kiến thức nhãn khoa - Những nghiên cứu rầm rộ về dịch tễ pps

Những nghiên cứu rầm rộ về dịch tễ, các
quĩ và hội bệnh nhân
Người ta vẫn thường nói “đôi mắt là ngọc”. Thực ra đôi mắt còn quý giá hơn gấp
bội. Mắt là một trong những giác quan vô cùng quan trọng, đó là cơ quan giúp con
người nhìn, nhận biết được thế giới xung quanh. Vì vậy biết cách bảo vệ và giữ
gìn nó là một việc làm hệ trọng và hết sức cần thiết. Dưới đây xin cung cấp cho
bạn đọc một số phương pháp để bảo vệ tốt đôi mắt của mình.
Đối với học sinh
- Đeo kính khi đi ra đường: Mùa hè về, cái nắng chói chang, gió bụi cũng
tăng lên nên khi đi ra đường, các em nên đeo kính bảo vệ mắt, đó có thể là những
chiếc kính râm (màu sắc do các em tự chọn) song nên đeo kính râm có màu dịu,
không nên chọn màu đen quá, khi hết nắng dễ làm giảm thị lực và nếu đi xe máy
dễ gây tai nạn. Tốt nhất các em nên chọn kính đổi màu (khi trời nắng kính râm lại,
ngược lại khi trời tối nó sẽ chuyển thành kính trắng) có thể sử dụng cả ban đêm.
- Đeo kính khi tắm biển, tắm ở bể bơi: Nếu đi biển, nhất là các em thường
đi bơi tại các bể bơi công cộng các em nên đeo kính bơi, đây là loại kính có vành
cao su, để nước không vào mắt được, nếu không đeo kính bơi các em dễ bị viêm
kết mạc. Trước khi ra về, các em nên tra mỗi mắt một vài giọt dung dịch cloroxit
4%, sẽ an toàn hơn cho mắt.
- Khi ngồi học: các em phải lưu ý một số nguyên tắc sau:
+ Bàn học phải kê ở nơi sáng sủa, thoáng mát, đèn bàn phải được chiếu
từ trái qua phải (tức là vị trí đặt đèn phải ở bàn tay trái các em), công suất đèn phải
đạt trung bình 100w (bóng đèn tròn) tức là tương đương với 100 lux.
+ Khi ngồi học, các em phải để khoảng cách từ mắt tới bàn học là 33cm,
chớ có cúi gằm mặt xuống bàn hoặc để ghế thấp hơn bàn quá nhiều dễ gây cận thị
học đường.
- Cảnh giác với chấn thương mắt: Các trò chơi dễ gây tai nạn ở mắt như
chơi khăng, chơi quay, chơi bi và đặc biệt là các trò chơi bạo lực như bắn súng,
kiếm đạo thì các em nên hết sức thận trọng, tốt nhất là nên tránh xa các trò chơi
nguy hiểm đó. Bệnh viện Mắt Trung ương hằng ngày tiếp nhận rất nhiều các chấn
thương từ khắp nơi chuyển về, có trẻ bị cò mổ vào mắt, có trẻ đi thêu, kim thêu sơ

ý cũng chọc vào mắt, rồi có người bị liềm cắt lúa chọc vào mắt, mùa gặt có nhiều
người bị lá lúa, đầu hạt thóc bắn vào, gây viêm loét giác mạc do trực khuẩn mủ
xanh dẫn đến mù lòa rất thương tâm.
Đối với người công nhân hàn xì
Khi làm việc, người công nhân hàn xì nhất thiết phải đeo kính hàn, tránh bị bỏng
ánh sáng đèn hàn. Ánh hồ quang sẽ làm bỏng lớp biểu mô giác mạc, gây kích thích,
khó chịu, chảy nước mắt, co quắp mi. Bệnh thường xuất hiện sau 6-8 tiếng, từ lúc
mắt nhìn vào tia lửa đèn hàn. Vì vậy những bệnh nhân này thường đến cấp cứu
mắt vào nửa đêm. Điều trị: Tra dung dịch dicain 1% một vài lần (để giảm đau bề
mặt), sau đó tra thuốc sát khuẩn và tăng cường dinh dưỡng giác mạc như vitamin
A, dung dịch CB2
Đối với một số trường hợp khác
Gần đây, số bệnh nhân bị keo dính nhãn hiệu “con voi” bắn vào mắt cũng
tăng lên, keo bắn vào có thể làm cháy da mi, dính kết hàng lông mi và nếu bị bắn
vào kết - giác mạc thì gây bỏng rất nặng. Vì vậy, khi sử dụng các hóa chất đó, mọi
người cần hết sức thận trọng, nên đeo găng tay, đeo khẩu trang và nhất là phải sử
dụng kính bảo vệ mắt, để tránh tai nạn xảy ra.
Bên cạnh đó, dầu gội đầu cũng là một tác nhân nguy hiểm gây bệnh cho mắt,
trong dầu gội chứa nhiều hóa chất độc hại cho mắt. Vì vậy khi sử dụng các loại
dầu gội đầu đó cần lưu ý đừng để cho nước gội đầu chảy vào mắt dễ gây bỏng mắt
do hóa chất.
Đau mắt dịch tên đầy đủ là viêm kết mạc- giác mạc do adenovirus, chủ
Đó là bệnh gây tổn thương vùng hoàng điểm- vùng quan trọng nhất của võng mạc
trung tâm, gây giảm thị lực và khó khăn cho việc nhìn chi tiết. Bệnh rõ ràng liên
quan đến tuổi tác bởi vì theo thống kê tại châu Âu ở tuổi 60 chỉ có 3% bị bệnh,
nhưng đến tuổi 70 là 12% và trên 75 tuổi, lên tới 30%. Còn tại Mỹ sẽ có 17 triệu
người Mỹ mất thị lực sớm hơn do THHĐ già. Tỉ lệ mắc bệnh tăng tương ứng với
tuổi: 1/6 ở lứa tuổi từ 55-64, 1/3 ở lứa tuổi trên 75. Khoảng 1,7 triệu ca mới mắc
mỗi năm.
Những nghiên cứu rầm rộ về dịch tễ, các quĩ và hội bệnh nhân, sự bận rộn

của các công ty dược ngày càng chứng minh một điều: THHĐ già sẽ là nguyên
nhân hàng đầu đe doạ thị lực ở những người trên 50 tuổi. Có ai đó sẽ thắc mắc thế
còn lão thị, đục thể thuỷ tinh thì sao? Khắc phục lão thị thì đơn giản chỉ là đeo
kính, mổ thể thuỷ tinh hoàn toàn không khó khăn gì, có thể giải quyết ở bệnh
viện huyện thế nhưng THHĐ già thì phức tạp mọi bề về chẩn đoán, bệnh nguyên,
bệnh sinh và điều trị.
Có khoảng 20-30% dân số ở lứa tuổi bị căn bệnh này đe doạ. Rõ ràng là
chúng ta không thể không đề phòng. Việc phòng căn bệnh quái ác này càng có ý
nghĩa hơn khi việc điều trị nó rất tốn kém và hiệu quả thấp. Bạn hãy tính toán xem
một ca điều trị khoảng 4 đợt, mỗi đợt khoảng 2000 USD, chỉ nhằm để người già
có thể đọc được những ký tự to bằng hạt lạc.
Trong các nghiên cứu can thiệp người ta cố gắng tìm ra vai trò của dinh
dưỡng trong phòng bệnh. Dinh dưỡng tại sao lại là vấn đề được quan tâm hàng
đầu? Có lẽ là do người châu Á có tỷ lệ THHĐ già thấp hơn cũng như xuất hiện
muộn hơn so với các nước phương Tây. Mà điểm khác nhau cơ bản giữa hai giống
người này là tập quán ăn uống. Chúng ta hãy xem các nhà nghiên cứu đã có trong
tay những gì.
1/ Bỏ thuốc lá, dùng các chất dinh dưỡng bổ xung có hàm lượng các chất
chống oxy hoá cao có thể làm giảm nguy cơ chuyển từ tình trạng hoàng điểm của
người có tuổi sang một THHĐ già thực thụ xuống 8 lần.
2/ Chế độ dinh dưỡng nhiều mỡ sẽ ảnh hưởng đến nguy cơ dẫn đến
THHĐ già:
Nhóm nghiên cứu của Johana Seddon trong một nghiên cứu tìm kiếm THHĐ
già thể teo và xuất tiết, trên 261 bệnh nhân ở độ tuổi 60, có thị lực trên 1/10 trong
thời gian trung bình là 4-6 năm đã cho thấy nguy cơ tương đối (RR) với bệnh
THHĐ già của nhóm ăn chất béo toàn phần là 2,90 so với nhóm ăn mỡ động vật là
2,29, nhóm ăn dầu thực vật là 3,82. Nhóm ăn cá chiếm tỷ lệ thấp nhất trong số
những người bị THHĐ già. Những người thuộc nhóm dùng các xuất ăn công
nghiệp có nguy cơ bị THHĐ già gấp đôi những người khác. Ai đó ăn các hạt có
dầu sẽ có lợi thế như là một chất bảo vệ chống lại căn bệnh THHĐ già. Một

nghiên cứu khác có nhóm chứng đã cho thấy những người bị THHĐ già tiêu thụ
một lượng rất lớn các chất béo thực vật loại, chất béo bão hoà đơn và đa không
bão hoà. Thói quen dùng rượu vang của người Pháp lại được ca ngợi bởi vì không
những nó làm tăng tuổi thọ mà còn có các chất chống oxy hoá, chống huyết khối,
chống viêm. Các hạt có dầu chứa một lượng khá lớn vitamin E, đồng, ma-nhê có
thể làm giảm lượng cholesterol toàn phần, đem đến những lợi ích cho những người
bị vữa xơ động mạch và chứng huyết khối.
3/ Vai trò của hai sắc tố lutein và zeaxanthin đối với con mắt: zaexanthin
là một trong 700 sắc tố thuộc nhóm carotenoid- nguồn cung cấp vitamin A quan
trọng nhất. Con người không thể tổng hợp được các carotenoid mà phải lấy từ thức
ăn hàng ngày. Ở thực vật, hai sắc tố này hấp phụ những phổ ánh sáng có năng
lượng cao và có hại nhất của ánh sáng mặt trời. Ngoài ra lutein và zaexanthin với
bản chất là các chất béo bão hoà chống oxy hoá còn kìm hãm việc hoạt hoá các
gốc tự do, ngăn chặn phản ứng kích hoạt bởi ánh sáng hoặc phản ứng quang- oxy
hoá đem lại những ích lợi to lớn cho mắt và da- hai tổ chức có khả năng bị hại
nhất bởi các loại tia sáng. Những nghiên cứu của Harvard Medical School và
Schepens Eye Institute đưa ra 10 điểm hấp dẫn về hai sắc tố này:
- con người có thể dùng 2 sắc tố trên để chống lại các tia sáng có hại cho
sức khoẻ
- vùng hoàng điểm - vùng tối quan trọng cho thị giác ban ngày có hàm
lượng zeaxanthine và lutein cao gấp 1000 lần so với các mô khác
- trung tâm của hoàng điểm chỉ chứa zeaxanthin, nơi mà nó nên có mặt
nhất
- thể thuỷ tinh cũng là vùng tích tụ zeaxanthin và lutein khá cao
- nghiên cứu về hoạt tính sinh học của hai sắc tố này là đáng tin cậy và có
tính thời sự
- các nghiên cứu về dịch tễ đã cho những bằng chứng về khả năng phòng
bệnh THHĐ già và đục thể thuỷ tinh của hai sắc tố này
- giảm đậm độ hai sắc tố này tại vùng hoàng điểm được coi là yếu tố nguy
cơ nhất dẫn đến THHĐ già

- các nghiên cứu khác cũng đã chứng minh tác dụng như các chất chống
oxy hoá các sắc tố trên
- cần có những nghiên cứu dược lâm sàng thuyết phục hơn về tác dụng bảo
vệ mắt của zeaxanthin và lutein
Người xưa nói “ họa từ miệng mà ra, bệnh cũng từ miệng mà vào”, hiểu rộng
ra dưới ánh sáng khoa học sẽ là những chứng minh rất cụ thể, rất sáng tỏ về mối
liên quan giữa dinh ưỡng và sức khoẻ như vừa nêu. Rất nhanh, thành quả của
những nghiên cứu trên đã được các công ty dược đưa vào cuộc sống. Ngoài các
vitamin, các chất vi lượng cá zeaxanthin với hàm lượng 3-6 mg/ngày đã có mặt
trong rất nhiều thuốc bổ mắt. Có người ví hai sắc tố trên như một kính râm tự
nhiên giúp con người chống chọi được với các tia có hại từ mặt trời.
Cùng với khuyến cáo của các nhà tim mạch, chế độ ăn ít chất béo và ăn nhiều
cá lại một lần nữa được khuyên nên theo đuổi để ngăn ngừa các bệnh về mắt.