Tài liệu Thực Phẩm Ngày Tết và … Tăng Huyết Áp pptx

Thực Phẩm Ngày Tết và … Tăng Huyết Áp

Ngày tết, bên cạnh việc nghỉ ngơi, chuyện ăn uống cũng thường bị thả giàn.
Hậu quả là sau dịp “ăn chơi” này, không ít người phải ăn kiêng vài tháng mới lấy lại
vóc dáng. Không những thế, với tỉ lệ dân số bị tăng huyết áp ngày một gia tăng (đặc
biệt trong giới doanh nhân, trí thức), vui tết chúng ta cũng cần chú ý đến những thực
phẩm có liên quan với tăng huyết áp.
Ngoại trừ những loại có nguyên nhân rõ rệt, tăng huyết áp được chi phối bởi sự
tương tác giữa bẩm chất di truyền và 6 yếu tố môi trường chính yếu:
• Béo phì hay thừa cân.
• Ít hoạt động.
• Uống nhiều bia rượu.
• Chế độ ăn nhiều muối.
• Chế độ ăn thiếu kali, calcium và magnesium
• Các yếu tố tâm lý như căng thẳng, vui, buồn thái quá.
Bẩm chất di truyền là thứ mà Y học chưa thể can thiệp vào được. Sáu yếu tố
môi trường chính yếu liên quan khá nhiều đến thực phẩm hàng ngày và đặc biệt là
ngày tết. Với những thực phẩm truyền thống như thịt kho tàu, thịt đông, thịt ba chỉ
luộc, nhân bánh chưng; rồi những thực phẩm “công nghệ” như giò thủ, thịt muối, cá
thịt đóng hộp, …thì lượng mỡ, lượng muối mà chúng ta đưa vào cơ thể là rất lớn cộng
với ít hoạt động, vui chơi thái quá quả là mối nguy hiểm khôn lường cho căn bệnh tăng
huyết áp.
Tránh tăng cân, hạn chế muối
Chất béo trong thịt gây tăng cân đã quá rõ. Chất béo từ thịt là yếu tố góp phần
quan trọng vào việc gây xơ vữa động mạch dẫn đến tăng huyết áp, bệnh tim, đột quỵ.
Cần lưu ý rằng, bánh mức quá nhiều ngày tết cũng gây tăng cân. Điều này được giải
thích là do khi có nhiều đường, cơ thể sẽ tiêu hao năng lượng chủ yếu từ đường làm
tích tụ mỡ nhiều hơn bình thường. Hơn nữa, đường qua chuyển hóa trong cơ thể lại là
nguồn nguyên liệu để cơ thể sản xuất ra chất béo. Ngoài ra, qua thực nghiệm đã thấy
đường (sucrose) cũng làm tăng huyết áp, có lẽ là do đường làm tăng sản xuất
adrenaline gây co mạch và ứ muối dẫn đến tăng huyết áp. Như vậy, không chỉ người bị

tiểu đường cần hạn chế, người bị tăng huyết áp, người không muốn tăng cân cũng phải
biết từ chối bánh mức.
Muối ăn (sodium chloride) đã được Y văn nói đến vai trò của nó trong tăng
huyết áp từ 100 năm nay. Các nghiên cứu đã thấy rằng ở những quốc gia với chế độ ăn
có nhiều muối sẽ có tỷ lệ dân số bị tăng huyết áp nhiều hơn ở những quốc gia với chế
độ ăn ít hàm muối. Chẳng hạn, người Nhật, người Mỹ “ăn mặn” nhiều nên tỷ lệ dân
số bị tăng huyết áp nhiều, người Da đen sống tại Phi châu “ăn lạt” và nhiều chất xơ có
tỷ lệ dân bị tăng huyết áp là thấp (nhưng người da đen ở Mỹ có tỷ lệ cao hơn bị tăng
huyết áp, có lẽ là do ăn mặn). Cơ chế chính xác tại sao muối ăn làm tăng huyết áp vẫn
chưa rõ. Các nhà khoa học cho rằng có lẽ khi thừa muối thì lượng dịch trong máu tăng
lên gây tăng huyết áp; và lượng muối ứ đọng nhiều trong thành mạch làm thành mạch
“cứng hơn” là một yếu tố thuận lợi cho tăng huyết áp. Dù chưa rõ cơ chế, nhưng qua
thực nghiệm, Y học đã đưa ra khuyến cáo hạn chế lượng muối đưa vào cơ thể giúp
kiểm soát huyết áp ở người tăng huyết áp (hạn chế muối ăn không làm giảm huyết áp
ở người có huyết áp bình thường). Mỗi ngày chỉ nên dùng tối đa 2400 mg natri
(khoảng một muỗng cà phê muối ăn) sẽ giúp giảm huyết áp 2 – 8 mmHg. Hạn chế
muối ăn đặc biệt cần thiết ở người bị tăng huyết áp có bị suy tim hoặc người già.
Kiêng khem muối quả là một điều khó khăn, đặc biệt với chế độ ăn của người Việt
Nam nhiều món kho, món muối. Một số mẹo giúp bạn tránh ăn nhiều muối:
• Kiểm tra lượng muối ghi trên bao bì thực phẩm.
• Chọn những thực phẩm không cho thêm muối.
• Hạn chế ăn nước xốt (sauce), như xốt đậu, xốt cà chua.
• Hạn chế ăn các loại snack, hạt ngũ cốc muối đóng gói.
• Nấu ăn ít muối – thay bằng gia vị cho có vị mặn.
• Khi ăn ở hàng quán, nên nếm trước khi thêm mắm muối.
Những thực phẩm có nhiều muối như: tôm đóng hộp (2500mg/100gam), hạt
điều đóng gói (1400mg/100gam), thịt muối (1300mg/100gam), xốt cà chua (2000
mg/100mL), cá mòi đóng hộp (650 mg/100gam), bánh snack (300mg/100gam).
Ăn uống & Huyết áp
Nói chung, ăn chay giúp làm hạ huyết áp và giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch.

Chế độ ăn chay chứa nhiều kali, phức hợp carbohydrates, chất béo không no, chất xơ,
calcium, magnesium, vitamin C and vitamin A, tất cả có ảnh hưởng tốt trên huyết áp.
Một bữa ăn nhiều chất xơ đã cho thấy có hiệu quả trong việc dự phòng và điều
trị nhiều dạng bệnh tim mạch trong đó có tăng huyết áp. Các loại chất xơ trong bữa ăn
là rất quan trọng. Lợi ích lớn nhất với tăng huyết áp của chất xơ là các sợi xơ tạo thành
gel hòa tan trong nước như chất xơ trong các loại rau (trong đó rau thì là là loại cung
cấp chất xơ rất tốt cho người bị tăng huyết áp), yến mạch, pectin trong táo, đậu đỗ, củ
gừng, bột hạt ca-ri, …Các chất xơ này, ngoài lợi ích chống tăng huyết áp, chúng còn
giúp giảm cân, chúng gắn với các kim loại nặng có hại trong cơ thể để thải ra ngoài.
Một số loại rau quả và gia vị có chứa nhiều chất xơ, kali, calcium và
magnesium, là những thứ có lợi trong việc kiểm soát huyết áp. Tùy từng loại, chúng
còn có những chất đặc biệt giúp làm giảm huyết áp. Hãy kết hợp những thực phẩm này
trong bữa ăn, cũng có thể thay đổi khẩu vị bằng cách chế biến thành nước ép rau quả.
Cần tây. Thầy thuốc theo y học cổ truyền Phương Đông đã sử dụng cần tây
trong điều trị tăng huyết áp từ xa xưa lắm rồi. Có một số bằng chứng thực nghiệm cho
thấy cần tây rất hữu dụng trong việc làm giảm huyết áp, qua thử nghiệm bằng cách
tiêm dịch chiết xuất cần tây vào động vật đã thấy tác dụng hạ huyết áp rõ rệt. Ở người,
hiệu quả thấy được trên huyết áp sau một thời gian sử dụng ít nhất 4 cây cần tây mỗi
ngày. Hãy thử với cần tây nấu chua cá, nước ép cần tây!
Tỏi. Tỏi là một thứ thuốc diệu kỳ cho tim. Nó có tác dụng có lợi trên hệ tim
mạch bao gồm huyết áp. Trong một nghiên cứu, khi bệnh nhân bị tăng huyết áp sử
dụng mỗi ngày một củ tỏi trong 12 tuần, huyết áp tâm trương và nồng độ cholesterol
giảm một cách đáng kể. Tỏi thì tương đối dễ sử dụng: cho vào đồ nấu, trộn rau, súp, và
đặc biệt trong dịp tết này là tỏi ngâm giấm.
Hành. Hành rất hữu ích cho người tăng huyết áp. Một món ăn của người
Phương Tây rất ngon là “ring oinion”, bạn hãy thử nhé. Rất đơn giản, hành tây cắt
khoanh vòng tròn (có lẽ vì vậy món này có tên là “ring onion”) chiên với dầu có nhiều
acid béo thiết yếu. Cũng có thể dùng hành với các món: hành ngâm dầu ăn, hành xào
cần tây, …Hiệu quả trên huyết áp của hành cũng dễ hiểu bởi nó là “anh em họ” với tỏi.
Bông cải xanh. Với thành phần có nhiều chất xơ, glucoraphanin, bông cải xanh

hữu ích chó người bị tăng huyết áp. Glucoraphanin có nhiều trong búp bông cải xanh.
Vì thế đã có dạng thực phẩm bổ sung từ búp bông cải xanh.
Cà rốt. Giống bông cải xanh, cà rốt có nhiều chất xơ và một phức hợp các chất
có lợi cho huyết áp. Bài thuốc dùng cho tăng huyết áp: uống 100mL nước ép cà rốt