NGHIÊN CỨU NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA ĐỐI TƯỢNG QUẢN LÝ pptx

Ch ng IIIươ
NH NG Đ C ĐI M C B N C A Đ I T NGỮ Ặ Ể Ơ Ả Ủ Ố ƯỢ
QU N LÝẢ
A.CON NG I- Đ I T NG QU N LÝ.ƯỜ Ố ƯỢ Ả
I. Đ I T NG QU N LÝ Ố ƯỢ Ả
Bí quy t thành công trong ho t đ ng c a con ng i là n mế ạ ộ ủ ườ ắ
v ng tâm h n c a con ng i nh Xôc rát đã nói: “ữ ồ ủ ườ ư ơ Ai t bi t mình sự ế ẽ
s ng h nh phúcố ạ ”. ho c Tôn Tân trong binh th y u l c có ghi ”ặ ư ế ượ Bi tế
mình, bi t ng i thì trăm tr n đánh th ng c trăm”ế ườ ậ ắ ả
1. Con ng i trong qu n lý.ườ ả
Con ng i:ườ
- Con: TTTN
- Ng i: TTXHườ
Con ng i đóng vai trò trong ch đ o trong h th ng qu n lý.ườ ủ ạ ệ ố ả
C n xem xét qu n lý theo quan đi m con ng i và nh ng h at đ ngầ ả ể ườ ữ ọ ộ
c a h trên 3 ph ng di n.ủ ọ ươ ệ
- Con ng i v i t cách là ch th qu n lý.ườ ớ ư ủ ể ả
- Con ng i v i t cách là đ i t ng qu n lýườ ớ ư ố ượ ả
- Quan h gi a ch th và đ i t ng qu n lý. ệ ữ ủ ể ố ượ ả
Đ i v i s t n t i và phát tri n c a m i qu c gia, con ng i luônố ớ ự ồ ạ ể ủ ỗ ố ườ
luôn là nhân t quy t đ nh. Trong ho t đ ng qu n lý nói riêng, trongố ế ị ạ ộ ả
s phát tri n kinh t -xã h i nói chung con ng i ng i có đ c, có tàiự ể ế ộ ườ ườ ứ
là y u t c b n cho s phát tri n nhanh và b n v ng c a đ t n c.ế ố ơ ả ự ể ề ữ ủ ấ ướ
Mu n qu n lý xã h i khoa h c thì tr c h t ph i qu n lý conố ả ộ ọ ướ ế ả ả
ng i m t cách khoa h cườ ộ ọ
N u tác đ ng t t, h p qui lu t thì con ng i s tr thành kỳế ộ ố ợ ậ ườ ẽ ở
di u, m i ti m năng c a con ng i đ c phát huy.ệ ọ ề ủ ườ ượ
1
N u tác đ ng x u, trái qui lu t thì tài năng con ng i s b thuiế ộ ấ ậ ườ ẽ ị
ch t, tính sáng t o s b tri t tiêu, con ng i s phát tri n theo chi uộ ạ ẽ ị ệ ườ ẽ ể ề
h ng l ch l c làm tiêu c c hóa nhânt con ng i gây nên nh ngướ ệ ạ ự ố ườ ữ

h u qu xã h i h t s c năng n .ậ ả ộ ế ứ ề
Trong lãnh đ o qu n lý sai l m nào cũng tr giá, nh ng sai l mạ ả ầ ả ư ầ
v con ng i thì l ch s đã cho nh ng bài h c kh c nghi tề ườ ị ử ữ ọ ắ ệ
V y cái gì đã th c đ y con ng i hành đ ng. Đi u đó ph thu cậ ứ ẩ ườ ộ ề ụ ộ
vào ý th c và nh n th c trong đ nh h ng giá tr c a mình mà thứ ậ ứ ị ướ ị ủ ể
hi n b ng hành vi đ ng c thúc đ y có m i ng i.ệ ằ ộ ơ ẩ ở ỗ ườ
Công vi c c a ng i qu n lý là ph i n m đ c đ ng c thúcệ ủ ườ ả ả ắ ượ ộ ơ
đ y công vi c c a ng i d i quy n .ẩ ệ ủ ườ ướ ề
2. Đ ng c ho t đ ng c a con ng i – Đ ng c thúc đ yộ ơ ạ ộ ủ ườ ộ ơ ẩ
công vi c ệ
1. Đ nh nghĩa v đ ng c ị ề ộ ơ
N u ta nói m c đích là đòi h i con ng i h at đ ng nh m đ t t iế ụ ỏ ườ ọ ộ ằ ạ ớ
cái gì đó thì đ ng c đ c hi u nh đ ng l c đ tham gia ho t đ ngộ ơ ượ ể ư ộ ự ể ạ ộ
y ấ
“ Đ ng c là m t tr ng thái bên trong thúc đ y kh năng làmộ ơ ộ ạ ẩ ả
vi c, làm tăng s nhi t tình đ i v i công vi c và nó h ng thái đệ ự ệ ố ớ ệ ướ ộ
c a ch th vào nh ng m c đích”ủ ủ ể ữ ụ
“Đ ng c là s ph n ánh th gi i khách quan vào trong b ócộ ơ ự ả ế ớ ộ
ng i, thúc đ y con ng i ho t đ ng theo m c tiêu nh t đ nh nh mườ ẩ ườ ạ ộ ụ ấ ị ằ
làm tho mãn nhu c u tình c m, c a con ng i”ả ầ ả ủ ườ
Nh v y trong đ ng c có hai thành t c b n đó là: nhu c u vàư ậ ộ ơ ố ơ ả ầ
tình c m. Đây là hai m t luôn luôn g n li n v i nhau không th táchả ặ ắ ề ớ ể
r i trong th c t đ c .ờ ự ế ượ
Đ ng c c a con ng i vô cùng khó n m b t b i m y l sauộ ơ ủ ườ ắ ắ ở ấ ẽ
đây:
- Con ng i th ng bao che, che đ y đ ng c th c c a mìnhườ ườ ậ ộ ơ ự ủ
b ng nhi u cách vì nói th t ra b ng i đ i phê phán, ghét b .ằ ề ậ ị ườ ờ ỏ
2
- Đ ng c luôn bi n đ i theo th i cu c, lúc đ u m c tiêu c a nóộ ơ ế ổ ờ ộ ầ ụ ủ
ch a rõ, ch a c th ch a phù h p v i m i ng i nên th ng ph iư ư ụ ể ư ợ ớ ọ ườ ườ ả

che d uấ
- Đ ng c con ng i r t phong phú ph c t p đan xen c vào đ iộ ơ ườ ấ ứ ạ ả ờ
s ng tâm h n c a con ng i.ố ồ ủ ườ
Trong tâm lý h c c n phân bi t đ ng c bên ngòai và đ ng cọ ầ ệ ộ ơ ộ ơ
bên trong.
Đ ng c bên ngòai n m ngòai h at đ ng c a con ng i, t phíaộ ơ ằ ọ ộ ủ ườ ừ
nh ng đi u ki n khách quan chi ph i đ n con ng i, thúc đ y conữ ề ệ ố ế ườ ẩ
ng i hành đ ng.ườ ộ
Đ ng c bên trong là nguyên nhân n i t i, là ni m tin, tình c mộ ơ ộ ạ ề ả
là khát v ng bên trong thôi thúc con ng i hành đ ng đ đ t m cọ ườ ộ ể ạ ụ
đích.
Ng i qu n lý c n l u tâm c n qua tâm đ n c hai l ai đ ng cườ ả ầ ư ầ ế ả ọ ộ ơ
này song c g ng ph i xây d ng m i ng i lao đ ng, làm vi cố ắ ả ự ở ỗ ườ ộ ệ
ph i có đ ng l c và đ ng l c ph i phát sinh t khát v ng n i t i.ả ộ ự ộ ự ả ừ ọ ộ ạ
Ví d : khi tìm hi u đ ng c làm vi c nhi t tình c a t p th ụ ể ộ ơ ệ ệ ủ ậ ể
- T p th A. Xu t phát t đ ng c ngòai (có phái đòan ki m tra,ậ ể ấ ừ ộ ơ ể
ng i lãnh đ o đ a ra m t l i ích v t ch t)ườ ạ ư ộ ợ ậ ấ
- T p th B. Xu t phát t đ ng c bên trong (do th y ý nghĩaậ ể ấ ừ ộ ơ ấ
c a công vi c, tình c m, ham mu n…)ủ ệ ả ố
Rõ ràng c hai t p th đ u làm vi c nhi t tình (n u nhìn vàoả ậ ể ế ệ ệ ế
bi u hi n bên ngòai ) nh ng t p th B s làm vi c t t h n, th ngể ệ ư ậ ể ẽ ệ ố ơ ườ
xuyên h nơ
2. Các quan đi m v đ ng c ;ể ề ộ ơ
+ Theo Maclâu đ ng c chính c a con ng i là do 5 lo i nhộ ơ ủ ườ ạ ư
c u theo b c thang t th p đ n caoầ ậ ừ ấ ế
3
Nh v y trong h th ng nhu c u này có c đ i s ng tình c mư ậ ệ ố ầ ả ờ ố ả
+ Ph t giáo cho r ng con ng i có nhi u lòng tham và hamậ ằ ườ ề
mu n, chính nh ng ham mu n đó nh d c v ng, danh v ng, l iố ữ ố ư ụ ọ ọ ợ
v ng đã thúc đ y con ng i h at đ ng, t đó d r i vào nh ng vòngọ ẩ ườ ọ ộ ừ ễ ơ ữ

t i l i. Nh ng ng i theo đ o ph t có ch tr ng ki m ch , đi u ti tộ ỗ ữ ườ ạ ậ ủ ươ ề ế ề ế
nh ng tham v ng đó đ n m c t i thi u ho c là di t d c b ng đ ngữ ọ ế ứ ố ể ặ ệ ụ ằ ườ
đi tu. H s ng theo chũ nghiã kh h nh ọ ố ổ ạ
+ Nh ng ng i đi theo h c thuy t đ ng c hành vi ch nghĩaữ ườ ọ ế ộ ơ ủ
ch tr ng dùng l i ích v t ch t đ kích thích con ng i lao đ ng.ủ ươ ợ ậ ấ ể ườ ộ
H d a vào công th c S <-> R và tri t h c th c d ng chũ nghĩa màọ ự ứ ế ọ ự ụ
thúc đ y con ng i ho t đ ng. ẩ ườ ạ ộ
Nhu c u ầ
t th ự ể
hi n ệ
Nhu c u mu n t ầ ố ự
kh ng đ nh, đ c quí ẳ ị ượ
tr ngọ
Nhu c u xã h i, đ c th ng yêu, ầ ộ ượ ươ
mu n đ c chan hòa vào t p thê, xã ố ượ ậ
h iộ
Nhu c u mu n đ c an tòan, b o v tính ầ ố ượ ả ệ
m nhệ
Nhu c u sinh lý c b n nh ăn, m c, th , sinh d c, ngh ầ ơ ả ư ặ ở ụ ỉ
ng iơ
4
+ Quan đi m phân tâm h c c a Ph r t h cho r ng nhu c u tể ọ ủ ơ ớ ọ ằ ầ ự
nhiên, nh t là nhu c u tình d c là đ ng c ch đ o thúc đ y conấ ầ ụ ộ ơ ủ ạ ẩ
ng i h at đ ng. H ch tr ng gi i phóng cái ‘nó”(b n năng tìnhườ ọ ộ ọ ủ ươ ả ả
d c) và cái “tôi” (chũ nghĩa hi n th c cá nhân) kh i s chèn ép vàụ ệ ự ỏ ự
đàn áp c a cái “siêu tôi” (ý th c xã h i, lu t pháp, d l n xã h i,ủ ứ ộ ậ ư ưậ ộ
truy n thóng …). H coi tình d c là ph m trù sinh h c ch khôngề ọ ụ ạ ọ ứ
ph i là ph m trù đ o đ c, th m chí ch coi đó là hàng hóa, nên d nả ạ ạ ứ ậ ỉ ẫ
đ n n n m i dâm, t do tình d c… ế ạ ạ ự ụ
+ Chúng ta có th xem đ ng c th c đ y là m t ph n ng n iể ộ ơ ứ ẩ ộ ả ứ ố

ti p b t đ u v i s c m th y có nh c u, d n đ n các mong mu n,ế ắ ầ ớ ự ả ấ ư ầ ẫ ế ố
đ a t i nh ng tr ng thái căng th ng thôi thúc và ti p đó d n đ nư ớ ữ ạ ẳ ế ẫ ế
nh ng hành đ ng đ đ t t i m c tiêu và cu i cùng thõa mãn đi uữ ộ ể ạ ớ ụ ố ề
mong mu n:ố
Đ ng c thúc đ y và s thoã mãn là khác nhau. ộ ơ ẩ ự
Đ ng c thúcộ ơ đ y là xu h ng, và là s c g ng đ tho mãnẩ ướ ự ố ắ ể ả
m t mong mu n ho c m t m c tiêuộ ố ặ ộ ụ
S tho mãnự ả là s to i nguy n khi đi u mong m i đ c đápự ạ ệ ề ỏ ượ
ng. ứ
Nói cách khác đ ng c thúc đ y là xu th đi t i m t k t qu ộ ơ ẩ ế ớ ộ ế ả
Còn s tho mãn là k t qu đã đ t đ c thông qua ho t đ ng .ự ả ế ả ạ ượ ạ ộ
Nh v y ng i qu n lý c n hi u đ c là m t ng i có th có sư ậ ườ ả ầ ể ượ ộ ườ ể ự
tho mãn cao v công vi c nh ng l i có m t m c đ th p v đ ngả ề ệ ư ạ ộ ứ ộ ấ ề ộ
c thúc đ y công vi c, ho c ng c l i.ơ ẩ ệ ặ ượ ạ
Nh ng ữ
nhu c uầ
Hình thành nên
nh ng mong mu nữ ố
Là nguyên nhân c a ủ
nh ng tr ng thái c.th ngữ ạ ẳ
T o ra s ạ ự
tho mãnả
D n t i nh ng ẫ ớ ữ
hành đ ng ộ
5
Đi u này x y ra trong th c t là nh ng ng i có đ ng c thúcề ả ự ế ữ ườ ộ ơ
đ y m nh nh ng ít tho mãn v công vi c thì h có xu h ng soẩ ạ ư ả ề ệ ọ ướ
sánh và hay tìm nh ng v trí công tác khác.ữ ị
Nh ng ng i có đ ng c thúc đ y công vi c cao ít c n s lãnhữ ườ ộ ơ ẩ ệ ầ ự
đ o và ki m soát h n, có trách nhi m h n trong công vi c. Trongạ ể ơ ệ ơ ệ

qu n lý, các ph ng pháp đáp ng nhu c u con ng i s có nhả ươ ứ ầ ườ ẽ ả
h ng t t t i đ ng c thúc đ y cá nhân và d n t i có đi u ki n làmưở ố ớ ộ ơ ẩ ẫ ớ ề ệ
tăng hi u qu công vi c.ệ ả ệ
Đ ng c thúc đ y công vi c là m t m i quan tâm quan tr ngộ ơ ẩ ệ ộ ố ọ
c a t ch c, b i vì:ủ ổ ứ ở
- Nó là nhân t quy t đ nh đ m i ng i tham gia trong m t tố ế ị ể ọ ườ ộ ổ
ch c ứ
- Ng i cán b qu n lý ki m soát đ c thái đ c a cán b côngườ ộ ả ể ượ ộ ủ ộ
ch c.ứ
T c c u đ ng c thúc đ y t o nên hai lo i hành vi công ch cừ ơ ấ ộ ơ ẩ ạ ạ ứ
có b n ch t khác nhau (T đó cũng hình thành nhân cách khácả ấ ừ
nhau)
- Hành vi c a h đ c h ng t i các m c tiêu chung c a n nủ ọ ượ ướ ớ ụ ủ ề
hành chính, vì nhân dân mà ph c v .ụ ụ
- Hành vi c a h m t ph n h ng t i m c tiêu chung, và ph nủ ọ ộ ầ ướ ớ ụ ầ
khác h ng vào tính t l i cho b n thân. Vì v y h theo đu i m cướ ư ợ ả ậ ọ ổ ụ
đích n m trong l i ích c a chính h t c là có s pha tr n gi a m tằ ợ ủ ọ ứ ư ộ ữ ộ
ph n t l i và m t ph n vì l i ích ng i khác, vì l i ích chung .ầ ư ợ ộ ầ ợ ườ ợ
Trên c s đ ng c thúc, ng i ta chia ra 5 ki u (m u) ng iơ ở ộ ơ ườ ể ẫ ườ
công ch c : bon chen, b o th , nhi t tình, ng h và chính khách.ứ ả ủ ệ ủ ộ
Ng i bon chenườ
Ng i bon chen tìm cách t i đa hoá quy n l c, thu nh p c aườ ố ề ự ậ ủ
mình b ng vi c thăng ti n, tăng quy n và tìm c h i nh y ngang đằ ệ ế ề ơ ộ ả ể
thăng ti n nh m giành l i ích cá nhân l n nh t.ế ằ ợ ớ ấ
H th ng th i ph ng công vi c c a mình, tìm cách tăng thêmọ ườ ổ ồ ệ ủ
quy n l c. H không g n bó v i m t c quan mà khi có c h i hề ự ọ ắ ớ ộ ơ ơ ộ ọ
nh y ngang sang b ph n khác trong cùng c quan hay c quanả ộ ậ ơ ơ
6
khác đ có nh ng v trí cao h n. T l tăng tr ng c a t ch c nhể ữ ị ơ ỷ ệ ưở ủ ổ ứ ả
h ng t i vi c nh y ngang Nh ng c quan có chi u h ng phátưở ớ ệ ả ữ ơ ề ướ

tri n s h p d n h và h luôn có ý th c r i b c quan khi d u hi uể ẽ ấ ẫ ọ ọ ứ ờ ỏ ơ ấ ệ
b co l i. Tuy nhiên vì l i ích cá nhân mà h là ng i dám ch p nh nị ạ ợ ọ ườ ấ ậ
r i ro.ủ
Nh ng ng i bon chen là nh ng ng i lĩnh h i nhanh đ i v i sữ ườ ữ ườ ộ ố ớ ự
thay đ i v t ch c vì nó t o c h i m i cho c s thăng ti n l nộ ề ổ ứ ạ ơ ộ ớ ả ự ế ẫ
quy n hành.ề
Ng i b o thườ ả ủ
Nh ng ng i này có đ ng c thúc đ y nh m t i đa hoá s anữ ườ ộ ơ ẩ ằ ố ự
toàn c a mình. H tho mãn v i nh ng cái đã có nên h khôngủ ọ ả ớ ữ ọ
chu n b cho s thay đ iẩ ị ự ổ
Nh ng ng i b o th có nh ng đ c đi m sau đâyữ ườ ả ủ ữ ặ ể :
- Duy trì nhi m v m c th p có th ch p nh n đ c.ệ ụ ở ứ ấ ể ấ ậ ượ
- Ki m ch nh ng hành đ ng có th thay đ i t ch c ề ế ữ ộ ể ổ ổ ứ
- Kém sáng t o .ạ
Nguyên nhân b o th .ả ủ
- T duy theo l i mònư ố
- H có năng l c lãnh đ o qu n lý nh ng không có xu h ngọ ự ạ ả ư ướ
phát tri n do b ngăn c n b i các tiêu chu n nh : tu i tác, thâm niên,ể ị ả ở ẩ ư ổ
trình đ văn hoá.ộ
- Ít giao thi p bên ngoài.ệ
Nh ng nguyên nhân d n đ n b o th ngày càng tăng do nh ngữ ẫ ế ả ủ ữ
lý do khách quan nh :ư
S l ng v trí lãnh đ o không thay đ i.ố ượ ị ạ ổ
C quan phát tri n ch m ( v m t t ch c, biên ch )ơ ể ậ ề ặ ổ ứ ế
Và lý do ch quan:ủ
Tu i tác.ổ
7
Trình đ văn hoáộ
Trình đ chuyên môn.ộ
Nh ng ng i nhi t tìnhữ ườ ệ .

Nh ng ng i nhi t tình ít b thúc đ y b i đ ng c t l i h n soữ ườ ệ ị ẩ ở ộ ơ ư ợ ơ
v i 2 lo i ng i tr c, h có đ c đi m.ớ ạ ườ ướ ọ ặ ể
- Có ngh l c l n trong gi i quy t công vi c ị ự ớ ả ế ệ
- Mong mu n có s thay đ i m i và ng h cái m i.ố ự ổ ớ ủ ộ ớ
-D gây ra xung đ t và c ch v i nh ng ng i thu c b ph nễ ộ ứ ế ớ ữ ườ ộ ộ ậ
b o th .ả ủ
Nh ng ng i ng h ữ ườ ủ ộ
Ng i ng h là ngu i làm vi c vì l i ích c a c quan mình. Hườ ủ ộ ờ ệ ợ ủ ơ ọ
có lòng trung thành và v tha đ i v i con ng i và t ch c.ị ố ớ ườ ổ ứ
Nh ng hành vi c a ng i ng h đ c đ c tr ng b i:ữ ủ ườ ủ ộ ượ ặ ư ở
- H n i b t trong c quan và n i b t khi th c hi n nhi m vuọ ổ ậ ơ ổ ậ ự ệ ệ
trong ph m vi và quy n h n c a mình .ạ ề ạ ủ
- H là ng i đ i x công b ng, hài hào gi a các m i quan họ ườ ố ử ằ ữ ố ệ
bên ngoài và bên trong c quan và luôn luôn b o v l i ích chínhơ ả ệ ợ
đáng c a h , b o v l i ích c quan.ủ ọ ả ệ ợ ơ
- H kiên trì th c hi n nhi m v đ c giaoọ ự ệ ệ ụ ượ
- H ng h đ i m i và phát tri n t ch c.ọ ủ ộ ổ ớ ể ổ ứ
Nh ng chính khách ữ
Đ ng c thúc đ y là lòng trung thành v i n n công v n c nhà,ộ ơ ẩ ớ ề ụ ướ
ph c v vì l i ích công, ụ ụ ợ
Hành vi c a nh ng ng i chính khách có đ c đi m:ủ ữ ườ ặ ể
- H t mình vì l i ích công do v y đ c nhi u ng i ng h .ế ợ ậ ượ ề ườ ủ ộ
- Có tài di n thuy t, c vũ m i ng i.ễ ế ỗ ọ ườ
8
- Luôn c ng hi n s c l c trí tu cho s phát tri n c a t ch cố ế ứ ự ệ ự ể ủ ổ ứ
c a n n hành chính.ủ ề
Hai lo i đ ng c đ u: ạ ộ ơ ầ bon chen và b oả thủ là lo i xu t phát tạ ấ ừ
đ ng c t l i thúc đ y.ộ ơ ư ợ ẩ
Ba lo i sau là lo i đ ng c thúc đ y h n h p. Đ ng c c a hạ ạ ộ ơ ẩ ỗ ợ ộ ơ ủ ọ
t ng h p gi a t l i – đ c ch th ý th c gi a l i ích cá nhân và l iổ ợ ữ ư ợ ượ ủ ể ứ ữ ợ ợ

ích t p th , lòng trung thành v tha và các giá tr l n h n l i ích chungậ ể ị ị ớ ơ ợ
mà h ph c v c ng hi nọ ụ ụ ố ế
3. Các ph ng pháp đánh giá đ ng c ho t đ ng ươ ộ ơ ạ ộ
Đ ng c là m t y u t r t ph c t p, khi đánh giá đ ng c ph iộ ơ ộ ế ố ấ ứ ạ ộ ơ ả
luôn luôn g n v i hoàn c nh làm vi c c a ng i đó. ắ ớ ả ệ ủ ườ
Có hai cách đánh giá đ ng c : Đánh gía qua s tham gia vàoộ ơ ự
công vi c và m i quan tâm t i ngh nghi p c a ng i đ c đánhệ ố ớ ề ệ ủ ườ ượ
giá.
3.1 Đánh giá s tham gia c a cán b vào công vi c.ự ủ ộ ệ
Có hai cách đánh giá:
+ Quan sát hành vi c a ng i cán b , ghi nh n s tham gia th củ ườ ộ ậ ự ự
t và m c đ tham gia c a ng i đó so v i ch c năng và nhi m vế ứ ộ ủ ườ ớ ứ ệ ụ
c a c quan.ủ ơ
+ Phân tích k t qu làm vi c theo nhi m v đ c giao (chuyênế ả ệ ệ ụ ượ
viên, chuyên viên chính)
Trên th c t , b t kỳ m t cán b nào mu n th c hi n m t côngự ế ấ ộ ộ ố ự ệ ộ
vi c có ch t l ng ph i có năng l c và đ ng c làm vi c.ệ ấ ượ ả ự ộ ơ ệ
3.2 Đánh giá m i quan tâm t i ngh nghi pố ớ ề ệ :
M i quan tâm ngh nghi p c a m t cán b v i công vi c t ngố ề ệ ủ ộ ộ ờ ệ ươ
ng v i s thích, nh ng v n đ mà ng i đó coi tr ng trong côngứ ớ ở ữ ấ ề ườ ọ
vi c đang làm ho c hoàn c nh làm vi c mà anh ta c m th y d ch u.ệ ặ ả ệ ả ấ ễ ị
Đ đánh giá m i quan tâm ngh nghi p ng i ta dùng haiể ố ề ệ ườ
ph ng pháp đ đánh giá:ươ ể
9
- G p g cá nhân: Đ xác đ nh m i quan tâm ngh nghi pặ ỡ ể ị ố ề ệ
- Dùng b ng câu h i v m i quan tâm ngh nghi p (đi u tra xãả ỏ ề ố ề ệ ề
h i h c) ộ ọ
Đ ng c làm vi c c a lao đ ng trí óc.ộ ơ ệ ủ ộ
+ Đ ng c kinh t .ộ ơ ế
+ Đ ng c quán tính, thói quen.ộ ơ

+ Đ ng c đ k (có nh ng ng i trong m t giai đo n nào đó, hộ ơ ố ị ữ ườ ộ ạ ọ
làm vi c ch vì c nh tranh đ t n t i. H s n sàng công phá kìm hãmệ ỉ ạ ể ồ ạ ọ ẵ
ng i khác).ườ
+ Đ ng c l ng tâm trách nhi m ( th y thu c, th y giáo) ộ ơ ươ ệ ầ ố ầ
Đ ng c làm vi c c a lao đ ng chân tayộ ơ ệ ủ ộ
+ Đ ng c kinh tộ ơ ế
+ Đ ng c s ( S sa th i, chuy n ch làm vi c…)ộ ơ ợ ợ ả ể ỗ ệ
+ Đ ng c thay đ i, v n lên.ộ ơ ổ ươ
+ Đ ng c quán tính, thói quen.ộ ơ
+ Đ ng c c nh tranh đ không b thua kém ng i khác.ộ ơ ạ ể ị ườ
Đ ng c làm vi c c a ng i lãnh đ o ộ ơ ệ ủ ườ ạ
+ Đ ng c kinh t (đây là đ ng c r t quy t đ nh, nh ng khôngộ ơ ế ộ ơ ấ ế ị ư
ph i là duy nh t trong đ i th ng)ả ấ ờ ườ
N u m t cán b làm vi c ch vì ti n b c thì s m mu n h cũngế ộ ộ ệ ỉ ề ạ ớ ộ ọ
b h h ng (tham nhũng,ph m t i )ị ư ỏ ạ ộ
+ Ng i lãnh đ o còn làm vi c vì m t đ ng c l n th hai làườ ạ ệ ộ ộ ơ ớ ứ
l ng tâm, trách nhi mươ ệ
+ Vì đ ng c danh ti ng, đ kh ng đ nh tài năng, t m quanộ ơ ế ể ẳ ị ầ
tr ng, kinh nghi m qu n lý c a mình ọ ệ ả ủ
10
+ Đ ng c quán tính: đó là đ ng c làm vi c c a nh ng ng iộ ơ ộ ơ ệ ủ ữ ườ
lãnh đ o bình th ng, h làm vi c vì ch c trách, không có gì đ cạ ườ ọ ệ ứ ặ
s cắ
+ Ng i lãnh đ o làm vi c còn vì đ ng c nh m kh ng đ nh yườ ạ ệ ộ ơ ằ ẳ ị
quy n, v trí c a mình. Đây là nh ng cán b lãnh đ o t m th ng,ề ị ủ ữ ộ ạ ầ ườ
do bon chen, xu n nh, th đ an lèo lá mà đ c đ b tị ủ ọ ượ ề ạ
II. CÁC Y U T NH H NG Đ N TÂM LÝ CÁN B CÔNGẾ Ố Ả ƯỞ Ế Ộ
CH C Ứ
1.V th c a công ch c trong xã h i.ị ế ủ ứ ộ
V th nói lên m i t ng quan, đ a v xã h i c a công ch c soị ế ố ươ ị ị ộ ủ ứ

v i ngh nghi p khác trong các m i quan h xã h i.ớ ề ệ ố ệ ộ
B n thân ph m vi công ch c, nghĩa v và quy n l i c a côngả ạ ứ ụ ề ợ ủ
ch c đ c quy đ nh c a pháp lu t đã kh ng đ nh v trí, vai trò c aứ ượ ị ủ ậ ẳ ị ị ủ
ng i công ch c và t o ra cho h m t uy tín xã h i rõ r t. Đi u nàyườ ứ ạ ọ ộ ộ ệ ề
có ý nghĩa r t l n t i tâm lý cán b , công ch c .ấ ớ ớ ộ ứ
V th c a công ch c đ c xác l p r t rõ nét trong m i quan hị ế ủ ứ ượ ậ ấ ố ệ
xã h i. Do v y, công ch c nào cũng có xu h ng rèn luy n, ph nộ ậ ứ ướ ệ ấ
đ u đ phát huy v trí c a minh.ấ ể ị ủ
2. Giá tr t ch c. ị ổ ứ
Đó là nh ng nguyên t c và tiêu chu n quy đ nh ho t đ ng c aữ ắ ẩ ị ạ ộ ủ
m t t ch c và cũng là khuôn kh cho ho t đ ng này. Nh ng giá trộ ổ ứ ổ ạ ộ ữ ị
c a t ch c đ c th hi n:ủ ổ ứ ượ ể ệ
- M c tiêu c a t ch c hành chính.ụ ủ ổ ứ
M c tiêu c a t ch c hành chính (chung) là thi hành pháp lu t,ụ ủ ổ ứ ậ
b o v an ninh chính tr , tr t t xã h i, thoã mãn nh ng nhu c uả ệ ị ậ ự ộ ữ ầ
công c ng và phát tri n xã h i đúng h ng.ộ ể ộ ướ
Đ tho mãn m c tiêu chung t ng c quan trong b máy hànhể ả ụ ừ ơ ộ
chính có m t s nhi m v và m c tiêu riêng c a c quan đó ộ ố ệ ụ ụ ủ ơ
Là tiêu chu n đo l ng kh năng làm vi c c a công ch c m iẩ ườ ả ệ ủ ứ ỗ
công ch c ph i l a ch n, cân nh c, tìm gi i pháp t t nh t đ hànhứ ả ự ọ ắ ả ố ấ ể
đ ng có hi u qu nh t, nghĩa là làm đúng, làm gi i.ộ ệ ả ấ ỏ
11
- Nguyên t c ho t đ ng ắ ạ ộ
Nguyên t c tôn tr ng pháp lu t. Trong khi ho t đ ng công ch cắ ọ ậ ạ ộ ứ
ph i tuân theo lu t pháp nhà n c, quy ch công ch c và n i dungả ậ ướ ế ứ ộ
c quan, n u vi ph m s x lý theo lu t đ nh.ơ ế ạ ẽ ử ậ ị
3. T ng quan nhân s trong t ch c.ươ ự ổ ứ
Đó là m i quan h c b n và ph bi n gi a cán b công ch cố ệ ơ ả ổ ế ữ ộ ứ
trong m t công s . Công vi c hành chính là s h p tác c a nhi uộ ở ệ ự ợ ủ ề
ng i, do đó hành đ ng c a m t ng i không kh i b chi ph i b iườ ộ ủ ộ ườ ỏ ị ố ở

thái đ c a các thành viên khác trong t ch c.ộ ủ ổ ứ
- Cách c x gi a công ch cư ử ữ ứ
G m liên h (quan h ) chính th c ồ ệ ệ ứ
Liên h không chính th c ệ ứ
Trong m t t ch c c n tính đ n s dung h p gi a con ng i v iộ ổ ứ ầ ế ự ợ ữ ườ ớ
con ng i. Có nh ng m t d dung h p v i nhau, nh ng có nh ngườ ữ ặ ễ ợ ớ ư ữ
m t khó dung h p, tr ng h p này n u không đi u ch nh s d nặ ợ ườ ợ ế ề ỉ ẽ ẫ
đ n xung đ t. Đ t n t i và phát tri n v n đ quan tr ng là t o ra sế ộ ể ồ ạ ể ấ ề ọ ạ ự
dung h p tâm lý gi a cá nhân và t p th v i công vi c, v i ng iợ ữ ậ ể ớ ệ ớ ườ
lãnh đ o và cán b công ch c khác. ạ ộ ứ
- Tinh th n ph c v t p th ầ ụ ụ ậ ể
Cá nhân có khuynh h ng là b t ch c và đ ng hòa v i t pướ ắ ướ ồ ớ ậ
th ,vì th t t ng và hành đ ng c a cá nhân ch u nh h ng l nể ế ư ưở ộ ủ ị ả ưở ớ
c a tinh th n thái đ làm vi c trong t p th .ủ ầ ộ ệ ậ ể
- Áp l c c a c p trên và các đ ng nghi p.ự ủ ấ ồ ệ
N u ng i lãnh đ o có xu h ng ch tài gây áp l c bu c c pế ườ ạ ướ ế ự ộ ấ
d i hành đ ng theo ý mình s gây ra tâm lý e ng i, s hãi c pướ ộ ẽ ạ ợ ở ấ
d i, tác đ ng tiêu c c t i thái đ và hành vi c a h .ướ ộ ự ớ ộ ủ ọ
4. Ch c v công ch c ứ ụ ứ
M i công ch c trong b máy hành chính b ràng bu c vào m tỗ ứ ộ ị ộ ộ
ch c v , và trách nhi m, quy n l i nh t đ nh. Ba y u t : ch c v ,ứ ụ ệ ề ợ ấ ị ế ố ứ ụ
trách nhi m, quy n l i tác đ ng m nh m đ n tâm lý công ch c.ệ ề ợ ộ ạ ẽ ế ừ
12
* Ch c v công ch c là v trí, trách nhi m, đ c quy đ nh ph iứ ụ ứ ị ệ ượ ị ả
đ m nhi m và có quy n l i t ng ng v i ch c v đó trong h th ngả ệ ề ợ ươ ứ ớ ứ ụ ệ ố
công v . Ch c v trong h th ng công v đ c quy đ nh thành hụ ứ ụ ệ ố ụ ượ ị ệ
th ng th b c m c đ cao th p tùy thu c ch y u vào nhân cách,ố ứ ậ ứ ộ ấ ộ ủ ế
vào đ c, tài và năng l c và thành tích th c t c a ng i n m gi nó.ứ ự ự ế ủ ườ ắ ữ
M i ch c v giao cho m t cán b , công ch c c th nó đòi h i ng iỗ ứ ụ ộ ộ ứ ụ ể ỏ ườ
đó ph i h i đ đ c tài t ng x ng, ng c l i ch c v có th phátả ộ ủ ứ ươ ứ ượ ạ ứ ụ ể

huy u th tăng c ng ph m ch t tâm lý c a h .ư ế ườ ẩ ấ ủ ọ
Th c ti n cho th y r ng ch c v có nh h ng đ n nhân cáchự ễ ấ ằ ứ ụ ả ưở ế
con ng i, làm thay đ i tâm tr ng và do đó làm bi n đ i phong cáchườ ổ ạ ế ổ
công ch c. ứ
Ch c v còn là m c tiêu tranh giành c a công ch c, do đó nó cóứ ụ ụ ủ ứ
th làm cho h tr thành nh nhen, ghen t và có nh ng hành đ ngể ọ ở ỏ ỵ ữ ộ
tr ng i trong công v ở ạ ụ
* Trách nhi m: S phân công công vi c không đ u làm choệ ự ệ ề
nhi m v c a m t s ng i quá n ng, trong khi đó m t s khác l iệ ụ ủ ộ ố ườ ặ ộ ố ạ
rãnh r i s gây b t mãn ho c t o thói quyen nhàn r i t đó tr nênỗ ẽ ấ ặ ạ ỗ ừ ở
l i bi ng, tr n trách nhi m và do đó ch n n n công tác.ườ ế ố ệ ả ả
T m quan tr ng c a nhi m v cũng nh h ng đ n tâm lý vàầ ọ ủ ệ ụ ả ưở ế
phong cách c a công ch c. Nh ng ng i luôn luôn quan tr ng hoáủ ứ ữ ườ ọ
cá nhân mình, th ng thích làm nh ng công vi c có tính quan tr ng,ườ ữ ệ ọ
và s b t mãn n u không đ c tho mãn mong mu n này.ẽ ấ ế ượ ả ố
* Quy n l i: quy n l i là đ ng c m nh m thúc đ y con ng iề ợ ề ợ ộ ơ ạ ẽ ẩ ườ
làm vi c. Khi quy n l i tho mãn thì công ch c yên tâm làm vi c,ệ ề ợ ả ứ ệ
thi t tha v i ngh nghi p. Khi quy n l i quá ít thì công ch c s chánế ớ ề ệ ề ợ ứ ẽ
n n. Quy n l i không t ng x ng và b t công là nguyên nhân c aả ề ợ ươ ứ ấ ủ
s b t mãn, m t đoàn k t n i b , có khi d n đ n ch ng đ i ng mự ấ ấ ế ộ ộ ẫ ế ố ố ấ
ng m ho c công khai gây ra nh ng h u qu b t l i. ầ ặ ữ ậ ả ấ ợ
III. M T VÀI S KHÁC BI T V TÂM LÝ C A CÁN B CÔNGỘ Ự Ệ Ề Ủ Ộ
CH C HÀNH CHÍNH SO V I CÁC Đ I T NG KHÁC .Ứ Ớ Ố ƯỢ
Do V trí c a nhà n c nói chung và c a n n hành chính nhàị ủ ướ ủ ề
n c nói riêng trong h th ng chính tr , cùng v i nh ng quy đ nh vướ ệ ố ị ớ ữ ị ề
nghĩa v và quy n h n và nh ng quy đ nh khác trong văn b n phápụ ề ạ ữ ị ả
lu t đã d n đ n vi c hình thành và phát tri n đ o đ c công v , tâmậ ẫ ế ệ ể ạ ứ ụ
lý ng i cán b công ch c và làm cho đ o đ c tâm lý ng i cán bườ ộ ứ ạ ứ ườ ộ
13
công ch c có nh ng nét đ c thù riêng so v i nh ng đ i t ng cóứ ữ ặ ớ ữ ố ượ

ngh nghi p khác. Nh ng đ c đi m tâm lý khác đ c th hi n nhề ệ ữ ặ ể ượ ể ệ ư
sau :
1. V t ch c c a n n hành chính:ề ổ ứ ủ ề
+ T ch c hành chính đ c thành l p trên c s lu t pháp, là sổ ứ ượ ậ ơ ở ậ ự
phân công quy n l c nhà n c. ề ự ướ
+ Nó là h th ng t ch c và đ nh ch nhà n c (v c c u tệ ố ổ ứ ị ế ướ ề ơ ấ ổ
ch c và c ch ho t đ ng) có ch c năng th c thi quy n hành pháp,ứ ơ ế ạ ộ ứ ự ề
+ Là m t thi t ch đ c t o thành b i m t h th ng pháp nhânộ ế ế ượ ạ ở ộ ệ ố
(chính ph , cán b , các c quan nhà n c các công s hành chínhủ ộ ơ ướ ở
và s nghi p) ự ệ
+ Có th m quy n t ch c và đi u ch nh m i quá trình xãẩ ề ổ ứ ề ỉ ọ
h i(chính tr , kinh t , xã h i) và m i hành vi c a các t ch c, cácộ ị ế ộ ọ ủ ổ ứ
công dân b ng nh ng văn b n quy đ nh pháp, lu t du i lu t thu cằ ữ ả ị ậ ớ ậ ộ
quy n l p quy c a quy n hành pháp phù h p v i lu t và đ thi hànhề ậ ủ ề ợ ớ ậ ể
văn b n lu t ả ậ
Xu t phát t nguyên t c t ch c, đ c đi m c a n n hành chínhấ ừ ắ ổ ứ ặ ể ủ ề
nhà n c n c ta và k th a nh ng truy n th ng t t đ p c a n nướ ở ướ ế ừ ữ ề ố ố ẹ ủ ề
hành chính các th i kỳ khác, đã t o nên nh ng đ c đi m tâm lýở ờ ạ ữ ặ ể
c a t ch c hành chính, c a t p th c quan công quy n, đ c thủ ổ ứ ủ ậ ể ơ ể ượ ể
hi n nh ng m t sau:ệ ở ữ ặ
- Tính t t ngư ưở : L y đ o đ c cao quý trong xã h i là cái n n đấ ạ ứ ộ ề ể
n hành chính đ cao trong công v .ề ụ
- Tính l thu c chính trệ ộ ị: Trong m i quan h hành chính và số ệ ự
lãnh đ o c a Đ ng, ph c v nhân dân, ạ ủ ả ụ ụ
- Tính quy n uy và s ph c tùngề ự ụ : Trong m i quan h gi a chố ệ ữ ủ
th và đ i t ng qu n lýể ố ượ ả
- Tính th b c c a các c quan trong h th ng hành chínhứ ậ ủ ơ ệ ố : C pấ
d i ph c tùng c p trên, c p trên có quy n lãnh đ o, ki m tra c pướ ụ ấ ấ ề ạ ể ấ
d i.ướ
- Tính nhân đ o và tính th ng yêu nhau trong m t n c. Tínhạ ươ ộ ướ

truy n th ng công đ ng dân ch , đoàn k t.ề ố ồ ủ ế
14
- Tính công minh công khai.
2. Nh ng khác bi t tâm lý ng i công ch c ữ ệ ườ ứ
- Tính chính tr t t ng c a công ch c: th hi n khuynh h ngị ư ưở ủ ứ ể ệ ướ
ho t đ ng l p tr ng t t ng chính tr ng i công ch c là ph c vạ ộ ậ ườ ư ưở ị ườ ứ ụ ụ
cho nhân dân
- V cái “tâm” và đ o đ c công v : nói lên ý th c, hành vi đ oề ạ ứ ụ ứ ạ
đ c, tính cách ng i công ch cứ ườ ứ
- V hi u bi t c a công ch c: Sâu v chuyên môn và r ng về ể ế ủ ứ ề ộ ề
ki n th c xã h i.ế ứ ộ
- V tinh th n trách nhi m c a công ch c h nh chính.ề ầ ệ ủ ứ ả
- V uy tín c a ng i công ch c trong xã h i: đ c m i ng iề ủ ườ ứ ộ ượ ọ ườ
kính tr ng v n :ọ ị ể
- V ph ng pháp làm vi c: có s phân công đ c l p t ng đ iề ươ ệ ự ộ ậ ươ ố
nhau.
- V s n ph m lao đ ng là các quy t đ nh hành chính.Ngoài raề ả ẩ ộ ế ị
còn đ a ra nh ng d báo v quy lu t phát tri n c a h th ng hànhư ữ ự ề ậ ể ủ ệ ố
chính, cũa qu n lý nhà n c trong t ng lai. ả ướ ươ
- V hi u qu công vi c: mang tính xã h i, thúc đ y xã h i phátề ệ ả ệ ộ ẩ ộ
tri n. ể
IV. NH NG Đ C ĐI M TÂM LÝ CÔNG CH C.Ữ Ặ Ể Ứ
Công ch c v i t cách là cá th cũng có nh ng đ c tính tâm lýứ ớ ư ể ữ ặ
chung và nh ng thu c tính tâm lý đi n hình c a nhân các mà m iữ ộ ể ủ ỗ
ng i đ u có đó là: Xu h ng, năng l c, tính cách và khí ch t.ườ ề ướ ự ấ
Khi nghiên c u tâm lý công ch c rtong c quan hành chính nhàứ ứ ơ
n c ng i ta th ng đ c p 3 khía c nh: thái đ , hành vi ng x vàướ ườ ườ ề ậ ạ ộ ứ ử
tinh th n ng i công ch c:ầ ườ ứ
1. Thái đ công ch c ộ ứ
1.1 Khái ni m ệ

15
Thái đ công ch c là tr ng thái tinh th n c a công ch c tr cộ ứ ạ ầ ủ ứ ướ
khi hoàn thành m t hành vi đ i v i m t s ki n nào đó x y ra trongộ ố ớ ố ự ệ ả
ho t đ ng qu n lý nhà n c.ạ ộ ả ướ
Khi xem xét thái đ công ch c ng i ta th ng xem xét trên haiộ ứ ườ ườ
khía c nh, đó là: Tinh th n công s và tinh th n t p th .ạ ầ ở ầ ậ ể
a)Tinh th n công s ầ ở
Đó là tình c m, tinh th n g n bó c a ng i công ch c đ i v iả ầ ắ ủ ườ ứ ố ớ
công s mà h đang công tác, Tinh th n công s đ c bi u hi n quaở ọ ầ ở ượ ể ệ
công th c: “Chúng tôi, thu c c quan…” Nó th hi n s g n bó c aứ ộ ơ ể ệ ự ắ ủ
công ch c đ i v i c quan, g n bó v i truy n th ng, v i con ng iứ ố ớ ơ ắ ớ ề ố ớ ườ
trong đó, đ ng th i h s th hi n s ph n đ i đ i v i nh ng gì làmồ ờ ọ ẽ ể ệ ự ả ố ố ớ ữ
t n th ng ( nh h ng x u) đ n c quan mình.ổ ươ ả ưở ấ ế ơ
Tinh th n công s n u phát tri n quá m c và ch bi t đ n cầ ở ế ể ứ ỉ ế ế ơ
quan mình s d n đ n t t ng c c b . Còn kém phát tri n d n đ nẽ ẫ ế ư ưở ụ ộ ể ẫ ế
thái đ th , thi u g n bó.ộ ờ ơ ế ắ
b) Tinh th n t p th .ầ ậ ể
T p th đây bao g m toàn th nh ng công ch c đ c tuy nậ ể ở ồ ể ữ ứ ượ ể
d ng theo cùng m t ph ng th c và cùng th c hi n nh ng côngụ ộ ươ ứ ự ệ ữ
vi c t ng t . Nh ng công ch c này t o nên m t đ i ngũ có tìnhệ ươ ự ữ ứ ạ ộ ộ
c m thu c nhóm mình, tin t ng vào cùng m t giá tr , tính tráchả ộ ưở ộ ị
nhi m trong công vi c và l i ích nh nhau. Nh ng y u t này tácệ ệ ợ ư ữ ế ố
đ ng lên tâm lý ng i công ch c và nh h ng đ n s phát tri nộ ườ ứ ả ưở ế ự ể
tâm lý công ch c.ứ
2. Hành vi ng x ng i công ch c. ứ ử ườ ứ
Hành vi ng x công ch c đ c hi u là hành đ ng công ch cứ ử ứ ượ ể ộ ứ
đ c th hi n trong m i tình hu ng c thượ ể ệ ỗ ố ụ ể
Hành vi ng x c a công ch c th hi n qua giao ti p ứ ử ủ ứ ể ệ ế
Hành vi không l i - nh c ch , bi u l xúc c m, ánh m t, đ ngờ ư ử ỉ ể ộ ả ắ ộ
tác c a c th .ủ ơ ể

M t câu h i luôn luôn đ t ra là đi u gì thúc đ y m t công ch cộ ỏ ặ ề ẩ ộ ứ
hành đ ng theo các này hay cách khác. Đó là trong m i tình hu ng,ộ ọ ố
công ch c hành đ ng do đ ng c thúc đ y- Đó là m c tiêuứ ộ ộ ơ ẩ ụ
16
Có hai lo i m c tiêu t o nên đ ng c thúc đ y công ch c giaoạ ụ ạ ộ ơ ẩ ứ
ti p và làm vi c đó là: ế ệ
* M c tiêu cá nhân ( hay đ ng c cá nhân) g m:ụ ộ ơ ồ
- An toàn
- Thu nh pậ
- Quy n l cề ự
- Uy tín
- Danh v ngọ
Các m c tiêu ho t đ ng ho c đ ng c k trên c a cá nhânụ ạ ộ ặ ộ ơ ể ủ
không đ i di n cho c c u m c tiêu c a c quan hành chính nh ngạ ệ ơ ấ ụ ủ ơ ư
nó quy t đ nh hành vi c a m t công ch c vì nó liên quan t i v tríế ị ủ ộ ứ ớ ị
c a h trong m t c quanủ ọ ộ ơ
* M c tiêu c a t ch c hành chính:ụ ủ ổ ứ
- Xây d ng n n hành chính dân ch trong s ch, ự ề ủ ạ
- Cung c p d ch v công cho dân đ m b o ch t l ng ấ ị ụ ả ả ấ ượ
- Chăm lo đ i s ng v t ch t và tinh th n cho m i công dân.ờ ố ậ ấ ầ ọ
3. Tinh th n công ch c:ầ ứ
Tinh th n công ch c là m t khái ni m t ng h p. Tinh th n đ cầ ứ ộ ệ ổ ợ ầ ượ
th hi n b ng s tho mãn hay b t mãn mà m t công ch c c mể ệ ằ ự ả ấ ộ ứ ả
th y đ i v i hoàn c nh và đi u ki n mình đang s ng và làm vi c.ấ ố ớ ả ề ệ ố ệ
N u tho mãn thì ng i đó s hăng say nhi t tình trong công tác,ế ả ườ ẽ ệ
n u b t mãn ng i đó s th đ ng th m chí đôi lúc có thái đ tiêuế ấ ườ ẽ ụ ộ ậ ộ
c c trong công tác.ự
17
Có nhi u y u t nh h ng đ n tinh th n thái đ làm vi c c aề ế ố ả ưở ế ầ ộ ệ ủ
công ch c nh : tính ch t công vi c, ti n l ng, th ng, thái đ c aứ ư ấ ệ ề ươ ưở ộ ủ

c p trên, đ ng nghi p, thái đ c a đ i t ng ph c v . ấ ố ệ ộ ủ ố ượ ụ ụ
Nh ng y u t trên có nh hu ng tích c c ho c tiêu c c đ nữ ế ố ả ở ự ặ ự ế
công ch c. Tuy nhiên s n đ nh c a công vi c, ti n l ng, và chứ ự ổ ị ủ ệ ề ươ ế
đ h u b ng c a ch đ công v chúc nghi p c a n n hành chínhộ ư ổ ủ ế ộ ụ ệ ủ ề
n c ta luôn nh h ng tinh th n t i tinh th n công ch c.ướ ả ưở ầ ớ ầ ứ
V. M T S H N CH V TÂM LÝ NG I CÔNG CH CỘ Ố Ạ Ế Ề ƯỜ Ứ
- C c u kinh t n c ta ch y u v n là nông nghi p, các m iơ ấ ế ướ ủ ế ẫ ệ ố
quan h d a trên n n s n xu t nh v n còn, do v y còn có nh ngệ ự ề ả ấ ỏ ẫ ậ ữ
m t h n ch v tâm lý c a m t s b ph n công ch c nh : tâm lýặ ạ ế ề ủ ộ ố ộ ậ ứ ư
bình quân, cào b ng, ghét v t tr i, ch a th c s coi tr ng và phátằ ượ ộ ư ự ự ọ
huy h t tài năng c a l p tr , ng i l n tu i còn m c c m khi ng i ítế ủ ớ ẻ ườ ớ ổ ặ ả ườ
tu i h n làm lãnh đ o, t do tuỳ ti n thi u tính k lu t không có thóiổ ơ ạ ự ệ ế ỷ ậ
quen nhìn xa, c c b đ a ph ng, tâm lý ăn x i, ít chú ý đ n cáiụ ộ ị ươ ổ ế
chung, cái toàn c c, thói quen tr ng l h n lu t.ụ ọ ệ ơ ậ
- Ch đ công v n c ta theo ch đ ch c nghi p nên cũng cóế ộ ụ ướ ế ộ ứ ệ
nh h ng đ n tâm lý công ch c nh tâm lý l i, trông ch , đùnả ưở ế ứ ư ỷ ạ ờ
đ y công vi c, thi u ý th c ti t ki m trong chi tiêu, ý chí v n lênẩ ệ ế ứ ế ệ ươ
y u, d a vào nhà n c đ tìm c h i khác cho mình.ế ự ướ ể ơ ộ
- Do nh h ng c a n n kinh t th tr ng nên tâm lý c a m tả ưở ủ ề ế ị ườ ủ ộ
s ng i công ch c có nh ng di n bi n v đ nh h ng giá tr khôngố ườ ứ ữ ễ ế ề ị ướ ị
lành m nh, xu h ng thích làm giàu b t ch p c nh ng đi u c mạ ướ ấ ấ ả ữ ề ấ
c a pháp lu t, thích h ng th th hi n l i s ng, n p nghĩ và l iủ ậ ưở ụ ể ệ ở ố ố ế ố
ng x khác ng i, ( ăn, m c, đi l i, quan h đ ng nghi p và xãứ ử ườ ặ ở ạ ệ ồ ệ
h i …) d n t i s thay đ i v quan ni m, l i s ng chu n m c đ oộ ẫ ớ ự ổ ề ệ ố ố ẩ ự ạ
đ c, gia đình, ngh nghi p, t duy và thay đ i c quan h v tínứ ề ệ ư ổ ả ệ ề
ng ng, tôn giáo.ưỡ
- Các ch đ , v t ch c cán b , v ti n l ng còn nhi u đi uế ộ ề ổ ứ ộ ề ề ươ ề ề
ch a phù h p, ch a t o ra đ ng l c thúc đ y công ch c làm vi cư ợ ư ạ ộ ự ẩ ứ ệ
tích c c.ự
- L ng công ch c là l i th n đ nh v thu nh p so v i cácươ ứ ợ ế ổ ị ề ậ ớ

ngành ngh khác nh ng so v i nhu c u phát tri n thì l ng côngề ư ớ ầ ể ươ
ch c n c ta v n còn ch a cao làm cho:ứ ứớ ẫ ư
18
* M t s l i d ng ngay quy n h n, nhi m v c a mình đ ki mộ ố ợ ụ ề ạ ệ ụ ủ ể ế
thêm thu nh p.ậ
* M t s b ph n khác không toàn tâm toàn ý ph c v mà cònộ ố ộ ậ ụ ụ
chân trong, chân ngoài nh m tăng thêm thu nh p làm nh h ngằ ậ ả ưở
x u đ n uy tín b n thân và n n hành chính.ấ ế ả ề
- Khi ti n hành công v , có m t s công ch c l m quy n, t raế ụ ộ ố ứ ạ ề ỏ
h ng hách, c a quy n, gây khó khăn phi n hà cho nhân dân, vi cố ử ề ề ệ
d bi n thành ph c t p, vi ph m quy ch dân ch .ễ ế ứ ạ ạ ế ủ
- Trình đ công ch c không đáp ng đ c nhi m v đ c giao,ộ ứ ứ ượ ệ ụ ượ
do v y khi gi i quy t công vi c không khoa h c, t ra quan liêu, dâyậ ả ế ệ ọ ỏ
d a kéo dài, làm m t th i gi c a dân.ư ấ ờ ờ ủ
- Đáng s nh t là do đ o đ c, trách nhi m công v kém, gây raợ ấ ạ ứ ệ ụ
nhi u hi n t ng tiêu c c cho n n hành chính.ề ệ ượ ự ề
B. NH NG Đ C ĐI M TÂM LÝ C A CÁC T CH C, C QUANỮ Ặ Ể Ủ Ổ Ứ Ơ
NHÀ N C.ƯỚ
Có r t nhi u quan ni m v thu t ng t ch c Tuỳ thu c vào g cấ ề ệ ề ậ ữ ổ ứ ộ ố
đ khác nhau mà ng i ta đ a ra nh ng đ nh nghĩa khác nhau v tộ ườ ư ữ ị ề ổ
ch c.ứ
D i góc đ xã h i h c, t ch c đ c hi u là nh ng th c th xãướ ộ ộ ọ ổ ứ ượ ể ữ ự ể
h i ph i h p v I nhau có m c đích . Đó là nh ng th c th xã h iộ ố ợ ớ ụ ữ ự ể ộ
đ c c c u theo m c tiêu.ượ ơ ấ ụ
Du i góc đ kinh t , ng i ta hi u t ch c nh là m t công cớ ộ ế ườ ể ổ ứ ư ộ ụ
c a các nhà qu n lý doanh nghi p đ s n xu t ra hàng hoá, d ch v .ủ ả ệ ể ả ấ ị ụ
D i góc đ tâm lý h c xã h i, t ch c đ c hi u là m t nhómướ ộ ọ ộ ổ ứ ượ ể ộ
chính th c c a các cá nhân ho c là h th ng nh ng t ng tác x lýứ ủ ặ ệ ố ữ ươ ử
thông tin và đ a ra quy t đ nh qu n lý.ư ế ị ả
Nh v y các đ nh nghĩa trên cho ta th y b n thân khái ni m tư ậ ị ấ ả ệ ổ

ch c có tính đa nghĩa là b t đ nhứ ấ ị
T nh ng phân tích trên ta có th đ a ra khái ni m t ch c nhừ ữ ể ư ệ ổ ứ ư
sau: T ch c là m t nhóm xã h i chính th c ( m t t p th ) bao g mổ ứ ộ ộ ứ ộ ậ ể ồ
nh ng cá nhân, đ c t p h p l i theo s phân công lao đ ng, th ngữ ượ ậ ợ ạ ự ộ ố
19
nh t v m c đích và có s ph i h p hành đ ng ch t ch , trên c sấ ề ụ ự ố ợ ộ ặ ẽ ơ ở
văn b n pháp quy đ nh.ả ị
Trong b máy qu n lý hành chính nhà n c thì các t ch c, cácộ ả ướ ổ ứ
c quan chính là nh ng t p th lao đ ng.ơ ữ ậ ể ộ
I. KHÁI NI M V T P TH Ệ Ề Ậ Ể
1. Khái ni m nhóm.ệ
a) Đ nh nghĩa: Nhóm là m t c ng đ ng ng i đ c th ng nh tị ộ ộ ồ ườ ượ ố ấ
v i nhau trên c s nh ng m t s d u hi u chung có quan h đ nớ ơ ở ữ ộ ố ấ ệ ệ ế
ho t đ ng gián ti p hay tr c ti p nào đó ạ ộ ế ự ế
Nh v yư ậ
* Là m t t p h p ng i ( t hai ng i tr lên)ộ ậ ợ ườ ừ ườ ở
* Có t ch c, có m c tiêu h at đ ng chung ổ ứ ụ ọ ộ
* T t c m i ng i s có th đ c tham gia m t cách tr cấ ả ọ ườ ẽ ể ượ ộ ự
ti p hay gián ti p vào vi c th c hi n nh ng nhi m v c a ho tế ế ệ ự ệ ữ ệ ụ ủ ạ
đ ng công đ ng ộ ồ
2. Phân lo i nhómạ :
Có nhi u cách phân lo i nhómề ạ
* Căn c vào s l ng ng i tham gia ta có:ứ ố ượ ườ
- Nhóm l n và nhóm nh :ớ ỏ
Nhóm nh : là nh ng nhóm mà thành ph n t ng đ i ít, trong đóỏ ữ ầ ươ ố
con ng i giao ti p v i nhau m t cách ườ ế ớ ộ tr c ti pự ế . Chính s giao ti pự ế
này là c s n y sinh ra quan h các quan h tâm lý gi a các thànhơ ở ẩ ệ ệ ữ
viên trong nhóm.
Các nhóm nh g m: gia đình, l p h c, t s n xu t…Vi c nghiênỏ ồ ớ ọ ổ ả ấ ệ
c u nhóm nh xã h i là nhi m v c a tâm lý h c xã h i.ứ ỏ ộ ệ ụ ủ ọ ộ

Nhóm l n: Là m t c ng đ ng xã h i bao g m m t s l ng l n.ớ ộ ộ ồ ộ ồ ộ ố ượ ớ
Các nhóm này có quan h v i nhau theo c ch ệ ớ ơ ế gián ti pế , thông qua
trung gian đ i di n. ạ ệ
Nh ng nhóm l n có th là m t c quan, m t đ n v b đ i, m tữ ớ ể ộ ơ ộ ơ ị ộ ộ ộ
tr ng h c, m t nhà máy, m t giai c p, m t dân t c, m t t ng l p xãườ ọ ộ ộ ấ ộ ộ ộ ầ ớ
h i. Nhóm xã h i l n là đ i t ng nghiên c u c a xã h i h c h n làộ ộ ớ ố ượ ứ ủ ộ ọ ơ
c a tâm lý h c.ủ ọ
* Phân lo i theo quy ch xã h iạ ế ộ
20
- Nhóm chính th c và nhóm phi chính th c:ứ ứ
Nhóm chính th c là công đ ng xã h i có quy ch , đ c ghi nh nứ ồ ộ ế ượ ậ
v m t pháp lu t.ề ặ ậ
Nhóm không chính th c khác v i nhóm chính th c là ch mangứ ớ ứ ở ỗ
tính t phát, t nguy n, nh t th i không có các quy ch ghi nh n vự ự ệ ấ ờ ế ậ ề
m t pháp lu t.Nhóm không chính th c có th là nhóm theo khuynhặ ậ ứ ể
h ng ngh nghi p, nó có th bi u hi n nh m t c ng đ ng riêngướ ề ệ ể ể ệ ư ộ ộ ồ
bi t ho c ngh nghi pệ ặ ề ệ
2.Khái ni m v t p th ệ ề ậ ể
Không ph i b t c nhóm nào cũng là m t t p th , Khái ni m t pả ấ ứ ộ ậ ể ệ ậ
th đ ch m t nhóm ng i m t trình đ phát tri n nh t đ nh, nhómể ể ỉ ộ ườ ở ộ ộ ể ấ ị
là m t khái ni m r ng h n t p th , t p th là m t khái ni m đ ch raộ ệ ộ ơ ậ ể ậ ể ộ ệ ể ỉ
m t nhóm chính th c có trình đ phát tri n cao ộ ứ ộ ể
T p th là m t nhóm ng i có t ch c, ph i h p v i nhau m tậ ể ộ ườ ổ ứ ố ợ ớ ộ
cách ch t ch trong ho t đ ng vì m t m c đích chung, s t n t i vàặ ẽ ạ ộ ộ ụ ự ồ ạ
phát tri n c a t p th d a trên c s tho mãn và k t h p hài hoàể ủ ậ ể ự ơ ở ả ế ợ
gi a l i ích c a cá nhân và l i ích chung (l i ích t p th và l i ích xãữ ợ ủ ợ ợ ậ ể ợ
h i ). Nh ng đ c đi m c a c b n c a t p th là :ộ ữ ặ ể ủ ơ ả ủ ậ ể
Là m t nhóm ng i cùng nhau ti n hành ho t đ ng chung ộ ườ ế ạ ộ
Có t ch c ch t ch , m c tiêu h at đ ng mang ý nghĩa xã h i.ổ ứ ặ ẽ ụ ọ ộ ộ
Có s quan tâm l i ích cá nhân và l i ích và l i ích chung ự ợ ợ ợ

T p th có th phân thành ba lo i ậ ể ể ạ
+ T p th c s : là t p th nh nh t trong đó không còn s phânậ ể ơ ở ậ ể ỏ ấ ự
chia chính th c nào khác. Trong t p th c s m i ng i giao ti pứ ậ ể ơ ở ọ ườ ế
v i nhau m t cách tr c ti p, th ng xuyên, có nh n th c và tình c mớ ộ ự ế ườ ậ ứ ả
rõ r t đ i v i nhau.ệ ố ớ
+ T p th b c hai: Là b ph n c a c quan, xí nghi p, khoa ậ ể ậ ộ ậ ủ ơ ệ ở
các tr ng đ i h c, các phòng ban trong c quan t ch c hànhườ ạ ọ ơ ổ ứ
chính.
+ T p th chính ( th c p): là m t ph m trù r ng h n, trong t pậ ể ứ ấ ộ ạ ộ ơ ậ
th này các m c đích và các quan h d a trên ý nghĩa xã h i sâu xaể ụ ệ ự ộ
h n và xúât phát t nh ng nhi m v c a xã h i. Các c quan, tơ ừ ữ ệ ụ ủ ộ ơ ổ
ch c l n, các nhà máy,xí nghi p, tr ng đ i h c, vi n nghiên c uứ ớ ệ ườ ạ ọ ệ ứ
chính là t p th th c p.ậ ể ứ ấ
3. C u trúc c a t p th ấ ủ ậ ể
21
Trong b t kỳ m t t p th nào cũng t n t i hai lo i c u trúc: C uấ ộ ậ ể ồ ạ ạ ấ ấ
trúc chính th c và c u không chính th c ứ ấ ứ
a) C u trúc chính th c:ấ ứ
Là h th ng t ch c c a b máy c quan, đ n v …đ c thànhệ ố ổ ứ ủ ộ ơ ơ ị ượ
l p do c p trên quy đ nh b ng văn b n có tính ch t pháp quy.ậ ấ ị ằ ả ấ
C u trúc chính th c c a t p th các c quan hành chính nhàấ ứ ủ ậ ể ơ
n c đ c hình thành trên c s nh ng nhi m v , ch c năng c aướ ượ ơ ở ữ ệ ụ ứ ủ
nó, đ đáp ng đ c m c tiêu c a c quan t ch c trong c c uể ứ ượ ụ ủ ơ ổ ứ ơ ấ
chính th c c a nó đ c quy đ nh rõ v t ch c hành chính, biên ch ,ứ ủ ượ ị ề ổ ứ ế
m i quan h ngang trong n i b t ch c, c quan đó v i các t ch cố ệ ộ ộ ổ ứ ơ ớ ổ ứ
c quan khác ơ
C u trúc chính th c là đi u ki n quan tr ng nh t trong t ch cấ ứ ề ệ ọ ấ ổ ứ
ho t đ ng c a c quan, đ c coi là c s tâm lý đ tăng c ng ýạ ộ ủ ơ ượ ơ ở ể ườ
chí, trí tu , và c m xúc, góp ph n nâng cao hi u q a lao đ ng c aệ ả ầ ệ ủ ộ ủ
t ng cá nhân trong t ch c.ừ ổ ứ

b) C u trúc không chính th c ấ ứ
Là nh ng nhóm t n t i trong t p th không b ng con đ ngữ ồ ạ ậ ể ằ ườ
chính th c. Nói cách khác, s hình thành chúng không d a trên c sứ ự ự ơ ở
quy đ nh c a c p trên. C u trúc không chính th c đ c hình thànhị ủ ấ ấ ứ ượ
thông qua quan h giao ti p tr c ti p gi a cá nhân trong t p thệ ế ự ế ữ ậ ể
trong quá trình làm vi c, do s g n gũi v i nhau v quan ni m s ng,ệ ự ầ ớ ề ệ ố
v s thích cá nhân lý t ng ngh nghi p, tính cách…Nh v y, c uề ở ưở ề ệ ư ậ ấ
trúc không chính th c đ c t o nên trên c s quan h tình c m gi aứ ượ ạ ơ ở ệ ả ữ
các cá nhân trong qua trình ho t đ ng.ạ ộ
Trong quá trình ho t đ ng c a các c quan, t ch c, bên c nhạ ộ ủ ơ ổ ứ ạ
c c u chính th c, các nhà lãnh đ o qu n lý c n dành s quan tâmơ ấ ứ ạ ả ầ ự
t i c c u không chính th c. Ng i ta phân bi t hai lo i c c uớ ơ ấ ứ ừơ ệ ạ ơ ấ
không chính th c .ứ
- C c u không chính th c đ m : Đây là nhóm có m c tiêu ho tơ ấ ứ ể ở ụ ạ
đ ng tích c c trong c quan, t ch c, ho t đông c a các nhóm nàyộ ự ơ ổ ứ ạ ủ
giúp t p th thêm đa d ng, phong phú có nh h ng t i ho t đ ngậ ể ạ ả ưở ớ ạ ộ
chung c a t p th .ủ ậ ể
- C c u không chính th c khép kín: Là nh ng nhóm có m c tiêuơ ấ ứ ữ ụ
ho t đ ng ng c l i v i m c tiêiu c a t ch c, mang tính ch t mạ ộ ượ ạ ớ ụ ủ ổ ứ ấ ờ
ám, ch ng đ i lãnh đ o, ngăn ng a nh ng nhóm không chính th cố ố ạ ừ ữ ứ
này là nhi m v c n thi t và không d dàng c a các nhà qu n lý ệ ụ ầ ế ễ ủ ả
22
4.Các giai đo n phát tri n c a t p th các t ch c c quanạ ể ủ ậ ể ổ ứ ơ
Nhà n cướ
Các t ch c c quan nhà n c cũng nh b t kỳ m t t p th laoổ ứ ơ ướ ư ấ ộ ậ ể
đ ng nào, đ u đ c hình thành theo m t quy lu t nh t đ nh, tr i quaộ ề ượ ộ ậ ấ ị ả
các giai đo n sau đây:ạ
Giai đo n th nh tạ ứ ấ :
T p th m i đ c hình thành, m i ng i v a m i t p trung l i ,ậ ể ớ ượ ọ ườ ừ ớ ậ ạ
ch a ai bi t ai, ch a có m i quan h qua l i. Sau đó m i quan hư ế ư ố ệ ạ ố ệ

qua l i gi a các thành viên trong t p th b t đ u n y sinh trên c sạ ữ ậ ể ắ ầ ả ơ ở
công vi c. M i ng i đ u c g ng kh ng đ nh vai trò và kh năngệ ỗ ườ ầ ố ắ ẳ ị ả
c a mình trong t p th . K lu t t p th b t đ u đ c hình thành.ủ ậ ể ỷ ậ ậ ể ắ ấ ượ
Trong giai đo n này r t d n y sinh xung đ t trong t p th . Trong tạ ấ ễ ẩ ộ ậ ể ổ
ch c, c quan có th có nh ng ph n t tiêu c c, h mang vào t pứ ơ ể ữ ầ ử ự ọ ậ
th nh ng thói h t p x u, vô ý th c t ch c, k lu t.ể ữ ư ậ ấ ứ ổ ứ ỷ ậ
Nhi m v ng i lãnh đ o, qu n lý trong giai đo n này là n đ nhệ ụ ườ ạ ả ạ ổ ị
t ch c đ cao k lu t lao đ ng. Phong cách lãnh đ o thích h pổ ứ ề ỷ ậ ộ ạ ợ
trong giai đo n này là phong cách chuyên ch , s d ng ph ng phápạ ế ử ụ ươ
m nh l nh đ đi u hành công vi c. ệ ệ ể ề ệ
Giai đo n th hai:ạ ứ
M i quan h liên cá nhân đã tr nên ch t ch h n. K lu t laoố ệ ở ặ ẽ ơ ỷ ậ
đ ng đã đ c c ng c ng c v ng ch c h n. Trong giai đo n này đãộ ượ ủ ủ ố ữ ắ ơ ạ
xu t hi n nh ng h t nhân tích c c, tr thành ch d a c a ng iấ ệ ữ ạ ự ở ỗ ự ủ ườ
qu n lý. Ng i qu n lý c n chuy n t ng ph n ch c năng thích h pả ườ ả ầ ể ừ ầ ứ ợ
cho cho nh ng ngu i này, phát huy vai trò c a h trong ho t đ ngữ ờ ủ ọ ạ ộ
c a t ch c. ủ ổ ứ
Giai đo n này có s phân hoá nhóm. T p th phân hoá thànhạ ự ậ ể
nh ng nhóm khác nhau do yêu c u c a ng i lãnh đ o .ữ ầ ủ ườ ạ
+ Nhóm tích c c : ự
+ Nhóm th đ ng lành m nhụ ộ ạ
+ Nhóm th đ ng tiêu c cụ ộ ự
+ Nhóm iêu c c ch ng đ i.ự ố ố
Trong giai đo n này, thái đ đ i v i nhi m v t p th là ch sạ ộ ố ớ ệ ụ ậ ể ỉ ố
xác đ nh các phân nhóm. Nhóm c t cán đóng vai trò ngày càng l nị ố ớ
trong vi c hình thành nh ng d lu n xã h i c a t p th , trong vi cệ ữ ư ậ ộ ủ ậ ể ệ
ng h nh ng ho t đ ng c a ng lãnh đ o, thúc đ y t p th phátủ ộ ữ ạ ộ ủ ườ ạ ẩ ậ ể
23
tri n.Ng i lãnh đ o ph i bi t cách d a vào đ i ngũ cán b , ng hể ườ ạ ả ế ự ộ ộ ủ ộ
nh ng yêu c u c a h và t o đi u ki nthu n l i cho nhóm th đ ngữ ầ ủ ọ ạ ề ệ ậ ợ ụ ộ

lành m nh chuy n hoá thành nhóm tích c c . V i nhóm tiêu c c thìạ ể ự ớ ự
ph i đ u tranh m nh m h ph i chuy nhoá t tâm tr ng đ i l pả ấ ạ ẽ ọ ả ể ừ ạ ố ậ
sang trang thái hoà đ ng.ồ
Tóm l i giai đo n này ng i lãnh đ o ph i có cách x s khácạ ở ạ ườ ạ ả ử ự
nhau tuỳ theo m i thành viên thu c phân nhóm nào, Trên c s đóỗ ộ ở ơ ở
s giúp cho t p th chuy n hoá sang giai đo n phát tri n m i ẽ ậ ể ể ạ ể ớ
Phong cách qu n lý t ch c thích h p trong giai đo n này là sả ổ ứ ợ ạ ự
k t h p gi a hai phong cách lãnh đ o: phong cách chuyên ch vàế ợ ữ ạ ế
phong cách dân ch .ủ
Giai đo n th baạ ứ :
T ch c c quan đã có trình đ phát tri n cao. Ý th c tráchổ ứ ơ ộ ể ứ
nhi m trong t ng thành viên đã đ c nâng cao. M i thành viên trongệ ừ ượ ỗ
t p th đ u nh n th c rõ nhi m v c a t ch c. K lu t t p th ngàyậ ể ề ậ ứ ệ ụ ủ ổ ứ ỷ ậ ậ ể
càng đ c c ng c . M i quan h gi a các thành viên trong tâp thượ ủ ố ố ệ ữ ể
tr nên b n v ng h n. Trong giai đo n này ng i lãnh đ o chuy nở ề ữ ơ ạ ườ ạ ể
sang phong cách lãnh đ o dân ch .ạ ủ
II. NH NG HI N T NG TÂM LÝ XÃ H I TRONG CÁC TỮ Ệ ƯỢ Ộ Ổ
CH C C QUAN NHÀ N CỨ Ơ ƯỚ
1.S lây truy n tâm lý (lây lan tâm lý) trong t ch cự ề ổ ứ
S lây truy n tâm lý là hi n t ng ph bi n nh t và cũng thự ề ệ ượ ổ ế ấ ể
hi n rõ nét nh t trong s các hi n t ng tâm lý xã h i th ng x y raệ ấ ố ệ ượ ộ ườ ẩ
trong t p th c quan, t ch c. Bi u hi n c a nó r t phong phú. Lâyậ ể ơ ổ ứ ể ệ ủ ấ
lan tâm lý x y ra là do m t ng i ( m t nhóm) d dàng ch u tác đ ngẩ ộ ườ ộ ễ ị ộ
c m xúc c a m t ng i (m t nhóm) khác trong quá trình ti p xúc tr cả ủ ộ ườ ộ ế ự
ti p. K t qu lây truy n tâm lý t o ra m t tr ng thái xúc c m chungế ế ả ề ạ ộ ạ ả
c a m t nhóm, m t t p th lao đ ng ủ ộ ộ ậ ể ộ
Nguyên nhân gây ra s lây truy n tâm lý r t khác nhau và r t đaự ề ấ ấ
d ng ạ
C ch c a s lây truy n tâm lý là s b t ch c: S b t ch cơ ế ủ ự ề ự ắ ướ ự ắ ướ
gây nên lây truy n tâm lý có th chia thành hai lo i: b t chu c có ýề ể ạ ắ ớ

th c và b t ch c vô th c.ứ ắ ướ ứ
S lây truy n tâm lý có th di n ra d i hai hình th c: ư ề ể ễ ướ ứ
24
- Dao đ ng t tộ ừ ừ: M t hi n t ng nào đó lúc đ u có th gây raộ ệ ượ ầ ể
ph n ng b t bình, ph n n , nh ng sau đó m i ng i làm theo ả ứ ấ ẫ ộ ư ọ ườ
- Bùng n x yổ ẩ ra khi con ng i tr ng thái căng th ng th n kinhườ ở ạ ẳ ầ
và tâm lý. H làm theo m i vi c nào đó mà không hi u t i sao l iọ ọ ệ ể ạ ạ
hành đ ng nh v y ộ ư ậ
Hi n t ng lây truy n tâm lý có th có nh h ng t t, cũng cóệ ượ ề ể ả ưở ố
th có nh h ng x u t i cá nhân và ho t đ ng chung c a t p th .ể ả ưở ấ ớ ạ ộ ủ ậ ể
Cùng v i ám th , b t ch c, lây truy n tâm lý trong m t sớ ị ắ ướ ề ộ ố
tr ng h p có th gây nên s ho ng lo n, ng i lãnh đ o c n quanườ ợ ể ự ả ạ ườ ạ ầ
tâm đ n hi n t ng lây truy n tâm lý k p th i ngăn chăn h n chế ệ ượ ề ị ờ ạ ế
nh ng lây truy n tâm lý tiêu c c x lý nh ng hi n t ng ho ng lo nữ ề ự ử ữ ệ ượ ả ạ
đ ng th i t o đi u ki n chi nh ng nhân t tích c c có th gây nênồ ờ ạ ề ệ ữ ố ự ể
nh ng lây truy n tâm lý t t tong t p th c quan t ch c c a mình.ữ ề ố ậ ể ơ ổ ứ ủ
2. D lu n t p th trong t ch c c quanư ậ ậ ể ổ ứ ơ
2.1 Khái ni mệ
D lu n t p th là m t hi n t ng tâm lý xã h i ph n ánh sư ậ ậ ể ộ ệ ượ ộ ả ự
th ng nh t ý ki n c a nhi u ng i sau khi đã bàn b c, trao đ i, làố ấ ế ủ ề ườ ạ ổ
hình th c bi u hi n tr ng thái tâm lý chung tr c nh ng s ki n, hi nứ ể ệ ạ ướ ữ ự ệ ệ
t ng, hành vi x y ra trong t p th , bi u hi n trí tu t p th và tâm tượ ả ậ ể ể ệ ệ ậ ể ư
nguy n v ng c a h .ệ ọ ủ ọ
D lu n xã h i là m t tr ng thái tinh th n th ng nh t c a m tư ậ ộ ộ ạ ầ ố ấ ủ ộ
nhóm ho c m t công đ ng xã h i bao g m c nh n th c, tình c mặ ộ ồ ộ ồ ả ậ ứ ả
và ý chí .
V b n ch t d lu n xã h i không d ng l i ngôn t . l i nói c aề ả ấ ư ậ ộ ừ ạ ở ừ ờ ủ
công chúng mà luôn g n li n v i ý ki n c a m t s đông và xu thắ ề ớ ế ủ ộ ố ế
s n sàng hành đ ng. Nó t o ra s c m nh và áp l c nh t đ nh có khẵ ộ ạ ứ ạ ự ấ ị ả
năng làm thay đ i nh ng v n đ c a xã h i.ổ ữ ấ ề ủ ộ

V tính ch t d lu n xã h i ph n ánh tính công khai, lan truy n,ề ấ ư ậ ộ ả ề
tính th i s và tính qu n chúng ờ ự ầ
V n i dung d lu n, không ph i nh ng v n đ x y ra trongề ộ ư ậ ả ữ ấ ề ẩ
cu c s ng cũng đ u là đ i t ng c a d lu n mà ch nh ng nh ngộ ố ề ố ượ ủ ư ậ ỉ ữ ữ
s ki n mang tính ch t th i s , ph bi n tác đ ng đ n đ i s ng, đ nự ệ ấ ờ ự ổ ế ộ ế ờ ố ế
nhu c u và l i ích tr c ti p ho c lâu dài c a công chúng thì m i làầ ợ ự ế ặ ủ ớ
đ i t ng gây ra d lu n xã h i ố ượ ư ậ ộ
D lu n xã h i khác tin đ n. Tin đ n ch là nh ng phát ngôn,ư ậ ộ ồ ồ ỉ ữ
loan tin bình th ng, không ph i s phán xét c a công chúng. Tinườ ả ự ủ
25