Luận văn : So sánh đặc tính nông học, phẩm chất 20 giống/dòng lúa A1 tại trung tâm nghiên cứu và sản xuất giống Bình Đức - An Giang vụ Đông Xuân 2005 - 2006 part 4 pot

20



Cấp Mức ñộ
0 Không thấy vết bệnh
1 Các vết bệnh màu nâu hình kim châm ở giữa, chưa xuất hiện vùng sinh
bào tử
2 Vết bệnh nhỏ tròn hoặc hơi dài, ñường kính 1mm – 2mm, có viền nâu
rõ rệt, hầu hết các lá dưới ñều có vết bệnh
3 Dạng hình vết bệnh như ở cấp 2 nhưng vết bệnh ñáng kể ở các lá trên
4 Vết bệnh ñiển hình cho các giống, dài 3 mm hoặc hơn, diện tích vết
bệnh trên lá dưới 2% diện tích lá
5 Vết bệnh ñiển hình chiếm 4% – 10 % diện tích lá
6 Vết bệnh ñiển hình chiếm 11% – 25 % diện tích lá
7 Vết bệnh ñiển hình chiếm 26 % - 50% diện tích lá
8 Vết bệnh ñiển hình chiếm 51% - 75% diện tích lá
9 Hơn 75% diện tích lá bị bệnh

3.2.3.2. ðặc tính nông học
* Số chồi
ðược ghi nhận 10 ngày một lần và ghi nhận lần ñầu lúc 20 ngày sau khi cấy.
ðếm số chồi tại 3 ñiểm trên mỗi lô, mỗi ñiểm 4 bụi và chỉ công nhận một chồi khi
có ba lá hoàn toàn. Số chồi mỗi bụi ñược tính theo công thức sau:



* Chiều dài bông
Chọn ngẫu nhiên 10 bông, ño khoảng cách từ cổ bông ñến chóp bông, lấy
trung bình. ðơn vị tính là cm. Ghi nhận vào lúc thu hoạch.

Tổng số chồi 12 bụi
Số chồi/bụi =
12
Tổng chiều dài 10 bông
Chiều dài bông =
10
21


* Góc lá cờ
Góc lá cờ là góc hợp bởi trục gân chính của lá cờ và trục bông lúa, ñược ghi
nhận ở hai giai ñoạn: lúc lúa trổ và hạt ñầu bông chín. ðánh giá cấp theo tiêu chuẩn
sau:
Cấp Góc lá cờ
1 Thẳng
3 Nửa thẳng
5 Ngang
7 Gục xuống

* ðộ dài giai ñoạn trổ
Ghi nhận vào giai ñoạn trổ. Tính số ngày từ bắt ñầu trổ (10% số cây trổ) ñến
kết thúc trổ (80% số cây trổ) và ñánh giá cấp theo các tiêu chuẩn sau:

Cấp Mức ñộ Số ngày
1 Tập trung Không quá 3 ngày
5 Trung bình 4 -7 ngày
9 Dài Hơn 7 ngày

* Chiều cao cây
ðo lần ñầu vào lúc 20 ngày sau khi cấy, sau ñó ño ñịnh kỳ 10 ngày một lần.
Ở mỗi lô chọn ngẫu nhiên 3 ñiểm, mỗi ñiểm chọn 4 bụi (không chọn hàng bìa) và
chỉ ño cố ñịnh một bụi, ño từ mặt ñất ñến chóp lá, khi lúa trổ hoàn toàn thì ño ñến
chóp bông. Chiều cao cây ñược tính theo công thức sau:







Tổng chiều cao 3 bụi
Chiều cao cây =
3
22


* ðộ thoát cổ bông
Ghi nhận vào giai ñoạn chín sữa ñến chín hoàn toàn. Quan sát khả năng trổ
thoát cổ bông của quần thể. ðánh giá cấp theo các mức ñộ dưới ñây:

Cấp Mức ñộ
1 Thoát tốt
3 Thoát trung bình
5 Vừa ñúng cổ bông
7 Thoát một phần
9 Không thoát ñược

* ðộ cứng cây
Ghi nhận ở giai ñoạn vào chắc ñến chín. Quan sát tư thế ñứng của cây trước
khi thu hoạch và ñánh giá cấp như sau.

Cấp Mức ñộ Tình trạng cây
1 Cứng Cây không bị nghiêng ñổ
3 Cứng vừa Hầu hết cây nghiêng nhẹ
5 Trung bình Hầu hết cây bị nghiêng
7 Yếu Hầu hết cây bị ñổ rạp
9 Rất yếu Tất cả cây bị ñổ rạp

* Thời gian sinh trưởng
Thời gian sinh trưởng = ngày thu hoạch – ngày nẩy mầm.






23


* ðộ tàn lá
Ghi nhận vào giai ñoạn lúa chín, quan sát sự chuyển màu của lá và ñánh giá
theo các cấp dưới ñây.

Cấp Mức ñộ Sự biến ñổi của lá
1 Muộn và chậm Lá giữ màu xanh tự nhiên
5 Trung bình Các lá trên biến vàng
9 Sớm và nhanh Tất cả các lá biến vàng hoặc chết

* ðộ rụng hạt
ðánh giá vào giai ñoạn chín. Một tay giữ chặt cổ bông, tay kia vuốt dọc bông,
ñánh giá ñộ rụng hạt dựa vào phần trăm hạt rụng theo tiêu chuẩn sau:

Cấp Mức ñộ
1 Khó rụng (dưới 10% số hạt rụng)
5 Trung bình (10% - 50% số hạt rụng)
9 Dễ rụng (trên 50% số hạt rụng)

3.2.3.3. Năng suất thực tế và các thành phần năng suất
* Năng suất thực tế (tấn/ha)
Gặt lúa ở toàn lô (bỏ 4 hàng bìa) sau ñó ñập ra hạt phơi khô, làm sạch và cân
trọng lượng, ño ẩm ñộ rồi qui về ẩm ñộ 14% theo công thức :


(1)


Trong ñó:
W
14%
: trọng lượng mẫu ở ẩm ñộ chuẩn 14% (kg)
W : trọng lượng mẫu lúa cân (kg)
H
o
: ẩm ñộ mẫu lúa lúc cân (%)

W(100 – H
o

)

W
14%
=

86

24



W
14%


Năng suất thực tế =

Diện tích thu hoạch

* Các thành phần năng suất
Gặt 3 ñiểm, mỗi ñiểm 4 bụi, sau ñó tiến hành các bước:
+ ðếm tổng số bông 12 bụi, kí hiệu: P
+ Tách hạt chắc, lép của bông
+ ðếm tổng số hạt lép 12 bụi, kí hiệu: U
+ Cân hạt chắc của 12 bụi, ño ẩm ñộ H
0
qui về trọng lượng ở ẩm ñộ 14% theo
công thức (1), kí hiệu là W.
+ ðếm 1000 hạt chắc và ñem cân trọng lượng, ño ñộ ẩm, qui về trọng lượng ở

ẩm ñộ 14% theo công thức (1), kí hiệu: w (g).
Các thành phần năng suất ñược tính theo công thức sau :












 Trọng lượng 1000 hạt = w

3.2.3.4. Phẩm chất gạo
Mỗi giống ñược phân tích 3 mẫu lấy ở 3 lần lặp lại của giống, trọng lượng
mẫu 150g lúa. Sau khi xay lức, cân trọng lượng gạo lức, sau ñó chà trắng, cân trọng
lượng gạo trắng. Lấy mẫu gạo trắng tách gạo nguyên và gạo gãy, cân trọng lượng
gạo nguyên.




P P
Số bông/m
2
=

12(0,15 x 0,15)

=

0,27

1000 W
Hạt chắc/bông =

w

x

P
(1000/w)W

Phần trăm hạt chắc =

(1000W)/w +U

x

100
25


* Tỉ lệ gạo lức ñược tính theo công thức sau:

ðánh giá tỷ lệ gạo lức của giống theo các tiêu chuẩn sau:

Phân loại Tỷ lệ gạo lức (%)
Tốt (loại 1) >79
Trung bình (loại 2) 75 – 79
Kém (loại 3) <75
Giá trị ñề xuất: > 75%
* Tỉ lệ gạo trắng ñược tính theo công thức sau:

khối lượng gạo trắng
Tỉ lệ gạo trắng =
150
x 100

ðánh giá chất lượng thóc theo tỷ lệ gạo trắng dựa vào các tiêu chuẩn:

Phân loại Tỷ lệ gạo trắng (%)
Rất tốt ≥70,1
Tốt 65,1 - 70
Trung bình 60,1 – 65
Kém ≤60
Giá trị ñề xuất: 65,1%

* Tỉ lệ gạo nguyên ñược tính theo công thức sau:

khối lượng gạo nguyên
Tỉ lệ gạo nguyên =

150
x 100

khối lượng gạo lức
Tỉ lệ gạo lức =
150
x 100

26


ðánh giá tỷ lệ gạo nguyên dựa vào các tiêu chuẩn:

Phân loại Tỉ lệ gạo nguyên (%)
Rất tốt ≥57
Tốt (loại 1) 48 – 56,9
Trung bình (loại 2) 39 – 47,9
Kém (loại 3) 30 – 38,9
Giá trị ñề xuất: > 48%
* Cân 25 gram gạo nguyên, tách và cân hạt bạc bụng.
Tỉ lệ gạo bạc bụng ñược tính theo công thức sau:

khối lượng gạo bạc bụng
Tỉ lệ gạo bạc bụng =
25
x 100

ðánh giá chất lượng thóc theo tỷ lệ bạc bụng vào tiêu chuẩn sau:

Phân loại Tỉ lệ bạc bụng (%)

Rất tốt ≤ 2
Tốt (loại 1) 2,1 - 5
Trung bình (loại 2) 5,1 - 10
Kém (loại 3) 10,1 - 15
Giá trị ñề xuất: tốt ñến rất tốt (<5%)
* Kích thước hạt (chiều dài gạo xay): sau khi ñã xay lúa ra gạo trắng, ño chiều dài,
rộng 20 hạt gạo nguyên, lặp lại 3 lần và lấy trung bình, ñánh giá cấp như sau:

Phân loại Chiều dài (mm)
Hạt rất dài > 7
Hạt dài 6 – 7
Hạt ngắn < 6



27


* Dạng hạt
Tính tỷ lệ dài/rộng, lấy trung bình và ñánh giá loại theo tiêu chuẩn sau:

Phân loại D/R (mm)
Hạt thon dài >3
Hạt trung bình 2 – 3
Hạt bầu < 2

3.3. Xử lý thống kê
Các số liệu thu thập ñược tính toán bằng Excel và phân tích thống kê bằng
phần mềm IRRISTAT v3.1 ñể phân tích ANOVA, so sánh sự khác biệt giữa các
giống bằng phép thử Duncan.

28

Chương 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
4.1. Tình hình chung
- Tình hình khí tượng thủy văn:
Bảng 2: Tình hình khí tượng thủy văn tại Tp Long Xuyên từ tháng 11/2005-2/2006

Thời gian Nhiệt ñộ Ẩm ñộ Lượng mưa Số giờ nắng/
trung bình(
O
C) không khí(%) (mm) tháng (giờ)

11/2005 27,5 82 388,6 168,5
12/1005 26,0 77 121,6 152,3
1/2006 26,5 80 139,0 217,7
2/2006 27,3 79 3,6 208,8

(Nguồn: Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn An Giang, 2006 )
Bảng 2 cho thấy:
+ Nhiệt ñộ trung bình trong suốt thời gian thí nghiệm từ 26 – 27,5
0
C.
+ Ẩm ñộ không khí: 77 – 82%
+ Số giờ nắng trung bình: 6,2 giờ/ngày
Nhìn chung tình hình khí tượng thủy văn thuận lợi cho sự sinh trưởng và phát
triển của lúa thí nghiệm.
- Do thí nghiệm ñược tiến hành tại trung tâm chuyên nghiên cứu và sản xuất
giống nên các ñiều kiện ñể tiến hành thí nghiệm: ruộng cấy, nhân công, máy các
loại… ñều ñược chủ ñộng, cỏ dại ñược kiểm soát tốt, thí nghiệm ñược tiến hành
thuận lợi. Tuy nhiên, một số nhân tố khách quan ñã ảnh hưởng khá lớn ñến kết quả

như:
+ Áp lực sâu bệnh: rầy nâu ñã xuất hiện từ 30 ngày sau khi cấy và phát triển
mạnh ở hai thời ñiểm: lúa làm ñòng và trổ-chín. Lần xuất hiện thứ nhất kiểm soát
ñược, lần 2 ñã gây ra thiệt hại khá nặng. Bệnh vàng lá chín sớm xuất hiện vào
giai ñoạn chín sữa ñến chín hoàn toàn có thể ñã ảnh hưởng ñến kết quả thí
nghiệm. Nhện gié cũng ñược ghi nhận ở giai ñoạn làm ñòng trên một số lô nhưng
tình trạng thiệt hại không ñáng kể và không thấy có dấu hiệu tăng trong giai ñoạn
sau.
+ Ốc bươu vàng lây lan và gây hại ở giai ñoạn ñầu sau khi cấy nhưng kiểm soát
và khắc phục ñược hậu quả nên không ảnh hưởng lớn ñến kết quả thí nghiệm.
29

4.2. Sâu bệnh
4.2.1. Kết quả thử nghiệm tính chống chịu bệnh ñạo ôn trên nương mạ và tính chống
chịu rầy nâu trong nhà lưới.
Bảng 3: Kết quả thí nghiệm rầy nâu trong nhà lưới và ñạo ôn trên nương mạ

Bảng 3 cho thấy các giống có phản ứng từ hơi kháng (cấp 3) ñến nhiễm (cấp
7) ñối với rầy nâu và có phản ứng hơi kháng (cấp 3) ñến rất nhiễm (cấp 9) ñối với
bệnh cháy lá. Nhìn chung các giống/dòng nhiễm rầy nâu nặng hơn, và nhiễm bệnh
cháy lá nhẹ hơn giống ñối chứng.


(ðơn vị: cấp)

Giống Rầy nâu ðạo ôn
MTL457 7 7
MTL458 7 5
MTL460 7 5
MTL471 3 8
MTL473 5 3
MTL482 5 4
MTL486 5 5
MTL487 5 7
MTL488 7 4
MTL494 7 4
MTL495 7 5
MTL496 7 6
MTL497 7 7

MTL498 7 7
MTL499 7 7
MTL500 7 3
MTL501 7 8
MTL502 5 4
MTL503 5 9
MTL145
(ðC)
5 9