Kiến thức cơ bản về bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ( Nguyễn Đình Chiểu )_1 ppt

Kiến thức cơ bản về bài Văn tế nghĩa sĩ
Cần Giuộc ( Nguyễn Đình Chiểu )


Xem thêm : Tìm hiểu bài Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc

I.Giới thiệu chung
1.Hoàn cảnh sáng tác

- Viết trong buổi nhân dân tổ chức truy điệu các nông dân nghĩa sĩ đã hi
sinh trong trận tấn công đồn Cần Giuộc ngày 16 – 12 – 1861.

- Tác phẩm ra đời vào cuối 1861, đầu 1862. Đây là thời điểm cả nước,
đặc biệt là nhân dân miền Nam đang sôi sục đứng lên chống lại thực dân
Pháp. Ngày 16 – 12 – 1861 xảy ra một trận đánh đồn Cần Giuộc, nhiều
nghĩa sĩ nông dân đã tập kích, phá đồn, tiêu diệt được nhiều giặc Pháp
và tay sai, trong trận này, nghĩa binh chết gần 20 người. Cảm kích trước
lòng dũng cảm của nghĩa sĩ, tuần phủ Gia Định giao cho cụ Đồ Chiểu
viết bài văn tế đọc tại buổi lễ truy điệu các nghĩa sĩ.

Bài văn tế đã khích lệ tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc và ý chí
chiến đấu và bảo vệ tổ quốc…

2. Thể loại: Văn tế.

3 .Bố cục: 4 đoạn

a. Lung khởi ( câu 1-2): Khái quát bối cảnh bão táp của thời đại và
khẳng định ý nghĩa cái chết bất tử của người nông dân-nghĩa sĩ.
b. Thích thực ( từ câu 3 – 15 ): Tái hiện chân thực hình ảnh người nông
dân – nghĩa sĩ, từ cuộc đời lao động vất vả, tủi cực đến giây phút vươn

mình trở thành dũng sĩ đánh giặc và lập chiến công.
c. Ai vãn ( 16 – 28 ): Bày tỏ lòng tiếc thương, sự cảm phục của tác giả
và nhân dân đối với người nghĩa sĩ
d. Kết ( 2 câu cuối ): Ca ngợi linh hồn bất tử của các nghĩa sĩ.

II. Nội dung

1.Phần 1: Lung khởi

- Mở đầu: “Hỡi ôi!” Tiếng than lay động lòng người.

- Nt: đối: Súng giặc đất rền – Lòng dân trời tỏ .Âm vang của tiếng súng
gợi lên cơn tao loạn của đất nước một thời, làm nổi bật lên một vấn đề
trung tâm của thời đại: sự đối lập giữa súng giặc và lòng dân, súng giặc
thì rền vang mặt đất, lòng dân thì rực sáng cả bầu trời.

 Phác hoạ lại một thời đại đau thương nhưng anh hùng. Thực dân Pháp
xâm lược, hung bạo với vũ khí tối tân, ta chống lại giặc chỉ có tấm lòng,
chiến đấu vì chính nghĩa.

“Mười năm công…tiếng vang như mõ” ý thức rõ con đường đánh Tây
là hoàn toàn đúng, vì nhân nghĩa, là hành động cao cả đáng biểu dương.

Rõ ràng người nghĩa binh - nông dân đã xác định một quan niệm sống
chết cao đẹp: “chết vinh hơn sống nhục”. NĐC đã thể hiện rõ một thời
đại hỗn tạp, một cuộc chiến đấu khỗ nhục nhưng vĩ đại. Hai tư cách xuất
hiện trong một đoạn văn nói lên sự chuyển biến của nông dân khi giặc
tới, sự chuyển biến này như “thánh gióng”, rất nhanh, dứt khoát.

 Tình yêu thương đối với người nông dân và cảm xúc to lớn của

Nguyễn Đình Chiểu.


2.Phần 2 ( thích thực )

•Cuộc đời:

- “Cui cút làm ăn” làm ăn một cách âm thầm, lặng lẽ tội nghiệp
- “Toan lo nghèo khó” Quanh năm lo làm ăn vất vả mà quanh năm vẫn
cứ đói rách
- Họ biết: ruộng trâu, làng bộ, cày cấy, cuốc, bừa
- Không hề biết: cung ngựa, trường nhung, tập khiêng, tập súng, tập
mác, tập cờ, …Họ là những người nông dân 100%, mà là nông dân Nam
Bộ giữa thể kỉ XIX - nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu.

=> Với những từ ngữ gợi tả, biệt pháp liệt kê, tác giả cho thấy cuộc đời
của nghĩa sĩ là những người nông dân nghèo khổ, lam lũ, chất phác, cần
cù, gắn bó với làng quê thanh bình, chưa hề biết đến chiến trận binh đao.

Vì là nông dân thuần tuý, nên họ chỉ quen những gì và chưa hề biết đến
những gì?

NĐC nói lên những điều rất bình thường của người nông dân, nhưng nó
là bước đệm cho lời khen của tác giả, họ không biết gì đến giặc mà phải
đánh giặc, họ làm những điều không thuộc về họ. Họ có lòng yêu nước
sâu sắc.


•Khi giặc Pháp đánh chiếm quê hương, họ trở thành người nghĩa sĩ
anh dũng đánh Tây.

-Ban đầu: Họ sợ sệt, lo lắng, căng thẳng và cảm thấy thất vọng khi bị bỏ
rơi “ tiếng phong hạc…mưa”

-Căm ghét: “Mùi tinh chiên…như nhà nông ghét cỏ” kiểu căm ghét rất
nông dân, tự nhiên, cụ thể.


- Căm thù cao độ: “…muốn tới ăn gan,…muốn ra cắn cổ” 3 đt mạnh +
1 danh từ: Sự căm thù lên đến tột đỉnh, muốn hành động một cách dứt
khoát.

-Nhận thức: “ Một mối xa thư…há để ai chém rắn đuổi hươu; hai vầng
nhật nguyệt…đâu dung lũ treo dê bán chó” vạch trần bộ mặt của Pháp
xâm lược VN mà bảo là khai hoá => nhận thức, ý thức trách nhiệm đối
với sự nghiệp cứu nước.

Càng căm thù, người nghĩa binh nông dân càng đau đớn, xót xa khi nhìn
thấy cảnh tổ quốc giang sơn hùng vĩ bị kẻ thù đoạt mất chgủ quyền, và
họ quyêt không dung tha cho bọn chúng.