XUNG ĐỘT ĐỊA PHƯƠNG HAI NƯỚC MỸ ppsx

XUNG ĐỘT ĐỊA PHƯƠNG

HAI NƯỚC MỸ
K hông một vị khách nào đến thăm nước Mỹ lại để lại một ghi chép tỉ mỉ về
những cuộc du hành và quan sát của mình hơn nhà văn và nhà luận thuyết chính trị
người Pháp Alexis De Tocqueville. Cuốn Nền dân chủ ở Mỹ của ông được ấn
hành lần đầu tiên năm 1835 đã trở thành một trong số những phân tích sắc bén và
thấu đáo từ bên trong đời sống xã hội và chính trị của nước Mỹ. Tocqueville là
một nhà quan sát rất thông thái, vì vậy ông không thể không phê phán nước Mỹ,
tuy nhiên nhận định phán xét của ông về căn bản là tích cực. Ông viết "Chính phủ
của nền dân chủ đem lại khái niệm về quyền chính trị cho những tầng lớp công
dân bình thường nhất, cũng như việc phân phối của cải đem lại nhận thức rằng ai
cũng có quyền sở hữu tài sản". Tuy nhiên, Tocqueville chỉ là một trong số nhiều
nhà tư tưởng lo lắng rằng liệu một sự bình đẳng sơ đẳng như vậy có thể tồn tại hay
không trong cuộc chạm trán với hệ thống nhà máy đang phát triển vốn đã đe dọa
tạo ra những chia rẽ giữa những người công nhân công nghiệp và tầng lớp quý tộc
kinh doanh mới.
Những khách du lịch khác thì kinh ngạc với sự tăng trưởng và sức sống của nước
Mỹ nơi mà họ có thể nhìn thấy ở khắp mọi nơi những biểu hiện rõ ràng về sự phát
triển thịnh vượng và sự phát triển mạnh mẽ trong nông nghiệp, thương mại và dịch
vụ công cộng tuyệt vời. Nhưng những nhận định lạc quan như thế về hiện trạng
nước Mỹ tất nhiên không phải là phổ biến. Nhà văn người Anh Charles Dickens,
người đã đi thăm nước Mỹ lần đầu tiên vào những năm 1841 - 1842 là một người
hoài nghi về điều này. "Đây không phải là nền cộng hòa mà tôi đến để tận mắt
chứng kiến - ông viết trong một lá thư - Đây không phải là nền cộng hòa trong trí
tưởng tượng của tôi Tôi càng nghĩ về tuổi trẻ và sức mạnh của nó bao nhiêu thì
nó hiển hiện trước mắt tôi càng nghèo nàn và tầm thường bấy nhiêu ở trên mọi
phương diện. Trong tất cả những gì nền cộng hòa ấy đã phô trương - trừ có nền
giáo dục toàn dân và sự chăm sóc trẻ em nghèo thì nó đã chìm nghỉm thực sự dưới
cái mức mà tôi đã từng mong đợi".
Dickens không phải là người duy nhất. Trong thế kỷ XIX cũng như suốt chiều dài

lịch sử của mình, nước Mỹ đã sản sinh ra những điều kỳ vọng và tình cảm mạnh
mẽ vốn thường không thỏa mãn, đồng ý với cái hiện thực vừa phàm tục, vừa phức
tạp hơn thế. Sự đa dạng và rộng lớn của nước Mỹ non trẻ đã gây nên khó khăn cho
việc thống nhất và kéo theo sự mâu thuẫn: nước Mỹ là một xã hội vừa yêu chuộng
tự do, vừa duy trì chiếm hữu nô lệ, là một quốc gia có lãnh thổ mở rộng và lãnh
thổ nguyên thủy, vừa là một xã hội gồm những đô thị được hình thành trên nền
tảng của sự phát triển thương mại và công nghiệp hóa.
MIỀN ĐẤT HỨA
Cho tới năm 1850, lãnh thổ Hoa Kỳ đã trải rộng trên các cánh rừng, đồng bằng và
núi non. Hai mươi ba triệu người trong một Liên minh gồm 31 bang sống trên một
lãnh thổ bao la. Ở miền Đông, công nghiệp bùng nổ và phát triển. Ở miền Trung
Tây và miền Nam, nông nghiệp hưng thịnh. Sau năm 1848, các mỏ vàng ở
California đã rót dòng suối vàng vào các kênh thương mại.
Các bang ở vùng New England và Trung Đại Tây Dương là những trung tâm
chính của các ngành công nghiệp, thương mại và tài chính. Sản phẩm cơ bản của
các vùng này là hàng dệt, gỗ, vải vóc, máy móc, da và len. Đồng thời ngành hàng
hải đã đạt tới đỉnh cao của sự thịnh vượng. Những chiếc tàu mang cờ Mỹ chạy
ngang dọc các đại dương, mang theo hàng hóa của mọi quốc gia.

Miền Nam từ Đại Tây Dương tới sông Mississippi và xa hơn là một nền kinh tế
tập trung vào nông nghiệp. Thuốc lá sợi rất quan trọng với nền kinh tế của các
bang Virginia, Maryland và Bắc Carolina. Ở bang Nam Carolina, lúa là loại cây
trồng phổ biến. Khí hậu và đất đai ở bang Louisiana đã khuyến khích việc trồng
mía đường. Nhưng cuối cùng thì bông lại là sản phẩm chủ lực của miền Nam và
miền Nam nổi tiếng nhờ trồng bông. Cho tới năm 1850, miền Nam nước Mỹ đã
trồng hơn 80% sản lượng bông toàn thế giới. Nô lệ là người trồng tất cả các loại
cây này.
Miền Trung Tây với các thảo nguyên mênh mông và dân số gia tăng nhanh chóng
đã trở nên hưng thịnh. Người châu Âu và các khu vực định cư lâu đời hơn ở Mỹ
cần các sản phẩm từ lúa mì và thịt của vùng này. Việc áp dụng các máy móc công

cụ tiết kiệm lao động - nổi bật nhất là máy gặt McCormick (một loại máy gặt) - đã
khiến cho sự gia tăng không gì sánh được của sản xuất nông nghiệp trở thành hiện
thực. Trong khi đó sản lượng các vụ thu hoạch lúa mì của Mỹ đã tăng từ 35 triệu
hec-to-lít năm 1850 lên khoảng 61 triệu hec-to-lít năm 1860, và hơn một nửa phần
sản lượng ấy được trồng ở miền Trung Tây.

Một yếu tố tác động quan trọng cho sự thịnh vượng của nước Mỹ là sự cải tiến
mạnh mẽ trong các thiết bị giao thông vận tải: từ năm 1850 đến năm 1857, dãy núi
Applachian, vật chướng ngại cản trở giao thông đã bị năm con đường sắt chính
xuyên qua nối miền Trung Tây với miền Đông Bắc. Những con đường nối kết đó
đã thiết lập quyền lợi kinh tế, củng cố liên minh chính trị của liên bang từ năm
1861 đến năm 1865. Miền Nam bị tụt hậu. MÃi cho tới cuối thập niên 1850 mới
có đường xe lửa thông suốt chạy qua những ngọn núi nối liền hạ lưu sông
Mississippi với miền Nam vùng bờ biển Đại Tây Dương.