Giáo án sinh học 11 BAN CƠ BẢN - BÀI CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH SẢN pdf

Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 1-
Ngày soạn: 03/ 4/ 2011
Ngày dạy: / / 20
Tiết: 50
TÊN BÀI DẠY - BÀI 46: CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH SẢN
I. Mục tiêu: Sau khi dạy xong bài này, học sinh phải:
1. Kiến thức:
- Nêu được cơ chế điều hòa sinh tinh trùng.
- Nêu được cơ chế điều hòa sinh trứng.
- Nêu được ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh
trứng.
2. Kỹ năng:
- Quan sát, tư duy, so sánh khái quát hóa
- Hoạt động nhóm
- Vận dụng kiến thức
3. Thái độ: Tự giác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe vị thành niên hiệu quả .
II. Trọng tâm:Vai trò của hoocmôn trong cơ chế điều hòa sinh tinh và sinh trứng .
III. Phương pháp: - Trực quan, so sánh
- Thảo luận nhóm
- Đàm thoại
IV. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: - Hình 46.1, 46.2 SGK phóng to
- Sơ đồ cơ chế điều hòa sinh tinh
- Sơ đồ cơ chế điều hòa sinh trứng
- PHT: (số 1,2) theo mẫu
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 2-
2. Học sinh: Tự nghiên cứu SGK bài mới
V. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định lớp: (1-2 phút)Kiểm tra sĩ số HS
2. Kiểm tra bài cũ( 3-5 phút)
Câu hỏi: Nêu ưu và nhược điểm của sinh sản hữu tính ở động vật?
3 . Bài mới ( 38 phút):
* ĐVĐ: Tại sao sinh sản ở động vật diễn ra một cách bình thường theo chu kì? Đó là
nhờ cơ chế điều hoà sinh sản chủ yếu là cơ chế điều hoà sản sinh tinh trùng và sinh trứng.
Trong đó HTK, môi trường và đặc biệt là hoocmôn đóng vai trò quan trọng.


* Vào bài:
* Hoạt động I: Tìm hiểu cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng( 20 phút)
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng
Cho HS
quan sát hình 46.1 SGK,
đọc thông tin trong mục I 1. Tr
ả lời
các câu hỏi:
-Mô tả cơ chế sản sinh tinh trùng?

-Tên các loại hoocmôn v
à tác
dụng của chúng, nơi s
ản sinh ra
hoocmôn? bằng
cách hoàn thành
phiếu học tập số 1.
GV cho một HS tr

ình bày, các em
khác bổ sung.
(?) T
ại sao nồng độ hoocmon



Thảo luận nhóm và hoàn
thành vào phiếu học tập số
1.



HS lên trình bày, HS khác
nhận xét.
I. Cơ chế điều hoà sinh
tinh và
sinh trứng:
1. Cơ chế điều hòa sinh tinh:
- Các hoocmôn sinh dục như

FSH, LH của tuyến y
ên,
testostêron của tinh ho
àn và
một số hoocmôn của vùng d-
ưới đồi có vai trò ch
ủ yếu
trong quá trình s
ản sinh tinh

trùng ở tinh hoàn.

Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 3-
testosteron trong máu l
ại có thể
ảnh hư
ởng đến việc sản xuất các
hoocmon của tuyến y
ên và vùng
dưới đồi?





GV cho HS quan sát hình 46.2
SGK, đọc thông tin trong mục I.2

và cho biết
Tên các loại hoocmôn và tác dụng

của chúng đến quá trình phát tri
ển,
chín và rụng của trứng, nơi s
ản sinh
ra hoocmôn? bằng
cách hoàn thành

phiếu học tập số 2
GV gọi một HS l
ên trình bày, các
em khác theo dõi và bổ sung.
Tại sao phụ nữ uống viên thu
ốc
tránh thai có th
ể tránh thai? Giải
thích?

Vì: nồng độ hoocmon
testosteron trong máu cao sẽ
gây ức chế ngược lên tuyến
yên và vùng dưới đồi, làm
hai bộ phận này giảm tiết
GnRH, FSH, và ICSH -> tế
bào kẽ giảm tiết testosteron -
> không gây ức chế lên vùng
dưới đồi và tuyến yên nên
hai bộ phận này lại tăng tiết
hoocmon.





Thảo luận nhóm và hoàn
thành vào phiếu học tập số
2.

Lên trình bày, HS khác nhận
xét.











2. Cơ chế điều hòa sinh trứng:

- Các hoocmôn sinh dục như

FSH, LH của tuyến y
ên,
ơstrôgen và progestêron của
buồng trứng và một số hoocmôn
của vùng dưới đồi có vai trò chủ
yếu trong quá trình phát tri
ển,
chín và rụng trứng ở buồng
trứng.

Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 4-
Giải thích nhanh.
* Hoạt động II: Tìm hiểu ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá
trình sinh tinh và sinh trứng. ( 10 phút)
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung ghi bảng



(?) HTK và môi trường ảnh hư
ởng
tới quá trình sản sinh tinh trùng nh
ư
thế nào? bằng cách hoàn thành phi
ếu
học tập số 3
GV gọi một HS l
ên trình bày, các
em khác theo dõi và bổ sung.

GV cho HS đ
ọc thông tin trong mục
II.
Hoàn thành phiếu học tập số 4
HTK và môi trường có ảnh hư
ởng
như thế nào đến quá trình s
ản sinh
trứng?

bằng cách hoàn thành phi

ếu
học tập số 4
GV gọi một HS l
ên trình bày, các
em khác theo dõi và bổ sung.



HS dựa v
ào SGK Và
hiểu biết để trả lời


Lên trình bày, HS khác
nhận xét.



- HS đọc nội dung ở
SGK



Lên trình bày, HS khác
nhận xét.
II. Ảnh hưởng của thần kinh
và môi trường sống đến quá
trình sinh tinh và sinh trứng
:
1. Vai trò của hệ thần kinh v

à
môi trường đến quá tr
ình sinh
tinh:
- HTK tác động l
ên tinh hoàn
thông qua tuyến yên.
- Môi trường gây ảnh hưởng l
ên
hoạt động của tinh ho
àn gián
tiếp thông qua HTK và hệ
nôi
tiết.
2. Vai trò của hệ thần kinh v
à
môi trường đến quá tr
ình sinh
trứng:
- HTK và các yếu tố môi trư-
ờng ảnh hưởng l
ên quá trình
s
ản sinh trứng thông qua hệ nội
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 5-

tiết.
- Thần kinh căng thẳng ảnh h-
ư
ởng đến hệ nội tiết, dẫn đến
rối loạn trong quá t
rình sinh
trứng.
- S
ự hiện diện của con đực hoặc
cái…
- Nhiệt độ, thức ăn.
→ Tất cả các yếu tố đó đều tác
động lên HTK, HTK tác động
lên hệ nội tiết mà ảnh hưởng
đến quá trình sản sinh trứng.


4. Củng cố và dặn dò: ( 5-8 phút)
a. Củng cố: Tìm ví dụ thực tiễn mà con người đã can thiệp vào cơ chế điều hòa sinh sản ở
vật nuôi và con người?
- HS liên hệ thực tế trả lời: uống viên thuốc tránh thai
b. Dặn dò: - Học bài và trả lời các câu hỏi ở sách giáo khoa
- Tìm hiểu cho biết ngoài cách dùng thuốc tránh thai còn cách nào khác
.
5. Rút kinh nghiệm:



Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 6-
























Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 7-

PHIẾU HỌC TẬP số 1: Cơ chế điều hòa sinh tinh

Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 8-
Tên hooc môn

Nơi sản sinh Vai trò
GnRH





.

FSH





.

LH





.

Testôstêrôn

.




Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 9-
PHIẾU HỌC TẬP số 2: Cơ chế điều hòa sinh trứng

Tên hooc môn Nơi sản sinh Vai trò
GnRH





FSH





LH

Progesteron và
ơtrogen














Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 10-








Phiếu học tập số 3: Vai trò của HTK và MTS đối với con đực

Nhân tố ảnh hưởng Vai trò
- Hệ thần kinh.








- S
ự thay đổi nhiệt độ,
AS, thức ăn.
- Thiếu ăn, suy dinh dư-
ỡng.
- Các ch
ất kích thích
(ngư
ời nghiện thuốc lá,
rượu…)

Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 11-


Phiếu học tập số 4: Vai trò của HTK và MTS đối với con cái
Nhân tố ảnh hưởng Vai trò
- Hệ thần kinh.








- S
ự thay đổi nhiệt độ,
AS, thức ăn.
- Thiếu ăn, suy dinh d-
ưỡng.
- Các chất kích thích (ng-
ười nghiện thuốc lá, rư-

ợu…)






















Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 12-

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP số 1

Tên hooc môn Nơi sản sinh Vai trò
GnRH

Vùng dưới đồi

Kích thích tuyến yên tiết FSH và LH

FSH Tuyến yên Kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng
LH Tuyến yên Kích thích tế bào kẽ( tb leiđich) sản xuất
hoocmon testosteron.
Testosteron tế bào kẽ trong tinh hoàn Kích thích ống sinh tinh phát triển và sản
sinh tinh trùng.


ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP số 2
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 13-

Tên hooc môn Nơi sản sinh Vai trò
GnRH

Vùng dưới
đồi

Kích thích tuyến yên tiết FSH và LH
FSH tuyến yên Kích thích nang trứng phát triển và tiết ra
ơstrôgen
LH tuyến yên - Làm trứng chín, rụng, tạo thể vàng.
- Thể vàng tiết ra HM progesteron và ơtrogen.
Progesteron và ơtrogen thể vàng Làm niêm mạc tử cung ( dạ con) dày lên để hợp
tử làm tổ.



Đáp án phiếu học tập số 3: Vai trò của HTK và MTS đối với con đực
Nhân tố ảnh hưởng Vai trò
Hệ thần kinh
- HTK ảnh hưởng lên hoạt động của tinh hoàn ch
ủ yếu thông qua tuyến
yên.
- Căng thẳng thần kinh kéo dài…giảm khả năng s
ản sinh tinh
trùng.
- Sự thay đổi t
0
, AS, TA.
- Thiếu ăn, suy dinh dưỡng.

- Các chất kích thích (ngư
ời
- Ảnh hưởng quá trình sản sinh tinh trùng, gây hiện tư
ợng động
dục (ĐV hoang dã sống vùng lạnh)
- Giảm khả năng sản sinh tinh trùng.
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 14-
nghiện thuốc lá, rượu…) - Tinh hoàn giảm khả năng sản sinh tinh trùng.



Đáp án phiếu học tập số 4: Vai trò của HTK và MTS đối với con cái
Nhân tố ảnh hưởng Vai trò

Hệ thần kinh
- HTK ảnh hưởng lên ho
ạt động của buồng trứng chủ yếu thông qua
tuyến yên.
- Căng thẳng thần kinh kéo dài gây rối loạn quá trình tr
ứng chín
và rụng. Lo âu, sợ hãi…kéo dài rối loạn chu kì kinh nguy
ệt ở phụ
nữ.
- Sự thay đổi t
0
, AS, TA.
- Thiếu ăn, suy dinh dưỡng.

- Các chất kích thích (ngư
ời
nghiện thuốc lá, rượu…)
- Ảnh hưởng quá trình sinh trứng và hành vi sinh d
ục của con cái
(ĐV hoang dã sống vùng lạnh)
- Giảm khả năng sản sinh trứng
- Buồng trứng giảm khả năng sản sinh trứng.









Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 15-

+ Sơ đồ 1:

Môi trường vùng dưới đồi tuyến yên tế bào kẽ/tinh hoàn
Kích thích
GnRH

LH
→

( 1 )
( 2 )
Ức chế
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 16-
ngoài

Ống sinh tinh / tinh hoàn


Tinh trùng

+ Sơ đồ 2 :
Môi trường ngoài Vùng dưới đồi Tuyến yên



Buồng trứng

Trứng
Nang trứng / buồng trứng


Thể vàng

Ơstrôgen
` Prôgestêrôn


Testôstêron
FSH
( 3 )
( 2 )
LH
( 4 )
Ức chế

( 4 )

Kích thích GnRH
( 3 )
FSH
H

( 1 )
Giáo án sinh học 11 CB

Trường THPT Phạm Phú Thứ Tổ: Sinh - Công nghệ GV soạn: Nguyễn Vũ Anh Thy
-Trang 17-

Tử cung