Vai trò của nhà nước đối với việc phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn ở nước ta hiện nay

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI NÓI ĐẦU

Với gần 70% dân số sống ở khu vực nông thôn, phát triển kinh tế nông
thôn được xem là yếu tố quan trọng nhất đảm bảo sự phát triển bền vững của
quốc gia. Sau gần 15 năm thực hiện đổi mới kinh tế, nông nghiệp và phát
triển nông thôn Việt Nam đã đạt được những bước tiến quan trọng.
Đổi mới trong nông nghiệp đã mở đầu cho quá trình cải tổ kinh tế ở Việt
Nam, tạo nền tảng vững chắc giúp Việt Nam phát triển kinh tế. Trước năm
1988, Việt Nam luôn ở trong tình trạng mất an ninh lương thực, phải nhập
khẩu lương thực hàng năm để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước. Nhờ
những chính sách đúng đắn về giao quyền sử dụng đất cho nông dân, phát
triển kinh tế nông hộ, tự do hóa thương mại, phát triển tín dụng nông thôn,
khuyến nông,... Giai đoạn 1990-99, nông nghiệp đạt tốc độ tăng trưởng
nhanh, trung bình 4,5%/năm
Phát triển kinh tế Nông nghiệp - Nông thôn là một vấn đề rộng lớn, phức
tạp,chịu tác động của nhiều yếu tố khác nhau như yếu tố về chính sách ,về
vốn, điều kiện về khoa học công nghệ, yếu tố địa lý, điều kiện xã hội ,thi
trường. Vµ trong những năm đổi mới vừa qua, nhân tố đổi mới cơ chế chính
sách là nhân tố nổi trội nhất, tác động mạnh mẽ lên sự tăng trưởng và phát
triển của kinh tế nông nghiệp nông thôn.
Ngay tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V đã khẳng định “Tập trung
phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn ,coi nông nghiệp là mặt trận hàng
đầu”.
Mặt khác với hơn,76% dân số nước ta làm việc trong lĩnh vực nông
nghiệp, hơn 50% tổng kinh ngạch xuất khẩu là do ngành nông nghiệp đóng
góp. Đảng và nhà nước ta đã tập chung mọi nguồn lực cho phát triển nông
nghiệp nông thôn. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÎn vai trß cña nhµ níc trong qu¶n lý
vÜ m« lµ rÊt lín
Xuất phát từ thực tế khách quan cần thiết phải có sự nhận xét đánh giá để
làm rõ các chủ trương của nhà nước nên em đã chọn đề tai: “Vai trò của nhà

nước đối với việc phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn ở nước ta hiện
nay”.
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nội dung của đề tài này bao gồm:
CHƯƠNG I: LUẬN CHỨNG VAI TRÒ QUẢN LÝ VĨ MÔ CỦA NHÀ
NƯỚC ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ.
CHƯƠNG II: VAI TRÒ CỦA NHÀ NƯỚC TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT
TRIỂN KINH TẾ NÔNG NGHIỆP – NÔNG THÔN.
NHỮNG GIẢI PHÁP TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG
NGHIỆP – NÔNG THÔN TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng thời gian có hạn cho nên bài viết này
sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý của
thầy phụ trách đề tài và các bạn sinh viên.
Em xin chân thành cám ơn thầy TRÇN VIÖT TIÕN đã tận tình giúp đỡ
và hướng dẫn em thực hiện đề tài này.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG I
LUẬN CHỨNG VAI TRÒ QUẢN LÝ VĨ MÔ CỦA NHÀ
NƯỚC ĐỐI VỚI NỀN KINH TÕ
I Vai trò khách quan của nhà nưỡc trong quản lý vĩ mô đối với nền kinh tế
1. Lý luận.
Trong quá trình phát triển xã hội của loài người thì nhà nước ra đời rất
sớm duy chỉ có xã hội nguyên thuỷ là không có nhà nước còn các xã hội khác
ứng với mỗi xã hội đều có một nhà nước của nó nhà nứơc đầu tiên là khi xã
hội chiếm hữu nô lệ xuất hiện giai cấp xuất hiện nhưng mâu thuẫn và nhà
nước ra đời là một tất yếu khách quan từ đó đến nay nhà nước đã thực hiện
rất nhiều chức năng của nó để phát triển xã hội
Trong lịch sử đã chứng minh trong nền kinh tế của một nước thì mỗi sự phát

triển hay đi xuống của nền kinh tế đều có liên quan đến các chính sách đường
lối của nhà nước trong quá trình tác động vào nền kinh tế trên phạm vi vĩ mô,
sự phát triển thần kì của Nhật bản năm(1952-1973) là nhờ rất lớn vào vai trò
của nhà nước bằng các chính sách đúng đắn về thuế chính sách tạo môi
trường kinh tế thuận lợi các chính sách về tài chính tiền tệ đối ngoại … thực
thi rất có hiệu quả nên đã giúp cho nền kinh tế Nhật bản có những bước nhảy
vọt, nhưng nếu những quản lý vĩ mô của một số nước đông âu trong công
cuộc cải tổ do mắc một số những sai lầm đã làm cho nền kinh tế trì trệ
Nhà nước ra đời có vai trò quản lý xã hội ,tạo điều kiện tốt nhất để cho xã hội
phát triển. Vì vậy xã hội nào cũng cần phải có sự quản lý cña nhà nước đặc
biệt trong chế độ xã hội chủ nghĩa vì nhà nước xã hội chủ nghĩa là nhà nước
của dân ,do dân ,vì dân. Đối với nền kính tế vai trò của nhà nước lại phải
chiếm vị trí quan trọng hơn cả, vì kinh tế có vai trò quyết định đến sự phát
triển của xã hội. nên vai trò của nhà nước trong việc quản lý vĩ mô là sự cần
thiết khách quan
2. Thực tế ở nước ta.
Ở níc ta quản lý của nhà nước càng quan trọng vì đất nước ta đi lên chủ
nghĩa xã hội tõ mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp . Sau khi dành thắng lợi trong cuộc
chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp, thì chủ trương của Đảng ta là bỏ qua
giai đoạn chủ nghĩa tư bản lên ngay chủ nghĩa xã hội. Trong khi đó thì nền
kinh tế của nước vẫn là nền kinh tế sản xuất nhỏ là chủ yếu, nền kinh tế vấn là
dựa vào nông nghiệp, điều ấy là rất khó khăn vì điểm xuất phát này là quá
thấp so với các nước khác, vì trong khi đó các nước khác đã phát triển nền sản
xuất của họ lên nền công nghiệp và có các điều kiện tốt về cơ sở vật chất
chuẩn bị cho sự phát triển.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nh vy đứng trớc nhiệm vu khó khăn đó nc ta cn thit phi cú s
lónh o ca ng v nh nc vi cỏc chớnh sỏch ,cỏc mc tiu ,nh hng
s to iu kin tt nht cho t nc phỏt trin theo ỳng hng lờn ch

ngha xó hi.Đây là vấn đề quan trọng mà nhà nớc ta luôn quan tâm và quyết
tâm thực hiện
Cơ chế quản lý tập chung quan liêu bao cấp từ nhiều năm nay đã không
tạo đợc động lực phát triển và gây ra nhiều hiện tợng trong xã hội Do đó đại hội
VI đã chủ trơng đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế và chỉ ra thực chất của cơ chế
mới đó là : cơ chế kế hoạch hoá theo phơng thức hạch toán kinh doanh xã hội
chủ nghĩa
Trên cơ sở tổng kết đánh giá những vấn đề thực tiễn trong đổi mới cơ chế
quản lý kinh tế ơ nớc ta từ năm 1986 đén nay trong các kỳ đại hội Đảng ta tiếp
tục đổi mới cơ chế theo hớng xoá bỏ cơ chế tập chung quan liêu bao cấp hình
thành cơ chế thị trờng có sự quản lý của nhà nớc theo định hớng xã hội chủ
nghĩa .Đó thực chất là quá trình đổi mới cả hệ thống các công cụ chính sách
quản lý của nhà nớc tăng cờng chức năng quản lý của nhà nớc
Nhà nớc xây dựng chiến lợc phát triển với các muc tiêu lớn các chỉ tiêu
kinh tế chủ yếu và điều tiết nền kinh tế bằng các chính sách .các công cụ kinh tế
vĩ mô để dẫn nền kinh tế theo định hớng đề ra cho từng giai đoạn
II. Vai trũ v cỏc cụng c iu tit ca chớnh ph trong nn kinh t th trng.
1. Vai trũ ca chớnh ph trong hot ng iu tit nn kinh t.
T nn kinh t k hoch hoỏ tp chung mang nng tớnh hin vt chuyn
sang nn kinh t hng hoỏ nhiu thnh phn, vn hnh theo c ch th trng
cú s qun lý ca nh nc. Nn kinh t phi tri qua thi k quỏ , ú l
thi k m c ch c cha hon ton mt i vỏ c ch mi nú cng cha thc
s ra i vỏ hot ng trờn c s ca chớnh nú v cha phỏt huy tỏc dng.
Trong iu kin ú vai trũ ca chớnh ph l rt quan trng, v vai trũ ca
chớnh ph nú c th hin qua:
Th nht: L nh nc s dng quyn lc ca mỡnh tip tc thc hin
quỏ trỡnh t do hoỏ giỏ c, thng mi hoỏ nn kinh t trong nc vi cỏc ni
dung c th sau.
Xoá b cỏc tỡnh trng c quyn v ban hnh cỏc o lut chng c quyn
bng cỏch to iu kin cch tranh lnh mnh gia cỏc doanh nghip.

To ra cỏc iu kin cng nh cỏc tin phỏp lý cho s ra i v hot
ng ca cỏc th trng cn thit nh: Th trng v vn, th trng chng
khoỏn, th trng lo ng.
Hai l: Nh nc l ngi thit lp v duy trỡ quyn s hu cỏc ngun lc
kinh t theo hng cỏc nh rừ ch s hu ớch thc ca cỏc cụng dõn, ca
cỏc doanh nghip tp th, t nhõn v nh nc, c th lỏ:
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Giao quyền sử dụng đất lâu dài cho nông dân, với các quyền cụ thể là:
Thừa kế, thế chấp, cho vay, chuyển nhượng và chuyển đổi.
Cho thuê hoặc đấu thầu các tài sản sản xuất
Cho nước ngoài thuê đất và các tài sản phục vụ cho sản xuất kinh doanh.
Ba là: Nhà nước đóng vai trò là “ Bà đỡ” cho sự ra đời của cơ chế thị
trường, các thành phàn kinh tế, hướng dẫn các doanh nghiệp thuộc các thành
phần kinh tế kinh doanh có hiệu quả. Để hoàn thành chức năng này nhà nước
cần:
_ Xây dựng các khuôn khổ pháp lý sao cho thoả mãn các yêu cầu: Một mặt
các doanh nghiệp tự do kinh doanh, mặt khác nhà nước vẫn có thể kiểm
soát nghĩa vụ của các doanh nghiệp đối với nhà nước.
- Xây dựng kết cấu hạ tầng, tạo môi trường đầu tư hấp dẫn cho các doanh
nghiệp.
- Ban hành các chính sách kinh tế hấp dẫn để khuyến khích các nhà đầu
tư trong nước cũng như nước ngoài mở rộng sản xuất.
Bốn là: Đơn giản hoá các thủ tục hành chính sao cho bộ máy nhà nước đơn
giản gọn nhẹ năng động, đơn giản hoá các thủ tục hành chính.
Như vậy vai trò của chính phủ ngày trở lên quan trọng. Tuy vậy, muốn đạt
được kết quả cao thì nhà nước phải quán triệt nó bằng các cộng cụ kinh tế của
mình
2. Các công cụ điều tiết nền kinh tế quốc dân của chính phủ.
Trong quá trình quản lý nền kinh tế của mình chính phủ sử dụng 3 c«ng cô

chÝnh sau :
Thứ nhất: Nhà nước sử dụng công cụ kế hoạch hoá của mình để điều tiết
nền kinh tế quốc dân: Nó là hoạt động có ý thức khách quan của nhà nước
nhằm định hướng phát triển toàn bộ nền kinh tế cũng như những giải pháp cơ
bản để thự hiện định hướng đó với hiệu quả kinh tế xã hội là lớn nhất.
Thứ hai: Chính phủ sử dụng luật pháp của mình để thực thi công tác quản
lý của minh, bằng việc ban hành các chính sách, chỉ thị, nghị quyết, quyết
định.
Thứ ba: Nhà nước sử dụng chính sách tài chính và tiền tệ để điều tiết nền
kinh tế quốc dân.
Chính sách tiền tệ: Đây là hệ thống các chỉ tiêt chính sách cuối cùng mà
nhờ tác động của các chính sách tiền tệ đưa lại, cụ thể là vấn đề tăng trưỏng
kinh tế, tạo công ăn việc làm, giảm thiểu thất nghiệp, giảm thiểu chu kỳ thăng
trầm kinh tế, ổn định kinh tế.
Các công cụ điếu tiết của chính sách tiền tệ:
- Các công cụ điều tiết một cách trực tiếp:
+ Ấn định lãi xuất tiền gừi và lãi xuất tiền vay.
+ Ấn định mức tín dụng.
+ Phát hành các trái phiếu nhà nước để giảm lưọng tiền trong lưu thông.
+ Phát hành tiền trực tiếp cho ngân sách vá cho đầu tư.
- Các công cụ gián tiếp bao gồm:
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Chính sách thị trường mở.
+ Chính sách lãi xuất chiết khấu.
+ Chính sách dự trữ bắt buộc.
Chính sách tài chính:
Nhà nước sử dụng công cụ này để điều tiết nền kinh tế và quản lý nguồn tài
chính thông qua ngân sách nhà nước. Trong chính sách này nhà nước sử dụng
công cụ thuế và phân phối nguồn thu nhập quốc dân.

Chính phủ sử dụng công cụ của mình để điều tiết nền kinh tế quốc dân,
nhưng không phải chính phủ sử dụng đồng thời các chính sách, mà tuỳ từng
trường hợp, điều kiện mà chính phủ sử dụng các chính sách cho phụ hợp.
6