SO SÁNH ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NẠO VA DƯỚI NỘI SOI VỚI PHƯƠNG PHÁP NẠO VA KINH ĐIỂN pps

SO SÁNH ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ NẠO VA DƯỚI NỘI SOI VỚI
PHƯƠNG PHÁP NẠO VA KINH ĐIỂN


TÓM TẮT
Đặt Vấn Đề-Mục Tiêu: Nạo VA là phẫu thuật được thực hiện rất phổ biến
trong tai mũi họng Nhi. Tuy nhiên nạo VA theo phương pháp cổ điển còn
nhiều hạn chế. Ngày nay nạo VA nội soi đã được thực hiện trên thế giới
cũng như tại Việt Nam. Đề tài này với mục tiêu so sánh đánh giá kết quả nạo
VA dưới nội soi với phương pháp nạo VA king điển.
Đối tượng-phương pháp nghiên cứu: tất cả bệnh nhi ở TP.HCM đến khám
tại phòng khám Tai mũi họng- BV nhi Đồng 2 có chỉ định nạo VA.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiền cứu lâm sàng, so sánh ngẫu
nhiên, mù đơn.Các số liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm thống kê
SPSS.
Kết quả: Qua 50 trường hợp nạo VA dưới nội soi so sánh với 41 ca nạo VA
kinh điển chúng tôi có kết quả như sau: Tỷ lệ giảm nghẹt mũi: 82% so với
53,7% (P = 0,004). Tỷ lệ giảm sổ mũi: 78% so với 51,2% (P = 0.007). Tỷ lệ
hết ngủ ngáy là 78,9% so với 40% (P = 0,001). Tỷ lệ giảm hết mô VA trên x
quang: 78% so với 31,7% (P = 0,001). Tỷ lệ hết sạch mô VA trên nội soi
kiểm tra:76% so với 36,6% (P = 0.000). Tỷ lệ chảy máu sau nạo: 0% so với
4,9%(P=0,114).
Kết luận: Nạo VA dưới nội soi có kết quả tốt hơn hẳn so với phương pháp
nạo VA kinh điển Nên nạo VA dưới nội soi thay thế cho phương pháp nạo
VA kinh điển.
ABSTRACT
COMPARISON AND EVALUATION OF THE RESULT OF THE
ENDOSCOPIC ADENOIDECTOMY AND THE CLASSICAL
ADENOIDECTOMY
Quach Ngoc Minh, Vo Hieu Binh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 –
Supplement of No 1 - 2009: 234 - 238

Background - Objectives: Adenoidectomy is a very common operation in
pediatric ENT. However, classical adenoidectomy still has many restrictions.
Nowadays, endoscopic adenoidectomy is performed worldwide and in
Vietnam. This study is performed to compare the results of classical
adenoidectomy and endoscopic adenoidectomy.
Method: All patients who present to the children No2 Hospital’s ENT clinic
and have adenoidectomy indication. We use prospective, randomized
comparison, single blind study. Statistical analysis with SPSS.
Results: In compare 50 cas with endoscopic adenoidectomy vs 41 ones with
classical adenoidectomy. The results are: percent rate reduction of nasal
obstruction: 82% vs 53.7% (p = 0.004), percent rate reduction of
rhinorrhea:78% vs 51.2% (p = 0.007), percent rate reduction of snoring
sleep: 78.9% vs 40% (p = 0.001), percent rate reduction of adenoid tissue in
x-ray: 78% vs 31.7% (p = 0.001), percent rate reduction of adenoid tissue in
endoscopy: 76% vs 36.6% (p = 0.000), postoperation bleeding rate: 0 % vs
4.9% (p = 0.114).

Conclusion: Endoscopic adenoidectomy has better result than classical
adenoidectomy so we should use the endoscopic adenoidectomy replace for
the classical one.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh lý viêm và quá phát bít tắc của VA là một trong những bệnh lý rất hay
gặp ở trẻ em, lứa tuổi nhà trẻ mẫu giáo từ 1 đến 6 tuổi. Nạo VA là phẫu thuật
được thực hiện rất phổ biến trong tai mũi họng nhi. Nhưng nạo VA theo
phương pháp cổ điển kết quả còn nhiều hạn chế. Ngày nay nạoVA dưới nội
soi đã được thực hiện trên thế giới(1,2,6), cũng như tại Việt Nam(4) đã có
nhiều cơ sở nạo VA dưới nội soi. Để có cơ sở cho việc lựa chọn cũng như
đánh giá ưu khuyết điểm của phương pháp nạo VA dưới nội soi chúng tôi
thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu nghiên cứu tổng quát là so sánh đánh
giá kết quả nạo VA dưới nội soi với phương pháp nạo VA kinh điển và hai

mục tiêu chuyên biệt là mô tả phương pháp nạo VA dưới nội soi bằng thìa
nạo Moure và kìm Blakesley và theo dõi hậu phẫu và đánh giá so sánh kết
quả sau nạo VA của hai phương pháp này: nạo còn sót mô VA, tổn thương
vòi nhĩ, chảy máu sau nạo, cải thiện triệu chứng cơ năng, lâm sàng.
ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Bệnh nhi đến khám tại phòng khám tai mũi họng Bệnh Viện Nhi Đồng 2
Có chẩn đoán viêm VA và có chỉ định nạo VA
Tuổi từ 1 đến 15 tuổi.
Giới: không phân biệt nam hay nữ
Địa chỉ: cư ngụ tại thành phố Hồ Chí Minh.
Cha mẹ đồng ý nạo VA cho con và cho con đi tái khám theo lịch hẹn và nội
soi kiểm tra sau khi nạo VA.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu tiền cứu lâm sàng, so sánh ngẫu nhiên, mù đơn.
Phương pháp chọn mẫu
- Chọn cỡ mẫu thuận tiện, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn chọn mẫu trong thời
gian nghiên cứu (có tiêu chuẩn loại trừ)
- Cỡ mẩu dự kiến 100 bệnh nhân.Khoảng 50 mẫu nạo VA bằng phương
pháp kinh điển, 50 mẫu nạo VA bằng phương pháp nội soi. 50 mẫu nạo dưới
nội soi được đánh số lẻ (1, 3, 5,…ca đầu tiên được đánh số 1:số lẻ, ca thứ 2:
số chẳn), 50 mẫu nạo theo phương pháp kinh điển được đánh số chẳn (2, 4,
6, …).
- Mẫu nghiên cứu của chúng tôi thu thập được là 91 mẫu
- Các biến số được mã hóa để xử lý bằng phần mềm SPSS với test kiểm đinh
Chi-quare.
Các bước tiến hành
Nạo VA kinh điển (Nao VA gây tê):
Chúng tôi thực hiện nạo VA bằng thìa nạo Moure như sách Thực Hành Tai
Mũi Họng của GS.VÕ TẤN hướng dẫn.

Nạo VA nội soi
Chúng tôi thực hiện như sau:
- Gây mê đặt nội khí qua đường miệng
- Dùng banh miệng David để mở miệng bệnh nhân
- Dùng ống sond Nelaton luồn qua mũi và miệng để nâng khẩu cái mềm lên
cho dễ quan sát khối VA và dễ thao tác nạo VA.
- Đối với trẻ nhỏ, có hốc mũi nhỏ chúng tôi dùng ống soi cứng đường kính 4
mm, 30° hoặc 45° soi qua đường miệng quan sát khối VA. Đối với trẻ lớn và
hốc mũi rộng chúng tôi dùng ồng soi cứng đường kính 4 mm hoặc 2,7mm,
0°soi qua đường mũi để quan sát khối VA.
- Dùng thìa nạo Moure không có rổ nạo khối VA chính ở giữa và VA vòi hai
bên dưới màn hình nội soi, sau đó dùng gạc tẩm oxy già có pha adrenaline
1/10.000 ép vào vòm mũi họng cầm máu trong 3 đến 5 phút, sau đó lấy gạc
ra quan sát nếu còn sót mô VA thì dùng Blakesley 45° lấy mô VA còn sót và
mô VA ở mũi sau và tiếp tục ép gạc tẩm oxy già có pha adrenaline 1/10.000
lần nữa trong 3 đến 5 phút để cầm máu, sau đó lấy gạc ra quan sát nếu thấy
còn chảy máu thì dùng forcep đông điện lưỡng cực khuỷu hoặc thẳng đốt
cầm máu.
KẾT QUẢ
Trong thời gian từ tháng 08 – 2007 đến tháng 05 – 2008 chúng tôi thu thập
được số liệu như sau:
Số mẫu: Tổng cộng: 91 mẫu. Chia 2 lô
Lô 1: Nạo VA dưới nội soi: 50 mẫu
Lô 2: Nạo VA theo phương pháp kinh điển: 41 mẫu
Giới
Lô 1: 30 Nam (Tỷ lệ 60%), 20 Nữ (Tỷ lệ 40%). Lô 2: 26 Nam (Tỷ lệ 63%),
15 Nữ (Tỷ lệ 37%).
Nhận xét: Trong cả 2 lô nghiên cứu chúng tôi nhận thấy tỷ lệ nam /nữ là: 3/2
và không có sự khác biệt về tỷ lệ nam /nữ giữa 2 lô nghiên cứu (P =0,739).
Tuổi

Bảng 1: Phân bố tuổi theo số ca bệnh và phương pháp phẫu thuật
Tuổi

2

3

4

5

6

7

Tổng số
Nạo VA nội soi

2 ca (4%)

12
(24%)

15
(30%)

11
(22%)

8

(16%)

2
(4%)

50
(100%)
NạoVA kinh điển

3 7,3%

5
12,2%

10
24,4%

11
26,8%

12
29,3%

0

41
100%
NHẬN XÉT: Tuổi nhỏ nhất 2 tuổi, lớn nhất 7 tuổi. Độ tuổi trong 2 lô gần
giống nhau và tập trung trong độ tuổi từ 3 tuổi đến 6 tuổi, chiếm tỷ lệ 92%
(P = 0,301).

Độ phì đại VA trên X quang “(3)”
Bảng 2. Bảng phân độ VA trên X quang sọ nghiêng
Độ

Độ I

Độ II

Độ III

Tổng


số ca

tỷ lệ

số ca

tỷ lệ

số ca

tỷ lệ

số ca

tỷ lệ
nội soi

5

10%

24

48%

21

42%

50

100%


kinh điển

3

7,3%

18

43,9%

20

48.8%

41

100%




NHẬN XÉT: Tỷ lệ VA quá phát độ II và độ III ở hai lô nghiên cứu tương
đương nhau, chiếm tỷ lệ 40 % đến 50% và chiếm đa số ca nạo VA, khoảng
90% (P = 0,780).
Phân độ VA dưới nội soi “(5)”
Bảng 3. phân độ VA dưới nội soi
Độ

Độ I

Độ II

Độ III

Độ IV

Tổng
Số ca

Tỷ lệ

Số ca

Tỷ lệ

Số ca

Tỷ lệ

Số ca

Tỷ lệ

Số ca

Tỷ lệ
nội soi

5

10%

20

40%

18

36%

7

14%

50

100%
kinh điển

2

4,9%

12

29,3%

21

51,2%

6

14,6%

41

100%
Trong cả hai nhóm VA quá phát độ II, độ III gần bằng nhau và chiếm đa số
khoảng 75% số ca nạo VA. Còn VA độ IV cả 2 nhóm chiế 14%, còn lai là
VA độ I chiếm 10%. (P = 0,435)
Triệu chứng
Với 50 ca nạo VA dưới nội soi tuổi từ 2 tuổi đến 7 tuổi, trung bình 4,34 tuổi,

trong đó có 30 nam và 20 nữ, với dụng cụ là thìa nạo Moure và kìm
Blakesley chúng tôi có kết quả: Giảm nghẹt mũi là 41/50 ca, tỷ lệ 82%.
Giảm sổ mũi là 39/50 ca, tỷ lệ 78%. Hết ngủ ngáy là 30/38 ca, tỷ lệ 78,9%.
Tỷ lệ hết sạch mô VA trên x-quang là 39/50 ca, tỷ lệ 78%,còn sót mô VA
trên x-quang là 11/50 ca, tỷ lệ 22%. Tỷ lệ hết sạch mô VA trên nội soi là
38/50 ca, tỷ lệ 76%, còn sót là 12/50 ca, tỷ lệ 24%. Không ca nào chảy máu
sau nạo VA và cũng không có ca nào tổn thương vòi nhĩ hay tổn thương
khác. Với 41 ca nạo VA kinh điển tuổi từ 2 tuổi đến 6 tuổi, trung bình 4,59
tuổi, trong đó có 26 nam và 15 nữ, với dụng cụ là thìa nạo Moure chúng tôi
có kết quả giảm nghẹt mũi là 22 /41 ca, tỷ lệ 53,7%. Giảm sổ mũi là 21/41
ca, tỷ lệ 51,2%. Hết ngủ ngáy là 14/35 ca, tỷ lệ 40%. Tỷ lệ hết mô VA trên
x-quang là 13/41, tỷ lệ 31,7%, còn sót là 28/41 ca, tỷ lệ
Bảng 4. Kết quả sau nạo va của 2 phương pháp
Phương pháp nạo VA

sổ mũi

nghẹt mũi

ngủ ngáy

x-quang kiểm tra

nội soi kiểm tra

chảy máu sau nạo
giảm

còn

giảm

còn

hết

còn

hết

còn

hêt

còn

có

không
nội soi

78%

22%

82%

18%

78,9%

21,2%

78%

22%

76%

24%

0%

100%
kinh điển

51,2%

48,8%

53,7%

46,3%

40%

60%

31,7%

68,3%

36,6%

63,4%

4,9%

95,1%
p value

0,007

0.004

0.001

0.001

0.000

0.114
BÀN LUẬN
Mặc dù phương pháp nạo VA kinh điển nhanh, đơn giản. Tuy nhiên hiệu
quả của việc nạo VA như giảm triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, ngủ ngáy
không cao, cũng như đảm bảo lấy sạch hết mô VA, tránh tổn thương cấu trúc
lân cận và tránh chảy máu sau nạo và tổn thương các cấu trúc lân cận VA
không thể thực hiện được. Nạo VA dưới nội soi là phương pháp khách quan,
chúng ta quan sát được khối mô VA, cũng như các cấu trúc khác lân cận VA
trong khi nạo dưới màn hình nội soi vì vậy đảm lấy sạch mô VA cũng như

tránh làm tổn thương cấu trúc lân cận VA và cầm máu một cách rõ ràng với
dụng cụ là nhíp đông điện lưỡng cực vì vậy hiệu quả rất tốt nên tránh được
biến chứng chảy máu sau nạo VA. Năm 2002, CW. Chen, FP. Lee, HT.
Chen và HM. Huang(1) báo cáo 105 ca nạo VA nội soi kết hợp qua đường
miệng và đường mũi từ 1995 đến 1999, với kết quả là: thời gian phẫu thuật
từ 20 đến 55 phút, lượng máu mất từ 30 đến 80 ml, không có ca nào nhiễm
khuẩn hay chảy máu sau nạo. Tất cả bệnh nhân đều được nội soi và chup x-
quang sọ nghiêng sau nạo VA 3 tháng và không thấy có biến chứng gì. Một
nghiên cứu của YM Wan, KC Wong, KH Ma(6), Nạo VA dưới hướng dẫn
nội soi với dụng cụ là curette nạo VA kinh điển trong 3 năm từ tháng 3-
2001 đến tháng 4-2004,với 13 ca trong đó có 12 trẻ em tuổi từ 4 đến 11 tuổi
và một người lớn là nữ,38 tuổi. Kết quả là không có ca nào có biến chứng và
tất cả đều hết ngáy khi ngủ và chất lượng giấc ngủ đều được cải thiện rất tốt.
Một nghiên cứu của PGS.TS. Nhan Trừng Sơn(4), nạo 61 ca VA qua nội soi
tại Bệnh Viện Nhi Đồng 1 từ 01-07-2000 đến 31-01-2001, ở trẻ em từ 18
tháng đến 15 tuổi với kết quả như sau: thời gian phẫu thuật từ 3 phút đến 10
phút,trong đó có 90,2% nạo trong vòng từ 3 phút đến 5 phút. Biến chứng sau
nạo chảy máu 2 ca (tỷ lệ 3,3%), sốt 1 ca (1,6%), biến chứng khác 3 ca
(4,9%). Kết quả giảm sổ mũi 46 ca (77%), giảm nghẹt mũi 53 ca (86,9%),
triệu chứng khác 4 ca (6,6%). Kiểm tra bằng X quang sau nạo: giảm hẳn 53
ca (86,9%), trạng thái bình thường 6 ca (9,8%), không thay đổi 2 ca (3,3%).
Qua 50 trường hợp nạo VA dưới nội soi so sánh với 41 ca nạo VA kinh điển
chúng tôi có kết quả như sau: Tỷ lệ giảm nghẹt mũi: 82% so với 53,7% (P =
0,004). Tỷ lệ giảm sổ mũi: 78% so với 51,2% (P = 0.007). Tỷ lệ hết ngủ
ngáy là 78,9% so với 40% (P = 0,001). Tỷ lệ giảm hết mô VA trên X quang:
78% so với 31,7% (P = 0,001). Tỷ lệ hết sạch mô VA trên nội soi: 76% so
với 36,6% (P = 0.000). Tỷ lệ chảy máu sau nạo: 0% so với 4,9% (P=0,114).
Tất cả các chỉ số đều có ý nghĩa thống kê với P < 0.001. Chỉ trừ chảy máu
sau nạo là p > 0,01, tuy nhiên nạo VA dưới nội soi không có trường hợp nào
chảy máu sau nạo, còn nạo VA theo phương pháp kinh điển thì lại có. Vì

vậy phương pháp nạo VA dưới nội soi giải quyết được những vấn đề mà
việc nạo VA kinh điển không giải quyết được.
KẾT LUẬN
Qua kết quả này chúng tôi rút ra được kết luận rằng nạo VA dưới nội soi có
các ưu điểm sau:
1. Tỷ lệ giảm các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi, ngủ ngáy cao hơn hẳn so
với phương pháp nạo VA kinh điển.
2. Tỷ lệ nạo hết sạch mô VA cao hơn hẳn so với phương pháp nạo VA
kinh điển.
3. Tránh giảm được biến chứng chảy máu sau nạo VA.
4. Nên nạo VA dưới nội soi thay thế cho phương pháp nạo VA kinh điển.