Đa dạng sinh học các loài chim ở khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long potx

Trang chủ » Khoa học - công nghệ
Đa dạng sinh học các loài chim ở khu bảo tồn
thiên nhiên đất ngập nước Vân Long
25/11/2006
Vân Long là một khu bảo tồn đất ngập nước ngọt vào loại lớn của Đồng bằng Bắc Bộ. Qua
nghiên cứu điều tra của tác giả cho thấy các loài chim ở khu bảo tồn này tuy không đồng đều về
số lượng cá thể nhưng khá đa dạng về thành phần loài, trong đó có loài đã được ghi trong Sách
Đỏ Việt Nam. Để bảo tồn và phát triển đa dạng sinh học các loài chim ở đây, theo tác giả cần
làm tốt công tác bảo vệ, tuyên truyền giáo dục cho cộng đồng, tạo môi trường sống và thức ăn
cho chim, đồng thời phát triển tốt du lịch sinh thái để vừa tạo điều kiện cải thiện cuộc sống cho
người dân sở tại, vừa tạo thêm kinh phí tăng cường cho công tác bảo tồn.

Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước (KTTTNĐNN) Vân Long có tổng diện tích quy hoạch là
2643 ha nằm ở phía đông bắc tỉnh Ninh Bình, trên địa phần 7 xã (Gia Hưng, Liên Sơn, Gia Hoà,
Gia Vân, Gia Xuân, Gia Thanh) thuộc huyện Gia Viễn. Vị trí địa lý của khu bảo tồn: từ 20 độ
25`551“ vĩ độ bắc, từ 105 độ 48`20“ đến 105 độ 54`30“ kinh độ đông.
Vân Long là một vùng đất ngập nước ngọt lớn ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Trong khu vực có
nhiều núi đá vôi nằm thành dải dài hoặc là các hòn đảo nổi trên mặt nước. Đây là khu vực có tính
đa dạng sinh học cao. Trước hết là đa dạng về sinh cảnh: rừng phục hồi trên núi đá vôi (chiếm
15% diện tích cả khu bảo tồn), rừng trồng (4%), trảng cổ (8%), đất ngập nước quanh năm (13%),
đất nông nghiệp và đất thổ cư (11%). Hệ thực vật ở đây khá phong phú. Theo điều tra bước đầu
của Nguyễn Quốc Dựng, Vũ Văn Dũng (2000) đã ghi nhận được ở Vân Long có 457 loài thực
vật bậc cao có mạch thuộc 327 chi, 127 họ với nhiều loài đặc trưng như: đinh, nghiến, trai, chò
chỉ, lát hoa, chò xanh… Trong đó, thực vật hạt kín giữ vai trò quan trọng nhất, chiếm 95% tổng
số loài của khu bảo tồn. Ở Vân Long cũng đã xác định được 39 loài thực vật bậc cao có trong
đầm nước và các thuỷ vực xung quanh, 96 loài thực vật bậc thấp thuộc 9 ngành tảo là: tảo lam,
tảo silic, tảo lục, tảo vàng ánh và tảo mắt (Phan Văn Mạch, Lê Hùng Anh, Hồ Thanh Hải, 2000).
Hầu hết các loài rong nước ngọt đều có mặt ở khu đất ngập nước này. Khu hệ động vật có 39 loài
thú, 32 loài bò sát, lưỡng cư, 44 loài cá, 45 loài động vật nổi, 37 loài động vật đáy, 79 loài côn
trùng (Trung tâm tài nguyên và môi trường lâm nghiệp, Viện Điều tra quy hoạch rừng, 2001).
Trong đó có loài voọc mông trắng (Trachypithecus delacouri) – một loài đặc hữu phân bố hẹp ở

Việt Nam rất được chú ý và thu hút nhiều nhà khoa học học tập trung nghiên cứu.
Trong khuôn khổ thực hiện đề tài nghiên cứu trong 2 năm (2001 – 2002), chúng tôi đã tiến hành
điều tra nghiên cứu về đa dạng sinh học các loài chim, ảnh hưởng của con người và đề xuất một
số giải pháp bảo tồn các loài chim, phát triển du lịch sinh thái ở khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập
nước Vân Long, bước đầu đã thu được một số kết quả cụ thể.
Phương pháp nghiên cứu
Với đặc điểm địa hình của Vân Long gồm 2 loại hệ sinh thái chính là núi đá vôi và dầm nước,
chúng tôi đã tiến hành điều tra theo 7 tuyến đi bộ và 2 tuyến đi thuyền. Chim được điều tra ngoài
thiên nhiên kết hợp bằng các phương pháp quan sát điểm và quan sát trực tiếp. Việc định loại các
loài chim ngoài thiên nhiên dựa trên các sách định loại và so sánh với các mẫu chim nhồi ở Bảo
tàng động vật khoa sinh học (Đại học quốc gia Hà Nội). Để tính số lượng cá thể các loài chim
nước, chúng tôi áp dụng phương pháp đếm trực tiếp 1 người ngoài thực địa. Để xác định thức ăn
của chim, chúng tôi tiến hành mổ dạ dày một số loài chim và phân tích một số phân chim, thức
ăn rơi vãi của chim thu được ngoài thực địa. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sử dụng phương pháp
điều tra qua nhân dân và phương pháp kế thừa.
Kết quả đạt được
Khu BTTN đất ngập nước Vân Long có 72 loài chim thuộc 33 họ, 14 bộ. Trong đó có 25 loài
chim nước và 47 loài chim cạn. Có 3 loài chim có tên trong Sách Đỏ Việt Nam (2000) là: Gà lôi
trắng (Lophura nycthemera), dù dì phương đông (Ketupa zeylonensis), niệc hung (Ptilolaemus
tickelli) (xem bảng 1).
Mức độ phong phú về thành phần của họ trong mỗi bộ chim ở Vân Long là thấp, trung bình mỗi
bộ có 2 họ. Bộ chim phong phú nhất về thành phần các họ là bộ chim sẻ (Passeriformes) có 17
họ. Về thành phần loài, trung bình mỗi họ có 2 loài. Trong đó có 18 họ chỉ có 1 loài. Họ chim có
nhiều loài nhất ở Vân Long là họ diệc (Ardeidae) có 10 loài.
Bảng 1. Cấu trúc thành phần loài chim ở Khu BTTN đất ngập nước Vân Long
STT Bộ chim Họ Loài
Tên Việt Nam Tên khoa học n % n %
1 Bộ chim lặn Podicipediformes 1 3.03 1 1,39
2 Bộ bồ nông Pelecaniformes 1 3,03 1 1,39
3 Bộ hạc Ciconiiformes 1 3,03 10 13,89

4 Bộ ngỗng Anseriformes 1 3,03 3 4,17
5 Bộ cắt Falconiformes 1 3,03 3 4,17
6 Bộ gà Galliformes 1 3,03 4 5,55
7 Bộ sếu Gruiformes 2 6,06 5 6,94
8 Bộ rẽ Charadriformes 2 6,06 2 2,78
9 Bộ bồ câu Columbiformes 1 3,03 3 4,17
10 Bộ vẹt Psittaciformes 1 3,03 1 1,39
11 Bộ cu cu Cuculiformes 1 3,03
Nghiêm Phú Ninh – Theo (Hoạt động khoa học, số 7/2003, tr. 33 – 45)
Chia sẻ b
Điểm đến du lịch > Du lịch Ninh Bình > Thị xã Tam Điệp
THỊ XÃ TAM ĐIỆP
Thị xã Tam Điệp được thành lập ngày 17/12/1982, nằm ở phía Tây Nam tỉnh Ninh Bình trên trục Quốc lộ 1A, cách
Thủ đô Hà Nội 105km về phía Nam, cách thành phố Ninh Bình 12km. Phía Bắc - Đông Bắc giáp huyện Nho Quan và
Hoa Lư, phía Đông - Đông Nam giáp huyện Yên Mô, phía Tây và Tây Nam giáp huyện Hà Trung (tỉnh Thanh Hoá).
Thị xã có 12km đường Quốc lộ 1A, 8Km đường quốc lộ 12B đi Nho Quan - Hoà Bình và 11km đường sắt Bắc - Nam
chạy qua, rất thuận lợi cho giao thông và phát triển kinh tế - xã hội.
Tổng diện tích tự nhiên của Thị xã Tam Điệp là 106,8km². Người Kinh trên 99,5%, người Mường gần 0,5%. Thị xã
chia thành 7 đơn vị hành chính, bao gồm các phường, xã: Bắc Sơn, Trung Sơn, Nam Sơn, Đông Sơn, Quang Sơn,
Yên Bình và Yên Sơn.
Khám phá du lịch Ninh Bình
Nằm ở cực Nam đồng bằng châu thổ sông Hồng, Ninh Bình là một tỉnh cửa
ngõ từ miền Bắc vào miền Trung và miền Nam đất nước, được bao bọc bởi
những dãy núi đá vôi, tạo nên nhiều danh lam thắng cảnh kỳ thú với những
dòng sông thơ mộng, những hồ nước mênh mông, tất cả như đang thầm thì
câu chuyện muôn đời của non và nước. Nơi đây vừa là gạch nối, vừa là ngã
ba của ba nền văn hoá lớn
Danh lam thắng