TẬP THỂ DỤC CÓ LỢI CHO TRÍ NHỚ CỦA NHỮNG NGƯỜI GIÀ pptx

TẬP THỂ DỤC CÓ LỢI CHO TRÍ NHỚ
CỦA NHỮNG NGƯỜI GIÀ


Điểm chủ yếu
- Ta thường nghĩ rằng sự thoái hóa của trí nhớ do tuổi già là không đảo
ngược được.
- Sai, những nhà nghiên cứu đã chứng tỏ như vậy. Họ đã chứng minh rằng
thùy hải mã (hippocampe) của những người hoạt động có thể lớn lên.
Sự luyện tập tim mạch vừa phải và đều đặn, như bước, cải thiện trí nhớ của
những người trên 55 tuổi và ngăn cản một sự suy tàn của các năng lực tinh
thần (capacité mentale) liên kết với sự lão hóa, theo công trình nghiên cứu
được công bố hôm thứ hai trong PNAS. Đó là công trình nghiên cứu đầu
tiên được tiến hành trên những người trưởng thành mạnh khỏe trên 55 tuổi
và cho thấy những dấu hiệu bình thường của sự teo hồi hải mã, một vùng
của não bộ đóng một vai trò chủ chốt đối với trí nhớ.
Những công trình nghiên cứu trước đây đã cho thấy rằng vùng này của não
bộ hẹp dần lại một cách tự nhiên suốt trong cuộc sống của người trưởng
thành, ảnh hưởng lên trí nhớ và làm gia tăng các nguy cơ bị sa sút trí tuệ
(démence). Nhưng phải chăng điều đó không thể đảo ngược được ? Để biết
được điều đó, các nhà nghiên cứu đã yêu cầu một nửa trong số 120 người
tuổi từ 55 đến 80, nhàn rổi không hoạt động và không bị chứng sa sút trí tuệ,
thực hiện bước, có mức độ, 40 phút mỗi ngày, 3 ngày mỗi tuần trong khi nửa
kia chỉ luyện tập làm mềm thân thể (exercices d’assouplissement).
Chụp hình ảnh bằng cộng hưởng điện từ não bộ của những người bước
(marcheur) đã cho thấy rằng thể tích của thùy hải mã trái và phải đã gia tăng
2,12% và 1,97% sau một năm. Ngược lại, những thành phần khác chịu một
sự giảm 1,40 và 1,43% của cùng hai vùng của não bộ, một hiện tượng được
cho là bình thường với sự lão hóa. Theo các nhà nghiên cứu này, sự luyện
tập tim mạch (exercice cardiovasculaire) làm gia tăng các nồng độ của một
protéine, BDNF, thuộc vào một họ các yếu tố hướng thần kinh (facteur

neurotrophique), thiết yếu cho sự sống còn và sự tái sinh của các neurone
chủ chốt để tạo nên những năng lực ghi nhớ mới. Các nhà nghiên cứu đã
khám phá rằng sự gia tăng thể tích của hồi hải mã được liên kết với một sự
gia tăng của protéine này trong máu.
Mặt khác, một nhóm các nhà nghiên cứu khác đã hiệu chính một chất chỉ
dấu sinh học (biomarqueur) của bệnh Alzheimer. Tác nhân này, Florbetapir
F18, cho phép phát hiện trong não bộ một protéine, bêta-amyloide. Sự tích
tụ của protéine này, được quan sát trong não bộ khi giải phẫu tử thi, được
nghi ngờ đóng một vai trò quan trọng trong căn bệnh này do tạo nên những
mảng bêta-amyloide trong các vùng vỏ não.
Florbetapir F18 gắn vào và “soi sáng” các lắng đọng bêta-amyloide lúc chụp
scanner. Thử nghiệm lâm sàng đã được tiến hành với 35 bệnh nhân già ở
một giai đoạn tiến triển của bệnh Alzheimer. Các kết quả của trắc nghiệm đã
được kiểm chứng bằng giải phẫu tử thi sau khi chết và đã đúng đắn trong
96% các trường hợp. Các nhà nghiên cứu cũng đã sử dụng kỹ thuật chụp
hình ảnh này nơi 75 người trẻ hơn (18-50 tuổi) bình thường không có mảng
bêta-amyloide để hiểu rõ hơn tần số của các trắc nghiệm âm tính giả trong
việc giải thích các hình ảnh. “ Công trình nghiên cứu lâm sàng này của kỹ
thuật chụp hình ảnh này cho thấy rằng thủ thuật này có thể nhận diện các
mảng bêta-amyloide trong não bộ của những người khi họ còn sống, các tác
giả của thử nghiệm này đã viết như vậy trong JAMA. Một công trình nghiên
cứu khác, được công bố trong cùng tờ báo, chỉ rõ rằng các nồng độ thấp hơn
trong máu của các mảng của protéine beta-amyloide này có thể tiên đoán
một người có một nguy cơ cao hơn bị sa sút trí tuệ trong 9 năm sắp đến hay
không và điều này, ngay cả trước khi các triệu chứng xuất hiện.
“TẬP THỂ DỤNG LÀM CHẬM LẠI SỰ THOÁI HÓA TRÍ TUỆ ”
Rõ ràng là, cái điệp khúc, theo đó các tế bào thần kinh không thể được tái
tạo trong suốt cuộc đời, dường như đúng là rất sai trái, mặc dầu không nên
đánh giá quá mức tiềm năng tái tạo này. Vậy một hoạt động vật lý có mức
độ, làm lợi cho trí nhớ qua việc tiếp lại sức sống của các vùng kế cận với hồi

hải mã, không phải là một tin làm tôi ngạc nhiên ghê gớm. Ta đã chứng thực
điều đó nơi những người bị trầm cảm, nơi những người này hồi hải mã bị teo
lại rồi trở nên phát triển sau khi được điều trị. Ta có thể xác nhận không
nguy cơ bị nhầm lẫn rằng tập thể dục, ngay ở mức độ vừa phải, làm chậm lại
các cơ chế làm thoái hóa trí tuệ (dégénérescence mentale) ”, BS Jean-
Christophe Bier, thầy thuốc chuyên khoa thần kinh, chuyên điều trị bệnh
Alzheimer ở bệnh viện đại học Erasme (ULB, Bỉ), đã giải thích như vậy.
“Điều gây ngạc nhiên nhất, đó là ta không biết tại sao. Đó có phải là do lưu
lượng máu ? Một sự xây dựng lại các khớp thần kinh (synapse) ? Có khả
năng nhất kết quả này là do một sự thôi thúc các tế bào thần kinh
(sollicitation neuronale) ”.
Về việc sử dụng một chất chỉ dấu sinh học mới nhằm phát hiện các mảng
của protéine beta-amyloide, BS Jean-Christophe Bier thấy nơi đó “một công
cụ bổ sung, cạnh tranh với hai dự kiến khác cũng rất tiên tiến. Chất chỉ dấu
sinh học rất hữu ích để thấy được sự tiến triển của mảng beta-amyloide,
nhưng một mình, điều đó không cho phép chẩn đoán bệnh Alzheimer. Nhất
là hôm nay, vẫn không có một điều trị nào cho căn bệnh cả, ngoài vài giải
pháp nhằm làm chậm lại sự tiến triển của nó. Tuy nhiên, cái ngày mà ta sẽ
có được một điều trị như thế, loại chụp hình ảnh được cải thiện này sẽ rất
hữu ích để xác định giá trị của một loại thuốc, nhằm xem nó có tác dụng hay
không lên các mảng beta-amyloide được tích tụ. Tuy nhiên còn phải chắc
chắn rằng loại thuốc tương lai chống lại bệnh Alzheimer này sẽ tấn công
đúng vào protéine này chứ không phải vào một cơ chế sinh học khác, còn
cần phải khám phá ”…