Phát hiện sớm chứng sa sút trí tuệ ở người già ppsx

Phát hiện sớm chứng sa sút trí tuệ ở
người già
Dù do nguyên nhân nào thì người mắc bệnh này cũng
sẽ trải qua sự suy giảm không thay đổi được cả về chức
năng và trí tuệ, kéo dài từ 2 đến 10 năm. Cuối cùng, bệnh
nhân trở thành người lệ thuộc hoàn toàn và thường tử vong
do các bệnh nhiễm trùng.
Sa sút trí tuệ là sự suy giảm chức năng trí tuệ và những lĩnh vực
khác về nhận thức, dẫn đến giảm khả năng hoạt động sống hàng
ngày. Đây là một trong những rối loạn ảnh hưởng trầm trọng nhất
đến người cao tuổi. Đặc trưng của bệnh là sự suy giảm nhận
thức xảy ra trong tình trạng ý thức vẫn bình thường. Đó không
phải là loại rối loạn nhận thức có thể hồi phục như mê sảng hay
trầm cảm.
Tần suất mắc bệnh sa sút trí tuệ tăng nhanh theo tuổi. Ở tuổi sau
60, tỷ lệ này tăng gấp đôi mỗi 5 năm. Ở tuổi 60-64, chỉ có 1% bị
sa sút trí tuệ, nhưng đến tuổi trên 85 thì tỷ lệ này là 30-50%.
Cần phân biệt sa sút trí tuệ và quên lành tính do tuổi. Quên lành
tính do tuổi là tình trạng giảm trí nhớ do tuổi cao, là kết quả của
tiến trình hoạt động thần kinh chậm dần do tuổi tác. Khởi đầu của
quên lành tính là tình trạng khó nhớ thông tin mới và chậm nhớ
lại thông tin cũ do suy giảm khả năng tập trung và chú ý. Tuy
nhiên, khi cho bệnh nhân thời gian và có biện pháp động viên thì
việc sinh hoạt hằng ngày của họ vẫn bình thường

Biểu hiện thường gặp nhất của sa sút trí tuệ giai đoạn sớm
là giảm trí nhớ gần. Bệnh nhân có thể quên điều mình vừa nói
và lặp đi lặp lại câu này nhiều lần trong vài phút. Họ thường
xuyên quên nơi để những vật dụng cá nhân. Tình trạng quên kéo
dài và dẫn đến tâm lý hoang tưởng là bị mất trộm.

Trong giai đoạn sớm này, bệnh nhân cũng gặp khó khăn khi tìm
từ diễn đạt ý mình muốn nói hoặc giải thích một điều gì đó. Họ
thường phải nói vòng vo, chẳng hạn như không nhớ từ cà vạt
nên phải mô tả nó là một vật quấn quanh cổ áo. Ngoài ra, bệnh
nhân cũng có thể quên hay khó khăn trong việc sử dụng hoặc
làm những công việc hằng ngày như lái xe, giữ tiền, nấu ăn
Những biểu hiện khác của sa sút trí tuệ giai đoạn sớm là thay đổi
cá tính, rối loạn cảm xúc và giảm sự phán đoán. Người bệnh có
những hành động không giống như họ đã từng làm, chẳng hạn
như một người keo kiệt đột nhiên tặng cho hội từ thiện vài chục
triệu đồng. Những thay đổi tính khí khác như trầm cảm hay hoang
tưởng cũng thường xảy ra. Cần lưu ý trong giai đoạn sớm này,
hoạt động xã hội của người sa sút trí tuệ vẫn không bị ảnh
hưởng. Tuy nhiên, họ thường có những thay đổi về tính khí như
cáu gắt, tàn nhẫn, kích động

Sự ổn định trí tuệ của bệnh nhân cũng khá mỏng manh. Trong
những tình huống khó khăn hay bức xúc thì sự suy giảm trí tuệ có
thể biểu lộ rõ rệt, chẳng hạn như khi phải đi một quãng đường xa
để thăm con cháu thì họ có thể đi lạc hay mất định hướng, đi
vòng vo.

Ở mức độ trung bình, bệnh nhân bị giảm khả năng thực hiện
các công việc thường ngày như tắm rửa, mặc đồ, vệ sinh cá
nhân. Họ không thể nhớ được thông tin mới, mất định hướng về
không gian và thời gia, có thể quên những sự vật xung quanh
mình như quên nhà vệ sinh, phòng ngủ ở đâu. Người bệnh cũng
dễ bị ngã hoặc có tai biến do sự nhầm lẫn và giảm phán đoán.
Những rối loạn hành vi có từ giai đoạn sớm vẫn kéo dài đến giai
đoạn trung bình và nặng. Hoang tưởng và ảo giác xuất hiện ở

khoảng 25% bệnh nhân. Ví dụ: Khi bệnh nhân mất khả năng
nhận ra chính bản thân mình trong gương thì họ lại nghi ngờ là
có người lạ vào nhà. Sự lệch lạc này có thể ngày càng nặng và
kéo dài. Bệnh nhân cũng có những biểu hiện rối loạn hành vi và
trở nên kích động.

Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân không thể thực hiện những
sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, vệ sinh cá nhân, đi lại và
lệ thuộc hoàn toàn vào người thân. Trí nhớ ngắn hạn, dài hạn
bị mất hoàn toàn. Bệnh nhân không nhận biết được kể cả những
người rất thân của mình, mất đi những khả năng vận động phản
xạ khác như nuốt (nên dễ bị rối loạn dinh dưỡng và sặc thức ăn).
Kết hợp với tình trạng kém dinh dưỡng và ít vận động, nằm liệt
giường, bệnh nhân có thể bị loét da.
Ở giai đoạn muộn của sa sút trí tuệ, bệnh nhân sẽ bị tăng tần
suất các tai biến; chẳng hạn như biến chứng của việc mất nước,
kém dinh dưỡng, viêm phổi hít, loét da. Sự lệ thuộc hoàn toàn
vào người khác có khi đưa bệnh nhân đến tình huống phải vào
nhà dưỡng lão. Nếu tiếp tục ở tại nhà, người chăm sóc và bệnh
nhân phải được trang bị những thiết bị cần thiết khác.

Khi nghi ngờ người thân bị sa sút trí tuệ, bạn hãy đưa họ đến
khám tại các phòng khám chuyên khoa tâm thần, thần kinh hoặc
lão khoa.