Phân tích ca khúc “Em đứng giữa giảng đường hôm nay” của nhạc sĩ Tân Huyền pot

Bộ giáo dục và đào tạo
Trờng Đại học s phạm nghệ thuật Trung ơng
Trờng Cao đẳng s phạm tháI bình
====== =======
Bài tập
Phân tích tác phẩm
Phân tích ca khúc
Em đứng giữa giảng đờng hôm nay
của nhạc sĩ Tân Huyền

Giáo Viên hờng dẫn:

Ngời thực hiện :
Bùi Văn Tu â n
Lớp : Đại học s phạm nhac KII
Năm học 2009 2010
Đề bài: Tìm hiểu hình tợng ngời giáo viên nhân dân trong ca khúc Em đứng giữa
giảng đờng hôm nay của nhạc sĩ Tân Huyền.
Bài làm
Lịch sử Việt Nam vào cuối những năm 60 của thế kỷ XX là một giai đoạn lịch sử
hết sức đặc biệt: Miền Bắc vừa khẩn trơng xây dựng đất nớc, vừa tích cực chi viện sức
1
ngời sức của cho Miền Nam anh dũng, ngoan cờng đấu tranh chống Mỹ Ngụy thống
nhất đất nớc. Âm nhạc giai đoạn này cũng diễn biến vô cùng sôi động, phong phú. Đề tài
phổ biến nhất là hình ảnh ngời chiến sĩ cách mạng trong chiến đấu và trong cuộc sống
xây dựng xã hội chủ nghĩa. Hình ảnh ngời trí thức mới cũng bắt đầu đợc xuất hiện tuy
cha nổi bật nhng cũng đã trở thành nhân vật đáng chú ý của nền âm nhạc mới Việt Nam.
Tiêu biểu cho đội ngũ này là các nhà giáo những ngời đang ơm trồng lớp lớp mâm
xanh làm rạng danh cho non sông đất nớc. Có nhiều tác phẩm hay của các nhạc sĩ Việt
Nam trong cả nớc đã viết về đề tài ngời nhân dân nh: Cô đi nuôi dạy trẻ của Nguyễn

Văn Tý, Yêu ngời bao nhiêu yêu ngời bấy nhiêu của Nguyễn Văn Quỳ, Em sẽ lớn lên
dới mái trờng của trọng Loan, Ước mơ xanh của Lệ Giang, Cô giáo Tày cầm đàn lên
đỉnh núi của Văn Ký hay bài ca ngời giáo viên nhân dân của Hoàng Vân.
Trong số đó chúng ta không thể không nhắc đến ca khúc Em đứng giữa giảng đờng
hôm nay của nhạc sĩ Tân Huyền. Vì lẽ gì mà cho tới bây giờ ca khúc này vẫn đợc nhiều
ngời yêu nhạc Việt Nam yêu thích? Phải chăng nghề dạy học nghề trồng Ngời là
nghề đem lại lợi ích lớn lao cao cả nh Bác Hồ kính yêu đã dạy: vì lợi ích trăn năm
trồng Ngời, hay do ngời ta yêu thích quý trọng nghề dạy học bởi nh nguyên thủ tớng
Phạm Văn Đồng từng nói: Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý.
Vâng! Nói về khía cạnh xã hội thì nghề dạy học là nghề đợc nhiều ngời yêu quý, kính
trọng, nhng không phải vì thế mà nhiều ngời lại yêu thích và ghi nhớ đợc bài hát này
trong trong rất nhiều bài hát hay có cùng chủ đề. Có lẽ điểm nhấn quan trọng nhất của ca
khúc đợc yêu thích trên đây chính là Hình tợng ngời giáo viên đợc bộc lộ một cách hết
sức tự nhiên, gần gũi, giản dị nhng lại rất có ấn tợng. Chính vì vậy tôi đã chon ca khúc:
Em đứng giữa giảng đờng hôm nay của nhạc sĩ Tân Huyền trong rất nhiều ca khúc có
cùng chủ đề để phân tích.
Trớc khi đi sâu vào phân tích ca khúc Em đứng giữa giảng đờng hôm nay chúng
ta hãy tìm hiểu đôi chút về nhạc sĩ Tân Huyền Ngời đã sáng tác ca khúc này. Nhạc sĩ
Tân Huyền tên thật là Phan Văn Tần, sinh năm 1931 ở Hà Tĩnh. Ông đã có công lao đào
tạo cho các nhạc sĩ ở nhiều địa phơng trên khắp mọi miền Tổ Quốc. Ông còn là nhà biên
tập âm nhạc, viết tiểu luận, phê bình âm nhạc và viết báo. Tuy sự nghiệp chính của ông
vẫn là lĩnh vực sáng tác âm nhạc. Nhạc sỹ Tân Huyền đã sáng tác rất nhiều tổ khúc, hợp
xớng và ca cảnh cho các đoàn ca múa ở TW và địa phơng. Ông là tác giả của hàng trăm
ca khúc cho cả ngời lớn và thiếu nhi, trong đó có rất nhiều ca khúc nổi tiếng nh: Tiếng
2
hò trên đất Nghệ An, Xe ta đi trong đêm Trờng Sơn, Mỗi bớc ta đi thêm yêu tổ
quốc, Chị Ong nâu và em bé vv
Ca khúc Em đứng giữa giảng đờng hôm nay của ông đợc coi là bớc chấm phá mới
mẻ về hình tợng ngời giáo viên nhân dân trong thời đại mới. Đó là hình ảnh đẹp về một
cô gái trẻ có tâm hồn tơi sáng và có rất nhiều ớc mơ. Ước mơ của cô giáo trẻ có lúc đợc

bộc lộ một cách trung thực mộc mạc rất đời thờng Em đứng giữa giảng đờng hôm nay
mà niềm vui trong lòng dâng đầy , nhng cũng có khi bay bổng thật lãng nạm Bao
tháng bao năm em hằng ớc mơ đợc cùng chi cùng em bay tới những chân trời khoa học
bao la. Để thực hiện đợc ớc mơ của mình, bằng những lỗ lực phi thờng ngời giáo viên
trẻ đã không ngừng vơn lên, vơn lên để trở thành ngời giáo viên trong thời đại mới.
Bên cạnh sự phấn đấu đó cô còn luôn có lòng tin mãnh liệt vào bản thân và tơng lai tơi
sáng của đất nớc Bớc chân em ngày càng vững hơn trên chặng đờng mới, nh cánh chim
tung bay giữa cao đẹp trời mây. Hình tợng ngời giáo viên trong ca khúc còn hoàn chỉnh
và trọn ven hơn bởi cô giáo trẻ còn luôn mang trong lòng những tình cảm, tình ngời chan
chứa yêu thơng Nghĩa mẹ công cha, ơn Bác Hồ sâu nặng. Một cô giáo trẻ có mơ ớc
cao đẹp, có trình độ tri thức khoa học, có nghị lực phấn đấu phi thờng, có tình yêu và
lòng biết ơn cao cả đó chính là hình tợng khái quát về ngời giáo viên nhân dân đợc thể
hiện qua ca từ trong ca khúc Em đứng giữa giảng đờng hôm nay của nhạc sỹ Tân
Huyền. Nhng thật không đầy đủ và thiếu đi sự cảm nhận sâu sắc nhất về hình tợng ngời
giáo viên nhân dân nếu chúng ta không nói đến phần âm nhạc, bởi đây chính là linh hồn
của hình tợng mà chúng ta dang nói tới.
Bài hát em đứng giữa giảng đờng hôm nay nh một câu chuyện kể về một cô giáo
trẻ xuất thân từ một xóm thọ nghèo ở ngoại ô thành phố Hà Nội. Nhờ công ơn của Đảng
và Bác Hồ, đac đem lại cuộc sống độc lập tự do cho dân tộc, cô đã vơn lên để trở thành
một ngời giáo viên giỏi của thành phố. Toàn bộ nội dung câu truyện đó đã đợc tác giả thể
hiện trong hình thức ba đoạn đơn phát triển, giong amoll. Trong mỗi đoạn đều có 3 câu
(trừ đoạn tái hiện rut gon nên chỉ có 2 câu). Bố cục của tác phẩm này có thể biểu thị
bằng sơ đồ sau đây:
Đoạn a Đoạn b Đoạn a
,
Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 1 Câu 2
4 nhịp 4 nhịp 4 nhịp 4 nhịp 4 nhịp 4 nhịp 3 nhịp 6 nhịp
Kết: I/dmoll IV/amoll I/amoll II/amoll I/amoll II/amoll I/amoll
3
V/amoll

Đoạn a: Viết ở giọng amoll tự nhiên. Chủ đề đợc trình bày trong câu thứ nhất gồm 2
tiết nhạc, mỗi tiết nhạc đồng thời là một mô típ lớn có 2 nhịp. Tiết tấu và âm điệu của
câu nhạc đơn giản, đều đăn, tạo tính chất kể lể, tĩnh lại. Câu 1 đợc kết ở bậc V của giọng
amoll.
Câu 2 và câu 3 hoạ lại chất liệu chủ đề ở câu 1 nhng có thay đổi về tiết tâu để phù
hợp với số lợng ca từ, cụ thể là: mỗi tiết nhạc ở câu 1 ứng với 7 từ thì ở câu 2 ứng với 8
từ, câu 3 ứng với 14 từ.
Tiết tấu câu2:
Tiết tấu câu 3:
Sự thay đổi tiết tấu này làm cho âm nhạc có phần sôi động hơn, lời kể cũng khẩn tr-
ơng gấp gáp hơn, đã tạo ra các cao trào bộ phận cho đoạn nhạc
Câu 2:
Câu 3:
Trong đoạn a: Tác giả đã sử dụng nhiều quãng nhảy hẹp (quãng 3, quãng 4) xen kẽ
giữa một số quãng nhay rộng (quãng 5, quãng 6, quãng 7 đến quãng 8). ở ô nhịp thứ 9
giai điệu sang giọng Rê thứ hoà âm và cũng là kết của câu 2 (Bậc I/dmoll). Sang đầu câu
4
3, điệp âm mi (Bậc V/amoll) nhắc lại nhiều lần nhằm củng cố điệu tính cho đoạn nhạc,
cũng là việc tác giả muốn nhấn mạnh hơn hình tợng ngời giáo viên nhân dân đã đợc trình
bày trong đoạn nhạc. Kết câu nhạc thứ 3, đồng thời cũng là kết của đoạn nhạc ở bậc hạ át
(Bậc IV) của giọng chính tạo cho ngời nghe cảm giác bồi hồi nh có một niềm vui đang
dần đợc dâng cao, dâng cao
Đoạn b: Cũng gồm 3 câu:
Câu 1 gồm có 4 ô nhịp, chất liệu chủ đề đợc phát triển bằng thủ pháp kéo dài và xé
lẻ trờng độ. Âm điệu ở khu âm cao với lối tiến hành giai điêu đi xuống cùng các quãng
tiến hành bình ổn. Lời ca đợc chia thành những cú đoạn có 2 từ (ở tiết nhạc thứ nhất) Với
đặc điểm này đã phần nào tạo lên sự tơng phản nhất định đối với đoạn a và sau đó tiết tấu
của câu nhạc lại trở lại bình thờng nh câu 1 ở đoạn a. Câu 1 đợc kết ở bậc I của giọng
amoll.
Sang đầu câu 2, giai điệu đợc chuyển tạm về giong Cdur (ở ô nhịp 19) rồi nối tiếp

sang bậc V của giọng amoll và kết ở bậc II của giọng này.
Câu 3 của đoạn b có mô típ và âm điệu tuy đơn giản những rất đặc trng:
đợc nhắc lại 2 lần để dẫn đến cao trào chính của tác phẩm và kết trọn về bậc I của gịong
amoll. Cách xây dựng âm điệu ở khu âm cao, kết hợp với việc nhắc lại các âm điệu, âm
hình tiết tấu và đẩy lên thành cao trào, tạo cho hình tợng có một hình hài sáng sủa, rõ nét
hơn, sống động hơn.
Đoạn a
,
dần trở lại chất liệu của chủ đề ban đầu của đoạn a trình bày, nhng cũng có
một chút thay đổi về tiết luật, đó là việc tác giả sử dụng tiết tấu đảo phách (ở cuối ô nhịp
5
27 đầu ô nhịp 28) nh muốn thể hiện những bớc tiến bộ, đổi thay trong sự phấn đấu và tr-
ởng thành của cô giáo trẻ.
Câu 1 của đoạn a
,
đợc kết ở bậc II của giọng amoll nh đang mở ra một sự phát triển tiếp
tục của đoạn nhạc cũng nh sự tiếp tục phấn đấu vơn lên của cô giáo trẻ. Trong câu 2, giai
điệu lặp lại ở câu 1 đoạn a một cách rõ ràng hơn, tuy cũng có thay đổi đôi chút về khuôn
khổ, tiết nhịp và cao độ ở 2 ô nhịp cuối cùng. Kết thúc đoạn nhac đồng thời là kết thúc
tác phẩm về âm chủ giọng amoll.
Ca khúc Em đứng giữa giảng đờng hôm nay của nhạc sỹ Tân Huyền đợc viết ở nhịp
2/4 với nhịp độ vừa phải, với tiết tấu đều đặn ít thay đổi đã tạo đợc sự gắn kết nhịp nhàng
giữa các đoạn của tác phẩm. Dù đợc viết ở giọng moll, nhng do cách vận động giai điệu
theo hình làn sóng, kết hợp các bớc nhảy lên xuống hợp lý và đôi chút ly điệu trong đoạn
b đã nhảy dần lên các cao trào ở âm khu cao, tạo cho tác phẩm có tính chất vừa vui tơi
trong sáng vừa sôi nổi mãnh liệt.
Qua ca khúc Em đứng giữa giảng đờng hôm nay của nhạc sĩ Tân Huyền trên đây
tôi thấy rằng: Thật tự hào cho ca khúc này vì nó đã đợc ra đời trong một thời điểm lịch sử
đặc biệt. Sự ra đời của nó đã khai sinh cho một hình tợng mới của thời đại - đó là hình t-
ợng ngời giáo viên của nhân dân sống trong lòng nhân dân và phục vụ cống hiến hết

mình cho nhân dân. Cho tới bây giờ ca khúc này vẫn đợc những ngời yêu nhạc Việt Nam
yêu thích. Sức sống bền lâu của tác phẩm này trớc hết là bởi sự hấp dẫn của nội dung lời
ca. đây là một câu chuyện có thực về một nhân vật có thực trong cuộc sống, đã đợc nhạc
sĩ Tân Huyền thể hiện không chỉ bằng những dòng ca từ dạt dào cảm súc, đầy tính nhân
văn, mà còn bởi sự quyến rũ tuyệt vời của những âm thanh âm nhạc trong bài hát. Việc
sử dụng hình thức 3 đoạn đơn phát triển, với phần tái hiện có thay đổi dạng rút gon đã
giúp tác giả thành công khi khắc hoạ hình tợng ngời giáo viên nhân dân với tính cách
khá mộc mạc, giản dị nhng cũng thật bay bổng và thật thống nhất với những hình tợng
đã đợc nhạc sĩ phác thảo nên trong phần trình bày.
6
Việc tìm hiểu hình tợng ngời giáo viên nhân dân trong ca khúc Em đứng giữa
giảng đờng hôm nay của nhạc sỹ Tân Huyền giúp tôi mở mang thêm đợc nhiều điều.
Trớc tiên tôi xin ghi nhận và luôn cảm phục những phẩm chất tốt đẹp của các nhà giáo.
Tôi thầm hứa với mình Phải phấn đấu suốt đời để đạt đợc phần nào những phẩm chất tốt
đẹp âý. Nhận ra đợc điều này tôi thấy mình phải biết cảm ơn nhạc sĩ Tân Huyền và rất
nhiều nhạc sĩ khác, những ngời đã cống hiến tình yêu, sự nghiệp cho sự sáng tạo nghệ
thuật để sáng tác đợc những tác phẩm hay, tạo dựng đợc những hình tợng đẹp nh: Hình
tợng ngời giáo viên nhân dân để chúng ta học tập noi theo.
Thái bình, ngày 15 tháng 7 năm 2010

Ngời viết

Bùi Văn Tuân
Nhận xét của thầy cô giáo
7
8