Bài thuyết trình: Tìm hiểu về quá trình trích ly ĐH Công nghiệp thực phẩm

LOGO
BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TP.HCM
KHOA CÔNG NGHỆ THỰC THỰC PHẨM
CÔNG NGHỆ CHẾ BIẾN THỰC PHẨM
TÌM HIỂU VỀ QUÁ TRÌNH TRÍCH LY
GVHD: PHAN VĨNH HƯNG
SVTH: NHÓM 16 – THỨ 7 – TIẾT 7,8
LOGO
DANH SÁCH NHÓM
1. Phạm Thị Quỳnh : 2005110424
2. Đào Thị Thu Uyên: 2005110651
3. Huỳnh Lê Kim Tùng: 2005110555
LOGO
NỘI DUNG
Cơ sở khoa học
1
Mục đích công nghệ
2
Các biến đổi của nguyên liệu
3
Các yếu tố ảnh hưởng
4
5
Phương pháp và thiết bị
LOGO
Cơ sở khoa học

Trích ly là quá trình hòa tan chọn lọc một hay nhiều cấu tử trong mẫu nguyên
liệu bằng cách cho nguyên liệu tiếp xúc với dung môi.


Động lực của quá trình trích ly là sự chênh lệch nồng độ của cấu tử ở trong nguyên
liệu và ở trong dung môi.

Mẫu nguyên liệu ở dạng pha rắn gọi là trích ly rắn – lỏng, ở dạng pha lỏng gọi là trích
ly lỏng – lỏng.
LOGO
Dung môi
Các tiêu chí để chọn dung môi:

Dung môi có khả năng hòa tan chọn lọc.

Dung môi phải trơ với các cấu tử có trong dịch trích.

Dung môi không gây hiện tượng ăn mòn thiết bị, khó cháy và không độc với
người sử dụng.

Dung môi có giá thành thấp, dễ tìm.
LOGO
Dung môi
Những dung môi phổ biến hiện nay trong công nghiệp thực phẩm:
Nước
Dung môi hữu cơ
CO
2
ở trạng thái siêu tới hạn
LOGO
Dung môi
Nước
Được sử dụng để trích ly saccharose trong công nghệ sản xuất đường từ củ cải đường, trích ly
các chất chiết từ trà và cà phê trong công nghệ sản xuất trà và cà phê hòa tan, trích ly các chất

chiết từ thảo mộc trong công nghệ sản xuất thức uống không cồn…
LOGO
Dung môi
Dung môi hữu cơ
•
Được sử dụng để trích ly chất béo từ thực vật trong công nghệ sản xuất dầu béo, gan cá, trích
ly chất mùi và chất màu.
•
Thường dùng: hexane, heptane, cyclohexane, carbon disulphide, acetone, ethylether, ethanol.
•
Các dung môi này có nhược điểm là dễ gây cháy
LOGO
Dung môi
•
Trích ly caffeine từ trà và cà phê, trích ly chất đắng (-acid), trích ly các cấu tử hương, các
chất có hoạt tính sinh học từ thảo mộc.

CO
2
ở trạng thái siêu tới hạn
LOGO
Trích ly lỏng – lỏng
LOGO
Trích ly rắn – lỏng
LOGO
MỤC ĐÍCH CÔNG NGHỆ
Khai thác
Hoàn
thiện
Chiết rút các cấu tử cần thu nhận có

trong nguyên liệu ban đầu, làm tăng
nồng độ của chúng trong SPCC
Cải thiện một vài chỉ tiêu chất
lượng của sản phẩm
LOGO
Các biến đổi của nguyên liệu
Vật lý
Hóa lý
Hóa học
Hóa sinh và Sinh học
LOGO
Hóa lý
•
Là nhóm biến đổi quan trọng nhất trong quá trình trích ly.
•
Là sự hòa tan các cấu tử từ nguyên liệu (pha rắn) vào dung môi (pha lỏng)
•
Tùy theo tính chọn lọc của dung môi mà thành phần và hàm lượng các cấu tử hòa tan thu được trong
dịch trích sẽ thay đổi.
•
Thông thường, cùng với các cấu tử cần thu nhận, dịch trích còn chứa các cấu tử hòa tan khác.
•
Có thể xảy ra những biến đổi về pha khác nhau như sự bay hơi, sự kết tủa.
LOGO
Vật lý
•
Sự khuếch tán là biến đổi vật lý quan trọng trong quá trình trích ly.

Chất tan: dịch chuyển từ tâm bề mặt nguyên liệu dung môi.


Dung môi: khuếch tán từ bên ngoài vào bên trong cấu trúc các mao dẫn của nguyên liệu.
•
Khuếch tán giúp cho quá trình trích ly xảy ra nhanh và triệt để hơn.
•
Động lực của sự khuếch tán là do chênh lệch nồng độ.
LOGO
Hóa học
o
Có thể xảy ra các phản ứng hóa học giữa các cấu tử trong nguyên liệu.
o
Tốc độ của phản ứng sẽ gia tăng khi chúng thực hiện quá trình trích ly ở nhiệt độ
cao.
VD: Trong quá trình trích ly triglyceride từ đậu nành, nếu sử dụng nhiệt độ cao dễ
làm cho cất béo bị oxy hóa.
LOGO
Hóa sinh và Sinh học

Các Enzyme trong nguyên liệu sẽ xúc tác phản ứng chuyển hóa những cơ chất có
nguồn gốc từ nguyên liệu.

Hệ vi sinh vật trong nguyên liệu sẽ phát triển.

Nếu thực hiện quá trình trích ly ở nhiệt độ cao thì các biến đổi hóa sinh và sinh
học xảy ra không đáng kể.
LOGO
1
1
•
Cho dung môi tiếp xúc với vật liệu bằng cách tưới dung môi lên vật liệu hoặc
ngâm vật liệu vào dung môi

•
Cho dung môi tiếp xúc với vật liệu bằng cách tưới dung môi lên vật liệu hoặc
ngâm vật liệu vào dung môi
2
2
•
Sau quá trình trích ly tách dung dịch trích ly ra khỏi hỗn hợp.
•
Sau quá trình trích ly tách dung dịch trích ly ra khỏi hỗn hợp.
3
3
•
Tách dung môi ra khỏi dịch trích ly.
•
Tách dung môi ra khỏi dịch trích ly.
Công đoạn trích ly
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
Yếu tố
Yếu tố
Kích thước của nguyên liệu
Tỷ lệ khối lượng giữa nguyên liệu và dung môi
Nhiệt độ trích ly
Thời gian trích ly
Tốc độ của dòng dung môi chảy qua lớp nguyên liệu
trong TB trích ly
Áp suất
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
Kích thước của nguyên liệu

•
Kích thước nguyên liệu càng nhỏ thì việc trích ly các cấu tử từ nguyên liệu vào dung
môi sẽ trở nên dễ dàng hơn.
•
Tuy nhiên kích thước quá nhỏ thì chi phí cho quá trình nghiền nguyên liệu sẽ gia
tăng, việc phân riêng pha lỏng và pha rắn sẽ trở nên khó khăn hơn.
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
Tỷ lệ khối lượng giữa nguyên liệu và dung môi
•
Cùng một lượng nguyên liệu, nếu lương dung môi tăng thì hiệu suất trích ly sẽ tăng
theo.
•
Tuy nhiên, nếu lượng dung môi quá lớn thì sẽ làm loãng dịch trích.
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
•
Tăng nhiệt độ, sự hòa tan và khuếch tán của các cấu tử từ nguyên liệu vào dung môi
sẽ được tăng cường.
•
Tuy nhiên, tăng nhiệt độ có thể xảy ra một số phản ứng hóa học không mong muốn
trong dịch trích và sự tổn thất các cấu tử hương sẽ gia tăng.
Nhiệt độ trích ly
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
•
Tăng thời gian trích ly thì hiệu suất thu hồi chất chiết sẽ gia tăng.
•
Tuy nhiên, nếu thời gian quá dài thì hiệu suất thu hồi chất chiết không tăng thêm
đáng kể.

Thời gian trích ly
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
•
Nếu dòng dung môi được bơm với tốc độ cao thì tốc độ trích ly các cấu tử từ
nguyên liệu sẽ gia tăng.
•
Tùy thuộc vào dòng thiết bị, kích thước của lớp nguyên liệu mà chọn tốc độ dòng
dung môi cho thích hợp.
Tốc độ của dòng dung môi chảy qua lớp nguyên liệu trong TB trích
ly
LOGO
Các yếu tố ảnh hưởng
Áp suất
Trong phương pháp trích ly bằng lưu chất siêu tới hạn, áp suất và nhiệt độ là hai yếu tố
ảnh hưởng quyết định đến hiệu suất thu hồi chất chiết.
•
Tăng áp suất và nhiệt độ thì quá trình trích ly diễn ra càng nhanh và hiệu suất trích ly
sẽ tăng theo.