Website: Email : Tel : 0918.775.368
Niên luận
Tạo tính định kỳ cho các chuyên mục trong chuyên trang dân số gia
đình và trẻ em báo gia đình và xã hội.
(Kháo sát tại báo gia đình và xã hội từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2007)
Phần mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
Xã hội triển càng cao bao nhiêu thì nhu cầu thông tin càng lớn bấy
nhiêu. Điều này đã đợc chứng minh trong thực tiễn đời sống xã hội. Báo chí
là cầu nối giao lu giữa các ngành nghề, các tầng lớp trong xã hội, các vùng
miền trong quốc gia, các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Báo chí rút
ngắn khoảng cách cả về không gian và thời gian cho các hoạt động của con
ngời.
Báo chí ngày nay tồn tại với nhiều dạng khác nhau: Báo viết( in), báo
hình ( truyền hình), báo nói ( phát thanh), báo trực tuyến, thông tấn xã, ...Mỗi
loại hình baó chí với những u thế riêng vốn có mình đều có bớc phát triển và
cạnh tranh đáng kể, và là cạnh tranh lành mạnh nhng cũng không kém phần
quyết liệt.
Báo viết là loại hình báo chí có bề dày lịch sử phát triển hơn các loại
hình báo chí khác. Là loại hình báo chí già cỗi nhất nhng sức sống của nó
vẫn rất mãnh liệt. Báo in chiếm đến 60- 75% so với các loại hình báo chí
khác. Mạng lới báo in phát hành rộng khắp cả nớc. Tuy nhiên, mật độ phát
hành ở các khu vực không đều nhau, thành phố thì nhiều thậm chí là d thừa
nhng ở nông thôn và miền núi thì lại thiếu, ít. Báo viết có nhiều đặc tính
thuận lợi giúp ngời đọc có thể tiếp nhận thông tin ngay khi rnh rỗi mà
không phụ thuộc vào giờ phát sóng nh phát thanh hay truyền hình.
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Báo viết vẫn trờng tồn vì sức mạnh của nó. Trong đó có một phần
không nhỏ từ việc xây dựng các chuyên trang. Chuyên trang lại đợc xây dựng
từ các chuyên mục và chuyên mục tạo nên bản sắc riêng của từng tờ báo. Nó
có tính định kì, ổn định về nội dung và dung lợng nên bạn đọc dễ dàng tìm
dọc theo dõi vấn đề mình đang quan tâm và có thể có sự phản hồi trở lại. Đây
là mục đích mà bất cứ toà soạn hay cơ quan báo chí nào cũng mong muốn
đạt đợc. Tờ báo đó thu hút bạn đọc ở mức độ nào hoàn toàn phụ thuộc vào
tính năng của tờ báo đó có phù hợp với nhu cầu tiếp nhận của họ và có dễ
dàng cho họ khi họ tiếp nhận hay không. Tạo tính định kì cho các chuyên
mục trong các chuyên trang là việc làm vô cùng cần thiết thúc đẩy tích cực
cho quá trình tiếp nhận thông tin cho bạn đọc ở tất cả các tờ báo. Điều này
cần có ở cả báo in, phát thanh, truyền hình, trực tuyến.
Thực tế khảo sát tại báo gia đình và xã hội với chuyên trang dân
số - gia đình - trẻ em, tôi nhận tấy các chuyên mục này cha có tính định kì,
điều này rất khó khăn cho bạn đọc khi tiếp nhận thông tin. Với những kiến
thức đẫ đợc học tại trờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn- Đại học
Quốc gia Hà Nội cùng với những lí do trên, tôi đã chọn đề tài niên luận là:
Tạo tính định kì cho các chuyên mục trong chuyên trang dân số- gia
đình - trẻ em của báo Gia đình và Xã hội .
2. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tợng nghiên cứu là tính định kì của các chuyên mục trong chuyên
trang dân số - gia đình - trẻ em của báo Gia đình và Xã hội. Phạm vi
nghiên cứu từ tháng 1 đến tháng 6- 2007.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Mục đích nghiên cứu:
Niên luận đợc thực hiện nhằm mục đích góp phần tạo nên tính định kì
của các chuyên mục trong chuyên trang dân số - gia đình - trẻ em của báo
gia đình và xã hội để càng thu hút hơn nữa bạn đọc báo Gia đình và Xã
hội.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Đa ra những vấn đề lí thuyết chung về chuyên mục, tính định kì
+ Khảo sát tính định kì có hay không và mức độ của nó nh thế nào ở
chuyên trang dân số - gia đình - trẻ em báo Gia đình và Xã hội. So sánh
với tính định kì ở một số chuyên mục của một số tờ báo khác để đa ra những
phân tích, đánh giá rút ra sự cần thiết phải có tính định kì của các chuyên
mục trong chuyên trang.
+ Đề xuất, giải pháp kiến nghị để tạo nên tính định kì của chuyên
mục trong chuyên trang dân số - gia đình - trẻ em của báo Gia đình và Xã
hội.
4. Phơng pháp nghiên cứu
Niên luận sử dụng phơng pháp nghiên cứu :
- Phơng pháp luận: chủ nghĩa Mác lê nin, t tởng Hồ Chí Minh về báo
chí.
- Phơng pháp nghiên cứu tài liệu: gồm giáo trình đã đợc học tại khoa
báo chí, trờng Đaị học Khoa học Xã hội và Nhân văn, sách tham khảo của th
viện, Đại học Quốc gia Hà Nội, tài liệu thu thập đợc tại báo Gia đình và Xã
hội.
- Phơng pháp tổng hợp, phân tích, đánh giá rút ra các luận điểm trong
quá trình khảo sát
5. ý nghĩa của đề tài
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Khoa học kỹ thuật phát triển càng cao kéo theo sự phát triển không
ngừng chất lợng cuộc sống của con ngời cả về vật chất lẫn tinh thần. Khi đời
sống tinh thần càng cao, thì nhu cầu hởng thụ các sản phẩm văn hoá, thông
tin, giải trí càng lớn, phải càng đa dạng theo nhu cầu của độc giả. Báo chí là
ngời đảm nhiệm cái trọng trách to lớn đó. Báo in sẽ tiếp tục là những ngời
bạn thân thiết của mọi gia đình nếu đáp ứng ốn định nhu cầu thông tin của
họ. Tính định kỳ của các chuyên mục trong chuyên trang có và đợc đảm bảo
sẽ giúp bạn đọc tìm dễ dàng chuyên mục cần thiết, giúp họ dễ nắm bắt thông
tin theo nhóm, phân loại cho ngời đọc. Tôi viết niên luận này để khảo sát tính
định kỳ của các chuyên mục trong chuyên trang dân số - gia đình - trẻ em
của báo Gia đình và Xã hội nhằm tạo tính định kỳ cho các chuyên mục mà
trớc tiên là các chuyên mục trong chuyên trang dân số- gia đình - trẻ em,
sau đó là nhiều chuyên mục khác mà tôi cha có điều kiện khảo sát, đồng thời
kiến nghị với lãnh đạo toà soạn báo Gia đình và Xã hội tạo tính định kì cho
tất cả các chuyên mục trong các chuyên trang.
Trong thời đại công nghiệp, thời gian là vàng. Để bạn đọc không phải
mất nhiều thời gian tìm thấy chuyên mục mình cần thiết hoặc do chuyên mục
không theo tính định kỳ, ngời đọc dù mỏi mắt cũng không thể tìm thấy.Tôi
cho rằng đây là một việc làm có ý nghĩa tích cực đối với việc tiếp nhận thông
tin với công chúng.
6. Cấu trúc của đề tài này bao gồm:
Ngoài phần mở đầu, kết luận còn có 3 chơng.
Chơng 1: Lý thuyết chung về chuyên mục trong chuyên trang.
Chơng 2: Khảo sát tính định kỳ của các chuyên mục trong chuyên trang dân
số - gia đình và trẻ em, báo Gia đình và Xã hội.
Chơng 3: Một số giải pháp kiến nghị nhằm góp phần tạo nen tính định kỳ của
chuyên mục.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG 1: Lý thuyết chung về chuyên mục
trong chuyên trang
1.Thế nào là chuyên mục:
Chuyên mục có lịch sử hình thành khá lâu đời, không có loại hình báo
chí nào lại không có chuyên mục riêng cho mình. Chuyên mục làm cho ngời
đọc dễ nắm bắt thông tin theo nhóm, phân loại nhóm cho ngời đọc.
Theo từ điển tiếng Việt: Chuyên tức là chỉ làm một việc. Mục là phần
của sách trình bày một phần, một điểm, một vấn đề. Theo t điển bách khoa
Việt Nam: chuyên mục dành riêng cho một đề tài nhất định, xuất hiện định
kỳ và chiếm một chỗ cố định trên báo, do một hoặc một nhóm ngời viết. Sự
thu hút ngời đọc của các bài báo phụ thuộc vào trình độ của ngời viết.
Theo Phân viện báo chí và tuyên truyền : chuyên mục đóng vai trò quan
trọng nhất của tờ báo và tạp chí.
Theo ông chasthor, chuyên gia báo chí của tổ chức SIDA Thuỵ Điển:
chuyên mục có tính định kỳ, ổn định về nội dung và do một hoặc nhiều ngời
viết. Mỗi tờ báo nên duy trì một vài chuyên mục để ngời đọc dễ tìm để tiếp
nhận.
2. Tính định kỳ của chuyên mục báo chí là gì?
Tính định kỳ của chuyên mục là thời điểm xuất hiện nhất định của
chuyên mục báo chí nào đó. Tính định kỳ ngắn hay dài của chuyên mục phụ
thuộc vào mục tiêu, tôn chỉ, kế hoạch xây dựng bản sắc của tờ báo đó.
Tính định kỳ của báo thờng ngắn, có thời điểm nhất định. Thông thờng
nó đợc phát hành vào giờ nhất định vào buổi sáng. Chơng trình phát thanh
hay truyền hình thậm chí phải chính xác đến từng phút.
Tính chuyên mục không áp dụng đồng đều ở các chuyên mục mà đợc
áp dụng khác nhau. Có chuyên mục xuất hịen liên tục ở tất cả các ngày, có
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chuyên mục lại xuất hiện hai ngày một lần, ba ngày một lần ở tạp chí tính
định kỳ dài hơn ở báo, thời điểm xuất hiện lại không bị giàng buộc.Tạp chí
xuất bản hàng tháng, quý thờng không ghi ngày xuất bản trên bìa.
3. Đặc điểm của chuyên mục
Chuyên mc tạo nên bản sắc của tờ báo: tơng đối ổn định về dung lợng
và thời gian, phm vi đề cập. Hớng tới một lợng độc giả nhất định theo
nghành nghề địa d, sở thích.
Chuyên mục tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, có thể trùng với một thể
loại báo chí nào đó. Nếu cùng thể loại thì khác nhau ở hành văn và cấu tứ
cũng nh năng lực ngời viết.
Chuyên mục có tính lịch sử, tức là có tuổi thọ tồn tại. Bỏ chuyên mục
khi nó không còn sức hấp dẫn bạn đọc và thay vào đó là chuyên mục khác
hấp dẫn hơn.
Chuyên mục xuất hiện ở nhiều dạng: là một tác phẩm, có một nhóm
tác giả có thể chung viết một tác phẩm. Dạng chuyên mục chiếm cả trang
hay phần lớn trang báo. Khi đó chuyên mục giống với trang chuyên đề hay
chuyên trang.
Tính định kì có đợc ở các cơ quan báo chí là một thế mạnh cạnh tranh
của báo in với các loại hình báo chí khác. Đây còn là một phơng pháp tạo ra
phong cách làm việc theo quy củ và định hớng cho đội ngũ những ngời thực
hiện tạo ra sản phẩm báo chí.
4. Vị trí và vai trò của chuyên mục
Về mặt nội dung:
Chuyên mục đảm nhiệm một đề tài, nội dung nhất định, thể hiện góc
nhìn sự kiện và trình độ ngời viết. Nó tạo nên phong cách của tờ báo.
Về mặt hình thức:
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chuyên mục đóng khung với bài đơn lẻ, sử dụng nền mờ cho thông tin
quan trọng, chữ đợc in nghiêng.
5. Chuyên mc trong báo chí giúp bn c phân nhóm thông tin theo
vn mình quan tâm.
Khi mun theo dõi, nu l báo in, b n c ch cn lt úng trang m
mình vn theo dõi, nu l phát thanh hay truy n hình khán thính gi ch cn
cn úng gi phát sóng thì có th tip nhn c trn gói thông tin m
không mt n nhiu thi gian. iu n y ó to cho ngi c s hng thú
v thói quen ti p nhn, h s có cm tình vi t báo hn, to nên s gắn bó
cn thit cho c phía to so n v b n c.
6. Mc tiêu ca các chuyên mc trong chuyên trang Dân s - gia đình -
tr em ca báo Gia ình và Xã hi:
Xut bn s u tiên t nm 1991, Báo Gia ình v Xã h i l c quan
ngôn lun ca u ban dân s gia ình v tr em. Báo có trách nhim t chc
công tác tuyên truyn trên t báo, phn ánh kp thi các ch trng v
ng li ca ng, chính sách ca Nh n c v c a U ban dân s gia
ình v tr em v các vn chính tr, kinh t, vn hoá xã hi v an ninh
quc phòng. ng thi, qua các trang báo, tâm t nguyn vng ca nhân dân
c phn ánh kp thi ti bn c, ti các ng nh có liên quan. Báo gia ình
v xã h i luôn phn u vt qua mi khó khn th thách xây dng c sở
vt cht - k thut duy trì v phát tri n, phát huy vai trò cu ni t tng
vn hoá giữa Đng, Nh n c vi nhân dân, ng thi l di n n áng tin
cy ca nhân dân. c bit chuyên trang Dân s - gia ình - tr em vi
nhim v phn ánh các hot ng thuc lnh vc ngh nh dân s gia ình v
tr em. ây l m ng cuc sng gn gi vi tt c các gia ình vi tng con
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngi ngay c nhng em nh. Các chuyên mc c phân chia m nhim
nhng mng phn ánh v dân s - gia ình v tr em.
7. Tác dng t tính nh k ca chuyên mc vi to so n
Khi các chuyên mục có tính định kỳ nó sẽ có tác dụng rất lớn đối với
toà soạn, đặc biệt là về vấn đề tia - ra. Số lợng ngời mua báo phản ánh thực
chất sự hấp dẫn của tờ báo, về những thông tin mà tờ báo cung cấp có phục
vụ đợc nhu cầu thông tin của họ không, và rồi quá trình tiếp nhận đó có dễ
dàng hay không, chuyên mục đã góp phần lớn vào quá trình hình thành phát
triển và tồn tại của tờ báo bởi nó giúp cho độc giả tiếp nhận thông tin một
cách dễ dàng hơn. Bạn đọc đang quan tân về vấn đề gì đó sẽ tiếp tục mua các
số báo sau đồng thời có thể lôi kéo nhiều ngời khác cùng tham gia vào
chuyên mục mà bạn đọc đang theo dõi. Điều này vừa thể hiện hiệu quả của
báo chí vừa phát sinh sự phản hồi của thông tin và tia - ra cho toà soạn, giúp
toà soạn ổn định và có xu hớng gia tăng chỉ số xuất bản.
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng 2: Khảo sát thực tế tính định kỳ của các
chuyên mục trong chuyên trang dân số-
gia đình và trẻ em, Báo gia đình và x hội.ã
1. Khảo sát thực tế tại báo gia đình và xã hội
Qua quá trình khảo sát thực tế tại báo Gia đình và Xã hội với chuyên
trang dân số - gia đình - trẻ em đã thu đợc kết qủa sau: Chuyên mục ở
chuyên trang dân số - gia đình - và trẻ em không có tính định kỳ hoặc nếu
có thì tính định kỳ có tính lịch sử rõ rệt. Chu kỳ sống của các chuyên mục rất
ngắn.
Từ tháng 1- 2007, báo Gia đình và Xã hội ra vào các ngày thứ 3, 5, 7,
và số cuối tuần; đợc in trên khổ giấy A3, còn số cuối tuần đợc in trên khổ
giấy A4. Nội dung phản ánh và nhiệm vụ phản ánh tơng đơng nhau.
Tháng 1- 2007, chuyên trang dân số - gia đình và trẻ em có các
chuyên mục: tin, nỗi niềm ai tỏ, các bài luận về lĩnh vực dân số - gia đình- trẻ
em, câu chuyên gia đình.
Để chứng minh cho nhận định trên là đúng, chúng ta cần theo dõi quá
trình phát triển đến tháng 6 của chuyên trang này.
Chuyên mục nỗi niềm ai tỏ :
Số xuất hiện Số không có Số cuối tuần
1, 2, 3, ,5 , 6 10,
11,
7, , 9, 13, 14,
15, 17
4, 8, 12, 16
Từ số 11 nỗi niềm ai tỏ không còn nữa. Thống kê trên cho ta thấy
cấp số không đều nhau:
Số xuất hiện với cấp số: 1, 2, 3 , 5, 6 ,10, 11, và không còn nữa.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chúng ta có thể kết luận cho chuyên mục này rằng không có tính định
kỳ. Sự cắt ngang này có phải là sự thay đổi trong cách làm báo chuyển sang
mảng đề tài khác hay là sức sống của chuyên mục đã không còn nữa. Cũng
có thể có nhiều bạn đọc còn yêu thích nhng chuyên mục bị cắt ngang đã tạo
cho độc giả sự hụt hững. Theo tôi, đây là một chuyên mục có sc hấp dẫn bởi
nó vừa mang tính thông tin vừa giải quyết đợc nhu cầu cần đợc t vấn của độc
giả.
Chuyên mục: câu chuyện gia đình
Số xuất hiện Số không có Số cuối tuần
9, 10, 11, , 14, 15, ,
19,
13, , 17, 18, , 21,
23, 25, 62,
,71, , 77, , 85,
,87, 92,
12, ,16, , 20,
,24, 24,
Câu chuyện gia đình chỉ xuất hiện ở một vài số rồi không trở lại,
Điều này chứng tỏ rằng chuyên mục câu chuyện gia đình tồn tại rất ngắn và
không có tính định kỳ, nó đã bộc lộ tính lịch sử rõ rệt. Ngời làm báo ở cơ
quan khác nhìn vào cho rằng chuyên trang này chỉ làm báo theo những gì mà
phóng viên có chứ không phải làm báo theo bạn đọc cần. Phóng viên phát
hiện ra đề tài nào rồi khai thác mảng đề tài đó một thời gian, nguồn cạn thì
lại chuyển đề tài. Hiện tợng này chứng tỏ chuyên mục cha đợc xây dựng theo
một khung nhất định mà chỉ dừng lại ở việc xây dựng khung cho chuyên
trang.
Từ số 33 (ra ngày 27/2/2007) lạin xuất hiện chuyên mục mới chuyện
trong nhà. Đến số 34 ra ngày 29/2/2007 lại thay bằng chuyên mục đời
sống gia đình . Chuyên mục chuyện trong nhà chỉ tồn tại đợc 2 số sau
rồi lại không thấy xuất hiện trở lại nữa. Xét cho cùng chuyện trong nhà hay
câu chuyện gia đình đều có ý nghĩa tơng đơng nhau. Tại sao báo gia đình
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
và xã hội không đồng nhất trong việc sử dụng ngôn từ cho chính xác, tránh
tạo ra sự vụn vặt và tính lịch sử rõ rệt của chuyên mục.Sự thật này khiến bạn
đọc nghĩ rằng họ đang theo dõi một tờ báo đang tiêu tốn của họ nhiều thời
gian mà không tìm đợc nguồn thông tin mà họ cần thiết khi toà soạn cắt
ngang chuyên mục trong thời gian rất ngắn. Làm cho họ khó tiếp cận, khiến
họ không thiết tha với tờ báo. Đây là điều mà không một toà soạn nào mong
muốn.
Chuyên mục cũ không còn nữa, sẽ đợc thay thế bằng chuyên mục mới,
Chuyên mục mới xuất hiện nhng chỉ tồn tại nhất thời rồi lại không còn. Nh-
ng chuyên mục cũ lại xuất hiện trong vài số tới và số tiếp theo lại không thấy
đâu nữa.
Số 53 ra ngày 3/4/2007 xuất hiện chuyên mục t vấn dinh dỡng Dới
đây là bảng theo dõi tính định kỳ của chuyên mục này:
Số xuất hiện Số không có Số cuối tuần
53, 54, 55, , 57,
58, , 61,..65
59, 62, 63, ,66,
thỉnh thoảng lại có số
không có chuyên mục
này, nhng không theo
một tính định kỳ nhất
định
56, , 60, 64,
Chuyên mục này có xu hớng ổn định hơn so với các chuyên mục khác
từ trớc đến nay.
Từ số 71, xuất hiện ng ời khác giới nhìn nhau :
Chuyên mục này có tính định kỳ rõ rệt. Nó có mặt ở tất cả các số (trừ
số cuối tuần). Điều này chứng tỏ sự phát triển rất tốt của chuyên mục, làm
cho bạn đọc dễ dàng quan sát và theo dõi, dễ dàng tiếp nhận theo thời gian cụ
thể và nhất định. Xong hạn chế của chuyên mục này là bài không ổn định.
Kỳ trớc đang dừng lại ở vấn đề này nhng kì sau lại chuyển sang đề khác, sau
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
vài số lại mới rở lại chuyên đề tài cũ. Điều này làm cho bạn đọc có cảm giác
ít đợc tôn trọng.
Việc làm tin theo kiểu này rất thuận cho bạn đọc ở phơng diện tiếp
nhận thông tin chi tiết, xong diện tích trang báo bị hạn chế nên làm tin chi
tiết sẽ hết diện tích của mảng tin khác. Cần cân đối các chuyên mục khác để
phù hợp với nhiệm vụ của tờ báo.
Tóm lại, chuyên trang dân số - gia đình - trẻ em của báo Gia đình và
Xã hội cha xây dựng đợc tính định kỳ. Điều này làm rối loạn quá trình tiếp
nhận thông tin của ngời đọc.Có thể chuyên mục đang hấp dẫn, bạn đọc đang
theo dõi, họ đang hào hứng chờ đọc ở các số sau, nhng do không có tính định
kỳ nên chuyên mục bị gián đoạn. Nguyên nhân có thể là do phóng viên đợc
phân công chịu trách nhiệm thực hiện mảng đề tài này, nhng họ có lý do
riêng không thể trì hoãn công việc đợc, bài đành đăng ở các số sau, toà soạn
cũng cha có ai thay thế mảng đề tài đó và ngời đọc không biết số nào để theo
dõi tiếp. Có thể bạn đọc sẽ tiếp tục mua báo và chờ đợi ở các số sau nhng bạn
đọc khó tính sẽ bỏ ngang mảng tin tức và chuyên mục đang theo dõi để
chuyển hớng sang tiếp nhận thông tin ở một cơ quan báo chí khác với mục
đích tiếp nhận thông tin nh nhau, thậm chí là có phần hơn. Do vậy, việc tạo
tính định kỳ cho chuyên mục là việc làm vô cùng cần thiết, giúp bạn đọc tiếp
nhận thông tin dễ dàng hơn, thu hút bạn đọc về phía báo mình. Đây là việc
làm mà tất cả các tờ báo đều quan tâm, tôn trọng, thậm chí phát thanh và
truyền hình còn phảI chính xác đến từng phút. Vậy thì lý do gì mà chuyên
trang dân số - gia đình - trẻ em, báo Gia đình và Xã hội không lựa chọn
phơng án hiệu quả đích thực này.
2. Các thể loại thờng dùng trong trang dân số - gia đình - trẻ em:
2.1: Tin
Đợc sử dụng trong trang báo này là tin về dân só gia đình và trẻ em.
Rất hợp với tôn chỉ và mục đích của Uỷ ban dân số gia đình và trẻ em. Tin đã
12