Báo cáo: Hành chính nước ta thời Lê Sơ ppsx

HÀNH CHÍNH N C ƯỚ
HÀNH CHÍNH N C ƯỚ
TA TH I LÊ SỜ Ơ
TA TH I LÊ SỜ Ơ
1428-1527
1428-1527

N I DUNGỘ
N I DUNGỘ
I.
I.
Khái quát chung
Khái quát chung
II.
II.
Tổ chức bộ máy hành chính
Tổ chức bộ máy hành chính
III.
III.
Chính sách quản lý
Chính sách quản lý
IV.
IV.
Kết luận
Kết luận

I.Khái quát chung

I.Khái quát chung
1.Bối cảnh lịch sử
1.Bối cảnh lịch sử

Tháng 1/1428 cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã giành
Tháng 1/1428 cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã giành
được thắng lợi
được thắng lợi

Tháng 4/1428 Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, lấy lại
Tháng 4/1428 Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, lấy lại
quốc hiệu là Đại Việt, bắt tay vào xây dựng đất
quốc hiệu là Đại Việt, bắt tay vào xây dựng đất
nước.
nước.

Cho đến trước năm 1460: tổ chức bộ máy hành
Cho đến trước năm 1460: tổ chức bộ máy hành
chính nhà nước có sự kế thừa mô hình nhà nước Lý
chính nhà nước có sự kế thừa mô hình nhà nước Lý
– Trần, vừa có sự thay đổi và có sự vận dụng quan
– Trần, vừa có sự thay đổi và có sự vận dụng quan
chế triều Minh.
chế triều Minh.

2.M t s tri u vua tiêu ộ ố ề
2.M t s tri u vua tiêu ộ ố ề
bi uể
bi uể


Lê Thái Tổ
Lê Thái Tổ
: sáng lập triều Hậu Lê, đặt nền móng vững
: sáng lập triều Hậu Lê, đặt nền móng vững
chắc cho triều đại, đề cao vai trò pháp luật trong đạo trị
chắc cho triều đại, đề cao vai trò pháp luật trong đạo trị
nước, đặc biệt quan tâm đến phục hồi và phát triển nông
nước, đặc biệt quan tâm đến phục hồi và phát triển nông
nghiệp: kiểm kê hộ khẩu, làm sổ điền, sổ hộ. Luôn lo
nghiệp: kiểm kê hộ khẩu, làm sổ điền, sổ hộ. Luôn lo
lắng cho quốc gia đại sự nên luôn dạy con những việc
lắng cho quốc gia đại sự nên luôn dạy con những việc
nên làm của một quân vương
nên làm của một quân vương


LÊ THÁI TÔNG
LÊ THÁI TÔNG
: lên ngôi 11 tuổi, tự mình điều hành
: lên ngôi 11 tuổi, tự mình điều hành
triều chính, là vị vua anh minh: trọng đại, chuộng Nho,
triều chính, là vị vua anh minh: trọng đại, chuộng Nho,
đặt khoa thi chọn kẻ sĩ, bắt đầu tổ chức thi hội ở kinh
đặt khoa thi chọn kẻ sĩ, bắt đầu tổ chức thi hội ở kinh
đô, ba năm tổ chức một lần , năm 1442 cho dựng bia
đô, ba năm tổ chức một lần , năm 1442 cho dựng bia
tiến sĩ ở VĂN MIÊU
tiến sĩ ở VĂN MIÊU

Mất khi mới 20 tuổi trong vụ án LỆ CHI VIÊN…

Mất khi mới 20 tuổi trong vụ án LỆ CHI VIÊN…


LÊ THÁNH TÔNG( 1460-1497):
LÊ THÁNH TÔNG( 1460-1497):
có những đóng góp
có những đóng góp
to lớn cho sự phát triển mọi mặt của ĐẠI VIỆT, là một
to lớn cho sự phát triển mọi mặt của ĐẠI VIỆT, là một
cuộc đời hoạt động sôi mổi, đầy nhiệt huyết trên mọi
cuộc đời hoạt động sôi mổi, đầy nhiệt huyết trên mọi
lĩnh vực (đều tỏ ra suất sắc).Tha thiết với chủ quyền
lĩnh vực (đều tỏ ra suất sắc).Tha thiết với chủ quyền
quốc gia “một thước núi một tấc sông của ta lẽ nào tự
quốc gia “một thước núi một tấc sông của ta lẽ nào tự
tiện vứt bỏ đi được.kẻ nào giám đem đất làm mồi cho
tiện vứt bỏ đi được.kẻ nào giám đem đất làm mồi cho
giặc kẻ đó sẽ bị trị tội nặng”
giặc kẻ đó sẽ bị trị tội nặng”

II. C C U T CH C HÀNH Ơ Ấ Ổ Ứ
II. C C U T CH C HÀNH Ơ Ấ Ổ Ứ
CHÍNH
CHÍNH
a. Thời Lê Thái Tổ
a. Thời Lê Thái Tổ
-
Xây dựng bộ máy theo mô hình nhà Trần
Xây dựng bộ máy theo mô hình nhà Trần
-

Bộ máy trung ương
Bộ máy trung ương
:
:
dưới vua có hai chức
dưới vua có hai chức


tả, hữu
tả, hữu
tướng quốc, 3 chức Tư(t
tướng quốc, 3 chức Tư(t
ư mã, tư không, tư khấu
ư mã, tư không, tư khấu
), 3
), 3
chức Thái
chức Thái
(thái sư, thái úy, thái bảo)
(thái sư, thái úy, thái bảo)
, 3 chức Thiếu
, 3 chức Thiếu


(thiếu sư, thiếu úy, thiếu bảo)
(thiếu sư, thiếu úy, thiếu bảo)
, Bộc xạ, ; tiếp đến là hai
, Bộc xạ, ; tiếp đến là hai
ban văn, võ
ban văn, võ


Đứng đầu ban văn là đại hành khiển đứng đầu phụ trách
Đứng đầu ban văn là đại hành khiển đứng đầu phụ trách
chung mọi việc, sau đó là hai bộ: bộ lại và bộ lễ do
chung mọi việc, sau đó là hai bộ: bộ lại và bộ lễ do
thượng thư đứng đầu. Các cơ quan chuyên trách như
thượng thư đứng đầu. Các cơ quan chuyên trách như
ngự sử đài, hàn lâm viên, ngũ hình viện
ngự sử đài, hàn lâm viên, ngũ hình viện

Ban võ có các chức đại tổng quản, đại đô đốc, tổng
Ban võ có các chức đại tổng quản, đại đô đốc, tổng
quản, tổng binh Đứng đầu là 6 quân điện tiền, 5 quân
quản, tổng binh Đứng đầu là 6 quân điện tiền, 5 quân
thiết độ
thiết độ


S đ b máy đ a ơ ồ ộ ị
S đ b máy đ a ơ ồ ộ ị
ph ngươ
ph ngươ
Đạo
Đạo
Lộ,phủ,trấn
Lộ,phủ,trấn
Huyện
Huyện
xã

xã
Hành khiển
Hành khiển
An phủ sứ,tri
An phủ sứ,tri
phủ
phủ
Chuyển phủ sứ
Chuyển phủ sứ
Xã quan
Xã quan

Nh n xét.ậ
Nh n xét.ậ

Bộ máy hành chính nhà nướ của LÊ THÁI TỔ có sự
Bộ máy hành chính nhà nướ của LÊ THÁI TỔ có sự
chấn chỉnh lại bộ máy nhà nướn nhưng vẫn theo mô
chấn chỉnh lại bộ máy nhà nướn nhưng vẫn theo mô
hình của nhà trần.
hình của nhà trần.

b. Cu c c i cách c a Lê ộ ả ủ
b. Cu c c i cách c a Lê ộ ả ủ
Thánh Tông
Thánh Tông

Thời gian: suốt thời gian ông ở ngôi (37 năm, từ
Thời gian: suốt thời gian ông ở ngôi (37 năm, từ
1460 - 1497)

1460 - 1497)

Mục tiêu:
Mục tiêu:
- X
- X
ây dựng một nhà nước tập quyền,pháp trị đi
ây dựng một nhà nước tập quyền,pháp trị đi
đôi với nhân sự
đôi với nhân sự
- Tập trung quyền hành vào trong tay vua
- Tập trung quyền hành vào trong tay vua
- Giảm bớt các cơ quan trung ương rườm rà
- Giảm bớt các cơ quan trung ương rườm rà
- Tăng thêm mối liên hệ giữa các cấp chính
- Tăng thêm mối liên hệ giữa các cấp chính
quyền từ trung ương đến địa phương
quyền từ trung ương đến địa phương

- Đ cao công tác qu n lý đ a ph ng ề ả ị ươ
- Đ cao công tác qu n lý đ a ph ng ề ả ị ươ
và công tác thanh tra,kh o sát quan ả
và công tác thanh tra,kh o sát quan ả
l i.ạ
l i.ạ
- Đ cao công tác qu n lý đ a ph ng và ề ả ị ươ
- Đ cao công tác qu n lý đ a ph ng và ề ả ị ươ
công tác thanh tra,kh o sát quan l i.ả ạ
công tác thanh tra,kh o sát quan l i.ả ạ


Bộ máy tổ chức ở trung ương:
Bộ máy tổ chức ở trung ương:
Vua
Quan
Đại
Thần
Cơ quan có
Chức năng
Văn phòng
Lục
Bộ
Lục
khoa
Lục
Tự
Ngử sử
Đài và
Các CQ
Chuyên
Môn khác

Chính quy n đ a ph ng: chia c ề ị ươ ả
Chính quy n đ a ph ng: chia c ề ị ươ ả
n c thành 13 đ o v i quy mô đ ng ướ ạ ớ ồ
n c thành 13 đ o v i quy mô đ ng ướ ạ ớ ồ
đ uề
đ uề


Đạo

Đạo


Phủ tri phủ
Phủ tri phủ


Huyện tri huyện,tri châu
Huyện tri huyện,tri châu


Xã đại xã 500 hộ,
Xã đại xã 500 hộ,


trung xã 101-499
trung xã 101-499


hộ, tiểu xã 100
hộ, tiểu xã 100




hộ
hộ

Bi n pháp th c hi nệ ự ệ
Bi n pháp th c hi nệ ự ệ


Bỏ bớt một số chức quan, cơ quan và cấp chính
Bỏ bớt một số chức quan, cơ quan và cấp chính
quyền trung gian để bảo đảm tập trung quyền lực
quyền trung gian để bảo đảm tập trung quyền lực
vào tay vua
vào tay vua

Các cơ quan giám sát, kiểm tra lẫn nhau để loại trừ
Các cơ quan giám sát, kiểm tra lẫn nhau để loại trừ
sự lạm quyền và nâng cao trách nhiệm
sự lạm quyền và nâng cao trách nhiệm

Không để tập trung quá nhiều quyền lực vào tay
Không để tập trung quá nhiều quyền lực vào tay
một cơ quan mà tản ra cho nhiều cơ quan nhằm
một cơ quan mà tản ra cho nhiều cơ quan nhằm
ngăn chặn sự tiếm quyền
ngăn chặn sự tiếm quyền


Đỉnh điểm cuộc cải cách là vào năm 1471 ( Hồng Đức
Đỉnh điểm cuộc cải cách là vào năm 1471 ( Hồng Đức
thứ 2) khi ban đạo dụ hiệu đính quan chế đúc kết và
thứ 2) khi ban đạo dụ hiệu đính quan chế đúc kết và
phát triển cuộc cải tổ trước đó làm cơ sở pháp lí cho cả
phát triển cuộc cải tổ trước đó làm cơ sở pháp lí cho cả
quá trình cải tổ
quá trình cải tổ


Tiến hành cải cách toàn diện: trung ương, địa
Tiến hành cải cách toàn diện: trung ương, địa
phương……
phương……

Nh n xétậ
Nh n xétậ
- Bộ máy chính quyền được rút gọn, cắt bớt một số
- Bộ máy chính quyền được rút gọn, cắt bớt một số
quan trung gian, đặc biệt là bỏ chức Tể Tướng vì thế
quan trung gian, đặc biệt là bỏ chức Tể Tướng vì thế
chế độ phong kiến tập quyền đã thể hiện tới đỉnh
chế độ phong kiến tập quyền đã thể hiện tới đỉnh
cao của chế độ quân chủ chuyên chế quan liêu Bộ
cao của chế độ quân chủ chuyên chế quan liêu Bộ
máy chính quyền địa phương của thời nhà Trần
máy chính quyền địa phương của thời nhà Trần
chưa có sự quản lí chặt chẽ đến cấp cơ sở thì ở nhà
chưa có sự quản lí chặt chẽ đến cấp cơ sở thì ở nhà
Lê bộ máy địa phương được quản lí chặt tới tận cơ
Lê bộ máy địa phương được quản lí chặt tới tận cơ
sở vì vậy đời sống nhân dân được ổn định, trật tự có
sở vì vậy đời sống nhân dân được ổn định, trật tự có
quy củ
quy củ

II. CHÍNH SÁCH QU N LÍ Ả
II. CHÍNH SÁCH QU N LÍ Ả
NHÀ N C TH I LÊ SƯỚ Ờ Ơ
NHÀ N C TH I LÊ SƯỚ Ờ Ơ

1.
1.
Chế độ quan lại
Chế độ quan lại
-
Năm 1471 Lê Thánh Tông ra Hiệu đính quan chế
Năm 1471 Lê Thánh Tông ra Hiệu đính quan chế
-
Nhà Lê không phong cho con cháu quý tộc, quan lại
Nhà Lê không phong cho con cháu quý tộc, quan lại
đi trấn trị các nơi, không cho thành lập điền trang,
đi trấn trị các nơi, không cho thành lập điền trang,
không được nuôi quân đội riêng như thời Lý, trọng
không được nuôi quân đội riêng như thời Lý, trọng
dụng những người có tài
dụng những người có tài


Vua Thánh Tông định mức lương cho từng phẩm trạch, chế độ
Vua Thánh Tông định mức lương cho từng phẩm trạch, chế độ
lương bổng, ruộng lộc rõ ràng và thống nhất trong cả nước.
lương bổng, ruộng lộc rõ ràng và thống nhất trong cả nước.

Nghạch xã trưởng cũng được quy định theo một tiêu chuẩn nhất
Nghạch xã trưởng cũng được quy định theo một tiêu chuẩn nhất
định
định

Về đào tạo và tuyển chọn quan lại:
Về đào tạo và tuyển chọn quan lại:

-
Vua Lê Thánh Tông áp dụng 3 hình thức:
Vua Lê Thánh Tông áp dụng 3 hình thức:
+ bảo cử
+ bảo cử
+thi tuyển
+thi tuyển
+tập ấm
+tập ấm
- Chế độ giáo dục được mở rộng cho con em mọi tầng lớp tham nhân
- Chế độ giáo dục được mở rộng cho con em mọi tầng lớp tham nhân
dân
dân

Nhà Lê khuyến khích việc học tập thi cử bằng cách đặt lệ
Nhà Lê khuyến khích việc học tập thi cử bằng cách đặt lệ
xướng danh, ban mũ áo, phẩm tước, dựng bia tiến sĩ và
xướng danh, ban mũ áo, phẩm tước, dựng bia tiến sĩ và
lễ vinh quy bái tổ
lễ vinh quy bái tổ

Nhận xét:
Nhận xét:
Thời Hậu Lê, đặc biệt là thời Lê Thánh Tông là thời phát
Thời Hậu Lê, đặc biệt là thời Lê Thánh Tông là thời phát
triển cực thịnh của giáo dục phong kiến. Nhà sử học
triển cực thịnh của giáo dục phong kiến. Nhà sử học
Phan Huy Chú nhận xét: “ khoa cử thịnh nhất là thời
Phan Huy Chú nhận xét: “ khoa cử thịnh nhất là thời
Hông Đức. Cách lấy đỗ rông rãi, chọn người nhân tài,

Hông Đức. Cách lấy đỗ rông rãi, chọn người nhân tài,
đời sau càng không thể theo kịp
đời sau càng không thể theo kịp


Về chế độ tuyển dụng quan lại Nhà Lê đã có điểm hơn
Về chế độ tuyển dụng quan lại Nhà Lê đã có điểm hơn
Nhà Trần và các triều đại khác, đó là : không có chế độ
Nhà Trần và các triều đại khác, đó là : không có chế độ
mua quan và con em dòng tộc vẫn phải thi cử
mua quan và con em dòng tộc vẫn phải thi cử

2. CHÍNH SÁCH KINH
2. CHÍNH SÁCH KINH
TẾ
TẾ
a.
a.
Chính sách ruộng đất
Chính sách ruộng đất
-
Nhà Lê bãi bỏ chế độ ban cấp, thái ấp, thủ tiêu các
Nhà Lê bãi bỏ chế độ ban cấp, thái ấp, thủ tiêu các
điền trang. Ruộng đất được chia làm 3 loại:
điền trang. Ruộng đất được chia làm 3 loại:
+ ruộng đất thuộc sở hữu nhà nước
+ ruộng đất thuộc sở hữu nhà nước
+ ruộng đất công làng xã
+ ruộng đất công làng xã
+ ruộng đất tư hữu

+ ruộng đất tư hữu
-
Thực hiện chính sách quân điền
Thực hiện chính sách quân điền

b. Chính sách phát tri n nông ể
b. Chính sách phát tri n nông ể
nghi p:ệ
nghi p:ệ
Sau ngày giải phóng, nhân dân được trở về đia phương
Sau ngày giải phóng, nhân dân được trở về đia phương
phục hồi sản xuất
phục hồi sản xuất
-
Vua Lê Thánh tông đặt các chức quan khuyến nông và
Vua Lê Thánh tông đặt các chức quan khuyến nông và
hà đê xứ, khuyến khích nhân dân khai hóa đất hoang,
hà đê xứ, khuyến khích nhân dân khai hóa đất hoang,
giúp dân diệt trừ sâu bệnh
giúp dân diệt trừ sâu bệnh
-
Năm 1481 Lê Thánh Tông thành lập 43 đồn điền, chăm
Năm 1481 Lê Thánh Tông thành lập 43 đồn điền, chăm
lo đến đời sống nhân dân và thủy lợi
lo đến đời sống nhân dân và thủy lợi
-
Nhà Lê ban chiếu miễn thuế tô ruộng, đầm, ao, bãi, dâu
Nhà Lê ban chiếu miễn thuế tô ruộng, đầm, ao, bãi, dâu
trong cả nước
trong cả nước

-
Tội trộm trâu bò bị trừng phạt rất nặng
Tội trộm trâu bò bị trừng phạt rất nặng

c. CHÍNH SÁCH PHÁT
c. CHÍNH SÁCH PHÁT
TRI N CÔNG TH NG Ể ƯƠ
TRI N CÔNG TH NG Ể ƯƠ
NGHI PỆ
NGHI PỆ
-
Nhà Lê xây dựng các kinh thành, trấn lị, nhanh
Nhà Lê xây dựng các kinh thành, trấn lị, nhanh
chóng phát triển nghề thủ công
chóng phát triển nghề thủ công
-
Nhà Lê có 2 loại hình thủ công nghiệp: thủ
Nhà Lê có 2 loại hình thủ công nghiệp: thủ
công nghiệp của nhân dân và thủ công nghiệp
công nghiệp của nhân dân và thủ công nghiệp
do triều đình tổ chức
do triều đình tổ chức
-
Việc lưu thông, buôn bán cũng được mở rộng
Việc lưu thông, buôn bán cũng được mở rộng
-
Nhà Lê hủy bỏ tiền giấy, đúc đồng tiền mới
Nhà Lê hủy bỏ tiền giấy, đúc đồng tiền mới

-

Về ngoại thương thực hiện chính sách bế quan
Về ngoại thương thực hiện chính sách bế quan
tỏa cảng
tỏa cảng

Nhận xét:
Nhận xét:

Tích cực: nhìn chung nền kinh tế công, thương
Tích cực: nhìn chung nền kinh tế công, thương
nghiệp dưới triều thời Hậu Lê phát triển một
nghiệp dưới triều thời Hậu Lê phát triển một
bước đáng kể so với các triều đại trước. Kinh
bước đáng kể so với các triều đại trước. Kinh
tế đã tác động đến đời sống xã hội là yếu tố
tế đã tác động đến đời sống xã hội là yếu tố
quan trọng tạo sự ổn định của Đại việt
quan trọng tạo sự ổn định của Đại việt

Tiêu cưc:
Tiêu cưc: