Thực phẩm ngày Tết cho người bị tăng huyết áp pot

Thực phẩm ngày Tết cho người bị tăng huyết áp
Ngoại trừ những trường hợp có nguyên nhân rõ rệt, tăng huyết
áp được chi phối bởi sự tương tác giữa bẩm chất di truyền và
sáu yếu tố môi trường chính yếu: Béo phì hay thừa cân; Ít hoạt
động; Uống nhiều bia rượu; Chế độ ăn nhiều muối; Chế độ ăn
thiếu kali, calcium và magnesium; Các yếu tố tâm lý như căng
thẳng, vui, buồn thái quá. Bẩm chất di truyền thì y học chưa thể
can thiệp được, nhưng sáu yếu tố môi trường chính yếu kể trên
liên quan khá nhiều đến thực phẩm ăn hàng ngày, đặc biệt là
trong dịp tết. Với những thực phẩm truyền thống trong ngày tết
như thịt kho tàu, thịt đông, thịt ba rọi luộc, nhân bánh chưng; rồi
những thực phẩm “công nghệ” như giò thủ, thịt muối, cá thịt đóng
hộp… thì lượng mỡ, lượng muối mà chúng ta đưa vào cơ thể là
rất lớn, cộng với việc ít hoạt động, vui chơi thái quá sẽ là mối
nguy hiểm khôn lường cho căn bệnh tăng huyết áp. Dưới đây là
những điều cần lưu ý trong chế độ dinh dưỡng của người tăng
huyết áp trong những ngày tết .
Tránh tăng cân, hạn chế ăn mặn
Chất béo trong thịt gây tăng cân đã quá rõ. Chất béo từ thịt là yếu
tố góp phần quan trọng vào việc gây xơ vữa động mạch dẫn đến
tăng huyết áp, bệnh tim, đột quỵ. Cần lưu ý rằng, bánh mứt quá
nhiều ngày Tết cũng gây tăng cân. Điều này được giải thích là do
khi có nhiều đường, cơ thể sẽ tiêu hao năng lượng chủ yếu từ
đường làm tích tụ mỡ nhiều hơn bình thường. Hơn nữa, đường
qua chuyển hóa trong cơ thể lại là nguồn nguyên liệu để cơ thể
sản xuất ra chất béo. Ngoài ra, qua thực nghiệm đã cho thấy
đường (sucrose) cũng làm tăng huyết áp, có lẽ là do đường làm
tăng sản xuất adrenaline gây co mạch và ứ muối dẫn đến tăng
huyết áp. Như vậy, không chỉ người bị tiểu đường cần hạn chế,
người bị tăng huyết áp, người không muốn tăng cân cũng phải
biết từ chối bánh mứt.

Vai trò của muối ăn trong tăng huyết áp đã được y văn nói đến từ
trăm năm nay. Các nghiên cứu cho thấy rằng ở những quốc gia
có chế độ ăn nhiều muối sẽ có tỷ lệ dân số bị tăng huyết áp nhiều
hơn ở những quốc gia với chế độ ăn ít muối. Chẳng hạn, người
Nhật, người Mỹ “ăn mặn” nhiều nên tỷ lệ dân số bị tăng huyết áp
nhiều, người dân châu Phi “ăn lạt” và nhiều chất xơ có tỷ lệ dân
bị tăng huyết áp là thấp (nhưng người gốc Phi ở Mỹ có tỷ lệ bị
tăng huyết áp cao hơn người sống ở châu Phi, có lẽ là do ăn
mặn). Cơ chế chính xác tại sao muối ăn làm tăng huyết áp vẫn
chưa rõ. Các nhà khoa học cho rằng có lẽ khi thừa muối thì
lượng dịch trong máu tăng lên gây tăng huyết áp; và lượng muối
ứ đọng nhiều trong thành mạch làm thành mạch “cứng hơn” là
một yếu tố thuận lợi cho tăng huyết áp. Dù chưa rõ cơ chế,
nhưng qua thực nghiệm, y học đã đưa ra khuyến cáo hạn chế
lượng muối đưa vào cơ thể giúp kiểm soát huyết áp ở người tăng
huyết áp (hạn chế muối ăn không làm giảm huyết áp ở người có
huyết áp bình thường). Mỗi ngày chỉ nên dùng tối đa 2.400mg
natri (khoảng một muỗng cà phê muối ăn) sẽ giúp giảm huyết áp
2-8 mmHg. Hạn chế muối ăn đặc biệt cần thiết ở người bị tăng
huyết áp có bị suy tim hoặc người già. Kiêng khem muối quả là
một điều khó khăn, đặc biệt với chế độ ăn của người Việt Nam
nhiều món kho, món mặn. Sau đây là một số mẹo giúp bạn tránh
ăn nhiều muối:

- Kiểm tra lượng muối ghi trên bao bì thực phẩm;

- Chọn những thực phẩm không cho thêm muối;

- Hạn chế ăn nước xốt (sauce), như xốt đậu, xốt cà chua;

- Hạn chế ăn các loại snack, hạt ngũ cốc muối đóng gói;

- Nấu ăn ít muối - thay bằng gia vị cho có vị mặn;

- Khi ăn ở hàng quán, nên nếm trước khi thêm mắm muối.

Những thực phẩm có nhiều muối như: tôm đóng hộp
(2.500mg/100 gam), hạt điều đóng gói (1.400mg/100 gam), thịt
muối (1.300mg/100 gam), xốt cà chua (2.000 mg/100ml), cá mòi
đóng hộp (650mg/100 gam), bánh snack (300mg/100 gam).
Ăn chay và huyết áp
Nói chung, ăn chay giúp làm hạ huyết áp và giảm nguy cơ bị
bệnh tim mạch. Chế độ ăn chay chứa nhiều kali, phức hợp
carbohydrates, chất béo không no, chất xơ, calcium, magnesium,
vitamin C và vitamin A, tất cả có ảnh hưởng tốt trên huyết áp.
Một bữa ăn nhiều chất xơ rất có hiệu quả trong việc dự phòng và
điều trị nhiều dạng bệnh tim mạch trong đó có tăng huyết áp. Các
loại chất xơ trong bữa ăn là rất quan trọng. Lợi ích lớn nhất với
tăng huyết áp của chất xơ là các sợi xơ tạo thành gel hòa tan
trong nước như chất xơ trong các loại rau (trong đó rau thì là
cung cấp chất xơ rất tốt cho người bị tăng huyết áp), yến mạch,
pectin trong táo, đậu đỗ, củ gừng, bột hạt ca-ri… Các chất xơ
này, ngoài lợi ích chống tăng huyết áp, còn giúp giảm cân, chúng
gắn với các kim loại nặng có hại trong cơ thể để thải ra ngoài.
Một số loại rau quả và gia vị được kể dưới đây có chứa nhiều
chất xơ, kali, calcium và magnesium, là những thứ có lợi trong
việc kiểm soát huyết áp. Tùy từng loại, chúng còn có những chất
đặc biệt giúp làm giảm huyết áp. Hãy kết hợp những thực phẩm
này trong bữa ăn, cũng có thể thay đổi khẩu vị bằng cách chế
biến thành nước ép rau quả.

Cần tây
Thầy thuốc theo y học cổ truyền phương Đông đã sử dụng cần
tây trong điều trị tăng huyết áp từ xa xưa. Có một số bằng chứng
thực nghiệm cho thấy cần tây rất hữu dụng trong việc làm giảm
huyết áp, qua thử nghiệm bằng cách tiêm dịch chiết xuất cần tây
vào động vật đã thấy tác dụng hạ huyết áp rõ rệt. Ở người, hiệu
quả thấy được trên huyết áp sau một thời gian sử dụng ít nhất
bốn cây cần tây mỗi ngày. Hãy thử với cần tây nấu chua cá,
nước ép cần tây!
Tỏi
Tỏi là một thứ thuốc diệu kỳ cho tim. Nó có tác dụng có lợi trên
hệ tim mạch bao gồm huyết áp. Trong một nghiên cứu, khi bệnh
nhân bị tăng huyết áp sử dụng mỗi ngày một củ tỏi trong 12 tuần,
huyết áp tâm trương và nồng độ cholesterol giảm một cách đáng
kể. Tỏi tương đối dễ sử dụng: cho vào đồ nấu, trộn rau, xúp, và
đặc biệt trong dịp tết này là tỏi ngâm giấm.
Hành
Hành rất hữu ích cho người tăng huyết áp, có thể dùng hành với
các món: hành ngâm dầu ăn, hành xào cần tây,… Hiệu quả trên
huyết áp của hành cũng dễ hiểu bởi nó là “anh em họ” với tỏi.
Bông cải xanh
Với thành phần có nhiều chất xơ, glucoraphanin, bông cải xanh
hữu ích cho người bị tăng huyết áp. Glucoraphanin có nhiều
trong búp bông cải xanh.
Cà rốt
Giống như bông cải xanh, cà rốt có nhiều chất xơ và một phức
hợp các chất có lợi cho huyết áp. Bài thuốc dùng cho tăng huyết
áp: uống 100ml nước ép cà rốt tươi, hai lần mỗi ngày trong 30
ngày sẽ thấy được tác dụng làm hạ huyết áp của nó. Ngoài ra,
trong cà rốt còn có một chất bổ mắt là beta-caroten.

Cà chua
Cà chua có chứa nhiều gamma-amino butyric acid (GABA), một
chất có thể giúp làm hạ huyết áp. Hơn nữa, trong cà chua có
chứa một lượng lớn lycopene có lợi cho sức khỏe vì tính chống
oxy hóa của lycopene. Cà chua có thể làm được nhiều món,
nhưng người bị tăng huyết áp không nên dùng xốt cà chua vì có
nhiều muối.
Ngoài ra , các loại gai vị hỗn hợp như thì là, hạt thì là, kinh giới
(họ bạc hà), tiêu đen, húng quế, gừng,… có chứa những hoạt
chất có lợi cho huyết áp. Tùy món ăn, hãy chế biến chúng cho
hợp khẩu vị.