Tìm hiểu thị trường chứng khoán, thực trạng và giải pháp cho thị trường chứng khoán ở Việt Nam -3 pps

15

đó, Nhà nước cũng cho phép cả các công ty chứng khoán độc lập hình thành từ các
công ty tài chính, các tổng công ty lớn.
ở Việt Nam các công ty chứng khoán được phép thực hiện tất cả các hình thức như :
bảo l•nh phát hành chứng khoán, môi giới chứng khoán, tư doanh chứng khoán, tư
vấn chứng khoán và quản lý quỹ đầu tư. Riêng hình thức quản lý quỹ đầu tư, yêu
cầu phải hoạt động tách rời dưới hình thức một công ty độc lập nhằm bảo vệ lợi ích
của những cổ đông của quỹ.
Ngoài ra hiện nay, Nhà nước còn cho phép hai loại doanh nghiệp tham gia kinh
doanh chứng khoán là công ty cổ phần và doanh nghiệp liên doanh.
Trên thế giới có hai loại quỹ đầu tư chứng khoán chủ yếu là quỹ đóng, vaf quỹ mở.
Trong thời gian đầu Việt Nam dự kiến áp dụng hình thức quỹ đầu tư chứng khoán
dạng quỹ đóng (quỹ không mua lại cổ phần của cổ đông muốn rút vốn) để đảm bảo
an toàn trong điều kiện khả năng thanh toán của thị trường còn thấp.
6. Về sự tham gia của bên nước ngoài.
Việt Nam cho phép bên nước ngoài được sở hữu một tỷ lệ phần trăm nhất định và
cho phép công ty chứng khoán nước ngoài được liên doanh với công ty chứng
khoán trong nước theo một tỷ lệ liên doanh nhất định.
II. Một số hạn chế của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.
Thị trường chứng khoán Việt Nam mới ra đời cho nên không tránh khỏi có những
hạn chế. Thị trường chứng khoán có tầm quan trọng vốn có của nó cho nền thị
trường chứng khoán Việt Nam sẽ được quan tâm một cách đáng kể để phát triển
một cách hoàn thiện.

16

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang có ít chứng khoán được giao dịch cả về số
lượng và giá trị. Hiện có năm cổ phiếu của SAM, REE, TMS, HAP và LAFOOCO
và trái phiếu của Ngân hàng đầu tư phát triển cùng với trái phiếu chính phủ đang

được giao dịch. Việc có ít loại chứng khoán được giao dịch là do có ít doanh nghiệp
có đủ điều kiện để niêm yết trên thị trường chứng khoán làm cho trên thị trường
luôn xuất hiện tình trạng cầu lớn hơn cung, giá cả vượt quá giá trị thực của chứng
khoán. Hơn nữa, các lý do còn là các doanh nghiệp không có nhu cầu vốn để mở
rộng sản xuất kinh doanh hay nếu phát hành cổ phiếu mới thì tỉ lệ nắm giữ cổ phiếu
sẽ giảm và giảm vị trí trong Hội đồng quản trị hay do việc định giá gặp phải khó
khăn vì do tổ định giá của Bộ tài chính tiến hành hay do Ban l•nh đạo thích vay
ngân hàng hơn. Đó còn là do quá trình cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước
chậm hay chưa cổ phần hoá các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Hiện nay các công ty chứng khoán đang bị thua lỗ vì có quá ít chứng khoán giao
dịch cả về số lượng và giá trị. Đó là vì khuôn khổ pháp lý chưa được nới rộng để
các nhà đầu tư nước ngoài có thể tham gia mua bán chứng khoán. Thông tư của Uỷ
ban chứng khoán Nhà nước từ 29/11/2000 qui định phí dịch vụ môi giới mua, bán
chứng khoán nhỏ hơn hoặc bằng 0,5% giá trị giáo dịch cổ phiếu làm cho việc hoạt
động của các công ty chứng khoán càng khó khăn hơn do phí giảm đi trong khi có ít
chứng khoán được giao dịch trên thị trường. L•i suất của trái phiếu chính phủ chưa
hấp dẫn so với l•i suất tiền gửi tiết kiệm là nguyên nhân làm cho trái phiếu ít được
giao dịch (l•i suất của trái phiếu chính phủ là 6,5%/năm của đợt phát hành thứ nhất
và 6,6%/năm của đợt phát hành thứ hai).

17

Thị trường chứng khoán phi chính thức là nơi giao dịch các chứng khoán của các
công ty cổ phần vưà và nhỏ không đủ điều kiện niêm yết trên thị trường chứng thức.
Thị trường chứng khoán phi chính thức sẽ tạo điều kiện để phát triển thị trường
chứng khoán chính thức. Thế nhưng ở Việt Nam vẫn chưa có thị trường chứng
khoán phi chính thức để các công ty vừa và nhỏ tham gia.
ở Việt Nam do thị trường chứng khoán nước ta ra đời cho nên còn thiếu nhiều đội
ngũ có kiến thức sâu về thị trường chứng khoán để công tác tốt trong việc quản lý
Nhà nước, trong công tác kinh doanh chứng khoán, tư vấn kinh doanh chứng khoán

và sẵn sàng chấp nhận rủi ro tham gia thị trường.
Để thị trường chứng khoán hoạt động lành mạnh lâu dài thì cần thiết phải có các qui
định pháp luật đúng đắn về lĩnh vực chứng khoán. Nhưng ở Việt Nam, hệ thống
pháp luật về thị trườngchứng khoán chưa được hoàn thiện vì chưa có sự góp ý của
các công ty phát hành và các công ty chứng khoán để ban hành ra hành lang pháp lý
trên lĩnh vực chứng khoán.
Với các hạn chế chủ yếu trên, trong những năm tới, thị trường chứng khoán Việt
Nam cần được thay đổi để trở thành một thị trường chứng khoán lớn và sôi động.

Chương III. Giải pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.

I. Định hướng phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Nhà nước giữ vai trò quyết định trong việc xây dựng, quản lý, khuyến khích và tạo
điều kiện cho thị trường phát triển theo đúng đường lối và định hướng của Đảng và
chính phủ.

18

Uỷ ban chứng khoán Nhà nước là cơ quan nhà nước quản lý thống nhất, nhằm tạo
điều kiện cho thị trường hoạt động thông suốt, hiệu quả và an toàn.
Việt Nam sẽ xây dựng một thị trường chứng khoán có tổ chức, hoạt động công
bằng, hiệu quả an toàn, bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư, phù hợp với điều kiện và hoàn
cảnh cụ thể của đất nước, từng bước hội nhập với thị trường chứng khoán của các
nước trong khu vực và thế giới.
Việt Nam sẽ xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán từ qui mô nhỏ đến qui
mô lớn, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện phù hợp với điều kiện và tình hình cụ thể
của đất nước.
II. Một số giải pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam.
Thị trường chứng khoán là phong vũ biểu của nền kinh tế, các mối quan hệ về huy
động và luân chuyển vốn trên thị trường chứng khoán được hình thành và biến đổi

trên cơ sở phản ánh của các điều kiện kinh tế vĩ mô. Chính vì vậy, các chính sách
nhằm đảm bảo tính vững chắc và ổn định của nền kinh tế có tầm quan trọng rất lớn
đối với sự phát triển của thị trường chứng khoán.
Sự ổn định kinh tế vĩ mô và sự nhất quán trong chiến lược phát triển, vai trò của hệ
thống quản lý có tính chất quyết định đối với sự thành bại của một thị trường. Vì
vậy, chúng ta cần sớm xem xét các văn bản pháp quy hiện hành để điều chỉnh một
cách đồng bộ, phù hợp các mâu thuẫn trong các văn bản pháp qui đó. Điều thực sự
cần thiết khi soạn ra các văn bản pháp qui là các cơ quan quản lý nên tham khảo ý
kiến của các công ty phát hành, các công ty chứng khoán hay của các chuyên gia
trên lĩnh vực chứng khoán.

19

Sự phát triển thị trường chứng khoán và chương trình cổ phần hoá có mối quan hệ
mật thiết với nhau. Do đó, cần đẩy nhanh tốc độ cổ phần hoá để lựa chọn một số
doanh nghiệp có thể phát hành cổ phiếu và trái phiếu. Để đẩy nhanh tốc độ cổ phần
hoá thì chúng ta cần phải có các văn bản pháp lý đủ mạnh để làm căn cứ buộc các
doanh nghiệp phải cổ phần hoá. Ngoài ra, Nhà nước còn phải tạo ra môi trường kinh
doanh thuận lợi, “bình đẳng”, có hcính sách ưu đ•i thuế cho các công ty cổ phần để
các công ty này có thể phát triển được. Hơn nữa, Nhà nước phỉa có thêm các giải
pháp như giúp đỡ người lao động vay vốn để mua cổ phần, xoá bỏ qui định hạn chế
mua cổ phần, tăng cường kiểm tra tiến độ cổ phần hoá và tăng cường tuyên truyền
ưu điểm của cổ phần hoá. Chúng ta không chỉ cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà
nước mà còn nên xúc tiến việc cổ phần hoá các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài.
Thị trường tiền tệ và thị trường chứng khoán đều là các thị trường được sử dụng để
thực hiện việc huy động và luân chuyển các nguồn vốn, hai thị trường này mang
tính chất cạnh tranh và bổ sung lẫn nhau. Chính vì vậy, muốn xây dựng thị trường
chứng khoán lớn mạnh thì phải có các chính sách tác động đến thị trường tiền tệ và
tận dụng các cơ sở sẵn có của thị trường tiền tệ để phát triển thị trường chứng khoán

theo một số hướng điều chỉnh linh hoạt l•i suất huy động và cho vay trên thị trường
tiền tệ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn thông qua những công cụ
chứng khoán, khuyến khích các tổ chức hoạt động trên thị trường tiền tệ, tham gia
vào thị trường chứng khoán trên cơ sở có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước và việc
phân định rõ chức năng và phạm vi hoạt động.

20

Bất kỳ một thị trường nào muốn hoạt động được thì cần phải có cung và cầu đối với
hàng hoá trên thị trường. Do đó trong thời kỳ đầu mới ra đời thị trường chứng
khoán, chúng ta cần tập trung đẩy mạnh các nguồn cung về chứng khoán theo
hướng khuyến khích các doanh nghiệp có đủ điều kiện phát hành chứng khoán ra
công chúng (cả về phát hành lần đầu và phát hành thêm cổ phiếu mới). Chúng ta
cần thực hiện các biện pháp hỗ trợ, ưu đ•i, cho các doanh nghiệp huy động vốn
thông qua phát hành chứng khoán. Để đẩy mạnh cầu chứng khoán, chúng ta cần
khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia mua chứng khoán trên cơ sở các biện
pháp phát triển kinh tế nhanh, bền vững, kiểm soát lạm phát, nâng cao đời sống
nhân dân nhằm tăng trưởng mức tiết kiệm trong dân cư. Thực hiện chính sách dần
dần mở cửa thị trường một cách thích hợp để khuyến khích đầu tư nước ngoài, việc
phát triển hệ thống trung gian tài chính hoạt động trên thị trường chứng khoán, hệ
thống giám sát có hiệu quả, tăng cường phổ biến, phổ cập kiến thức về thị trường
chứng khoán. Thêm vào đó, cần phải xúc tiến nhanh việc thành lập thị trường phi
chính thức và thị trường chứng khoán tại Hà nội hay các trái phiếu cần có l•i suất
hẫp dẫn hơn l•i suất tiền gửi tiết kiệm.
Các cơ quan chức năng Nhà nước phải quản lý chặt chẽ các tiêu chuẩn phát hành,
đảm bảo chứng khoán phát hành phải là chứng khoán có chất lượng, ban hành chế
độ kế toán, kiểm toán thống nhất để nâng cao chất lượng của các thông tin về thị
trường chứng khoán trên thị trường, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có thể hiểu
được các thông tin đó và ra quyết định đầu tư chính xác. Thực hiện chế độ công bố
thông tin bắt buộc, xử lý nghiêm minh các vi phạm trong phát hành và giao dịch

chứng khoán.

21

Nhà nước cần có chính sách tạo nguồn nhân lực cho thị trường chứng khoán qua
việc mở cáclớp đào tạo tại các trường, trên truyền hình, đài, báo về các kiến thức từ
cơ bản đến chuyên sâu về chứng khoán và thị trường chứng khoán. Trong hoạt động
đó, chúng ta có thể lựa chọn những người có tài thực sự để tạo điều kiện phát triển
thị trường chứng khoán.
Kết luận
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chập chững bước đi những bước đầu tiên.
Với vai trò, tầm quan trọng vốn có của nó đối với nền kinh tế đất nước, thị trường
chứng khoán Việt Nam sẽ góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam tiến đến các tầm cao
mới. Cho dù hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam còn nhiều khuyết tật,
chúng ta vẫn hy vọng vào sự l•nh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước sẽ giúp
thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển hiệu quả. Thị trường chứng khoán Việt
Nam phát triển sẽ góp phần đảm bảo nền kinh tế Việt Nam phát triển theo định
hướng x• hội chủ nghĩa.
Tài liệu tham khảo
1. Tập bài giảng về thị trường chứng khoán của Trường Đại học KTQD.
2. Tập tài liệu về chứng khoán và thị trường chứng khoán của Trung tâm nghiên
cứu và bồi dưỡng nghiệp vụ chứng khoán.
3. Tạp chí Tài chính.
4. Tạp chí Kinh tế Sài Gòn.
5. Tạp chí Đầu tư chứng khoán.