Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt

TRƯỜNG THPT PHÚ THỊNH
Giáo án ngữ văn10 chuẩn
Giáo viên: Phạm Thị Hoàng Oanh


II. Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu
2. Khái niệm về phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt
3. Đặc trưng cơ bản của phong
cách ngôn ngữ sinh hoạt
III. Luyện tập

I. Ngôn ngữ sinh hoạt
II. Phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu

8-3-69
Đi thăm bệnh nhân về giữa đêm khuya. Trở về phòng,
nằm thao thức không ngủ đươc. Rừng khuya im lặng như
tờ, không một tiếng chim kêu, không một tiếng lá rụng
hoặc một ngọn gió nào đó khẽ rung cành cây. Nghĩ gì
đấy Th. ơi? Nghĩ gì mà đôi mắt đăm đăm, nhìn qua bóng
đêm. Qua ánh trăng mờ Th. thấy biết bao là viễn cảnh
tươi đẹp, cả những cận cảnh êm đềm của những ngày
sống giữa tình thương trên mảnh đất Đức Phổ này. Rồi
cảnh chia li, cảnh đau buồn cũng đến nữa… Đáng trách
quá Th. ơi! Th. Có nghe tiếng người thương binh khẽ rên
và tiếng súng vẫn nổ nơi xa. Chiến trường vẫn đang mùa

chiến thắng.
(Nhật kí Đặng Thùy Trâm, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2005)

1. Tìm hiểu ngữ liệu
- Hoàn cảnh giao tiếp:
+ Thời gian: lúc đêm khuya
+ Không gian: trong một căn
phòng ở giữa khu rừng
- Nhân vật giao tiếp:
Th. tự phân thân để đối
thoại (độc thoại nội tâm)
- Nội dung giao tiếp:
Cảm xúc và ý nghĩ của Th.
sau khi đi thăm bệnh về
- Những câu biểu hiện cảm
xúc:
+ Nghĩ gì đấy Th. ơi?
Thảo luận
- Hoàn cảnh giao tiếp
(không gian và thời gian)
-
Nhân vật giao tiếp
-
Nội dung giao tiếp
-
Những câu biểu hiện
cảm xúc
-
Vốn kiến thức
-

Vốn sống
-
Độ tuổi
-
Hoàn cảnh sống

1. Tìm hiểu ngữ liệu
- Hoàn cảnh giao tiếp:
+ Thời gian: lúc đêm khuya
+ Không gian: trong một căn
phòng ở giữa khu rừng
- Nhân vật giao tiếp:
Th. tự phân thân để đối
thoại (độc thoại nội tâm)
- Nội dung giao tiếp:
Cảm xúc và ý nghĩ của Th.
sau khi đi thăm bệnh về
- Những câu biểu hiện cảm
xúc:
+ Nghĩ gì đấy Th. ơi?
+ Đáng trách quá Th. ơi!
- Vốn kiến thức:
Phong phú
- Vốn sống:
Có nhiều kinh nghiệm
- Độ tuổi:
Đang ở độ tuổi thanh niên
- Hoàn cảnh sống:
Đang có chiến tranh
2. Khái niệm

Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt là
phong cách mang những dấu hiệu
đặc trưng của ngôn ngữ dùng trong
giao tiếp sinh hoạt hằng ngày
Phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt là
gì?

II. Phong cách ngôn ngữ
sinh hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu
2. Khái niệm
3. Đặc trưng cơ bản của
phong cách ngôn ngữ sinh
hoạt

3. Đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ sinh hoạt
Tính cụ thể:
+ Hoàn cảnh giao
tiếp
+ Nhân vật giao
tiếp
+ Cách nói năng,
từ ngữ diễn đạt
Tính cảm xúc:
+ Lời nói biểu
hiện thái độ, tình
cảm qua giọng
điệu
+ Từ ngữ có tính

khẩu ngữ
+ Kiểu câu giàu
sắc thái cảm xúc
Tính cá thể:
+ Thể hiện qua
vốn từ ngữ ưa
dùng riêng
+ Cách nói riêng
+ Giọng nói riêng
ĐẶC TRƯNG

I. Ngôn ngữ sinh hoạt
II. Phong cách ngôn ngữ sinh
hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu
2. Khái niệm
3. Đặc trưng
III. Luyện tập
1. Bài 2/127:
a. Tính cụ thể:
- Hoàn cảnh giao tiếp:
+ Cuộc chia tay
+ Buổi lao động
- Nhân vật giao tiếp:
Chỉ ra những dấu
hiệu của phong cách ngôn
ngữ sinh hoạt biểu hiện
trong những câu ca dao sau
đây:
- Mình về có nhớ ta chăng,

Ta về ta nhớ hàm răng
mình cười
- Hỡi cô yếm trắng lòa xòa,
Lại đây đập đất trồng cà với
anh

+ Cô - anh
- Nội dung:
+ Lời nhắn gửi thể hiện tình
cảm sâu sắc
+ Trêu đùa
b. Tính cảm xúc:
- Giọng điệu: Tình tứ
- Từ ngữ biểu cảm:
+ Chăng
+ Hỡi
c. Tính cá thể:
- Ngôn ngữ của người bình dân
- Cách nói ý nhị, kín đáo, duyên
dáng
3. Bài 3/127:
I. Ngôn ngữ sinh hoạt
II. Phong cách ngôn ngữ
sinh hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu
2. Khái niệm
3. Đặc trưng
III. Luyện tập
1. Bài 2/127:
a. Tính cụ thể:

- Hoàn cảnh giao tiếp:
+ Cuộc chia tay
+ Buổi lao động
- Nhân vật giao tiếp:
+ Mình -ta

Đăm Săn: - Ơ tất cả dân làng này, các ngươi có
đi với ta không? Tù trưởng các ngươi đã chết,
lúa các ngươi đã mục. Ai chăng ngựa hãy đi
dắt ngựa! Ai giữ voi hãy đi bắt voi! Ai giữ
trâu hãy đi lùa trâu về!
Dân làng: - Không đi sao được! Làng chúng tôi
phía bắc đã mọc cỏ gấu, phía nam đã mọc cà
hoang, người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay
đã không còn nữa!
Đăm Săn: - Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ
tất cả tôi tớ bằng này! Chúng ta ra về nào!
(Chiến thắng Mtao Mxây)

I. Ngôn ngữ sinh hoạt
II. Phong cách ngôn ngữ sinh
hoạt
1. Tìm hiểu ngữ liệu
2. Khái niệm
3. Đặc trưng
III. Luyện tập
+ Bài 2
+ Bài 3:
Đoạn văn mô phỏng hình
thức đối thoại có hô - đáp, có luân

phiên lượt lời, nhưng lời nói được
sắp xếp theo kiểu:
- Liệt kê tăng tiến
- Có điệp từ, điệp ngữ
- Có nhịp điệu giống văn biền
ngẫu
- Lặp mô hình cú pháp
+ Bài 1,b:
- Diễn đạt suy nghĩ thành lời
văn
- Phát triển được vốn từ vựng
và cách diễn đạt mới
Hãy viết một đoạn nhật
kí hoặc một đoạn thư
khoảng 5-7 câu (chủ đề
tự chọn
Ghi nhật kí có lợi
gì cho phát triển
vốn ngôn ngữ?

VỀ NHÀ HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI
THỰC HÀNH
PHÉP TU TỪ ẨN DỤ VÀ HOÁN DỤ
TRẢ LỜI CÁC CÂU HỎI THEO SÁCH GIÁO KHOA
Bài học kết thúc Bài học kết thúc