CHƯƠNG VII VAI TRÒ CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG pps

1
CHƯƠNG VII
VAI TRÒ CỦA CHÍNH
PHỦ TRONG NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
2
Q
D = MU
S = MC
Q
*
E
A
P
*
B
I. Những thất bại của thị trường
1. Cân bằng hiệu quả (hiệu quả Pareto)
P
Tại E:
P* = MC: DN có
P* = MU: Người tiêu dùng
có thặng dư lớn nhất
tại E: P* = MC = MU
NSB đạt max = S
ABE

Điểm E được gọi là
điểm hiệu quả Pareto
max
π

3
P
M
P
C
E
A
C
Q
M
Q
C
P
Q
MC
D

MR
2. Những thất bại của thị trường
a. Do có sức mạnh của độc quyền
TTCTHH DN sản xuất tại điểm
P = MC = MU
TT cạnh tranh không hoàn hảo
DN sản xuất tại sản lượng có
MR = MC.
Mà cạnh tranh không hoàn hảo
đặt giá dựa vào đường cầu
P > MR nên P >MC, P > MU
Như vậy, người tiêu
dùng không đạt được TU

max
4
b. Ngoại ứng
(ảnh hưởng hướng ra ngoài)
* Ngoại ứng tích cực
Một hành động, một việc làm mang lại
lợi ích cho người khác không thông qua
thị trường.
- Đứng trên phương diện sản xuất :
một người nuôi ong và một trồng cây ăn
quả, trồng hoa trước nhà….
- Đứng trên phương diện tiêu dùng:
tiêm phòng dịch bệnh, học đại học…
5
Q
D
MSB
Q
CN
E
E
’
F
P
MPC, MSC
* Ngoại ứng tích cực
MPC: CP cá nhân cận biên
MSC: CP xã hội cận biên
MSB: lợi ích xã hội cận biên
Q

XH
6
một hành động, một việc làm gây ra
chi phí, thiệt hại cho người khác.

Ngoại ứng tiêu cực trong sản xuất: các
hoạt động gây ô nhiễm môi trường

Ngoại ứng tiêu cực trong tiêu dùng: hút
thuốc lá, sử dụng ma tuý……
* Ngoại ứng tiêu cực
7
Q
CN
D
MSC
Q
MPC
MEC
E
’
F
E
P
P
MEC: Chi phí ngoại ứng cận biên
MSC = MPC + MEC
Q
XH
8

c. Hàng hoá công cộng

Hàng hoá công cộng: là loại hàng hoá một
người đã sử dụng thì người khác vẫn có
thể sử dụng được.

Sản phẩm công cộng mọi người đều tự do
hưởng thụ các lợi ích do các sản phẩm đó
đem lại và sự hưởng thụ của người này
không làm giảm thiểu khả năng hưởng
thụ của người khác.
9
Đặc điểm của hàng hoá công cộng

Không có tính cạnh tranh: người này
sử dụng không làm ảnh hưởng đến
người khác.

Không có tính loại trừ: khi đã có hàng
hoá công cộng thì không có lực lượng
nào có thể ngăn cản được các cá nhân
tham gia tiêu dùng hàng hoá này.
VD; Sóng radio, sóng truyền hình…
10
Hàng hoá công cộng chia 2 loại

Hàng hoá công cộng thuần tuý: nó có cả
2 tính chất trên.
VD: an ninh, quốc phòng,…


Hàng hoá công cộng không thuần tuý:
loại hàng hoá này ai cũng được sử dụng
nhưng người này sử dụng loại trừ người
khác sử dụng.
VD: Dịch vụ xe buýt, hệ thống giao thông:
khi đã có người sử dụng thì loại trừ
những người sử dụng sau.
11
S
Q
2

Q
1
P
1

P
2
E
’
E
’’
D
1
D
2
Kẻ ăn không
Q
P

12
II. Vai trò của chính phủ trong
nền kinh tế thị trường
1. Đối với các ngoại ứng
a. Ngoại ứng tích cực
Chính phủ có thể tài trợ hoàn toàn (chương
trình tiêm chủng quốc gia mở rộng) hoặc trợ cấp
cho những người các cá nhân thực hiện các hoạt
động đó.
VD: Học đại học là hoạt động gây ra ngoại ứng
tích cực thì chính cần kích cung như: trang bị cơ
sở vật chất cho công tác dạy học, tăng lương cho
giáo viên, cung thêm tài liệu, giáo trình…
13
* Ngoại ứng tiêu cực
- Trường hợp ô nhiễm, chính phủ có thể
đặt ra mức chuẩn ô nhiễm
- Chính phủ có thể thu phí ô nhiễm, với
mỗi đơn vị chất thải hãng phải trả 1 khoản chi
phí nhất định = MEC.
- Cấp giấy phép xả thải và có thể chuyển
nhượng
14

Do có chí phí lớn và thu hồi vốn chậm
nên tư nhân không cung cấp hàng
hoá này, mà chính phủ phải cung cấp.

Chính phủ có thể khắc phục tình trạng
này bằng hình thức nhà nước và nhân

cùng làm.
2. Đối với hàng hoá công cộng
15
3. Đối với sức mạnh thị trường

Nhà nước có thể dùng luật chống độc
quyền.

Với trường hợp đặc biệt là độc quyền
tự nhiên - độc quyền đạt được do tính
kinh tế của quy mô, thì chính phủ có thể
dùng biện pháp điều tiết.
16
P
A
P
D
P
B
P
C
D
Q
A
Q
D
Q
B
Q
C

MR
P
Q
MC
ATC
C