132 Tổ chức Kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ tại Công ty may Hưng Việt

L ời nói đ ầu
---
Hiện nay, trong điều kiện nền kinh tế thị trờng, với cơ chế quản lý kinh tế
thực hiện hạch toán kinh doanh. Bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát
triển phải đảm bảo tự chủ trong hoạt động sản xuất kinh doanh và phải có lợi
nhuận.
Để đạt đợc yêu cầu đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải thực hiện quản lý
chặt chẽ việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả các loại tài sản, vật t, lao
động, tiền vốn của mình. Việc hạch toán đúng và đủ chi phí thực tế bỏ ra sẽ
giúp cho các doanh nghiệp đánh giá đợc hiệu quả hoạt động sản xuất kinh
doanh. Tất cả các doanh nghiệp đều đặt ra mục tiêu là đạt đợc lợi nhuận cao
nhất mà chi phí bỏ ra là ít nhất.
Bởi vậy, hạch toán vật liệu - công cụ dụng cụ có vai trò quan trọng vì đó
là yếu tố cơ bản tạo ra thực thể sản phẩm và nó chiếm tỷ trọng lớn trong tổng
chi phí, tác động trực tiếp đến hiệu quả của quá trình sản xuất kinh doanh. Nếu
có sự thay đổi đột xuất về chi phí vật liệu - công cụ dụng cụ tất yếu sẽ ảnh hởng
đến giá thành sản phẩm, từ đó ảnh hởng đến thu nhập của doanh nghiệp.
Công ty may Hng Việt là một doanh nghiệp Nhà nớc, trong những năm
vừa qua đã không ngừng lớn mạnh và phát triển. Mặc dù trong điều kiện cơ chế
thị trờng có sự cạnh tranh diễn ra gay gắt, nhất là trong ngành công nghiệp may
mặc - một ngành có nhiều doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia.
Nhân tố quyết định sự thành công của Công ty là ở chỗ Ban lãnh đạo Công ty
đã xác định đợc mặt hàng sản xuất với chất lợng cao, có uy tín trên thị trờng
trong và ngoài nớc, có nhiều khách hàng lớn, ổn định đợc sản phẩm và tiêu thụ
đợc số lợng lớn. Bên cạnh đó phải kể đến sự đóng góp có hiệu quả của công tác
kế toán nói chung và công tác tổ chức kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ nói
riêng.
Sau một thời gian ngắn thực tập tại phòng kế toán của Công ty, đợc tìm
hiểu về công tác kế toán của Công ty. Tôi nhận thấy công tác kế toán vật liệu -
công cụ dụng cụ của Công ty đã tơng đối ổn định, đáp ứng đợc yêu cầu quản lý

vật liệu - công cụ dụng cụ của Công ty. Tuy nhiên cũng không tránh khỏi những
mặt hạn chế, nếu đợc khắc phục thì vai trò kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ sẽ
1

đạt hiệu quả cao hơn. Nhận thức đợc những mặt mạnh và những mặt còn hạn
chế của công tác kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ. Tôi đi sâu vào nghiên cú đề
tài Tổ chức kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ tại Công ty may Hng Việt
,,
nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác tổ chức hạch toán vật liệu - công cụ dụng cụ
tại Công ty.
Chuyên đề này gồm 3 chơng:
Ch ơng I : Lý luận chung về kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ tại doanh
nghiệp sản xuất.
Ch ơng II: Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu - công cụ dụng cụ
ở Công ty May Hng Việt.
Ch ơng III: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán vật liệu -
công cụ dụng cụ tại Công ty may Hng Việt.
Để hoàn thành chuyên đề này. Tôi đã cố gắng rất nhiều trên cơ sở những
kiến thức đợc các Thầy giáo, Cô giáo truyền đạt lại ở trờng cùng với thời gian
thực tập ở Công ty, nhng chắc chắn sẽ không tránh khỏi những khiếm khuyết cả
về nội dung cũng nh hình thức trình bày. Tôi rất mong đợc sự góp ý, chỉ đạo
của các Thầy, các Cô cùng các cán bộ phòng kế toán Công ty.
Tôi xin chân thành cảm ơn cô giáo hớng dẫn Nguyễn Quý và các cán
bộ phòng kế toán Công ty may Hng Việt đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi rất
nhiều để tôi có thể hoàn thành chuyên đề này.

Ch ơng I :
2

Các vấn đề chung về vật liệu(vl), công cụ

dụng cụ(ccdc) và kế toán vl, ccdc.
1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của VL, CCDC trong sản xuất kinh
doanh.
1.1. Khái niệm.
- Vật liệu là đối tợng lao động chủ yếu, một trong ba yếu tố cơ bản của
quá trình sản xuất, là cơ sở vật chất cấu thành nên thực thể của sản phẩm.
- Công cụ dụng cụ là những t liệu lao động không đủ điều kiện, về tiêu
chuẩn quy định về giá trị và thời gian sử dụng của tài sản cố định.
1.2.Đặc điểm
* Vật liệu:
- Về mặt hiện vật: Trong quá trình sản xuất kinh doanh, vật liệu không
ngừng chuyển hoá, tham gia toàn bộ một lần vào quá trình sản xuất, không giữ
nguyên hình thái vật chất ban đầu mà biến đổi cấu thành nên thực thể sản phẩm
mới.
- Về mặt giá trị: Kết chuyển toàn bộ một phần giá trị vào chi phí sản xuất
kinh doanh trong kỳ.
Trong quá trình đa vật liệu vào sản xuất thì vật liệu có thể tồn tại dới
nhiều hình thức khác nhau, ở các công đoạn khác nhau nh:
+ Công đoạn chuẩn bị sản xuất: Vật liệu ở dạng ban đầu cha chịu tác
động của một quy trình nào.
+ Công đoạn sản xuất khác: Vật liệu có thể là các sản phẩm dở dang, bán
thành phẩm để tiếp tục đa vào sản xuất để tạo ra thực thể của sản phẩm mới.
Ngoài ra, vật liệu còn chịu tác động của các yếu tố khác nh: Môi trờng,
các yếu tố lý, hóa học.
* Công cụ - dụng cụ:
- Là t liệu lao động có thể tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh
nhng vẫn giữ nguyên đợc hình thái vật chất ban đầu, chỉ có giá trị của nó bị hao
mòn dần và chuyển dịch từ phần vào giá trị sản xuất (giống TSCĐ).
3

- Công cụ dụng cụ có giá trị nhỏ, thời gian sử dụng ngắn nên nó có thể
tham gia một lần vào chu kỳ sản xuất kinh doanh (giống vật liệu).
1.3. Vai trò
- Vật liệu là yếu tố chi phí chính cấu tạo nên thực thể của sản phẩm,
quyết định đến giá trị và giá trị sử dụng của sản phẩm. Đối với một sản phẩm
hoàn chỉnh thì vật liệu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí và giá thành.
- Công cụ dụng cụ là t liệu lao động mặc dù không trực tiếp cấu tạo nên
thực tế sản phẩm nhng cũng không thể không nói đến vai trò của nó, chỉ chiếm
một tỷ lệ rất nhỏ trong chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm nhng chính công
cụ - dụng cụ đã góp phần làm cho quá trình sản xuất đợc thực hiện một cách
thuận lợi, nhanh gọn tạo điều kiện cho vật liệu đợc chuyển hoá nhanh hơn.
Để sản xuất ra sản phẩm có chất lợng và đảm bảo về số lợng, đúng yêu
cầu về mẫu mã thiết kế, kỹ thuật của khách hàng thì vật liệu - công cụ dụng cụ
có ý nghĩa vô cùng to lớn.
Nói chung, yếu tố vật liệu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất
để tạo ra sản phẩm, do đó việc cung cấp nguyên vật liệu có đầy đủ, kịp thời hay
không sẽ ảnh hởng đến tình hình sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp,
đồng thời chất lợng nguyên vật liệu cũng quyết định đến chất lợng của sản
phẩm. Nên việc kiểm tra chất lợng của nguyên liệu, việc sử dụng nguyên liệu có
hợp lý hay không, có tiết kiệm đợc hay không trên cơ sở các định mức dự toán
chi phí sản xuất là một việc làm có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hạ
thấp chi phí sản xuất và giá thành của sản phẩm làm ra, từ đó có thể tăng thu
nhập, tăng tích luỹ cho doanh nghiệp. Vì vậy khi có nhu cầu sử dụng nguyên
liệu cần phải tổ chức tốt công việc ghi chép, phản ánh tình hình xuất dùng, sử
dụng nguyên liệu trong sản xuất kinh doanh.
Đối với công cụ - dụng cụ cũng vậy, phải bảo đảm tổ chức tốt từ khâu
cung cấp đến khâu bảo quản, sử dụng, từ số lợng đến chất lợng và sẽ tạo điều
kiện cho quá trình sản xuất đợc liên tục, giảm bớt những rủi ro thiệt hại cho
doanh nghiệp, góp phần đảm bảo cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Xuất phát từ những ý nghĩa đó thì các doanh nghiệp phải có biện pháp

quản lý chặt chẽ, chính xác vật liệu - công cụ dụng cụ ở tất cả các khâu trong
hoạt động sản xuất kinh doanh, phải đảm bảo và thực hiện tốt các yêu cầu trong
quá trình sản xuất tránh tình trạng thừa, thiếu ứ đọng, lãng phí... Những việc
4

làm đó quyết định đến thành công của công tác sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp.
Quản lý chặt chẽ tình hình thu mua vật liệu - công cụ dụng cụ về số lợng,
chất lợng, chủng loại, màu sắc, gía cả, chi phí thu mua, thực hiện kế hoạch mua
theo đúng tiến độ phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp,
xác định đợc định mức dự trữ tối đa, tối thiểu cho từng loại vật liệu - công cụ
dụng cụ để đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh đợc bình thờng, không
bị dán đoạn.
Việc tổ chức tốt kho tàng, bến bãi, trang bị đầy đủ phơng tiện cân đo,
thực hiện đúng chế độ bảo quản đối với từng loại vật liệu - công cụ dụng cụ
tránh h hỏng, mất mát hay hao hụt, mặt khác khi vận chuyển vật liệu - công cụ
dụng cụ phải bố trí phơng tiện vận chuyển phù hợp với tính chất của từng loại
vật liệu - công cụ dụng cụ.
2. Phân loại và đánh giá VL, CCDC
2.1. Phân loại vật liệu - công cụ dụng cụ:
Trong các doanh nghiệp sản xuất vật liệu - công cụ dụng cụ bao gồm rất
nhiều loại với những kích cỡ khác nhau, với công dụng và nội dung kinh tế khác
nhau.... Để thuận tiện cho việc quản lý và tổ chức hạch toán chi tiết với từng
loại, từng thứ vật liệu - công cụ thì cần thiết phải tiến hành phân loại chúng theo
những nội dung và tiêu thức nhất định.
. Phân loại vật liệu theo vai trò.
Để việc quản lý có hiệu quả đòi hỏi phải nhận biết từng thứ, từng loại vật
liệu. Do đó phân loại vật liệu cũng là điều kiện để quản lý và hạch toán vật liệu
đợc chặt chẽ hơn, chính xác hơn.
Căn cứ vào nội dung kinh tế, chức năng của vật liệu trong hoạt động sản

xuất kinh doanh thì vật liệu đợc chia thành các loại sau:
+ Nguyên liệu chính: Trong các doanh nghiệp sản xuất thì nguyên liệu
chính là đối tợng lao động khi tham gia vào quá trình sản xuất nó cấu thành
thực thể vật chất, thực thể chính của sản phẩm, hàng hoá, VD: Sợi mua ngoài
trong các doanh nghiệp dệt.
5

+ Vật liệu phụ: Là những loại vật liệu khi tham gia vào quá trình sản xuất
không cấu thành nên thực thể chính cuả sản phẩm mà nó chỉ có tác dụng khi kết
hợp với nguyên liệu chính làm tăng chất lợng của nguyên liệu chính, tăng chất
lợng sản phẩm có thể thay đổi hình dáng bề ngoài của sản phẩm hoặc tạo điều
kiện cho qúa trình chế tạo sản phẩm đợc thực hiện bình thờng, hoặc phục vụ
cho công tác quản lý, nhu cầu công nghệ, kỹ thuật, cho việc bảo quản bao gói
sản phẩm nh: Thuốc nhuộm, sơn, dầu nhờn...
+ Nhiên liệu: Thực chất đây có thể coi là loại vật liệu phụ nhng nó có tác
dụng cung cấp nhiệt lợng trong quá trình sản xuất kinh doanh, nó tồn tại ở các
dạng nh: Chất lỏng, chất khí, chất rắn dùng để phục vụ cho công nghệ sản xuất
sản phẩm, cho các phơng tiện vận tải, máy móc thiết bị hoạt động trong quá
trình sản xuất nh: Xăng, dầu, than củi...
+ Phụ tùng thay thế: Là những loại vật t dùng để thay thế, sửa chữa máy
móc thiết bị sản xuất, phơng tiện vận tải.
+ Thiết bị xây dựng cơ bản: Là những thiết bị, phơng tiện đợc sử dụng
cho công việc xây dựng cơ bản. Đối với thiết bị xây dựng cơ bản bao gồm cả
thiết bị cần lắp, công cụ khí cụ và vật kết cấu dùng để lắp đặt các công trình xây
dựng cơ bản.
+ Vật liệu khác: Là các loại vật liệu thải loại ra trong quá trình sản xuất,
chế tạo sản phẩm: Gỗ, sắt thép vụn hoặc phế liệu thu nhặt, thu hồi khi thanh lý
tài sản cố định.
Tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý và hạch toán chi tiết, cụ thể của từng loại
doanh nghiệp mà trong từng loại vật liệu nêu trên lại đợc chia thành từng nhóm,

thứ dựa vào qui cách, tính chất lý hoá học của chúng bằng cách lập sổ danh
điểm vật liệu bởi vì cách phân loại trên cha đảm bảo quản lý chặt chẽ và tiến
hành kiểm tra một cách toàn diện, cụ thể. Sổ danh điểm vật liệu là cơ sở cho
công tác quản lý ở doanh nghiệp, giảm bớt khối lợng ghi chép và là phơng tiện
sử dụng để hạch toán chi tiết vật liệu một cách dễ dàng.
Ngoài ra, để phục vụ cho yêu cầu quản lý và hạch toán vật liệu trên
những giác độ khác ngời ta có thể phân loại vật liệu theo các tiêu thức khác.
Chẳng hạn: Căn cứ vào mục đích công dụng của vật liệu cũng nh nội dung qui
định phản ánh chi phí vật liệu trên các tài khoản kế toán thì vật liệu của doanh
nghiệp lại đợc chia thành:
- Nguyên vật liệu trực tiếp dùng cho sản xuất, chế tạo sản phẩm.
6

- Nguyên vật liệu dùng cho nhu cầu khác: Phục vụ quản lý ở các phân x-
ởng, cho nhu cầu bán hàng, quản lý doanh nghiệp...
. Phân loại công cụ - dụng cụ theo phơng pháp phân bổ, theo yêu
cầu quản lý và ghi chép kế toán
Công cụ - dụng cụ trong các doanh nghiệp bao gồm các lán trại tạm thời,
dụng cụ gá lắp chuyên dùng cho sản xuất, dụng cụ đồ nghề, quần áo bảo hộ lao
động... Tuỳ thuộc vào yêu cầu quản lý mà công cụ - dụng cụ đợc phân làm 3
loại sau:
- Công cụ - dụng cụ.
- Bao bì luân chuyển
- Đồ dùng cho thuê
Cũng nh vật liệu, để phục vụ cho yêu cầu quản lý và hạch toán chi tiết
công cụ - dụng cụ thì công cụ - dụng cụ có thể phân loại chi tiết hơn thành từng
nhóm, trong mỗi nhóm lại phân thành từng thứ...
2.2. Các phơng pháp đánh giá VL, CCDC nhập xuất kho.
Đánh giá chung vật liệu - công cụ dụng cụ:
Đánh giá vật liệu - công cụ dụng cụ là việc biểu hiện vật liệu - công cụ

dụng cụ bằng thớc đo tiền tệ theo những nguyên tắc nhất định đảm bảo yêu cầu
chính xác, kịp thời, đầy đủ.
Đánh giá vật liệu - công cụ dụng cụ là khâu quan trọng trong công tác
quản lý vật liệu - công cụ dụng cụ. Vì thông qua đánh giá vật liệu - công cụ
dụng cụ trong tổng chi phí sản xuất, từ đó mới tính toán một cách chính xác giá
thành sản phẩm và xác định đợc định mức vật t đã sử dụng trong kỳ và lập định
mức cho kỳ sau.
Về nguyên tắc, vật liệu - công cụ dụng cụ đợc phản ánh, đánh giá theo
giá vốn thực tế của chúng. Nhng đối với các doanh nghiệp có qui mô lớn, chủng
loại vật liệu - công cụ dụng cụ nhiều, sự biến động của vật liệu - công cụ dụng
cụ diễn ra thờng xuyên thì vật liệu - công cụ dụng cụ còn đợc đánh giá theo giá
hạch toán để phục vụ cho hạch toán chi tiết hàng ngày tình hình nhập - xuất -
tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ.
2.1. Đánh giá vật liệu - công cụ dụng cụ theo giá thực tế:
7

a. Giá thực tế nhập kho:
Tuỳ theo từng nguồn nhập mà nội dung giá thực tế của vật liệu - công cụ
dụng cụ nhập kho đợc xác định cụ thể nh sau:
- Đối với vật liệu - công cụ dụng cụ mua ngoài thì giá vốn thực tế nhập
kho bao gồm: Giá mua theo hoá đơn (+) chi phí thu mua thực tế (bao gồm: Chi
phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản, chi phí thuê kho, thuê bãi...) (+) thuế nhập
khẩu, thuế khác (nếu có) (-) các khoản giảm giá, triết khấu, giá trị hàng mua trả
lại cho ngời bán (nếu có).
- Đối với vật liệu - công cụ dụng cụ do doanh nghiệp tự gia công chế biến
thì giá vốn thực tế nhập kho bao gồm: Giá trị thực tể của vật liệu xuất gia công,
chế biến (+) các chi phí gia công chế biến.
- Đối với vật liệu - công cụ dụng cụ thuê ngoài gia công chế biến giá vốn
thực tế nhập kho bao gồm: Giá thực tế của vật liệu xuất đa đi gia công, chế biến
(+) chi phí vận chuyển bốc xếp khi đa vật liệu đi và về nhập kho (+) số tiền phải

trả cho đơn vị nhận gia công, chế biến.
- Đối với vật liệu - công cụ dụng cụ do các đơn vị, cá nhân khác góp vốn
liên doanh thì giá thực tế nhập kho là giá do hội đồng các bên tham gia đánh giá
và chấp nhận.
- Đối với phế liệu thu hồi nhập kho, giá thực tế của chúng là giá ớc tính
có thể sử dụng, có thể tiêu thụ đợc chúng (giá có thể bán đợc trên thị trờng).
b. Giá thực tế xuất kho:
Đối với giá vốn thực tế xuất kho, khi xuất dùng vật liệu - công cụ dụng
cụ thì kế toán phải tính toán chính xác giá vốn thực tế của vật liệu - công cụ
dụng cụ dùng cho các nhu cầu, đối tợng khác nhau.
2.2. Đánh giá vật liệu - công cụ dụng cụ theo giá hạch toán:
Đối với những doanh nghiệp có các nghiệp vụ nhập - xuất diễn ra thờng
xuyên đối hàng ngày thì việc xác định giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ
hàng ngày thì công việc hạch toán trở lên phức tạp, tốn nhiều công sức và có
khi không thực hiện đợc. Trong trờng hợp này kế toán phải sử dụng giá hạch
toán để tiến hành hạch toán chi tiết hàng ngày tình hình nhập - xuất - tồn kho
vật liệu - công cụ dụng cụ.
Giá hạch toán vật liệu - công cụ dụng cụ là giá qui định thống nhất trong
phạm vi xây dựng và đợc sử dụng ổn định trong một thời gian dài. Sử dụng giá
8

hạch toán trong kế toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ sẽ làm giảm khối l-
ợng công việc hàng ngày của kế toán.
Tuy nhiên, cuối kỳ hạch toán phải điều chỉnh giá hạch toán theo giá thực
tế nhằm đảm bảo chính xác giá vật liệu - công cụ dụng cụ xuất kho bằng cách
sử dụng hệ số giá vật liệu - công cụ dụng cụ.
Giá thực tế tồn đầu kỳ + giá thực tế nhập trong kỳ
Giá hạch toán tồn đầu kỳ + giá hạch toán nhập trong kỳ
- Tính giá thực tế xuất kho căn cứ vào giá hạch toán và hệ số giá:
Giá thực tế xuất kho = H x Giá hạch toán xuất kho

Tuỳ thuộc vào đặc điểm, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp
mà trong các phơng pháp tính giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ xuất kho
đơn giá thực tế hay hệ số giá có thể tính riêng cho từng nhóm hoặc cả loại vật
liệu - công cụ dụng cụ.
Trờng hợp đánh giá vật liệu - công cụ dụng cụ khi có thuế giá trị gia
tăng:
- Đối với cơ sở sản xuất kinh doanh không thuộc đối tợng nộp thuế giá trị
gia tăng theo phơng pháp khấu trừ, giá vật t mua vào là giá thực tế không có
thuế giá trị gia tăng đầu vào.
- Đối với cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc đối tợng nộp thuế giá trị gia
tăng theo phơng pháp khấu trừ, giá trị vật t mua vào là tổng giá thanh toán (bao
gồm cả thuế giá trị gia tăng đầu vào).
3. Nhiệm vụ của kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ:
Trong hệ thống quản lý, kế toán là một công cụ quan trọng, kế toán đợc
sử dụng nh một công cụ sắc bén và có hiệu lực nhất để phản ứng một cách
khách quan và giám đốc một cách toàn diện mọi mặt hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp.
Trong doanh nghiệp sản xuất, có nhiều hình thức khác nhau để quản lý
tốt hoạt động sản xuất. Trong số các hình thức đó thì việc tổ chức kế toán vật
liệu - công cụ dụng cụ một cách khoa học, hợp lý, đúng với chế độ tài chính -
kế toán của Nhà nớc sẽ đảm bảo phản ánh một cách chính xác tình hình nhập -
xuất - tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ, tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất
9
H =

sản phẩm, do đó kế toán vật liệu - công cụ dụng cụ trong doanh nghiệp sản xuất
cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
- Tổ chức thực hiện đánh giá phân loại vật liệu - công cụ phù hợp với các
nguyên tắc, yêu cầu quản lý thống nhất của Nhà nớc và yêu cầu quản trị của
doanh nghiệp. Song song với việc làm đó, doanh nghiệp phải áp dụng đúng đắn

các phơng pháp về kỹ thuật, hạch toán vật liệu - công cụ dụng cụ, hớng dẫn
kiểm tra các bộ phận trong doanh nghiệp thực hiện đầy đủ chế độ hạch toán ban
đầu về vật liệu - công cụ dụng cụ.
- Tổ chức chứng từ, tài khoản, sổ kế toán phù hợp với phơng pháp kế toán
hàng tồn kho đợc áp dụng trong doanh nghiệp để ghi chép, phân loại, tổng hợp
số liệu về tình hình hiện có và sự biến động tăng giảm của vật liệu - công cụ
dụng cụ trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp số liệu kịp
thời để tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
- Tham gia việc phân tích đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch thu mua,
tình hình thanh toán với ngời bán, ngời cung cấp, tình hình sử dụng vật liệu -
công cụ dụng cụ trong quá trình sản xuất kinh doanh.
4. Thủ tục quản lý nhập-xuất kho VL, CCDC và các chứng từ kế
toán liên quan
4.1. Thủ tục quản lý nhập xuất kho VL, CCDC.
*. Hàng kỳ kế toán căn cứ vào phiếu xuất, nhập kho để tính giá thành sản
phẩm. Thông thờng kế toán dùng các phơng pháp sau:
a. Tính theo đơn giá thực tế bình quân tồn đầu kỳ:
Theo phơng pháp này thì giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ xuất kho
đợc tính trên cơ sở số lợng vật liệu - công cụ dụng cụ xuất cùng và đơn giá bình
quân vật liệu - công cụ dụng cụ tồn đầu kỳ và đợc xác định nh sau:
Đơn giá bình quân vật liệu - Giá vốn thực tế VL - CCDC tồn đầu kỳ
công cụ dụng cụ tồn đầu kỳ Số lợng VLCCD tồn đầu kỳ
Giá vốn thực tế vật liệu - Đơn giá bình quân vật
công cụ dụng cụ xuất = liệu -công cụ dụng cụ x
kho trong kỳ tồn đầu kỳ
Phơng pháp này tiện lợi, đơn giản nhng không chính xác, đặc biệt là
trong tình trạng có sự biến động giá cả vật t lớn.
10
=
Số lợng vật liệu - công

cụ dụngcụ xuất trong kỳ

b. Tính theo giá thực tế bình quân gia quyền: (Giá thực tế bình quân
của số tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ).
Theo phơng pháp này, giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ xuất kho
cũng đợc tính căn cứ vào số lợng xuất kho trong kỳ và đơn giá thực tế bình quân
để tính nh sau:
Đơn giá thực tế Giá thực tế tồn đầu kỳ + Giá thực tế nhập trong kỳ
bình quân Số lợng tồn đầu kỳ + Số lợng nhập trong kỳ
= x
Việc xác định đơn giá thực tế bình quân có thể thực hiện cho cả kỳ hạch
toán hoặc có thể xác định đơn giá thực tế bình quân sau mỗi lần nhập.
c. Tính theo giá thực tế nhập tr ớc - xuất tr ớc:
Theo phơng pháp này, trớc hết ta phải xác định đơn giá thực tế nhập kho
của từng lần nhập. Sau đó căn cứ vào số lợng xuất ra để tính giá thực tế xuất
kho theo nguyên tắc: Tính theo đơn giá thực tế nhập trớc đối với lợng xuất kho
thuộc lần nhập trớc, số còn lại (Tổng số xuất kho - số đã xuất thuộc lần trớc)
đợc tính theo đơn giá thực tế lần nhập tiếp sau:
Nh vậy, giá thực tế của vật liệu - công cụ dụng cụ tồn cuối kỳ chính là
giá thực tế của số vật liệu - công cụ dụng cụ nhập kho thuộc các lần nhập sau
cùng.
d. Tính theo giá thực tế nhập sau - xuất tr ớc:
Theo phơng pháp này, ta phải xác định đợc đơn giá thực tế của từng lần
nhập kho. Sau đó căn cứ số lợng xuất kho tính ra giá trị thực tế xuất kho theo
nguyên tắc: Tính theo đơn giá thực tế của lần nhập sau cùng hiện có trong kho
đối với số lợng xuất kho thuộc lần nhập sau cùng, số còn lại đợc tính theo đơn
giá thực tế của các lần nhập trớc đó.
Nh vậy giá thực tế của vật liệu - công cụ dụng cụ tồn kho cuối kỳ lại là
giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ thuộc các lần nhập đầu kỳ.
e. Tính theo giá thực tế đích danh:

11
=
Giá thực tế vật liệu -
công cụ dụng cụ xuất kho
Số lợng vật liệu - công
cụ dụng cụ xuất kho
Đơn giá thực tế
bình quân

Phơng pháp này đợc áp dụng đối với những loại vật liệu - công cụ dụng
cụ có giá trị lớn, phơng pháp này đòi hỏi doanh nghiệp phải theo dõi vật liệu -
công cụ dụng cụ theo từng lô hàng. Giá thực tế xuất kho đợc tính căn cứ vào
đơn giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ nhập kho từng lô hàng và số lợng
xuất kho.
Nhìn chung mỗi phơng pháp tính giá thực tế vật liệu - công cụ dụng cụ
xuất kho nêu trên đều có những u điểm và hạn chế riêng và có những điều kiện
áp dụng nhất định. Các doanh nghiệp phải căn cứ vào đặc điểm hoạt động sản
xuất kinh doanh, khả năng và trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán cũng nh
yêu cầu quản lý để có thể áp dụng phơng pháp tính giá thực tế đảm bảo nguyên
tắc nhất quán trong các niên độ kế toán.
4.2. Các chứng từ kế toán liên quan.
* Chứng từ sử dụng: Theo chế độ chứng từ kế toán qui định ban hành
theo Quyết định 1141/TC/QĐ/CĐKT ngày 1/1/1995 của Bộ trởng Bộ Tài chính,
các chứng từ kế toán về vật liệu - công cụ dụng cụ bao gồm:
- Phiếu nhập kho (Mẫu 01 - VT)
- Phiếu nhập kho (Mẫu 02 - VT)
- Phiếu nhập kho kiêm vận chuyển nội bộ (mẫu 03 - VT)
- Biên bản kiểm kê vật t, sản phẩm, hàng hoá (Mẫu 08 - VT)
- Hoá đơn kiêm phiếu xuất kho (Mẫu 02 - BH)
- Hoá đơn cớc phí vận chuyển (Mẫu 03 - BH)

Ngoài ra các chứng từ mang tính chất bắt buộc sử dụng thống nhất theo
qui định của Nhà nớc, các doanh nghiệp có thể sử dụng thêm các chứng từ kế
toán hớng dẫn nh:
- Phiếu xuất vật t theo hạn mức (mẫu 04 - VT)
- Biên bản kiểm nghiệm vật t (mẫu 05 - VT)
- Phiếu báo vật t còn lại cuối kỳ (mẫu 07 - VT)
Các chứng từ này tuỳ thuộc đặc điểm, tình hình cụ thể của từng doanh
nghiệp thuộc các lĩnh vực hoạt động, thành phần kinh tế, hình thức sở hữu khác
nhau.
12

Đối với các chứng từ thống nhất bắt buộc phải đợc lập kịp thời, đầy đủ
theo đúng qui định về mẫu biểu, nội dung, phơng pháp lập. Ngời lập chứng từ
phải chịu trách nhiệm về việc ghi chép của mình.
Các chứng từ kế toán phải đợc tổ chức luân chuyển theo trình tự và thời
gian hợp lý do kế toán trởng qui định phục vụ cho việc ghi chép, phản ảnh, tổng
hợp số liệu kịp thời của các bộ phận có liên quan.
- Chứng từ nhập:
Hoá đơn mua hàng phòng Vật t viết phiếu nhập
chuyển về kho vật t vào thẻ kho
Phòng Kế toán.
- Chứng từ xuất:
Hoá đơn xuất Kho vật t Phòng kế toán
vào thẻ kho
Tuỳ thuộc vào phơng pháp kế toán chi tiết áp dụng trong doanh nghiệp
mà sử dụng các sổ (thẻ) sau:
- Sổ (Thẻ ) kho
- Sổ (thẻ) kế toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ.
- Sổ đối chiếu luân chuyển.
- Sổ số d.

Sổ (thẻ) kho (mẫu 06 - VT) đợc sử dụng để theo dõi số lợng nhập - xuất -
tồn kho của từng loại vật liệu - công cụ dụng cụ theo từng kho. Thẻ kho do
phòng kế toán lập và ghi các chỉ tiêu: Tên, nhãn, hiệu, quy cách, đơn vị tính, mã
số vật liệu - công cụ dụng cụ. Sau đó giao cho thủ kho để hạch toán nghiệp vụ ở
kho, không phân biệt kế toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng
pháp nào.
Sổ (thẻ) kế toán chi tiết, sổ đối chiếu luân chuyển, sổ số d đợc sử dụng để
hạch toán tình hình nhập - xuất - tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ về mặt giá
trị hoặc cả lợng và giá trị tuỳ thuộc vào phơng pháp kế toán chi tiết áp dụng
trong doanh nghiệp.
13
Tổ chức luân chuyển chứng

Ngoài ra kế toán chi tiết còn có thể mở thêm các bảng kê nhập, bảng kê
xuất, bảng luỹ kế tổng hợp nhập - xuất - tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ
phục vụ cho việc ghi sổ kế toán chi tiết đợc đơn giản, nhanh chóng và kịp thời.
5. Kế toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ:
5.1 .Yêu cầu đối với hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ:
Vật liệu - công cụ dụng cụ là một trong những đối tợng kế toán cần phải
đợc hạch toán chi tiết, phải theo dõi đợc số hiện có và tình hình nhập - xuất vật
liệu - công cụ dụng cụ của từng thứ, từng nhóm, từng loại theo từng kho của
doanh nghiệp trên cơ sở các chứng từ nhập - xuất kho và đợc tiến hành đồng
thời cả kho và phòng kế toán.
Trong doanh nghiệp sản xuất, việc quản lý nói chung, công tác quản lý
vật liệu - công cụ dụng cụ nói riêng là do nhiều bộ, đơn vị tham gia và chịu
trách nhiệm. Song việc quản lý tình hình nhập - xuất - tồn kho vật liệu - công cụ
dụng cụ hàng ngày lại đợc thực hiện chủ yếu ở bộ phận kho và phòng kế toán
doanh nghiệp.
Tổ chức hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ ở kho là một phận
kế toán trong doanh nghiệp vì thủ kho là ngời quản lý tất cả vật liệu - công cụ

dụng cụ, chịu trách nhiệm tổ chức về tình hình nhập - xuất - bảo quản, dự trữ
vật liệu - công cụ dụng cụ và ghi chép vào sổ sách bằng chỉ tiêu hiện vật. Còn ở
phòng kế toán thì với chức năng và nghiệp vụ của mình trên cơ sở một cách chi
tiết và tập hợp bằng chỉ tiêu giá trị để phản ánh, Giám đốc, kiểm tra tình hình
hiện có và quá trình nhập - xuất vật liệu - công cụ dụng cụ.
5.2. Các phơng pháp kế toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ:
Để theo dõi đợc số hiện có và tình hình nhập - xuất vật liệu - công cụ
dụng cụ theo từng thứ, nhóm, loại, từng kho và về chỉ tiêu số lợng và chỉ tiêu
giá trị thì phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa kho (thủ kho) và phòng kế toán
trong hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ.
Dù doanh nghiệp sử dụng phơng pháp hạch toán chi tiết nào thì việc hạch
toán phải đợc thực hiện đồng thời cả ở kho và phòng kế toán.
a. Hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp thẻ
song song:
14

Phơng pháp này áp dụng thích hợp trong các doanh nghiệp có ít chủng
loại vật liệu - công cụ dụng cụ, tình hình nhập - xuất diễn ra không thờng
xuyên, trình độ nghiệp vụ chuyên môn của cán bộ kế toán còn hạn chế.
+ ở kho: Hàng ngày khi có chứng từ nhập - xuất thủ kho căn cứ vào số l-
ợng ở cột thực nhập, thực xuất trên chứng từ để ghi vào thẻ kho, cuối tháng thủ
kho tính ra số lợng tồn kho và ghi vào cột tồn kho của thẻ kho. Thẻ kho do kế
toán mở và giao cho thủ kho để ghi chép hàng ngày tình hình nhập -xuất, cuối
tháng tính ra số tồn kho theo chỉ tiêu số lợng. Định kỳ thủ kho gửi (hoặc kế
toán xuống kho nhận) các chứng từ nhập - xuất đã đợc phân loại theo từng thứ
vật liệu - công cụ dụng cụ cho Phòng kế toán. Mỗi thứ vật liệu - công cụ dụng
cụ đợc mở một thẻ kho.
+ ở Phòng kế toán: Kiểm tra lại tính hợp pháp, hợp lý của chứng từ, thực
hiện hoàn chỉnh chứng từ. Căn cứ vào các chứng từ thực xuất - nhập, kế toán ghi
sổ (thẻ) hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ nhập - xuất.

Mẫu số (thẻ) hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ cũng tơng tự
nh mẫu thẻ kho nhng có thêm các cột thành tiền. Cuối tháng căn cứ vào số liệu
trên sổ (thẻ) hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ để lập ra bảng kê
Nhập - xuất tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ mỗi thứ vật liệu - công cụ dụng
cụ đợc ghi thêm 1 dòng của bảng kê này.
Việc đối chiếu số liệu giữa phòng kế toán và kho thông qua việc đối
chiếu số liệu tơng ứng giữa thẻ kho và sổ (thẻ) hạch toán chi tiết vật liệu - công
cụ dụng cụ.
b. Hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp sổ đối
chiếu luân chuyển:
Phơng pháp này áp dụng thích hợp trong các doanh nghiệp sản xuất có
không nhiều nghiệp vụ xuất - nhập, không bố trí riêng kế toán chi tiết vật liệu -
công cụ dụng cụ do vậy không có điều kiện ghi chép, theo dõi tình hình nhập-
xuất hàng ngày.
+ ở kho: Thủ kho cũng tiến hành ghi chép, phản ánh tình hình nhập -
xuất - tồn kho vật liệu - công cụ dụng cụ nh phơng pháp thẻ song song.
+ ở phòng kế toán: Kế toán mở sổ đối chiếu luân chuyển để ghi chép
tình hình nhập - xuất tồn kho của từng thứ vật liệu - công cụ dụng cụ ở từng kho
dùng cho cả năm, nhng mỗi tháng chỉ ghi một lần vào cuối tháng. Để có số liệu
ghi vào sổ đối chiếu luân chuyển, kế toán phải lập các bảng kê nhập, bảng kê
15

xuất trên cơ sở các chứng từ nhập, xuất định kỳ thủ kho gửi lên. Sổ đối chiếu
luân chuyển cũng đợc theo dõi cả về chỉ tiêu số lợng và chỉ tiêu giá trị. Cuối
tháng tiến hành kiểm tra đối chiếu số liệu giữa sổ đối chiếu luân chuyển với thẻ
kho và số liệu kế toán tổng hợp.
c. Phơng pháp sổ số d:
Phơng pháp này áp dụng cho những doanh nghiệp sử dụng nhiều chủng
loại vật t, tình hình biến động của vật t xảy ra thờng xuyên.
Doanh nghiệp đã xây dựng đợc hệ thống sổ danh điểm vật t và đã xây

dựng đợc hệ thống giá hạch toán để hạch toán hàng ngày.
Yêu cầu trình độ chuyên môn của cán bộ kế toán ở doanh nghiệp phải
cao và thủ kho phải xác định đợc trách nhiệm của mình trong việc quản lý vật t,
việc ghi chép trên thẻ kho và sổ số d.
+ ở kho: Thủ kho cũng dùng thẻ kho để ghi chép tình hình nhập - xuất -
tồn kho theo chỉ tiêu số lợng. Cuối tháng, thủ kho phải ghi số tồn kho đã tính
trên thẻ kho sang sổ số d vào cột số lợng.
Sổ số d do phòng kế toán mở và sử dụng cho cả năm đợc chuyển xuống
kho cho thủ kho. Thủ kho căn cứ vào số d cuối tháng của từng thứ vật t trên thẻ
kho để ghi vào cột số lợng trên sổ số d, sau đó chuyển sổ số d cho phòng kế
toán.
+ ở phòng kế toán: Định kỳ xuống kho để kiểm tra việc ghi chép trên thẻ
kho của thủ kho và xác nhận các chứng từ nhập - xuất về phòng kế toán. Sau
khi nhận đợc chứng từ xuất - nhập, kế toán sẽ tiến hành kiểm tra lại và hoàn
chỉnh chứng từ sau đó kế toán tổng hợp số liệu theo chỉ tiêu giá trị của vật t
nhập - xuất theo từng nhóm vật t để ghi vào bảng kê nhập và bảng kê xuất, tiếp
đó là ghi vào bảng luỹ kế nhập, luỹ kế xuất.
Cuối tháng căn cứ vào số liệu trên bảng luỹ kế nhập, bảng luỹ kế xuất để
kế toán ghi vào bảng kê tổng hợp nhập - xuất - tồn kho ở cột nhập và cột xuất
sau đó tính ra số tồn kho của từng nhóm vật t để ghi vào cột tồn kho trên bảng
kê tổng hợp nhập - xuất - tồn kho vật t.
Cũng vào cuối tháng sau khi nhận đợc sổ số d do thủ kho gửi lên thì kế
toán sẽ căn cứ vào số lợng mà thủ kho đã ghi và căn cứ vào đơn giá của từng thứ
vật t tính toán để ghi vào cột thành tiền trên sổ số d.
16

Số liệu ở cột thành tiền trên sổ số d theo từng nhóm, từng loại vật
t sẽ đợc đối chiếu với số liệu của chỉ tiêu tơng ứng trên bảng kê tổng hợp nhập -
xuất - tồn kho vật t, hai số liệu này phải khớp nhau.
5.3. Sơ đồ tình tự hạch toán.

*. Sơ đồ hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng
pháp thẻ song song.

17
Thẻ kho
Chứng từ nhập
Chứng từ xuất
Số (thẻ) KT chi tiết

Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu, kiểm tra
- Ưu điểm: Ghi chép đơn giản, dễ kiểm tra, đối chiếu.
- Nhợc điểm: Việc ghi chép giữa kho và phòng kế toán còn trùng lập về
chỉ tiêu số lợng. Ngoài ra, việc kiểm tra đối chiếu chủ yếu tiến hành vào cuối
tháng do vậy hạn chế chức năng kiểm tra kịp thời của kế toán.
* Sơ đồ hạch toán chi tiết vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp sổ số
d nh sau:
18
Bảng kê tổng hợp
N - X - T
Thẻ kho
Chứng từ nhập
Bảng kê nhập
Bảng luỹ kế nhập
Chứng từ xuất
Bảng kê xuất
Bảng luỹ kế xuất
Sổ số d
Bảng tổng hợp

nhập - xuất - tồn

Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu, kiểm tra
- Ưu điểm: Giảm đợc khối lợng ghi chép, nâng cao hiệu suất kế toán.
Việc kiểm tra, đối chiếu đợc tiến hành theo định kỳ, tránh đợc sự trùng
lặp giữa kho và phòng kế toán, công việc dàn đều trong tháng.
- Nhợc điểm: Do ở phòng kế toán chỉ theo dõi về mặt giá trị nên muốn
biết số hiện có và sự tăng giảm của từng thứ vật liệu - công cụ dụng cụ về mặt
số lợng thì kế toán lại phải xem lại số liệu trên thẻ kho.
Hơn nữa, khi kiểm tra đối chiếu số liệu trên sổ số d và số liệu trên bảng
tổng hợp nhập - xuất - tồn (cột tồn kho) mà có sự chênh lệch thì việc tìm kiếm,
tra cứu sẽ rất khó khăn và phức tạp.
6. Kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ:
Kế toán tổng hợp là việc ghi chép kế toán về tình hình - nhập - xuất - tồn
kho của vật liệu - công cụ dụng cụ trên các tài khoản kế toán theo chỉ tiêu giá
trị nhằm hệ thống hoá thông tin theo chỉ tiêu kinh tế tổng hợp.
Vật liệu - công cụ dụng cụ là tài sản lu động thuộc nhóm hàng tồn kho
của doanh nghiệp. Việc mở tài khoản tổng hợp ghi chép sổ kế toán và xác định
giá trị hàng tồn kho, giá trị hàng hoá bán ra hoặc xuất dùng tuỳ thuộc vào việc
doanh nghiệp sử dụng kế toán hàng tồn kho theo phơng pháp kê khai thờng
xuyên hay phơng pháp kiểm kê định kỳ.
6.1. Kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp kê
khai thờng xuyên:
Phơng pháp kê khai thờng xuyên hàng tồn kho là phơng pháp ghi chép
phản ánh thờng xuyên, liên tục và có hệ thống tình hình nhập xuất, tồn kho các
loại vật liệu - công cụ dụng cụ, thành phẩm, hàng hoá trên các tài khoản và sổ
kế toán tổng hợp trên cơ sở các chứng từ nhập - xuất.
Việc xác định giá trị vật liệu - công cụ dụng cụ xuất theo phơng pháp kê

khai thờng xuyên đợc căn cứ trực tiếp vào các chứng từ xuất kho sau khi đã đợc
tập hợp, phân loại theo các đối tợng sử dụng để ghi vào các tài khoản và sổ kế
toán.
* Tài khoản kế sử dụng:
19

Kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp kê khai th-
ờng xuyên thờng sử dụng các tài khoản sau:
+ TK 152: Nguyên luyện, vật liệu. Tài khoản này dùng để phản ánh số
hiện có và tình hình tăng, giảm nguyên vật liệu phù hợp với cách phân loại theo
nội dung kinh tế và yêu cầu kế toán.
- TK 1521: Nguyên vật liệu chính
- TK 1522: Vật liệu phụ
- TK 1523: Nhiên liệu
- TK 1524: Phụ tùng thay thế
- TK 1525: Thiết bị xây dựng cơ bản
- TK 1528: Vật liệu khác
+ TK 153: Công cụ dụng cụ. Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình
hiện có và sự biến động tăng giảm các loại công cụ dụng cụ theo giá thực tế.
TK 153 có 3 tài khoản cấp 2:
- TK 1531: Công cụ, dụng cụ
- TK 1532: Bao bì luân chuyển
- TK 1533: Đồ dùng cho thuê:
+ TK 151: Hàng mua đang đi đờng. Tài khoản này dùng để phản ánh giá
trị của các loại vật t, hàng hoá mà doanh nghiệp đã mua, đã chấp nhận thanh
toán với ngời bán nhng cuối tháng cha về nhập kho doanh nghiệp và theo dõi
hàng mua đang đi đờng tháng trớc về doanh nghiệp tháng này.
+ TK 331: Phải trả cho ngời bán, tài khoản này đợc sử dụng để phản ánh
quan hệ thanh toán giữa doanh nghiệp với các đơn vị, cá nhân cung cấp vật t,
hàng hoá, tài sản, lao vụ, dịch vụ theo hợp đồng kinh tế đã ký kết.

Để theo dõi chi tiết với từng đối tợng cụ thể thì tài khoản 331 đợc mở chi
tiết cho từng ngời bán hàng bằng việc mở sổ chi tiết thanh toán với ngời bán.
Ngoài các tài khoản nêu trên, kế toán tổng hợp còn sử dụng một số tài
khoản liên quan khác nhau:
- TK 111: Tiền mặt
- TK 112: Tiền gửi ngân hàng
- TK 141: Tạm ứng
20

- TK 142: Chi phí trả trớc
- TK 128: Góp vốn liên doanh
- TK 222: Góp vốn liên doanh
- TK 411: Nguồn vốn kinh doanh
- TK 412: Chênh lệch đánh giá lại tài sản...
Đối với cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc đối tợng nộp thuế giá trị gia
tăng theo phơng pháp khấu trừ kế toán sử dụng TK 133 - thuế giá trị gia tăng đ-
ợc khấu trừ. TK này không áp dụng đối với cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc đối
tợng nộp thuế theo phơng pháp trực tiếp và cơ sở sản xuất kinh doanh không
thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng.
- Các doanh nghiệp không thuộc đối tợng chịu thuế giá trị gia tăng và các
doanh nghiệp thuộc đối tợng chịu thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp trực
tiếp, khi mua vật t thì giá trị vật t mua vào là tổng giá thanh toán:
Nợ Tk 152, TK 153 (tổng giá thanh toán)
Có TK 111, TK 112 (tổng giá thanh toán)
- Các doanh nghiệp nộp thuế giá trị gia tăng theo phơng pháp khấu trừ thì
giá vật t là giá cha có thuế:
Nợ TK 152, TK 153 (Giá mua cha có thuế)
Nợ TK 133 (Thuế giá trị gia tăng đầu vào)
Có TK 331 (Tổng giá thanh toán)
- Khi mua vật t không có hoá đơn giá trị gia tăng thì giá vật t mua vào là

tổng giá thanh toán.
Nợ TK 152, TK 153 (Tổng giá thanh toán)
Có TK 111, TK 112, TK 331 (Tổng giá thanh toán)
- Đối với hàng hoá nhập khẩu thì phản ánh giá vật t là tổng thanh toán
cho ngời bán, thuế nhập khẩu chi phí thu mua, kế toán ghi:
Nợ TK 152, TK 152
Có TK 3333
Có TK 331
21

Nếu doanh nghiệp nộp thuế theo phơng pháp khấu trừ, kế toán ghi:
Nợ TK 133
Có TK 33312
- Nếu doanh nghiệp nộp thuế theo phơng pháp trực tiếp thì tính cả thuế
giá trị gia tăng vào giá vật t, kế toán ghi:
Nợ TK 152, TK 153
Có TK 3331
- Trờng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ tăng do mua ngoài có thể xẩy ra
các trờng hợp sau:
+ Trờng hợp hàng về cha có hoá đơn nếu trong tháng vật liệu đã nhập
kho nhng cuối tháng vẫn cha nhận đợc hoá đơn, kế toán sẽ ghi giá trị vật liệu
công cụ dụng cụ nhập theo giá tạm tính.
Nợ TK 152, TK 153 (Giá tạm tính)
Có TK 331 (Giá tạm tính)
Khi nhận đợc hoá đơn thì tiến hành ghi âm theo giá tạm tính:
Nợ TK 152, TK 153
Có TK 331
Sau đó ghi theo giá hoá đơn (thờng):
Nợ TK 152, TK 153
Nợ TK 133

Có TK 331
+ Trờng hợp hàng đang đi đờng:
Nếu trong tháng nhận đợc hoá đơn, cuối tháng hàng vẫn cha về kế toán
ghi:
Nợ TK 151
Nợ TK 133
Có TK 111, TK 112...
Khi vật liệu - công cụ dụng cụ về nhập kho hoặc chuyển thẳng cho các
bộ phận sản xuất, gửi cho khách hàng, kế toán ghi:
Nợ TK 152, TK 153
22

Nợ TK 162, TK 627, TK 625, TK 641
Nợ TK 632, TK 157
Có TK 151
*. sơ đồ kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ
theo phơng pháp kê khai thờng xuyên
Tài khoản 152, 153
Tài khoản 151 TK 111, 138. 331
Nhập kho VL đang đi đờng
kỳ trớc Mua hàng đợc hởng
Giảm giá hàng mua
TK 111, 112, 141,331 TK 621
Nhập kho VL mua ngoài TK 133
(Hàng và HĐ cùng về) Xuất dùng trực tiếp cho
Thuế GTGT sản xuất chế tạo SP
đợc khấu trừ
TK 333 (1,2) TK 627,
641,642,241

Thuế GTGT PP khấu trừ
hàng nhập khẩu
PP trực tiếp Xuất VL - CCDC phục vụ quản
lý SX bán hàng, QLDN, XDCB
TK 333 (3)
Thuế nhập khẩu tính vào
Giá trị của VL - CCDC TK 632, 157
TK 411
23

Nhập vốn góp LD, cổ phần Xuất bán, gửi bán
cấp phát... bằng VL - CCDC
TK 154 TK 154
Nhập kho VL tự chế, thuê Xuất để thuê ngoài gia công
ngoài gia công chế biến và tự chế
TK 128,222 TK 128,222
Nhận lại vốn góp LD Xuất để góp vốn
bằng VL CCDC TK 412
TK 336 TK 336
VL - CCDC di chuyển nội bộ VL - CCDC di chuyển nội bộ
đơn vị nhận đơn vị giao
TK 338 (3381) TK 138
VL - CCDC phát hiện thừa Thiếu hụt mất mát
khi kiểm kê
TK 412 TK 412
Chênh lệch do tăng đánh giá lại Chênh lệch giảm do đánh giá lại
SD: xxx,
6.2. Kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng pháp kiểm
kê định kỳ:
Phơng pháp kiểm kê định kỳ là phơng pháp không theo dõi, phản ánh th-

ờng xuyên, liên tục tình hình nhập xuất vật liệu - công cụ dụng cụ... trên các tài
khoản hàng tồn kho tơng ứng, mà chỉ theo dõi phản ánh giá trị hàng tồn đầu kỳ
và cuối kỳ căn cứ vào số liệu kiểm kê định kỳ hàng tồn kho. Việc xác định giá
trị vật liệu - công cụ dụng cụ xuất dùng trên các tài khoản tổng hợp căn cứ vào
các chứng từ xuất kho mà lại căn cứ vào giá trị thực tế của vật liệu - công cụ
dụng cụ tồn kho đầu kỳ, nhập trong kỳ và kết quả kiểm kê cuối kỳ để tính.
Ta có công thức nh sau:
= + -
* Tài khoản kế toán sử dụng:
Để tiến hành kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ theo phơng
pháp kiểm kê định kỳ chủ yếu sử dụng các tài khoản sau:
24
Trị giá thực tế VL -
CCDC xuất dùng
Trị giá thực tế VL -
CCDC tồn đầu kỳ
Trị giá thực tế
VL - CCDC
nhập trong kỳ
Trị giá thực tế
VL - CCDC
Tồn cuối kỳ

+ TK 611: Mua hàng. Tài khoản này phản ánh giá trị thực tế của vật liệu
- công cụ dụng cụ đợc mua vào và xuất dùng trong kỳ.
TK 611 đợc mở thành 2 tài khoản cấp 2:
- TK 6111: Mua nguyên liệu, vật liệu
- TK 6112: Mua hàng hoá
Kế toán còn sử dụng các tài khoản liên quan khác nh: TK 152, TK 153,
TK 151 nhng không dùng để theo dõi tình hình nhập - xuất trong kỳ mà chỉ

dùng để kết chuyển giá trị thực té của vật liệu - công cụ dụng cụ đầu kỳ và cuối
kỳ vào TK 611.
Theo phơng pháp kiểm kê định kỳ, kế toán sử dụng TK 133 gióng nh ph-
ơng pháp kê khai thờng xuyên.
- Khi mua vật t, xác định số thuế đợc khấu trừ theo quy định, kế toán ghi:
Nợ TK 611
Nợ TK 133
Có TK 111, TK 112...
- Khi mua vật t, số thuế không đợc khấu trừ hoặc doanh nghiệp nộp thuế
theo phơng pháp trực tiếp, hoặc doanh nghiệp không thuộc đối tợng nộp thuế
giá trị gia tăng, kế toán ghi:
Nợ TK 611
Có TK 111, TK 112...
*. Sơ đồ kế toán tổng hợp vật liệu - công cụ dụng cụ
theo phơng pháp kiểm kê định kỳ
TK 151, 152, 153 TK 611 - Mua hàng TK 151, 152, 153
Kết chuyển giá trị VL - CCDC Kết chuyển VL - CCDC
tồn lúc đầu kỳ lúc đầu kỳ
TK 111, 112, 141, 331 TK 111, 112, 138
VL - CCDC mua ngoài giá thực Chiết khấu mua hàng đợc hởng
tế cha nhập kho hoặc giảm giá hàng mua (nếu có)
TK 133
Thuế GTGT
25
TK 33312
Cuối kỳ kết chuyển số xuất
dùng cho sản xuất kinh doanh