
tình hình sn sinh dòng chc. Module dòng chy M phn ánh kh
[9]
phong phú ca nguc trong m sâu dòng chy Y càng ln
c càng nhi so sánh m di dào nguc, hai tr s M và Y
c s dng.
2.1.2 Lƣu vực sông
a. Diện tích lƣu vực (km
2
): là din tích hn mt v
ca sông. Din tích c gii hn bi ng phân c càng ln thì ngun
cung cc cho sông càng ln.
b. Chiều dài lƣu vực (km): là khong gm
gia cn thng cc và vuông góc vng dòng ch
nguc. Trong thc t ly chiu dài sông chính là chiu dài c.
c. Chiều rộng lƣu vực B (km): c xác nh theo công thc: B = F / L. Chiu
rng u vc sông không c nh mà thay i theo chiu dài sông. S i ca nó
nh ng n s tp c trong sông.
d. Độ cao bình quân lƣu vực H
bq
(m): nh u kin thu.
cao bình quân cc có ng rt ln ti các nhân t khí hc bit là
i vc rng ln.
h cao trình bình quân gia hai ng ng mc (m);
f
i
din tích gia hai ng ng mc (m
2
);
n s mnh din tích.
e. Độ dốc trung bình lƣu vực (J
tb
): ng rt quan trng ti quá trình tp
trung dòng chy, s tc càng dc thì
dòng chy tp trung càng n.
[10]
l
i
khong cách bình quân gia hai ng ng mc bng nhau;
chênh lch ging mc (trên b ng có
giá tr nhau i vi mng ng mc).
f. Mật độ lƣới sông D (km/km
2
): m i sông bng tng chiu dài ca tt c
các sông suc chia cho din tích ca nó.
Sông sui càng dày m i sông càng ln. Nhng vùng có nguc phong
phú ng có giá tr ln. Mt s phân cp m i sông:
Cp 1: D = 1,5 - 2,0 M sông, sui rt dày;
Cp 2: D = 1,0 - 1,5 M sông, sui dày;
Cp 3: D = 0,5 - 1,0 M sông, sui dày;
Cp 4: D < 0,5 M sông, su
2.2 Hệ thống thông tin địa lý (GIS)
2.2.1 Định nghĩa
Thut ng c s dng trong nhia lý, k thut
tin hc, qung và tài nguyên, khoa hc x lý v d li
c ng dng dn có rt nhi GIS.
Theo Burrough (1986), GIS là mt hp công c m và truy
vn tùy ý, bii và hin th d liu không gian t th gii thc cho nhng mc tiêu
c bit.
[11]
Theo Smith (1987), GIS là h th d liu mà các d liu gn lin vi v trí
không gian và qui trình hong ca nó nhng nhng yêu cu cng
d liu.
Theo Nguyn Kim Li và ctv (2009), GIS là mt h thng thông tin mà nó s dng
d li d liu ra liên quan v ma lý
không gian, nhm tr giúp vic thu nh; qun lý; x lý; phân tích và hin th
các thông tin không gian t th gii th gii quyt các v tng hp thông tin
cho các m tr vic ra quynh cho v quy
hoch; qun lý; s dt; tài nguyên thiên nhiên;
2.2.2 Lịch sử phát triển
i vào nh u ca thp k 70 và ngày càng phát trin
mnh m trên nn tng ca các tin b công nghi ha máy tính, phân
tích d liu không gian và qun tr d liu.
T nhtr l t s nhy vt v cht, tr
thành mt công c hu hiu trong công tác qun lý và tr giúp quynh. Phn mm
ng t GIS thành H t ng thành lp b và x lý d
lin cao cp), H chuyên gia, H trí tu nhân tng
c, 2001).
Ngày nay công ngh n mng t hp và liên kt mng
(Entrprise). Trong sut quá trình hình thành và phát trin, công ngh GIS luôn t hoàn
thin t thn cao, t n phc t phù hp vi các tin b mi nht
ca khoa hc và k thut.
2.2.3 Các thành phần của GIS