238 Tổ chức công tác Kế toán tập hợp chi phí sản xuất & tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần xây dựng số 2 Yên Bái

Lời nói đầu
Trong điều kiện nền kinh tế theo cơ chế thị trờng ở nớc ta hiện nay, các doanh
nghiệp dù là bất kỳ loại hình doanh nghiệp nào đều phải thực hiện tự hạch toán kinh
doanh, lấy thu nhập bù chi phí. Hiệu quả sản xuất kinh doanh là vấn đề sống còn của
tất cả các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây
dựng cơ bản nói riêng. Song trong thực tế, tỷ lệ thất thoát vốn đầu t xây dựng cơ bản
còn tơng đối cao do nhiều nguyên nhân trong đó nguyên nhân chủ yếu là cha quản lý
tốt chi phí. Chi phí sản xuất là yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh có
ảnh hởng trực tiếp đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do
đó công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phải luôn đợc coi
trọng đúng mức.
Sau hơn hai tháng thực tập tại Công ty cổ phần xây dựng số 2 Yên Bái, Em
nhận thấy tầm quan trọng của công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành
sản phẩm trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đây là một chỉ tiêu
chất lợng quan trọng trong kinh doanh, qua đó có thể đánh giá đợc trình độ quản lý
kinh doanh, tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp và là một công cụ hữu hiệu để
nhà quản lý thực hiện đánh giá, phân tích các hoạt động sản xuất kinh doanh tìm ra
các mặt mạnh, tìm ra những hạn chế để từ đó đề ra phơng hớng, biện pháp phát huy
điểm mạnh và khắc phục những hạn chế.
Qua thời gian học ở trờng và tìm hiểu thực tế tại công ty, em chọn đề tài Tổ
chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại
Công ty cổ phần xây dựng số 2 Yên Bái
1
Kết cấu luận văn của em gồm 3 Phần:
Phần I: Một số lý luận cơ bản về kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản
phẩm trong các doanh nghiệp kinh doanh xây lắp.
Phần II: Tình hình thực tế về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành
sản phẩm tại Công ty cổ phần xây dựng số 2 Yên Bái.
Phần III: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi
phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của các cán bộ phòng tài chính,

các cán bộ phòng ban liên quan ở Công ty cổ phần xây dựng số 2 Yên Bái, và các
thầy cô giáo trong khoa kế toán doanh nghiệp của trờng ĐH Kinh Doanh và Công
Nghệ Hà Nội, đặc biệt sự hớng dẫn tận tình của thầy giáo, PGS. TS Hà Đức Trụ để
em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mình.
2
Phần I
Lý luận chung về kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành
sản phẩm trong doanh nghiệp kinh doanh xây lắp.
I. Nội dung chi phí, sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh
nghiệp kinh doanh xây lắp.
1. Chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp kinh doanh xây
lắp.
1.1. Chi phí sản xuất của doanh nghiệp kinh doanh xây lắp.
Quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kinh doanh xây lắp là quá
trình biến đổi một cách có ý thức, có mục đích các yếu tố đầu vào tạo thành các công
trình, hạng mục công trình, các sản phẩm, lao vụ...
Các yếu tố về t liệu lao động, đối tợng lao động ( mà biểu hiện cụ thể là các
hao phí về lao động vật hóa) cũng nh sức lao động của các thành viên trong doanh
nghiệp ( tức là lao động sống), quá trình biến đổi sẽ trở thành các sản phẩm công
trình... Để đo lờng các hao phí mà các doanh nghiệp đã bỏ ra trong từng kỳ hoạt động
là bao nhiêu nhằm tổng hợp, xác định kết quả đầu ra, phục vụ yêu cầu quản lý ngời ta
dùng chỉ tiêu giá trị tức là tiền tệ, đó chính là các chi phí sản xuất kinh doanh.
Vậy chi phí sản xuất kinh doanh của sản phẩm xây lắp là biểu hiện bằng tiền
của toàn bộ hao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các chi phí cần thiết khác
mà doanh nghiệp xây lắp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất thi công và bàn giao sản
phẩm xây lắp trong một thời kỳ nhất định.
1.2.Giá thành sản phẩm xây lắp:
Giá thành sản phẩm xây lắp là biểu hiện bằng tiền toàn bộ những hao phí về
lao động sống cần thiết và lao động vật hóa để hoàn thành khối lợng sản phẩm xây
lắp theo quy định. Sản phẩm xây lắp có thể là công trình, hạng mục công trình, giai

đoạn thi công xây lắp có thiết kế và tính toán riêng.
Giá thành hạng mục công trình hay giá thành công trình hoàn thành toàn bộ là
giá thành sản phẩm cuối cùng của sản phẩm xây lắp.
3
Giá thành sản phẩm là một chỉ tiêu mang tính giới hạn và xác định, vừa mang tính
khách quản vừa mang tính chủ quan. Trong hệ thống các chỉ tiêu quan lý doanh
nghiệp, giá thành sản phẩm là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh kết quả sử dụng các
loại tài sản trong quá trình sản xuất kinh doanh.
1.3.Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp.
Trong quá trình sản xuất thi công, chi phí sản phẩm xây lắp thể hiện hao phí
trong kỳ của doanh nghiệp xây lắp, chi phí này phải đợc xem xét trong mối quan hệ
với mặt thứ hai của quá trình sản xuất đó là kết quả sản xuất, quan hệ so sánh này đã
hình thành chỉ tiêu giá thành sản phẩm xây lắp.
Tuy nhiên chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm cũng có sự khác nhau. Chi phí
sản xuất là biểu hiện bằng tiền tổng hợp những chi phí về lao động sống và lao động
vật hóa trong một thời kỳ nhất định; còn giá thành sản phẩm lại tổng hợp các hao phí
đó gắn liền với một khối lợng sản phẩm ( sản phẩm xây lắp), khối lợng dịch vụ đợc
hoàn thành bàn giao ( hoặc nhập kho hoặc gửi đi bán).
Có thể biểu hiện mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
qua sơ đồ:
Chi phí sản xuất kinh doanh đầu kỳ Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ
Tổng giá thành sản phẩm xây lắp (dịch
vụ) hoàn thành ( đợc bàn giao, nhập
kho...)
Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
Tổng giá thành Chi phí sản Chi phí sản Chi phí sản
sản phẩm công = xuất xây lắp + xuất xây lắp - xuất xây lắp
trình hoàn thành dở dang phát sinh dở dang
đầu kỳ trong kỳ cuối kỳ

Trong trờng hợp: Không có sản phẩm dở dang đầu kỳ và cuối kỳ hoặc chi phí
dở dang đầu kỳ hoặc cuối kỳ bằng nhau thì tổng giá thành sản phẩm bằng tổng chi
phí phát sinh trong kỳ.
4
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai khái niệm khác nhau thể hiện ở những
mặt sau:
+ Chi phí sản xuất không những chỉ liên quan đến khối lợng sản phẩm đã hoàn
thành, mà còn liên quan đến sản phẩm dở dang cuối kỳ.
+ Giá thành sản phẩm gắn với khối lợng sản phẩm đã hoàn thành. Tuy nhiên
giữa giá thành và chi phí sản xuất có mối quan hệ mật thiết với nhau thể hiện trên
những mặt sau:
Chi phí sản xuất là căn cứ, cơ sở để tính giá thành sản phẩm lao vụ, công việc
đã hoàn thành. Chi phí sản xuất trớc hết thể hiện trên các yếu tố chi phí, sau đó đến
giai đoạn tính giá thành, chi phí sản xuất đợc thể hiện trên các khoản mục tính gía
thành.
Mức tiết kiệm hay lãng phí các nguồn lực sẽ ảnh hởng tới giá thành dẫn đến
kết quả tài chính (lãi lỗ) khi thi công công trình.
Nh vậy tính giá thành sản phẩm xây lắp phải dựa vào hạch toán chi phí sản
xuất xây lắp.
Tổ chức quản lý tốt giá thành chỉ có thể thực hiện trên cơ sở tổ chức tốt chi phí
sản xuất.
2. Phân loại chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
2.1 Phân loại chi phí sản xuất.
Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích.
Căn cứ vào mục đích của từng loại hoạt động trong doanh nghiệp, thì chi phí sản xuất
kinh doanh đợc chia thành:
+ Chi phí hoạt động kinh doanh thông thờng: Bao gồm chi phí tạo ra doanh thu
bán hàng của hoạt động sản xuất kinh doanh. Căn cứ vào chức năng - công dụng của
chi phí, các khoản chi phí này đợc chia thành chi phí sản xuất và chi phí ngoài sản
xuất, chi phí tài chính.

+ Chi phí tài chính: Là những chi phí và các khoản lỗ liên quan đến các hoạt
động về vốn ( nh: chi phí liên doanh, chi phí đầu t tài chính, chi phí liên quan cho vay
vốn, lỗ liên doanh...).
5
Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, có tác dụng cho phục vụ quản lý chi
phí sản xuất theo định mức, cung cấp số liệu cho công tác tính giá thành sản phẩm,
phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành làm tài liệu tham khảo để lập định
mức chi phí sản xuất và lập kế hoạch giá thành sản phẩm.
Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố đầu vào của quá trình sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm: Chi phí ban đầu, chi phí luân chuyển nội
bộ.
Việc phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố đầu vào của quá trình
sản xuất kinh doanh có ý nghĩa rất quan trọng đối với quản lý vĩ mô cũng nh đối với
quản trị doanh nghiệp. Chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố chi phí đầu vào là cơ
sở để lập và kiểm tra việc thực hiện dự toán chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố,
là cơ sở để lập kế hoạch cân đối trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân, cũng
nh trong từng doanh nghiệp, là cơ sở xác định mức tiêu hao vào tính chất, tính thu
nhập quốc dân cho ngành, toàn bộ nền kinh tế.
Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với mức độ
hoạt động bao gồm: chi phí khả biến (biến phí), chi phí bất biến( định phí), chi phí
hỗn hợp.
Việc phân biệt định phí, biến phí, chi phí hỗn hợp có ý nghĩa quan trọng trong
việc thiết kế, xây dựng mô hình chi phí trong mối quan hệ giữa chi phí, khối lợng và
lợi nhuận, xác định điểm hòa vốn cũng nh ra các quyết định kinh doanh quan trọng.
Mặt khác, còn giúp các nhà quản trị doanh nghiệp xác định đúng đắn phơng hớng để
nâng cao hiệu quả của chi phí.
2.2 Phân loại giá thành sản phẩm trong công tác xây lắp.
Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính toán thì giá thành sản phẩm xây lắp
đợc chia thành :
Giá thành dự toán

Giá thành kế hoạch
Giá thành thực tế
6
+ Giá thành dự toán: Sản phẩm xây lắp có giá trị lớn, thời gian thi công dài
mang tính chất đơn chiếc, do công trình , hạng mục công trình đều có dự toán riêng.
Nh vậy giá thành dự toán là tổng các chi phí dự toán.
Gía thành Giá trị dự toán Thuế Thu nhập chịu
dự toán = xây lắp sau thuế - VAT - thuế tính trớc
Giá trị dự toán xây lắp sau thuế: chi phí cho công tác xây dựng lắp ráp các kết
cấu kiến trúc, lắp đặt máy móc thiết bị sản xuất,... giá trị dự toán xây lắp bao gồm:
chi phí trực tiếp, chi phí chung và thu nhập chịu thuế tính trớc và thuế GTGT.
+ Giá thành kế hoạch: Đợc xác định xuất phát từ những điều kiện cụ thể ở
một xí nghiệp xây lắp nhất định, trên cơ sở biện pháp thi công, các định mức và đơn
giá áp dụng trong xí nghiệp, giá thành kế hoạc đợc xác định:
Giá thành Giá thành Mức hạ giá Khoản bù chênh
kế hoạch = dự toán - thành dự toán + lệch vựơt dự toán
Giá thành kế hoạch nhỏ hơn giá thành dự toán một lợng bằng mức hạ giá thành
dự toán và lớn hơn giá thành dự toán khoản bù chênh lệch dự toán để trang trải các
chi phí không tính đến trong dự toán.
Khi tính giá thành kế hoạch, việc quan trọng nhất là xác định đúng số tiết kiệm
do hạ giá thành dự toán nhờ các biện pháp kỹ thuật. Bằng cách tính toán có căn cứ kỹ
thuật có thể tổng hợp đợc hiệu quả kinh tế do các biện pháp mang lại.
+ Giá thành thực tế: Phản ánh toàn bộ giá thành thực tế để hoàn thành bàn
giao khối lợng xây lắp mà xí nghiệp nhận thầu.
Giá thành thực tế không chỉ bao gồm những chi phí định mức mà có thể còn
bao gồm những chi phí thực tế phát sinh nh mất mát, bội chi vật t,... do những nguyên
nhân chủ quan của bản thân doanh nghiệp.
Giữa ba loại giá thành trên thờng có quan hệ với nhau về lợng nh sau:
Giá thành dự toán>=giá thành kế hoạch>=giá thành thực tế.
7

Việc so sánh các loại giá thành này đợc dựa trên cùng một đối tợng tính giá
thành (từng công trình, hạng mục công trình hoặc khối lợng xây lắp hoàn thành nhất
định).
+ Căn cứ vào phạm vi tính toán thì giá thành đợc chia làm 2 loại:
Do quá trình thi công và hoàn thành sản phẩm xây lắp kéo dài, khối lợng sản
phẩm xây lắp lớn nên để thuận tiện cho việc theo dõi chi phí phát sinh ngời ta chia
giá thành thành hai loại là : giá thành hoàn chỉnh và giá thành khối lợng hoàn thành
quy ớc.
Giá thành hoàn chỉnh: Phản ánh toàn bộ chi phí liên quan đến công trình, hạng
mục công trình hoàn thành và đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chất lợng theo thiết kế hợp
đồng bàn giao và đợc bên chủ đầu t nghiệm thu, chấp nhận.
Giá thành khối lợng hoàn thành quy ớc: Phản ánh giá thành của khối lợng công
tác xây lắp đạt đến điểm dừng kỹ thuật nhất định, nó cho phép kiểm kê kịp thời chi
phí phát sinh để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp ở giai đoạn sau, phát hiện nguyên
nhân gây tăng giảm chi phí.
3. Đối tợng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và đối tợng tính giá thành sản
phẩm xây lắp.
3.1 Đối t ợng kế toán chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp.
Đối tợng kế toán chi phí sản xuất là phạm vi và giới hạn để tập hợp chi phí sản
xuất theo các phạm vi và giới hạn đó.
Để xác định đối tợng tập hợp chi phí sản xuất ở từng doanh nghiệp, cần căn cứ
vào các yếu tố nh tính chất sản xuất, loại hình sản xuất và đặc điểm quy trình sản
xuất công nghệ sản phẩm, đặc điểm tổ chức sản xuất.
Căn cứ vào yêu cầu tính giá thành, căn cứ vào việc xác định đối tợng tính giá,
yêu cầu quản lý, khả năng, trình độ quản lý doanh nghiệp.
Nh vậy, đối tợng tập hợp chi phí sản xuất trong từng doanh nghiệp cụ thể có
thể đợc xác định là từng sản phẩm, loại sản phẩm, chi tiết sản phẩm cùng loại, toàn
bộ quy trình công nghệ, từng phân xởng sản xuất, từng đội sản xuất hay đơn đặt hàng,
công trình, hạng mục công trình.
8

Đối với doanh nghiệp xây lắp do những đặc điểm về sản phẩm, về tổ chức sản
xuất thờng đợc xác định là từng công trình, hạng mục công trình.
3.2. Đối t ợng tính giá thành.
Đối tợng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ do doanh
nghiệp sản xuất ra và cần đợc tính tổng giá thành và giá thành đơn vị.
Khác với hạch toán chi phí sản xuất, tính giá thành là việc xác định đợc giá
thực tế cùng loại sản phẩm đã đợc hoàn thành. Xác định đối tợng tính giá thành là
công việc đầu tiên trong toàn bộ công tác tính giá thành sản phẩm. Bộ phận kế toán
giá thành phải căn cứ vào đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp, các loại sản phẩm lao
vụ, tính chất sản xuất... để tính giá thành cho thích hợp.
Trong các doanh nghiệp xây lắp đối tợng tính giá thành thờng trùng với đối t-
ợng tập hợp chi phí sản xuất, đó có thể là: công trình, hạng mục công trình hay khối
lợng xây lắp hoàn thành bàn giao.
4. Phơng pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong
doanh nghiệp xây lắp.
4.1. Ph ơng pháp tập hợp chi phí sản xuất.
Xuất phát từ đặc điểm của ngành xây dựng đã ảnh hởng đến nội dung, phơng
pháp tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm xây lắp.
Tùy theo điều kiện cụ thể, có thể vận dụng một trong các phơng pháp:
Tập hợp trực tiếp cho từng hạng mục công trình hay từng giai đoạn, khối lợng
cong tác xây lắp có khối lợng dự toán riêng.
Tập hợp gián tiếp theo nhóm hạng mục công trình hay các giai đoạn xây lắp.
4.2. Ph ơng pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây
lắp.
Các loại kế toán và tài khoản sử dụng trong doanh nghiệp xây lắp:
4.2.1.Các tài khoản kế toán sử dụng:
+TK621 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Tài khoản này để tập hợp toàn bộ
chi phí nguyên vật liệu dùng cho sản xuất, thi công xây lắp, chế tạo sản phẩm phát
sinh trong kỳ, cuối kỳ kết chuyển sang TK154.
9

TK621 mở chi tiết cho từng đối tợng tập hợp chi phí sản xuất để phục vụ cho việc
tính giá thành cho từng đối tợng tính giá thành.
+TK622 Chi phí nhân công trực tiếp: Tài khoản này dùng để tập hợp và kết
chuyển số chi phí tiền công, tiền lơng, tiền thởng và các khoản phải trả khác có tính
chất tiền lơng của công nhân sản xuất xây lắp, cuối kỳ kết chuyển sang
TK154,TK622 không phản ánh chi phí trích 19%(Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y Tế,
Kinh phí công đoàn).
+TK623 Chi phí sử dụng máy thi công: Tài khoản này để tập hợp và phân
bổ chi phí sử dụng máy phục vụ trực tiếp cho hoạt động xây lắp công trình.
TK này chỉ sử dụng trong những doanh nghiệp xây lắp tổ chức thi công xây lắp hỗn
hợp vừa thủ công vừa kết hợp bằng máy.
Nếu doanh nghiệp thực hiện thi công hoàn toàn bằng máy( sản xuất chính là máy thi
công) thì mọi chi phí sản xuất cho máy hoạt động tập hợp vào TK621,622 và 627,
cuối kỳ kết chuyển vào TK154.
Không hạch toán vào TK 623 chi phí về trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,
Kinh phí công đoàn.
TK623 có 6 TK cấp 2: (6231,6232,6233,6234,6237,6238)
+ TK 627 Chi phí sản xuất chung: Tài khoản này để tập hợp tất cả các chi
phí có liên quan trực tiếp đến việc sản xuất thi công, quản lý sản xuất, chế tạo sản
phẩm phát sinh trong kỳ, trong các phân xởng, các bộ phận, đội sản xuất thi công xây
lắp. TK 627 gồm 6 TK cấp 2 sau: 6271,6272,6273,6274,6277,6278.
4.2.2Các loại chi phí sử dụng trong doanh nghiệp:
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm chi phí về các loại nguyên vật liệu
chính ( gạch, đá, vôi, cát, sỏi, xi măng, sắt, thép ), nửa thành phẩm (panen, vật kết
cấu, thiết bị với vật kiến trúc), vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, công cụ lao động thuộc
tài sản lu động.
Do đặc điểm của sản phẩm xây dựng nên việc tập hợp chi phí nguyên vật liệu
trực tiếp, tức là nguyên vật liệu chỉ liên quan đến một côngtrình, một hạng mục
10

công trình, từng hợp đồng hoặc từng đơn hàng.
Chi phí nhân công trực tiếp:
Chi phí nhân công đợc tính trong giá thành công tác xây lắp bao gồm:
Tiền lơng: tiền lơng chính của công nhân trực tiếp tham gia xây dựng công trình và
lắp đặt máy móc tiết bị, tiền lơng chính của công nhân vận chuyển vật liệu trong thi
công, của công nhân làm nhiệm vụ bảo dỡng bê tông, công nhân dọn dẹp vật liệu trên
công trờng, công nhân ghép cốt pha, lau máy trớc khi lắp, tiền lơng chính của công
nhân khuôn vác từ kho đến chỗ lắp, tiền lơng phụ của công nhân sản xuất, tiền thởng
của công nhân xây lắp trực tiếp.
Toàn bộ chi phí trên đợc hạch toán vào TK 622
Nợ TK 622: Chi phí nhân công trực tiếp ( chi tiêt liên quan)
Có TK 334,335 ( Chi tiết liên quan)
Chứng từ ban đầu để hạch toán nhân công là các bảng chấm công đợc lập hàng
tháng cho từng đội sản xuất, từng bộ phận sản xuất.
Hình thức trả lơng theo khối lợng công việcgiao khoán:
Tiền lơng Khối lợng công việc Đơn giá
phải trả = giao khoán hoàn thành x tiền lơng
Hàng tháng căn cứ vào bảng chấm công, hợp đồng làm khoán và các chứng từ
khác có liên quan, kế toán có làm bảng thanh toán lơng theo từng tổ, đội sản xuất, các
phòng ban và kiểm tra việc trả lơng cho cán bộ công nhân viên. Sau đó kế toán lập
bảng thanh toán tiền lơng cho toàn xí nghiệp và làm thủ tục rút tiền gửi về quỹ tiền
mặt để trả lơng.
Đối với tiền lơng trả cho công nhân nghỉ phép năm theo chế độ, nếu việc nghỉ
phép không đều đặn thì cần trích trớc lơng nghỉ phép cho cán bộ công nhân viên.
Mức trích trớc tiền Luơng thực tế phải trả
lơng nghỉ phép kế = cho cán bộ công nhân X Tỷ lệ trích
hoạch viên trong tháng trớc

Tổng số tiền lơng phép kế hoạch của cán bộ công nhân viên
11

Tỷ lệ trích trớc =
Tổng số tiền lơng chính kế hoạch của cán bộ công nhân viên
Hạch toán bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn.
Để theo dõi đợc các khoản đợc trích BHXH,BHYT,KPCĐ kế toán sử dụng TK
338 phải trả phải nộp khác.
Căn cứ vào chứng từ tính lơng và các khoản trích theo lơng cho các đối tợng sử
dụng, hàng tháng kế toán trích BHXH,BHYT,KPCĐ cho công nhân xây lắp, công
nhân máy thi công vào chi phí sản xuất.
Nợ TK 622
Có TK 338 ( chi tiết 3382,3383,3384)
4.2.3. Chi phí sử dụng máy thi công: là một khoản chi phí lớn trong giá thành
công tác xây lắp.
Hạch toán chi phí sử dụng máy thi công phải phù hợp với hình thức quản lý sử dụng
máy thi công của doanh nghiệp. Thông thờng có hai hình thức quản lý sử dụng máy
thi công, tổ chức máy thi công riêng biệt chuyên thực hiện các khối lợng thi công
bằng máy hoặc giao máy thi công cho các đội, xí nghiệp xây lắp.
Chi phí sử dụng máy thi công phải đợc hạch toán chi tiết theo từng loại máy hoặc
nhóm máy thi công, đồng thời phải chi tiết theo các khoản mục đã quy định.
Tính toán phân bổ chi phí sử dụng máy thi công cho các đối tợng sử dụng, phải dựa
trên cở sở giá thành 1 giờ/ máy hoặc giá thành 1 ca/ máy hoặc 1 đơn vị công việc
hoàn thành.
12
4.2.4.Tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung.
Kế toán chi phí sản xuất chung là các chi phí liên quan đến việc quản lý công
trình, trong phạm vi tổ, đội sản xuất thi công xây lắp bao gồm chi phí cho các nhân
viên quản lý phân xởng, tổ, đội, chi phí về vật liệu, dụng cụ dùng cho quản lý các
công trờng...
Các khoản chi phí chung thờng đợc hạch toán riêng theo từng địa điểm phát
sinh chi phí, tổ, đội công trình. Sau đó phân bổ cho từng đối tợng chịu chi phí liên
quan. Các khoản chi phí chỉ liên quan đến một công trình, hạng mục công trình sẽ đ-

ợc tập hợp trực tiếp cho từng công trình, hạng mục công trình đó.
4.2.5. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm.
Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất:
Căn cứ vào đối tợng hạch toán chi phí sản xuất và phơng pháp hạch toán chi
phí đã đợc hạch toán xác định tơng ứng, kế toán tiến hành hạch toán và tổng hợp chi
phí sản xuất theo từng trình tự sau:
Căn cứ vào đối tợng hạch toán đã xác định mở sổ hoặc thẻ hạch toán chi tiết
chi phí sản xuất, mỗi thẻ mở chi tiết một đối tợng hạch toán.
Các chi phí phát sinh trong tháng có liên quan tới đối tợng hạch toán nào thì
ghi vào thẻ(sổ) của đối tợng đó.
Đối với các chi phí cần phân bổ phải đợc tập hợp riêng và tính phân bổ cho
từng đối tợng có liên quan.
Cuối tháng, quý tiến hành tổng hợp toàn bộ chi phí phát sinh cho từng đối tợng
và toàn xí nghiệp.
Thẻ hạch toán chi tiết chi phí sản xuất là cơ sở để tổng hợp chi phí sản xuất
thực tế hàng tháng, quý, năm cho từng đối tợng hạch toán chi phí và đối tợng tính giá
thành sản phẩm.
4.2.6.Tổng hợp tính giá thành công tác xây lắp:
Trong sản xuất xây dựng, sản phẩm cuối kỳ là các công trình, hạng mục công
trình đợc xây dựng xong đa vào sử dụng. Nhiệm vụ của hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành sản phẩm xây lắp là phải tính đợc giá thành của từng loại sản phẩm đó.
13
Giá thành công trình xây lắp đã hoàn thành đợc xác định trên cơ sở tổng hợp
các chi phí phát sinh từ khi khổi công đến khi công trình hoàn thành ở thẻ chi tiết chi
phí sản xuất. Tuy nhiên, do đặc điểm của sản xuất kinh doanh và phơng thức thanh
toán khối lợng xây lắp hoàn thành, trong từng báo cáo có thể có từng bộ phận công
trình, khối lợng công việc hoặc giai đoạn hoàn thành xác định đợc giá dự toán hoặc
thanh toán với ngời nhận thầu. Vì vậy, trong từng kỳ báo cáo, ngoài việc tính giá các
hạng mục công trình xây lắp hoàn thành, phải tính giá thành các khối lợng công tác
đã hoàn thành và bàn giao trong kỳ.

Sản phẩm dở dang trong sản xuất xây lắp đợc xác định bằng phơng pháp kiểm
kê hàng tháng. Việc tính giá và đánh giá sản phẩm dở dang trong tháng sản xuất xây
dựng phụ thuộc vào phơng thức thanh toán khối lợng xây lắp hoàn thành giữa ngời
nhận thầu và ngời giao thầu.
Để tổng hợp và tính giá thành sản phẩm xây lắp, kế toán sử dụng TK 154 chi
phí sản xuất kinh doanh dở dang. Tài khoản này dùng để tập hợp chi phí sản xuất
kinh doanh, phục vụ cho việc tính giá thành sản xuất xây lắp, sản phẩm công nghiệp,
dịch vụ, lao vụ của doanh nghiệp xây lắp áp dụng phơng pháp kê khai thờng xuyên
trong kế toán hàng tồn kho.
Tài khoản này đựoc mở chi tiết theo địa điểm phát sinh chi phí ( đội sản xuất,
công trờng, phân xởng...) theo từng công trình, hạng mục công trình...
5. Đánh giá sản phẩm làm dở trong doanh nghiệp xây lắp.
Xác định sản phẩm làm dở trong doanh nghiệp xây lắp là tính toán, xác định
phần chi phí sản xuất trong kỳ cho một khối lợng sản phẩm dở dang cuối kỳ theo
những nguyên tắc nhất định.
Muốn đánh giá sản phẩm một cách chính xác trớc hết phải kiểm kê khối lợng
sản phẩn, công tác xây lắp hoàn thành trong kỳ, đồng thời xác định đúng đắn khối l-
ợng sản phẩm hoàn thành so với khối lợng xây lắp hoàn thành theo quy ớc của từng
giai đoạn thi công để xác định đựơc khối lợng xây lắp dở dang, phát hiện tổn thất
trong quá trình thi công.
14
Chất lợng của công tác kiểm kê khối lợng công tác xây lắp dở dang có ảnh h-
ởng lớn đến tính chính xác của việc đánh giá sản phẩm làm dở và tính giá thành.
đặc điểm của xây dựng cơ bản là có kết cấu rất phức tạp do đó việc xác định chính
xác mức độ hoàn thành của nó là rất khó. Vì vậy khi đánh giá sản phẩm làm dở, kế
toán cần kết hợp chặt chẽ với bộ phận kỹ thuật, bộ phận tổ chức lao động để xác định
mức độ hoàn thành của khối lợng xây lắp dở dang một cách chính xác.
Trên cở sở kiểm kê sản phẩm làm dở đã tổng hợp đợc, kế toán tiến hành đánh
giá sản phẩm làm dở.
5.1. Ph ơng pháp đánh giá sản phẩm làm dở theo chi phí dự toán.

Theo phơng pháp này chi phí thực tế của khối luợng dở dang cuối kỳ đựoc xác
định công thức:
Chi phí Chi phí thực tế của Chi phí thực tế của Chi phí
Thực tế khối lợng xây lắp + khối lợng xây lắp khối lợng
Của khối dở dang đầu kỳ thực hiện trong kỳ xây lắp dở
lợng dở = x dang cuối
dang cuối Chi phí của khối lợng Chi phí của khối lợng kỳ theo
kỳ xây lắp hoàn thành + xây lắp dở dang cuối dự toán
bàn giao trong kỳ kỳ theo dự toán
5.2. Phơng pháp đánh giá SP làm dở theo tỷ lệ SP hoàn thành tơng đơng.
Phơng pháp này chủ yếu áp dụng đối với việc đánh giá sản phẩm làm dở của
công tác lắp đặt. Theo phơng pháp này chi phí thực tế khối lợng lắp đặt dở dang cuối
kỳ đợc xác định nh sau:
15
Chi phí Chi phí thực tế của Chi phí thực tế của Chi phí theo
thực tế khối lợng lắp đặt + khối lợng lắp đặt dự toán khối
của KL dở dang đầu kỳ thực hiện trong kỳ lợng lắp đặt
lắp đặt = X dở dang cuối
dở dang Chi phí của KL lắp Giá trị dự toán của kỳ đã tính
cuối kỳ đặt bàn giao trong KL lắp đặt dở dang theo sản lợng
kỳ theo dự toán cuối kỳ hoàn thành
tơng đơng
Ngoài ra đối với một số công việc nh: nâng cấp, sửa chữa, hoàn thiện hoặc xây
dựng các công trình có giá trị nhỏ, thời gian thi công ngắn, theo hợp đồng đợc bên
chủ đầu t thanh toán sau khi hoàn thành toàn bộ thì giá trị làm dở cuối kỳ chính là
toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh thực tế từ khi thi công đến thời điểm kiểm kê đánh
giá
6. Phơng pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp:
Tùy theo đặc điểm của từng đối tợng tính giá thành mà kế toán phải lựa chọn,
sử dụng một hoặc kết hợp nhiều phơng pháp tính giá thích hợp để tính giá thành cho

từng đối tợng.
6.1.Ph ơng pháp tính giá thành giản đơn:
Phơng pháp này đợc áp dụng trong các xí nghiệp xây lắp có số lợng công
trình, giai đoạn công việc ít nhng thơng có công việc lớn, chu kỳ sản xuất tơng đối
ngắn, không có hoặc có một số ít sản phẩm dở dang. Công thức tính: Z= C
Trong đó: Z: Là tổng giá thành sản xuất sản phẩm xây lắp
C: Là tổng chi phí sản xuất đã tập hợp theo đối tợng
Nếu đầu kỳ và cuối kỳ có sản phẩm dở dang thì công thức nh sau:
Z= C + D ĐK D CK
Trong đó: D ĐK: Là giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ
D CK: Là giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ
16
6.2.Ph ơng pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng:
Phơng pháp này thích hp khi thực hiện các công trình, giai đoạn công việc
phức tạp.
Đối tợng tính giá thành của phơng pháp này là sản phẩm của mỗi đơn đặt hàng.
Đặc điểm của đơn đặt hàng này là tất cả các chi phí sản xuất đều đợc tập hợp theo
mỗi đơn đặt hàng không kể sản phẩm ghi trong hóa đơn nhiều hay ít, cũng không kể
trình độ phức tạp của việc sản xuất sản phẩm đó nh thế nào. Khi bắt đầu sản xuất theo
mỗi đơn đặt hàng, bộ phận kế toán mở ra một bảng chi tiết tính riêng các chi phí sản
xuất theo từng khoản mục giá thành.
Tổng giá thành của mỗi đơn đặt hàng đợc xác định sau mỗi khi đơn đặt hàng
này hoàn thành xong. Việc định giá thành nh vậy không định kỳ, kỳ tính giá thành
nhất trí với chu kỳ sản xuất nhng không nhất trí với kỳ báo cáo của hạch toán.
6.3.Ph ơng pháp tổng cộng chi phí.
áp dụng đối với công ty xây lắp mà quá trình xây dựng đợc tập hợp ở nhiều
đội xây dựng, nhiều giai đoạn công việc.
Giá thành sản phẩm xây lắp đựơc xác định bằng cách cộng tất cả các chi phí
sản xuất ở từng đội sản xuất, từng giai đoạn công việc, từng hạng mục công trình.
Z=D ĐK + (C1 + C2+...+ Cn) D CK

Trong đó: Z: Là giá thành sản phẩm xây lắp.
C1,.....,Cn: Là chi phí sản xuất ở từng đội sản xuất xây dựng hay từng giai
đoạn công việc, từng hạng mục công trình.
Với phơng pháp này yêu cầu kế toán phải tập hợp đầy đủ chi phí cho từng công
việc, từng hạng mục công trình. Bên cạnh các chi phí trực tiếp đợc tập hợp ngay, các
chi phí gián tiếp (chi phí chung) phải đợc phân bổ theo tiêu thức nhất định.
17
6.4.Ph ơng pháp định mức chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm( ph ơng pháp định mức).
Phơng pháp này vận dụng một cách có hiệu quả u việt của nền kinh tế kế
hoạch và trên cơ sở hệ thống định mức để quản lý và hạch toán chi phí sản xuất và
tính giá thành.
Giá thành thực tế của sản phẩm đợc tính theo công thức:
Giá thành thực Giá thành định mức Chênh lệch Thay đổi
Tế của sản phẩm = của sản phẩm + định mức + định mức
Điều kiện áp dụng phơng pháp này: Quy trình sản xuất của công ty đã định
hình và sản phẩm đã đi vào sản xuất ổn định. Công ty đã xây dựng các định mức vật
t, lao động có căn cứ kỹ thuật và tơng đối chính xác. chế độ quản lý theo định mức đã
kiện toàn ở tất cả các khâu, đội xây dựng, các bộ phận chức năng quản lý có liên
quan, trình độ tổ chức và nghiệp vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm tơng đối vững vàng.
6.5.Ph ơng pháp tỷ lệ:
Đợc áp dụng trong trờng hợp đối tợng tập hợp chi phí là nhóm sản phẩm, nhng
đối tợng tính giá thành lại là từng sản phẩm. Trong trờng hợp này phải căn cứ vào
tổng chi phí thực tế và tổng chi phí kế hoạch hoặc tổng chi phí dự toán của các hạng
mục công trình có liên quan để xác định tỷ lệ phân bổ, thờng tỷ lệ phân bổ là:
Giá thành thực tế Giá thành kế hoạch Tỷ lệ điều chỉnh
Tế sản phẩm = (hay dự toán) X (tỷ lệ phân bổ)
6.6.Ph ơng pháp hệ số:
Cách tính giá thành sản phẩm theo hệ số đợc áp dụng trong trờng hợp cùng

một quy trình công nghệ sản xuất, sử dụng cùng một loại nguyên vật liệu và kết quả
thu đợc đồng thời nhiều loại sản phẩm chính khác nhau.
Đối tợng hạch toán tập hợp chi phí sản xuất là toàn bộ chi phí sản xuất (cho
các loại sản phẩm) còn đối tợng tính giá thành lại là từng loại sản phẩm do quy trình
công nghệ sản xuất thực hiện.
18