BHNT ở Việt Nam và phương hướng triển khai.DOC

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
lời nói đầu
Sau khi chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế
nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc, nền
kinh tế Việt Nam đã có những bớc phát triển manh mẽ, đời sống của nhân dân đợc
nâng lên rõ rệt. Cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế đất nớc, các hoạt
động kinh doanh của nghành BH cũng đã từng bớc phát triển đáp ứng tích cực nhu
cầu của nền kinh tế xã hội. Sự phát triển của nghành BH đợc thể hiện qua các mặt:
+ Doanh nghiệp BH hoạt động rộng khắp trong cả nớc dới các hình thức
khác nhau nh :
Công ty BH 100% vốn của nớc ngoài
Công ty BH cổ phần
Công ty BH liên doanh
Công ty BH của Nhà nớc với các công ty trực thuộc, chi nhánh văn
phòng đại diện và mạng lới đại lý...
Sự phát triển của các công ty BH đã từng bớc tạo thuận lợi cho việc tham gia
bảo hiểm của mọi đối tợng.
+ Nhiều nghiệp vụ bảo hiểm mới đợc nghiên cứu đa ra phục vụ khách hàng,
trong đó có nghiệp vụ "Bảo hiểm Nhân thọ". Tuy BHNT mới với hơn 4 năm hoạt
động, BHNT còn rất mới mẻ; Tuy nhiên Chính Phủ đã bắt đầu xem BHNT nh là
một yếu tố quan trọng trong hệ thống tài chính, đặc biệt trong việc huy động
nguồn tiền trong nớc.Thực vậy, BHNT có vai trò rất quan trọng trong việc phát
triển và hỗ trợ cho nền kinh tế thị trờng Việt Nam, BHNT thể hiện sự quan tâm lo
lắng của ngời chủ gia đình đối với ngời phụ thuộc hoặc của cha mẹ đối với con cái.
Chính vì thế, BHNT sẽ là gánh vác, chia sẻ những khó khăn về tài chính với bạn và
gia đình bạn.
trang- 2 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Do BHNT là xu hớng phát triển tất yếu trong xã hội văn minh, do BHNT có
ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống của mỗi ngời, nên em đã chọn đề tài:
BHNT ở Việt Nam và ph ơng hớng triển khai

Đây là vấn đề rất phức tạp cần đợc nghiên cứu, lý giải từ nhiều góc độ,
nhiều cách tiếp cận khác nhau mới có thể đầy đủ.Trong phạm vi bài viết này, em
xin trình bày những kiến thức mà mình đã đợc học.Tuy nhiên do trình độ còn hạn
chế và cha có kinh nghiệm nên chắc chắn bài viết còn rất nhiều thiếu sót .
Phần I
MộT Số VấN Đề Lý LUậN Về BHNT
trang- 3 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
I. đặc điểm và tác dụng của BHNT
1. Khái niệm & đặc điểm:
a. khái niệm:
+ Về mặt pháp lý: BHNT là bản hợp đồng qua đó, để đổi lấy phí của ngời tham
gia, nhà BH cam kết sẽ trả cho một hoặc nhiều ngời đợc hởng một khoản tiền ấn
định ( số tiền BH hay trợ cấp) trong trờng hợp ngời đợc BH chết hoặc còn sống
đến một thời điểm đợc chỉ rõ trong hợp đồng.
+ Về mặt kỹ thuật: BHNT là nghiệp vụ chứa đựng các cam kết và sự thi hành
các cam kết này phụ thuộc vào tuổi thọ của con ngời.
Nh vậy BHNT là loại hình BH bảo đảm cho các rủi ro có liên quan đến tuổi
thọ của con ngời, BHNT có đối tợng tham gia rất rộng lớn, bao gồm mọi ngời ở
các lứa tuổi khác nhau.
ở Việt Nam BHNT là loại hình BH chỉ liên quan đến các sự kiện xảy ra
trong cuộc sống con ngời. Theo quy định của pháp luật, các bên khi tham gia vào
lĩnh vực BHNT phải thông qua một văn bản là hợp đồng BHNT. Hợp đồng BHNT
là sự cam kết giữa hai bên, theo đó bên nhận BH (CTBHNT) có trách nhiệm và
nghĩa vụ chi trả cho bên đợc BH khi có các sự kiện BH xảy ra, còn bên đợc BH có
trách nhiệm và nghĩa vụ đóng phí BH nh thoả thuận theo quy định của pháp luật.
( là một dạng hợp đồng song vụ).
Trong hợp đồng BHNT quy đình rõ quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia.
BHNT là một loại của BH con ngời, nó có đầy đủ đặc điểm của BH con ngời
nói chung và nó cũng có các đặc điểm riêng biệt của BHNT.

b. đặc điểm của BHNT
BHNT có các đặc điểm cơ bản sau đây:
BHNT vừa mang tính chất tiết kiệm, vừa mang tính chất rủi ro. Đặc điểm
này là sự khác biệt cơ bản giữa BHNT và BH phi nhân thọ. Nhân dân tiết kiệm khi
mua BHNT khác với các hình thức tiết kiệm khác ở chỗ ngời BH đảm bảo trả cho
trang- 4 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ngời tham gia BH hay ngời thân của họ một số tiền rất lớn ngay cả khi họ mới tiết
kiệm đợc một khoản tiền nhỏ. Ta thấy, số tiền BH đợc chi trả khi hết hạn hợp đồng
và khi khi ngời đợc BH sống đến một độ tuổi nhất định thì số tiền đó xem nh một
khoản tiết kiệm để đầu t cho tơng lai, còn khi ngời đợc BH không may gặp rủi ro
trong thời hạn BH đợc ấn định, ngời đợc hởng quyền lợi BH sẽ đợc nhận những
khoản trợ cấp hay số tiền BH từ công ty BH. Tức là khi sự kiện BH xảy ra thì công
ty BH phải có trách nhiệm chi trả số tiền BH, không căn cứ vào số phí đóng BH
nhiều hay ít.
BHNT đáp ứng đợc rất nhiều mục đích khác nhau của ngời tham gia BH.
Với BH phi nhân thọ chỉ đáp ứng đợc một mục đích là góp phần khắc phục hậu
quả khi đối tợng tham gia gặp sự cố, từ đó góp phần ổn định tài chính cho ngời
tham gia, thì BHNT lại đáp ứng đợc nhiều mục đích khác nhau nh: ổn định cuộc
sống khi già yếu (bảo hiểm hu trí); giúp cho gia đình một số tiền khi họ bị tử vong,
là vật thế chấp để vay vốn ...
BHNT có các loại hợp đồng BHNT rất đa dạng và phức tạp. sự đa dạng và
phức tạp này thể hiện ngay ở các sản phẩm của BHNT. Và mỗi sản phẩm BHNT
cũng có các loài khác nhau, chẳng hạn hợp đồng BHNT hỗn hợp có các hợp đồng
thời hạn 5 năm, 10 năm. Thời hạn trong hợp đồng khác nhau sẽ dẫn tới sự khác
nhau về số tiền BH, phí BH, phơng pháp đóng phí khác nhau ... Ngay trong một
bản hợp đồng thì mối quan hệ giữa các bên cũng rất phức tạp.
Phí trong BHNT chịu tác động tổng hợp của rất nhiều nhân tố vì vậy quá
trình định phí khá phức tạp. Trong quá trình định phí phải căn cứ vào nhiều yếu tố
nh:

- chi phí khai thác và quản lý hợp đồng.
- độ tuổi của ngời đợc BH
- Tuổi thọ bình quân của con ngời.
- Số tiền BH
- Thời hạn tham gia.
trang- 5 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Tỷ lệ lạm phát và thiểu phát của đồng tiền...
BHNT có sự ra đời và phát triển trong những điều kiện kinh tế xã hội nhất
định.
Ngoài những điều kiện KT XH, môi trờng pháp lý cũng có ảnh hởng
không nhỏ đến sự ra đời và phát triển của BHNT
Tổng hợp các điều kiện KT XH và pháp lý ảnh hởng rất lớn đến quá trình
phát triển của BHNT.
2. Tác dụng của BHNT:
Là một loại của BH con ngời, BHNT có đầy đủ tác dụng của BH con ngời
nói chung nh:
Góp phần ổn định cuộc sống cho các cá nhân và gia đình là chỗ dựa tinh
thần cho ngời đợc BH.
Góp phần ổn định tài chính và sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp,
tạo lập mối quan hệ gần gũi gắn bó giữa ngời lao động và ngời s dụng lao động.
Thông qua việc thu phí hình thành quỹ BH, quỹ này đợc sử dụng chủ yếu
vào mục đích bồi thờng chi trả và dự phòng. Khi nhàn rỗi nó sẽ là nguồn vốn đầu t
hữu ích góp phần phát triển KT XH.
Là công cụ hữu hiệu để huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong dân c, thực hành
tiết kiệm, chống lạm phát.
Góp phần giải quyết một số vấn đề xã hội nh: giải quyết tình trạng thất
nghiệp, tăng vốn đầu t cho giáo dục con cái, tạo ra một nếp sống tốt đẹp, tiết kiệm
có kế hoạch...
BHNT là loại BH nhân đạo nhất, nó có liên quan trực tiếp đến cuộc sống

hàng ngày của con ngời. Nó cho phép chúng ta chuyển giao rủi ro của mình cho
các công ty BHNT nếu ta sử dụng sản phẩm BHNT. BHNT không chỉ có tác dụng
với ngời đợc BH và gia đình mà nó còn mang lại lợi ích cho ngời BH và cả xã hội.
a. Tác dụng đối với ng ời đ ợc BH và gia đình họ:
trang- 6 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Trong cuộc sống hàng ngày, con ngời có rất nhiều mối lo, xã hội càng phát
triển, tiến bộ đòi hỏi bản thân mỗi ngời phải có suy nghĩ, lo lắng và đặt kế hoạch
làm việc, lao động cũng nh học tập... để hoà nhập đợc với xã hội. Ngay cả lúc khoẻ
mạnh nỗi lo về tài chính cho con cái vào đại học hay sinh cơ lập nghiệp, nỗi lo khi
về hu, hay chuẩn bị lập gia đình... luôn luôn tồn tại trong mỗi chúng ta. Rồi nỗi lo
rủi ro bất ngờ ập đến, khoẻ mạnh đã đành, nữa là ốm đau, thơng tật rồi chết, đã
không kiếm đợc tiền còn bao nhiêu chi phí phát sinh. Không chỉ ảnh hởng đến thu
nhập của chính ngời đó, còn ảnh hởng đến gia đình và những ngời phụ thuộc,
ngoài ra còn ảnh hởng đến cả doanh nghiệp (nếu đó là một trong những ngời chủ
chốt).
Không ai muốn nghĩ đến cái chết nhng không ai biết đợc nó sẽ đến với mình
lúc nào. BHNT đã và đang đợc triển khai từ hàng trăm năm nay nh là một phơng
thức đảm bảo đền bù phần thu nhập bị mất và các chi phí đến kỳ phải trả hay hậu
quả của cái chết đợc giải quyết ngay lập tức, bằng tiền mặt và không phải chịu bất
cứ loại thuế nào.
Khả năng của BHNT là làm việc này khi đợc cần đến nhất lúc chết nó
cung cấp phần nào sự đảm bảo về tài chính cho hàng triệu con ngời trên thế giới đ-
ợc nh ngày hôm nay.
Chi phí chôn cất và hậu sự.
Khi một ngời chết, một số khoản cần phải chi trả nh vay thế chấp, vay cá
nhân, nợ mua xe..., ngoài ra còn một số chi phí liên quan đến ngời chết nh viện
phí, chi phí khám chữa bệnh ngoài BHYT và các chi phí mai táng liên quan.
Riêng ở một số nớc có một số loại thuế nh thuế đánh vào tài sản thừa kế... Vì
vậy, BHNT có thể cung cấp tiền mặt cần thiết để trả cho tất cả những chi phí này.

ở Việt Nam, tham gia BHNT giúp ngời dân có một khoản tiền để lo chi phí
mai táng cũng nh giải quyết những vấn đề liên quan đến tiền bạc sau khi chết.
Sự bảo trợ những ng ời phụ thuộc.
trang- 7 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Những ngời phụ thuộc vẫn phải đợc ổn định cuộc sống, vẫn phải có chi phí
gia đình để mua thức ăn, quần áo, các khoản chi khác liên quan đến cuộc sống
hàng ngày của họ. BHNT có thể cung cấp tiền để giúp các thành viên trong gia
đình cho tới khi họ tìm đợc kế sinh nhai khác hoặc có thêm thu nhập.
Chi phí giáo dục
Một trong những mục tiêu hàng đầu của những bậc cha mẹ trên thế giới là
có đủ khả năng tài chính để gửi con họ vào các trờng đại học, vì học thức là cái
vốn quý nhất mà cha mẹ có thể giành cho con. Những cái chết của bố hoặc mẹ
đang làm việc có thể đồng nghĩa với việc giảm nguồn thu nhập của gia đình ảnh h-
ởng đến việc học của con cái họ. BHNT giúp đỡ để chắc chắn tích luỹ đợc khoản
tiền đảm bảo sự học hành cho con cái. Cha mẹ có thể tham gia BH dài hạn hoặc
BH hỗn hợp có thời hạn có lãi để đáp ứng tiền học phí cho con cái họ học đại học
ngay cả khi họ còn sống.
Thu nhập khi về h u.
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có những chính sách, chơng trình để
đảm bảo cho cá nhân có thu nhập khi về hu. Mặc dù vậy, số thu nhập này thờng
không đủ đảm bảo cho một ngời hu trí. Hợp đồng BHNT lâu dài đảm nhiệm hai vai
trò. Thứ nhất là BH rủi ro cho ngời đợc BH trong suốt thời gian làm việc. Sau đó
tiền tiết kiệm đợc tích luỹ có thể đợc sử dụng làm nguồn thu nhập khi về hu.
b. Tác động tới doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh.
BHNT cá nhân đảm bảo trả một khoản tiền để công việc kinh doanh vẫn tiếp
tục trong trờng hợp tử vong của chủ doanh nghiệp, đối tác hoặc ngời chủ chốt.
Một doanh nghiệp cũng có thể dùng BHNT để đảm bảo một số chế độ đãi
ngộ cho ngời làm công.
BHNT cũng đảm bảo sự tiếp tục kinh doanh cho doanh nghiệp nếu chủ

doanh nghiệp hoặc những nhân vật chủ chốt của tổ chức này chết. Nếu ngời chủ
doanh nghiệp chết, cổ phần của anh ta trong doanh nghiệp sẽ trở thành một phần
tài sản. Tất cả tài sản bao gồm cả những tài sản từ hoạt động kinh doanh của anh ta
trang- 8 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
chuyển thành tài sản thừa kế của anh ta và tài sản này phải đợc dùng để trả các
khoản nợ, kể cả nợ kinh doanh. Nếu không đủ trả nợ, ngời thực hiện di chúc buộc
phải bán doanh nghiệp với khoản lỗ lớn để có đợc số tiền cần thiết trả các khoản
nợ. Tất nhiên, việc bản doanh nghiệp với bất cứ giá nào sẽ bị lỗ rất lớn so với giá
trị thực tế trên thị trờng. Chính vì vậy việc chuẩn bị từ trớc một hợp đồng mua bán
có thể giải quyết vấn đề rắc rối liên quan đến cái chết đột ngột của nhà kinh doanh.
Một bên đồng ý bán toàn bộ tài sản và lợi nhuận trong kinh doanh cho đối tác đồng
ý mua quyền lợi với giá đặc biệt. Nếu nhân viên ( hoặc thành viên trong gia đình )
không đủ tiền mua doanh nghiệp thì BHNT là cách phổ biến nhất để cung cấp vốn
hoạt động này. Nhân viên sẽ mua hợp đồng BH nhân mạng của chủ sở hữu doanh
nghiệp. Anh ta vừa là chủ hợp đồng vừa là ngời trả phí BH và là ngời hởng quyền
lợi BH. STBH đủ để ngời đó mua doanh nghiệp.
c. Tác dụng đối với xã hội:
Một trong những chính sách để thực hiện tốt kế hoạch tài chính của mỗi
quốc gia là bắt đầu ngay trong từng gia đình, vì mỗi gia đình là một tế bào của xã
hội.
BHNT là một trong những phơng thức hiệu quả nhất để thực hiện huy động
tiết kiệm cá nhân. BHNT giúp cho bản thân mỗi ngời dân có ý thức tiết kiệm, có ý
thức chăm lo đến tơng lai. BHNT cũng tạo nguồn vốn đầu t dài hạn trong nớc.
BHNT là cách thức huy động vốn đầu t khá hiệu quả trong dân c, không những thế
mà các hợp đồng đầu BHNT lại là các hợp đồng dài hạn, điều đó đồng nghĩa với
nguồn vốn đầu t dài hạn trong nớc.
Ngay từ khi ra đời, BHNT đã thu hút đợc một lực lợng lớn lao động trong xã
hội, góp phần giải quyết phần nào đợc nạn thất nghiệp là một trong những vấn đề
bức thiết của xã hội ta hiện nay.

trang- 9 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
I. Sơ lợc lịch sử phát triển của bhnt
1. Trên thế giới
Trong cuộc sống hàng ngày, mỗi ngời thờng gặp những rủi ro bất ngờ khó l-
ờng trớc đợc. Chính vì vậy, BH ra đời để chia sẻ rủi ro với số đông và một vài ngời
trong số họ gánh chịu. Có thể nói trên thế giới BHNT ra đời từ năm 1583, với hợp
đồng đầu tiên đợc ký kết giữa ngời đợc BH là William Gybbon ở Luân Đôn
Anh Quốc. Tuy nhiên mãi cho đến năm 1759, công ty BHNT đầu tiên mới đợc
thành lập ở Châu Mỹ nhng chỉ bán BH cho các con chiên nhà thờ. Ba năm sau,
BHNT đợc phát triển rộng rãi cho tất cả nhân dân do công ty BHNT đầu tiên của
Anh thành lập năm 1762.
Từ đó đến nay, hàng loạt công ty BHNT ra đời, BHNT không chỉ xuất hiện ở
các nớc Châu Âu, Châu Mỹ mà còn xuất hiện ở Châu á : Nhật năm 1881; Hàn
Quốc năm 1905; Singapore năm 1908...;
Theo số liệu thống kê năm 1990 trong 100% phí BHNT trên thế giới thì:
- Phí BHNT ở Châu Mỹ chiếm :34,8%
- Phí BHNT ở Châu Âu chiếm :31,4%
- Phí BHNT ở Châu á chiếm :33,8%
Trong đó năm thị trờng BHNT lớn nhất thế giới là : Nhật, Mỹ, Anh, Pháp và Đức.
Biểu 1: Doanh thu phí BHNT một số n ớc năm 1994
STT Nớc Phí BH( triệu USD) Thị phần thị trờng(%)
1 Nhật 477.016 42,55
2 Mỹ 241.419 22,42
3 Anh 74.786 6,67
4 Pháp 69.741 6,62
5 Đức 51.400 4,58
Biểu 2: Cơ cấu phí BHNT năm 1994
Khu vực Phi nhân thọ(%) Nhân thọ(%)
Châu á 25 75

trang- 10 -
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Bắc mỹ 57 43
Châu âu 50 50
Nam mỹ 80 20
Châu phi 29 71
Các khu vực khác 60 40
Tổng thể 42 57
2. ở Việt Nam
a. Sự ra đời:
ở việt Nam trớc năm 1975 đã có công ty Hng Việt ( Miền Nam Việt Nam)
đã triển khai loại hình bảo hiểm BHNT và hoạt động trong thời gian ngắn chỉ 1
2 năm. Đến năm 1987, Tổng công ty Bảo Hiểm Việt Nam (Bảo Việt) đã tổ chức
nghiên cứu đề tài BHNT và việc vận dụng vào Việt Nam và đến năm 1990 Bảo
Việt đã triển khai nghiệp vụ Bảo hiểm sinh mạng cá nhân một loại hình ngắn
hạn của Bảo Hiểm nhân thọ
Sau một thời gian nghiên cứu, ngày 20/03/1996 Bộ Tài Chính đã ký Quyết
định số 281/TC/TCNH, cho phép Tổng công ty Bảo Hiểm Việt Nam triển khai 2
loại hình BHNT là:
- BHNT có thời hạn 5 năm, 10 năm.
- BHNT trẻ em ( an sinh giáo dục).
b. Sự phát triển
Với hơn 4 năm hoạt động, BHNT còn quá mới mẻ trên thị trờng Việt Nam.
Tuy nhiên, ngay khi ra đời BHNT đã có những bớc phát triển với tốc độ khá nhanh.
Đến hết tháng 12 năm 1996 Công ty BHNT đã tập huấn và hớng dẫn triển khai với
1256 hợp đồng và số phí thu gần 1 tỷ VNĐ. Một năm sau, 31/12/1997 có 39/42
công ty từ Bình Thuận trở ra triển khai BHNT với số hợp đồng khai thác đợc là
25.937 hợp đồng, đa tổng số hợp đồng đang có hiệu lực của công ty đang quản lý
lên đến 35.558 hợp đồng với doanh thu gần 20 tỷ VNĐ.
trang- 11 -

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Hiện nay, BHNT đang đợc đánh giá là phát triển nhất ở miền Bắc Việt Nam,
và sẽ phát triển mạnh hơn nữa trong tơng lai vì doanh thu của nghiệp vụ này rất
lớn. Định hớng phát triển đến năm 2010:
- Doanh thu : 6.000 đến 10.000 tỷ VNĐ.
- Tỷ trọng: 50% trên tổng phí BH toàn thị trờng.
II. Các loại hình bhnt & nội dung cơ bản của hợp đồng
bhnt
1. Các loại hình BHNT
BHNT đáp ứng rất nhiều mục đích khác nhau của ngời tham gia, có thể nói
để đáp ứng và thoả mãn các nhu cầu của ngời tham gia, ngời BH phải thực hiện đa
dạng hoá sản phẩm BHNT, thực chất là đa dạng hoá các loại hợp đồng BHNT.
Trong thực tế có 3 loại hình BHNT:
- BH trong trờng hợp tử vong
- BH trong trờng hợp sống
- BHNT hỗn hợp.
1.1. Bảo hiểm trong trờng hợp tử vong:
Đây là loại hình phổ biến nhất trong BHNT và đợc chia thành 2 nhóm:
a) BH tử kỳ còn gọi là BH tạm thời( hay BH sinh mạng có thời hạn)
Đợc ký kết BH cho cái chết xảy ra trong thời gian đã quy định của hợp đồng.
Nếu cái chết xảy ra trong thời hạn hợp đồng thì ngời BH phải có trách nhiệm thanh
toán số tiền BH cho ngời thụ hởng quyền lợi BH đợc chỉ định.
Ta thấy BH tử kỳ có đặc điểm:
- Thời hạn xác BH định.
- Trách nhiệm và quyền lợi mang tính tạm thời.
- Mức phí BH thấp vì không phải lập quỹ tiết kiệm cho ngời đợc
BH.
BH tử kỳ đợc đa dạng hoá thành các loại hình sau đây:
trang- 12 -