Luận văn tốt nghiệp: Nghiệp vụ thị trường mở là gì ? phần 4 pot

5. Ưu điểm của TTM so với các công cụ khác

NHTW điều hành CSTT bằng các công cụ trực tiếp nh tỷ lệ dự trữ bắt
buộc, lãi suất chiết khấu và tái chiết khấu, hạn mức tín dụng, tỷ giá hối
đoái, tỷ giá ngoại hối và công cụ trực tiếp quan trọng nhất là NVTTM .
Trong đó NVTTM là công cụ có hiệu quả nhất của NHTW trong việc điều
hành CSTT của mình.
5.1. Ưu điểm nổi bật của NVTTM
Sở dĩ NVTTM đợc coi là quan trọng nhất trong điều hành CSTT của
NHTW bởi vì nó là nhân tố quyết định đầu tiên có thể làm thay đổi lãi suất
hoặc cơ sở tiền tệ-nguồn gốc chính làm thay đổi việc cung ứng tiền tệ của
NHTW . Ngoài lý do trên nghiệp vụ TTM còn 5 u điểm nổi bật nh sau:
- Nghiệp vụ TTM phát sinh theo ý tởng chủ đạo của NHTW, trong đó
NHTW hoàn toàn kiểm soát đợc khối lợng giao dịch. Tuy nhiên việc
kiểm soát này là gián tiếp không nhận thấy đợc.Ví dụ trong nghiệp vụ
chiết khấu NHTW có thể khuyến khích hoặc không khuyến khích các
NHTM, chỉ thông báo lãi suất chiết khấu , mà không kiểm soát trực tiếp
khối lợng cho vay chiết khâú.
- Nghiệp vụ TTM vừa linh hoạt nhng vừa chính xác, có thể sử dụng ở bất kỳ
quy mô nào. Khi có yêu cầu thay đổi về dự trữ hoặc cơ sở tiền tệ, dù ở mức
nào đi nữa, NVTTM cũng có thể đạt đợc bằng cách mua hoặc bán một
lợng nhỏ chứng khoán. ngợc lại, nếu có yêu cầu thay đổi dự trữ với qui
mô lớn, NHTW cũng có đủ khả năng thực hiện thông qua việc mua hoặc
bán một khối lợng lớn tơng ứng các chứng khoán.
- Nghiệp vụ TTM dễ dàng đảo chiều : nếu NHTW có mắc sai sót nào trong
quá trình thực hiện nghiệp vụ TTM, thì có thể ngay tức khắc sửa sai sót đó
bằng các nghiệp vụ bán(nếu nh trớc đó mua vào quá nhiều) hay mua
(nếu nh lúc đó bán ra quá nhiều ).
- Nghiệp vụ TTM có tính an toàn cao: giao dịch trênTTM hầu nh không gặp
rủi ro, xét trên cả góc độ của NHTW hay NHTM; vì cơ sở bảo đảm cho các

giao dịch trên TTM đều là những giấy tờ có gi, có tính thanh khoản cao,
không rủi ro tài chính.
- Nghiệp vụ TTM có thể thực hiện một cách nhanh chóng không vấp phải sự
chậm trễ của các thủ tục hành chính: khi NHTW muốn thay đổi lợng tiền
cungứng thì chỉ cần đa ra yêu cầu cho các nhà giao dịch chứng khoán và
sau đó việc mua bán sẽ đợc thực hiện ngay.

5.2. hạn chế của công cụ chiết khấu và tái chiết khấu
5.2.1. Cơ chế tác động
Đây là công cụ ảnh hởng đến khả năng vay nợ của các NHTM, mà
bản chất của nó là lãi suất ngân hàng. NHTW cấp tín dụng dới nhiều hình
thức thông qua đó tác động đến cung tiền tệ, thông dụng nhất là tái cấp vốn
dới hình thức chiết khấu và tái chiết khấu các thơng phiếu. Khi chấp
nhận chiết khấu hay tái chiết khấu các thơng phiếu của các NHTM là
NHTW đã làm tăng khối lợng tiền tệ. Đây là hình thức phát hành tiền
đợc đảm bảo bằng các giấy tờ có giá và khi các giấy tờ có giá đáo hạn
NHTW sẽ đòi đợc các món nợ cho vay.
Thông qua lãi suất tái chiết khấu NHTW có thể khuyến khích giảm hay
tăng mức cung tín dụng đối với nền kinh tế ; đồng thời giảm hoặc tăng mức
cung tiền tệ. Khi thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ, NHTW sẽ tăng lãi
suất chiết khấu. Khi đó các NHTM sẽ nâng lãi suất cho vay hoặc hạn chế
bớt cơ hội cho vayvà ngợc lại.

Sơ đồ đơn giản nh sau:

Ngời sản
xuất
Hàng hoá

Thơng phiếu

Tiền Chiết khấu
mặt thơng phiếu






Tiền Tái chiết khấu
mặt thơng phiếu

Đây là công cụ đã đợc nhiều ngân hàng áp dụng từ lâu nhng hiệu quả
thấp thậm chí có lúc không có tác dụnghoặc có tác dụng ngợc chiều.
5.2.2. Hạn chế của công cụ
- Thứ nhất : Công cụ chiết khấu và tái chiết khấu là công cụ thụ động của
NHTW vì yếu tố chủ động vay và không vay nằm ở NHTM tức là NHTW
phải chờ NHTM đang cần vốn đa thơng phiếu, kỳ phiếu đến để xin tái
cấp vốn. Trong khi đó nghiệp vụ TTM là công cụ chủ động của NHTW để
điều khiển cung tiền tệ bằng cách tác động vào giá và lãi suất của giấy tờ
có giá. Khi mua giấy tờ có giá , ngời mua cần mua loại có giá thấp ,lãi
suất cao; ngợc lại ngời bán muốn bán với gía cao tức lãi suất thấp. Giá
của giấy tờ có giá hay lãi suất trên TTM là yếu tố quan trọng ảnh hởng
đến mặt bằng lãi suất trên thị trờng. Đó là việc NHTW cần quan tâm khi
quyết định phơng thức đấu thầu trên TTM. Nếu NHTW muốn can thiệp
trực tiếp vào lãi suất thì thực hiện đấu thầu khối lợng, ở đó lãi suất là cố
định do NHTW chỉ đạo.Khi mục tiêu nghiêng về giác độ bơm rút tiền theo
một khối lợng mong muốn thì NHTW thực hiện đấu thầu lãi suất, ơđó lãi
suất đợc thả nổi theo cung cầu của thị trờng, còn lãi suất trúng thầu sẽ
đạt đợc xác đinh tại điểm đạt đợc khối lợng tiền cần bơm hoặc rút bớt

ra khỏi lu thông.
- Thứ hai : Trong trờng hợp NHTW muốn hạn chế cho vay qua cửa khẩu
chiết khấu thì nó sẽ phải tăng lãi suất chiết khấu để hạn chế việc các
NHTM đem thơng phiếu, kỳ phiếu đến xin chiết khấu và do vậy mà các
ngân hàng cũng hạn chế việc cho vay của mình làm số nhân tiền tệ giảm.
Tuy nhiên, trong cơ chế thị trờng và xu thế hội nhập quốc tế nếu NHTW
tăng lãi xuất chiết khấu quá caothì các NHTM có thể tìm đến các nguồn
vay khác với lãi suất thấp hơn nh tại các ngân hàng khác của nớc
ngoài.Vì vậy việc tăng lãi suất chiết khấu là không có hiệu quả . NHTW
Ngời kinh
doanh
NHTM

NHTW
cũng có thể áp dụng mức lãi suất phạt để hạn chế cho vaybằng cánh cửa
chiết khấu. Một vài quốc gia nh ở Đức đã áp dụng hai đờng lãi suất song
hành, một là lãi suất cơ bản và một là lãi suất phạt để hạn chế việc lạm
dụng cửa sổ chiết khấu ở NHTW. Tuy vậy việc hạn chế sử dụng công cụ
chiết khấu cần đợc thực hiện một cách thận trọng. Nếu lãi suất phạt quá
cao so với lãi suất thị trờng thì hoạt động ngân hàng sẽ không kịp phản
ứng khi có nhu cầu thanh toán. Việc hạn chế mức cho vay và tiếp cận đến
cánh cửa chiết khấu nên đợc điều chỉnh hợp lý khi thiêú hụt dự trữ trong
hệ thống.
5.3. Dự trữ bắt buộc
5.3.1Cơ chế hoạt động
NHTW sẽ sử dụng công cụ dự trữ bắt buộc để nhằm tăng giảm quy mô
tín dụng của các NHTM bằng cách tăng giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc.( Tỷ lệ dự
trữ bắt buộc là tỷ lệ giữa số lợng phơng tiện thanh toán bị vô hiệu hoá trên
tổng số tiền gửi huy động, tức là NHTM phải gửi tại NHTM một phần của
tổng số tiền gửi mà NHTM nhận đợc từ dân c và các thành phần khác trong

nền kinh tế theo một tỷ lệ nhất định). Nếu khả năng thanh toán qúa lớn
(NHTM d thừa tiền) thì NHTW sẽ tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc làm giảm quy
mô tín dụng từ đó giảm khối lợng tiền tệ. Ngợc lại nếu khả năng thanh toán
thấp thì giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc nhằm tăng khả năng cho vay của các
NHTM (tăng khối lợng tiền tệ)
5.3.2.Hạn chế
Dự trữ bắt buộc là phơng pháp truyền thống của các NHTW trong hoạt
động kiểm soát tiền tệ . công cụ này đã đợc các nớc áp dụng từ rất lâu
nhng bản thân nó còn một số hạn chế sau đây:
Thứ nhất : dự trữ bắt buộc là công cụ điều tiết quá mạnh và không ổn
định cho nên trong thực tế các NHTW ít thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Và việc
thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc cần thực hiện một cách thận trọng và muốn có
hiệu quả vẫn phải đi kèm những biện pháp khác.
Theo mô hình cung ứng tiền tệ giản đơn
D= 1/rr *R
Giả sử khối lợng dự trữ là 100 với tỷ lệ dự trữ bằng 0,1 thì lợng tiền
gửi là 1000.
Khi tỷ lệ dự trữ rr=0,2 thì khối lợng tiền gửi tăng lên là 50000. Nh
vậy khi tăng tỷ lệ dự trữ lên gấp đôi thì lợng tiền gửi đãn tăng lên 5 lần
và nó còn ảnh hởng nhiều đến số nhân tiền tệ.
Thứ hai : dự trữ bắt buộc là công cụ không mang tính công bằng vì mọi
NHTM đều phải chịu một tỷ lệ dự trữ bắt buộc là nh nhau. Do đó nó là
công cụ khá cứng nhắc. Việc không ngừng thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc sẽ
có tác động mạnh tới hoạt độngcủa các NHTM , gây ra tình trạng kém ổn
định cho các ngân hàng và làm cho việc quản lý khả năng thanh khoản của
các ngân hàng đó khó khăn hơn.
Thứ ba : việc tăng dự trữ bắt buộc có thể gây nên vấn đề về khả năng thanh
khoản ngay cả với ngân hàng có dự trữ quá mức thấp.
Với nhiều quốc gia công cụ này đã bị hạ thấp và một vài trờng hợp đã bị
loại bỏ, tuy nhiên dự trữ bắt buộc vẫn có vai trò nhất định của mình trong

việc điều hành CSTT . Nhng phải vận dụng nó một cách thận trọng và
phải kết hợp với các phơng pháp khác.
Nh vậy so với các công cụ khác thì NVTTM có u thế hơn hẳn. Nhờ
các u điểm của nó mà tới nay hầu hết các NHTW đều đề cao NVTTM nh
một công cụ đầu bảng trong hệ thống các công cụ điều hành CSTT .
6. Thực trạng hoạt động tại một số nớc trên thế giới
ở Anh , NVTTM đã đợc sử dụng từ rất lâu và đã trở thành một công cụ
linh hoạt của CSTT của NHTW Anh. ở đây, các loại hàng hoá giao dịch
trên thị trờng không bị giới hạn về thời gian và các chủ thể tham gia
cũng không phân biệt là cá nhân hay là tổ chức. Các loại trái phiếu dài
hạn của chính phủ có đảm bảo và các tín phiếu kho bạc, kỳ phiếu
thơng mại đợc giao dịch.ở Anh các giao dịch về trái phiếu dài hạn
đợc coi là quan trọng hơn trong việc kiểm soát tín dụng, NHTW có thể
giảm phát hành tín phiếu kho bạc và tăng phát hành các tín phiếu trung
và dài hạn.các tín phiếu có thời hạn dài hơn có khả năng đợc các cá
nhân hay các tổ chức ngoài hệ thống tài chính mua hơn là trái phiếu kho
bạc loại này phần lớn nằm trong các ngân hàng và TCTD vì đây đợc
coi nh là một khoản dự trữ để đảm bảo khả năng thanh toán cho ngân
hàng và các TCTD. VIệc tăng cờng phát hành trái phiếu dài hạn và hạn
chế tín phiếu kho bạc có tác động kép.
Trớc hết, ngời mua trái phiếu là các tổ chức phi ngân hàng và
các cá nhân làm giảm lợng tiền gửi của các TCTD . Khiến cho các
TCTD phải giảm việc cho vay. Thứ hai Tín phiếu kho bạc trở nên khan
hiếm , dự trữ của các TCTD giảm, từ đó cũng làm giảm khả năng cho
vay và làm giảm lợng tiền cung ứng.
ởMỹ, hoạtđộng mua bán chứng khoán hầu hết là chứng khoán nợ
của chính phủ(trái phiếu, tín phiếu) nhằm mục đích điều chỉnh mức lãi
suất và mức dự trữ trong ngân hàng theo hớng mong muốn. Vì Mỹ có
thị trờng tài chính phát triển, thị trờng đối với chứng khoán chính phủ
thoả mãn các điều kiện đòi hỏi của NVTTM nên doanh số giao dịch

bình quân một ngày rất lớn (100 $/ngày). đây là khối lợng giao dịch ở
mức rộng và mạnh nhất trên thị trờng tài chính nớc Mỹ. Nó có thể
đảm đơng một khối lợng giao dịch rất lớn với tất cả các ngân hàng,
doanh nghiệp, cá nhân và các nhà môi giới bằng điện thoại và các dịch
vụ mạng cáp kết nối giữa các giao dịch viên các khách hàng trên toàn
nớc Mỹ. Các giao dịch mua, bán chứng khoán diễn ra hàng ngày thông
qua phòng giao dịch đặt tại ngân hàng dự trữ liên bang Newyork.
Vì NHTW bán chứng khoán có xu hớng giảm tốc độ tăng trởng
của tiền gửi và tín dụng ngân hàng. Vì khi bán chứng khoán chính phủ
cho ngời kinh doanh, giá trị tài khoản tiền gửi dự trữ tại ngân hàng liên
bang khu vực của ngân hàng nơi ngời giao dịch đặt tài khoản sẽ giảm.
theo đó khả năng thực hiện cho vay và các hình thức tín dụng khác của
ngân hàng sẽ giảm và ngợc lại.
Ngày nay, Fed đặt mục tiêu gắn lãi suất quỹ liên bang với lãi suất
cho vay dự trữ qua đêm giữa các ngân hàng. Nếu Fed muốn tăng lãi suất
quỹ liên bang nhằm hạn chế cho vay và chi tiêu, nó thờng bán chứng
khoán trên TTM , giảm dự trữ mà ngân hàng có thể sử dụng để cho vay,
buộc ngân hàng phải vay thêm dự trữ.
Điều này, có xu hớng nâng cao lãi suất trên thị trờng , hạn chế các
quan hệ kinh tế. Mặt khác nếu NHTW muốn hạ thấp lãi suất nhằm khuyến
khích cho vay và chi tiêu trong nền kinh tế, nó sẽ mua chứng khoán trên TTM
mở rộng dự trữ của các ngân hàng, mở rộng khả năng cho vay mới, làm giảm
áp lực vay thêm dự trữ trên thị trờng vốn liên bang. Điều này có xu hớng hạ
thấp lãi suất, đẩy nhanh các quá trình kinh tế.