HỘI CHỨNG SUY HÔ HẤP
CẤP TIẾN TRIỂN ( ARDS)
HỘI CHỨNG SUY HÔ HẤP CẤP TIẾN TRIỂN ( acute respiratory distress
syndrome or ARDS)
Hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển ( ARDS ) được ghi nhận trong chiến tranh thế
giới lần thứ nhất và thứ 2 với tên gọi là: “ hội chứng sốc phổi ”, trong chiến tranh
việt nam ARDS có tên là : “phổi Đà Nẵng”. Năm 1967 ARDS được đặt tên là hội
chứng suy hô hấp cấp tiến triển ở người lớn ( alult respiratory distress syndrome,
ARDS), Năm 1994 theo hội nghị thống nhất âu-mỹ về ARDS là hội chứng suy hô
hấp cấp tiến triển (acute respiratory distress syndrome).
ARDS Có bản chất là tổn thương màng mao mạch phế nang lang tỏa và tích tụ các
dịch tiết trong lòng phế nang.
ARDS có đặc trưng là quá trình viêm ở phổi và tăng tính thấm thành mạch dẫn
đến phù phổi. ARDS là hội chứng tiến triển cấp tính, tổn thương thâm nhiễm cả 2
bên phổi, áp lực mao mạch phổi bít < 18 mmHg (hoặc không có dấu hiệu lâm
sàng của suy tim xung huyết), tỷ lệ PaO2/FiO2 < 200 ,
YẾU TỐ NGUY CƠ
1. Tại phổi
Viêm phổi
Viêm phổi hít
Dập phổi
Hít khí độc
Thuyên tắc ối, khí, mỡ
Ngộ độc thuốc
2. Ngoài phổi
Sepsis
Shock tim
Viêm tụy
Tổn thương hệ thần kinh trung ương
Chấn thương
Bỏng nhiệt
Truyền máu
Tuần hoàn ngoài tim phổi
Tăng tính thấm mao mạch phổi
DẤU HIỆU LÂM SÀNG
Khó thở nhanh và suy hô hấp cấp tiến triển
Ran phổi
Nhịp tim nhanh
Dấu hiệu của bệnh nguyên
CẬN LÂM SÀNG
1. Xquang: thâm nhiễm lan tỏa 2 phế trường.
2. Khí máu động mạch: giảm oxy máu
CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Phù phổi cấp do tim
Viêm phổi
Xuất huyết phế nang lan tỏa
Viêm phổi Eosinophil cấp tính
THEO DÕI
Theo dõi mach, huyết áp, SpO2, ECG trên monitor
Làm KMĐM ngắt quãng
Các thông số cơ học phổi
Cân bằng dịch, điện giải, toan kiềm
ĐIỀU TRỊ
Thông khí cơ học
1. Mục tiêu:
Đảm bảo oxy hoá máu (PaO2 >60 mmHg hoặc SaO2 = 88 - 92 %)
Tránh gây tổn thương phổi (barotrauma và volumtrauma)
2. Biện pháp:
Dùng PEEP tối ưu (trên điểm uốn thấp): thường từ 8 – 15 cmH2O.
Dùng Vt thấp (6 – 8 ml/kg) giữ áp suất bình nguyên < 30 cmH2O
5. Sử dụng một số biện pháp đặc biệt khi chưa đạt mục tiêu oxy hoá máu:
– Thủ thuật huy động phổi.
– Thông khí với tỷ lệ I/E đảo ngược.
– Chấp nhận tăng CO2.
Điều trị bằng thuốc
1. Kháng sinh
Khi viêm phổi hoặc sepsis là nguyên nhân của ARDS.
Chọn theo kinh nghiệm (xuống thang): theo mầm bệnh dự đoán, tiền sử dùng KS
và toàn trạng.
2. Corticosteroids:
Chỉ nên dùng vào giai đoạn tăng sinh (sau 1 tuần)
Methylprednisolone IV: 2mg/kg/ngày chia 4 x14 ngày.
3. An thần, giảm đau và giãn cơ:
– Giúp TKCH dễ dàng và giảm nhu cầu tiêu thụ oxi.
– Giảm liều sớm khi có thể.
4. Kiểm soát dịch:
Giữ cân bằng, tránh tăng thể tích.
Sử dụng vận mạch giữ ổn định huyết động.
Dùng lợi tiểu nếu có ứ đọng dịch (nếu BN ổn định), có thể dùng lọc máu liên tục
(khi BN không ổn định).
5. Dinh dưỡng qua đường ruột sớm với lượng protein và calo thích hợp.
BIẾN CHỨNG
Nhiễm trùng bệnh viện và sepsis, đặc biệt viêm phổi
Tràn khí màng phổi
Suy đa cơ quan
Xơ hóa phổi
Thời gian nằm ICU kéo dài
TIÊN LƯỢNG
Tỷ lệ tử vong là 30 - 50%, nếu có suy đa cơ quan là 75 - 90%.
Cải thiện chức năng phổi thường xảy ra trong 3 tháng đầu nhưng có thể tiếp tục từ
6-12 tháng