giáo án toán học: hình học 9 tiết 62+63 pot

TIẾT 62: HÌNH CẦU – DIỆN
TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ
TÍCH HÌNH CẦU

I – Mục tiêu:
HS nắm vững khái niệm hình cầu: Tâm , bán kính , đường kính, đường tròn lớn ,
mặt cầu.
HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi 1 mp luôn là hình tròn.
Nắm được công thức tính diện tích mặt cầu, thấy được ứng dụng thực tế của hình
cầu.
II – Chuẩn bị : GV Mô hình mặt cắt của hình cầu, tranh vẽ h103, 104, 105, 112,
bảng phụ, phấn màu, thước.
HS Vật có dạng hình cầu, thước com pa.
III – Tiến trình bài dạy:
1) Ổn định: Lớp 9A2: …………… Lớp 9A3: ……………Lớp 9A4:
……………….
2) Kiểm tra :
? Nêu công thức tính S, V của các hình : trụ, nón, nón cụt ?
3) Bài mới: GV đặt vấn đề vào bài : Tranh vẽ sgk – giới thiệu hình cầu

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng
Hoạt động 1: Hình cầu :
? Khi quay 1 hcn quanh 1 cạnh
cố định ta được hình gì ?
? Quay 1 tam giác vuông quanh
1 cạnh góc vuông cố định được
hình gì ?
? Khi quay nửa hình tròn tâm 0
bán kính R đường kính AB cố
định được hình gì ?

GV đưa h103 giới thiệu hình
cầu yêu cầu HS chỉ tâm, bán
kính .
? Lấy ví dụ về hình cầu , mặt
cầu ?

HS hình trụ


HS hình nón


HS hình cầu




HS lấy VD trong thực tế







* Quay nửa hình tròn tâm 0 bán kính
R đường kính AB cố định 1 vòng ta
được 1 hình cầu tâm 0 bán kính R.

Hoạt động 2 : Cắt hình cầu bởi 1 mặt phẳng.

GV đưa mô hình hình cầu bị cắt

? Khi cắt hình cầu bởi 1 mp thì
mặt cắt là hình gì ?
GV yêu cầu HS làm ? 1sgk (Kẻ
HS quan sát

HS là hình tròn
HS đọc ?1




sẵn trên bảng phụ )

? Qua ?1 có nhận xét gì ?

GV giới thiệu nhận xét sgk
GV đưa hình vẽ 105 giới thiệu:
Trái đất được xem như là hình
cầu xích đạo là đường tròn lớn.
GV đưa tiếp h112 hướng dẫn
HS nội dung cơ bản của bài đọc
thêm ….
- Vĩ tuyến xích đạo bán cầu
Bắc, bán cầu Nam .
- Vòng kinh tuyến, kinh tuyến
kinh tuyến gốc, bán cầu Đông
bán cầu Tây.
- Cách xác định toạ độ địa lý…

HS thảo luận nhanh và
điền vào bảng.
HS đọc nhận xét sgk




HS đọc bài đọc thêm


HS nghe trình bày






* Nhận xét : sgk/122



Hoạt động 3: Diện tích mặt cầu.
? Nhắc lại công thức tính S mặt
cầu ở lớp dưới ?
GV giới thiệu công thức tính

HS nhắc lại

diện tích hình cầu.
GV yêu cầu HS thực hiện VD
? Tính S mặt cầu đường kính
42cm ?
GV yêu cầu HS đọc VD sgk



HS thực hiện tính.
HS tìm hiểu VD sgk
S = 4R
2
hay S = d
2

Hoạt động 4: Củng cố – luyện tập

GV đưa bảng phụ ghi đề bài
31sgk
GV yêu cầu HS thảo luận làm
dòng 1 (diện tích mặt cầu )

? Bài toán cho biết gì ? tìm gì

GV yêu cầu HS thực hiện tính
HS đọc đề bài


HS thảo luận nhóm điền

vào bảng
HS đọc đề bài
HS trả lời

1 HS thực hiện tính
HS khác nhận xét
Bài 31(124 – sgk)

R 0,3mm

6,21dm

0,283m

S 1,13 484,37 1,006

Bài 34(125 – sgk)

Diện tích mặt khinh khí cầu đó là :
S = d
2
= 3,14 .11
2
= 379,94(m
2
)
4) Hướng dẫn về nhà :
Nắm vững các khái niệm về hình cầu , công thức tính diện tích mặt cầu
BTVN 33, 32 (124 – 125 sgk).Đọc và tìm hiểu trước phần thể tích hình cầu .

TIẾT 63: HÌNH CẦU – DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ
TÍCH HÌNH CẦU

I – Mục tiêu:
- Củng cố các khái niệm hình cầu, công thức tính diện tích mặt cầu .
- Hiểu cách hình thành công thức tính thể tích hình cầu . Nắm vững công thức và
biết áp dụng vào làm bài tập .
- Thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu.
II – Chuẩn bị: GV Thiết bị thực hành H106 sgk, bảng phụ , thước, com pa
HS Thước com pa bảng nhóm.
III – Tiến trình bài dạy:
1) ổn định: Lớp 9A2: …………… Lớp 9A3: ……………Lớp 9A4:
……………….
2) Kiểm tra:
? Khi cắt hình cầu bởi 1 mp ta được mặt cắt là hình gì ?
Bài tập: Trong các hình sau đây hình nào có diện tích lớn nhất
A. Hình tròn có bán kính 2cm S
A
= 4
B. Hình vuông có độ dài cạnh 3,5cm S
B
= 12,25
C. Tam giác với độ dài 3 cạnh là 3cm; 4cm ; 5cm S
C
= 6
D. Nửa mặt cầu bán kính 4cm S
D
= 32

Chọn D
3) Bài mới:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng
Hoạt động 1: Thể tích hình cầu.
GV giới thiệu dụng cụ thực
hành (h106)
GV hướng dẫn HS tiến hành
như sgk
? Có nhận xét gì về độ cao của
cột nước còn lại trong bình so
với chiều cao của bình ?


? Thể tích của hình cầu so với
thể tích hình trụ như thế nào ?


? V
tr
= ? suy ra V
cầu

GV giới thiệu công thức tính V
hình cầu.
? áp dụng tính V hình cầu có
bán kính 2cm ?

HS nghe trình bày

HS thực hiện các thao
tác

HS bằng
3
1
chiều cao
của bình

HS thể tích h/cầu bằng
3
2
thể tích h. trụ
HS nêu công thức



HS thực hiện tính
HS tìm hiểu VD sgk

* Công thức

3
3
4
RV




* VD : sgk/124
- Thể tích hình cầu
GV yêu cầu HS đọc VD sgk
? Trong ví dụ muốn tính xem
cần bao nhiêu lít nướcđổ vào
liễn nuôi cá ta làm như thế nào
?

? Lượng nước đổ vào liễn bằng
bao nhiêu thể tích hình cầu ?

GV giới thiệu công thức tính thể
tích hình công theo đường kính
:
V =
6
.
2
.

3
4
.
3
4
3
3
3
dd
r










Lưu ý HS nếu biết dường kính
hình cầu sử dụng công thức trên
để tính.


HS tính thể tích hình
cầu.

HS bằng
3

2



HS nghe hiểu




V =
6
.
2
.
3
4
.
3
4
3
3
3
dd
r











( d là đường kính )
22cm = 2,2dm
- Lượng nước cần có :

 
3
3
2,2
6
.
3
2
.
6
1
.
3
2


d
= 3,71(dm
3
) = 3,71 (l)

Hoạt động 2 : Củng cố – luyện tập

GV yêu HS làm bài tập 31 với 3
dòng còn lại : tính V hình cầu
(GV kẻ sẵn trên bảng phụ)


HS thựchiện điền vào
Bài 31(124/sgk)

R 0,3mm

6,21dm 100km


? Để chọn kết quả đúng ta làm
ntn ?
GV yêu cầu HS thảo luận bàn

GV nhấn mạnh: từ công thức
tính V ta suy ra công thức suy
luận của nó
GV đưa đề bài trên bảng phụ

GV phát phiếu học tập

GV yêu cầu HS nhận xét trên
phiếu học tập và trên bảng

GV đưa đề bài trên bảng phụ

GV chốt lại các công thức của
nội dung bài học

bảng

HS đọc đề bài

HS thảo luận trả lời và
giải thích



HS đọc yêu cầu của bài

1HS lên bảng làm
HS khác còn lại làm
vào phiếu học tập




HS thực hiện điền


HS ghi nhớ công thức
V 0,113 1002,64

4186666

Bài 30(124/sgk)


Chọn B ; 3cm


Bài 33 (125/sgk)

Loại bóng B gôn Ten nít
ĐK 42,7mm 6,5cm
V 40,74cm
3
143,72cm
3


Bài tập : Điền vào chỗ (…)
a) Công thức tính diện tích hình tròn
(0;R) , S =…
b) Công thức tính diệntích mặt cầu
(0;R), S =…
c) Công thức tính thể tích hình cầu
(0;R), V= …
4) Hướng dẫn về nhà:
Nắm vững công thức tính S , V hình cầu ,mặt cầu theo bán kính và đường kính
.
BTVN 35; 36; 37 (126/sgk) 30; 32 (129-130/sbt)