vai trò của các ti liệu hớng dẫn môn học,
các loại sách tham khảo của các môn khoa
học mác lê nin, t tởng Hồ Chí Minh đối với
quá trình học tập của sinh viên hiện nay
ThS. Phạm văn thơi
Bộ môn T tởng Hồ Chí Minh
Khoa Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh
Trờng Đại học GTVT
Tóm tắt: Giáo trình không thể lm sáng tỏ hết mọi vấn đề của chơng trình học tập vì khối
lợng kiến thức khoa học m sinh viên cần nắm tăng lên rất nhiều, trong khi đó số lợng giờ
giảng có hạn, không thể đáp ứng đợc. Trong điều kiện đó ti liệu hớng dẫn học tập, sách
tham khảo của các môn khoa học Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh đã đợc xuất bản. Các ti
liệu ny đóng vai trò thông tin bổ sung: giúp sinh viên có kiến thức sâu hơn trong lĩnh vực khoa
học xã hội, bồi dỡng kỹ năng nghiên cứu sáng tạo cho sinh viên, giúp họ tổ chức tự học tốt,
phân tích các phạm trù, các khái niệm lần đầu tiên xuất hiện trong bi học.
Summary: Course books can - not clarify all the matters incorporated in a curriculum as
the amount of scientific knowledge students are required to acquire is growing despite of the
limitted number of lecturing periods. In this situation guidance materials and reference books
on science of Marxism - Leninism and Ho Chi Minh's ideology play an information
supplementing role which helps students enhance their knowledge of sociology fields. They
also train students' skills in creative research, self - study organization, analysing categories
and concepts first introduced in lessons.
KT-ML
i. đặt vấn đề
Theo quyết định số 04/1999/QĐ-BGD & ĐT
ngày 11/02/1999, trong đó quy định "sinh viên
kể từ khóa tuyển sinh năm 2002 trở đi đều
phải dự thi cuối khóa các môn khoa học Mác -
Lê nin, t tởng Hồ Chí Minh"
Nội dung thi gồm 2 phần:
- Phần kiến thức cơ bản: Các khái niệm,
phạm trù, nguyên lý, quy luật của một trong
các môn khoa học Mác - Lênin, t tởng Hồ
Chí Minh theo giáo trình.
- Phần vận dụng tổng hợp: Liên hệ với
thực tiễn về đất nớc và ngành học. Với
những nội dung thi tổng hợp nh trên rất cần
có tài liệu hớng dẫn và sách tham khảo.
Những năm gần đây, nhiều tài liệu hớng
dẫn học tập, sách tham khảo của các môn
khoa học Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh đã
đợc xuất bản. Các tài liệu này đóng vai trò
thông tin bổ sung: giúp sinh viên có kiến thức
sâu hơn trong lĩnh vực khoa học xã hội, bồi
dỡng kỹ năng nghiên cứu sáng tạo cho sinh
viên, giúp họ tổ chức tự học tốt, phân tích các
phạm trù, các khái niệm lần đầu tiên xuất hiện
trong bài học, chỉ cho sinh viên biết ý nghĩa
của bài học này hoặc bài học kia đối với cuộc
đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân
dân lao động, đối với việc giải quyết những
nhiệm vụ thực tiễn của sự nghiệp CNH - HĐH
theo định hớng CNXH ở nớc ta.
Giáo trình không thể làm sáng tỏ hết mọi
vấn đề của chơng trình học tập vì khối lợng
kiến thức khoa học mà sinh viên cần nắm
tăng lên rất nhiều, trong khi đó số lợng giờ
giảng có hạn, không thể đáp ứng đợc. Thực
tế nhiều môn học không thể giảng hết các bài
của môn học.
Trong điều kiện thời gian có hạn, tài liệu
thì ngày càng nhiều và phức tạp, việc tự học
càng có ý nghĩa lớn và các tài liệu hớng dẫn
học tập càng hỗ trợ nhiều cho việc tổ chức tự
học, cũng nh các hình thức học tập khác (lên
lớp, thảo luận, phụ đạo, viết chuyên đề). Các
tài liệu hớng dẫn học tập cần gây hứng thú
cho sinh viên đối với môn học và kích thích
nhu cầu tự học của sinh viên.
ii. vai trò của các ti liệu hớng dẫn
môn học, các loại sách tham khảo
của các môn khoa học mác lênin, t
tởng hồ chí minh đối với quá trình
học tập của sinh viên hiện nay
KT-ML
Các tài liệu hớng dẫn học tập giới thiệu
một cách cụ thể việc nghiên cứu và quán triệt
các văn kiện, tác phẩm, cần đọc theo trình tự
nào, cần chú ý đến điểm nào, đến vấn đề
nào, tìm những t liệu thực tế và cụ thể ở đâu
và bằng cách nào. Là phơng tiện chỉ dẫn về
mặt phơng pháp cho sinh viên tổ chức tự
học, các tài liệu hớng dẫn học tập còn đồng
thời đóng vai trò quan trọng trong việc bổ
sung kiến thức cho sinh viên. Nên nhớ rằng,
một số giáo trình và sách tham khảo lạc hậu
rất nhanh, do đó làm giảm phần nào hứng thú
của sinh viên khi tự nghiên cứu tài liệu học
tập. Vì vậy, các tài liệu hớng dẫn học tập
phải trình bày ngắn gọn những vấn đề mà
trong các sách giáo khoa cha làm sáng tỏ,
giới thiệu những t liệu mới để minh họa cho
các nguyên lý và giới thiệu sách mới.
Ngoài ra, tài liệu hớng dẫn học tập còn
trình bày tóm tắt những vấn đề phức tạp nhất,
giúp sinh viên làm quen với từng luận điểm,
từng định nghĩa trong giáo trình. Tài liệu
hớng dẫn vừa bổ sung thêm kiến thức, vừa là
phơng tiện quan trọng giúp sinh viên về mặt
phơng pháp trong khi tự học, đồng thời giúp
cho sinh viên có khả năng duy trì tính nhất
quán lôgic trong việc xem xét các vấn đề của
những bài học khác nhau khi nghiên cứu các
môn học Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh.
Sinh viên có thể sử dụng tài liệu hớng dẫn
học tập đợc biên soạn theo chơng trình hiện
nay của bộ môn vào việc làm đề cơng phát
biểu trong các buổi thảo luận.
Kinh nghiệm của một số trờng đại học
chuyên ngành Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí
Minh kể cả các trờng thuộc khối khoa học tự
nhiên, cho biết rằng: các tài liệu hớng dẫn
học tập đã đáp ứng đợc yêu cầu của sinh
viên và sinh viên thoả mãn hơn trong các
phần, các chơng mà ngoài việc hớng dẫn
về mặt phơng pháp còn trình bày ngắn gọn
những vấn đề phức tạp nhất kể cả những vấn
đề trong giáo trình không đề cập tới.
Cấu trúc của các tài liệu hớng dẫn, sách
tham khảo đợc xuất bản trong những năm
vừa qua gồm những phần:
1. Các đề cơng tóm tắt bài giảng; 2.
Sách cần đọc; 3. Những hớng dẫn, chỉ dẫn
và khai triển những vấn đề quan trọng nhất
của mỗi bài học. Trong số sách nói trên có
một số quyển có những đoạn ngắn nói về tầm
quan trọng và vị trí của mỗi bài, chỉ dẫn vấn
đề đang học có đợc nói tới trong tác phẩm
nào của các nhà kinh điển chủ nghĩa
Mác - Lênin, có những đoạn ngắn nói về mục
đích và yêu cầu của bài học, xác định ý nghĩa
lý luận và thực tiễn của bài học.
Khi quy định danh mục sách cần phải
đọc, tham khảo, cần phải xét đến những điều
kiện và khả năng thực tế có hạn của sinh viên.
Phải thấy rằng ngoài các sách tham khảo,
sinh viên còn cần nghiên cứu các sách giáo
trình và bài giảng. Đối với sinh viên hệ tại
chức, theo chúng tôi, số lợng tài liệu tham
khảo cần phải đọc nên ít hơn so với sinh viên
học chính quy. Quy định đọc quá nhiều tài liệu sẽ
làm phân tán sự chú ý của sinh viên đối với môn
học và làm giảm chất lợng tiếp thu kiến thức.
Bởi vậy rất cần quy định một số lợng tối
thiểu các tài liệu mà sinh viên bắt buộc phải
đọc và làm tóm tắt.
Trong cuốn nghiên cứu giáo dục t tởng
Hồ Chí Minh trong quá trình đổi mới do
TS. Nguyễn Văn Sáu chủ biên, NXB Chính trị
quốc gia xuất bản năm 2005, ngoài danh mục
sách cần đọc đối với từng bài, nói chung còn
có số lợng tối thiểu các tài liệu tham khảo do
bộ môn quy định cho mỗi sinh viên. Các giảng
viên của bộ môn trong suốt năm học phải
theo dõi đợc việc đọc các tài liệu tham khảo
của sinh viên.
Kinh nghiệm của các trờng đại học đã
sử dụng các tài liệu hớng dẫn học tập cho
biết rằng cần phải chỉnh lý và hoàn thiện các
tài liệu đó. Tài liệu hớng dẫn học tập về tất
cả các môn học của khoa có thể đợc biên
soạn và xuất bản riêng. Các tài liệu hớng
dẫn này cần cung cấp cho sinh viên cùng một
lúc với đề cơng môn học, chuyên đề
Những tr
ờng đại học cha có khả năng biên
soạn những tài liệu hớng dẫn đó thì nên mua
đủ số lợng tài liệu hớng dẫn do các trờng
đại học lớn: Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh, Đại học quốc gia Hà Nội, Đại
học Kinh tế quốc dân biên soạn cho sinh
viên học các môn khoa học Mác - Lênin, t
tởng Hồ Chí Minh. Các tài liệu của các
trờng đó đợc ban khoa giáo TW, Bộ GD-ĐT
cho phép phát hành.
Ngoài những tài liệu cơ bản, gồm những
tác phẩm của các nhà kinh điển chủ nghĩa
Mác - Lênin, t tởng Hồ Chí Minh, cơng lĩnh
của Đảng Cộng sản Việt Nam, các nghị quyết
của Đảng và Nhà nớc, các văn kiện của các
hội nghị BCH TW Đảng. Trong các tài liệu
hớng dẫn, còn giới thiệu danh mục những tài
liệu tham khảo cho sinh viên.
Các tài liệu hớng dẫn cũng cần chỉ rõ:
điểm nào cần chú ý khi tự học, có thể tìm thấy
câu giải đáp cho những vấn đề chính của bài
học trong sách báo nào, trong tác phẩm kinh
điển nào của chủ nghĩa Mác - Lênin, t tởng
Hồ Chí Minh cũng nh liên hệ bài học với thực
tế hiện nay nh thế nào. Nh vậy, khi sử dụng
các tài liệu hớng dẫn, sinh viên có thể bổ
sung đợc kiến thức.
KT-ML
Việc nghiên cứu các môn khoa học Mác
Lênin, t tởng Hồ Chí Minh không thể thoát
ly cuộc sống. Vì vậy, các tài liệu hớng dẫn
cần hớng sinh viên vào việc thờng xuyên
đọc những sách báo hàng ngày về các vấn đề
quan trọng nhất của sự phát triển kinh tế và
chính trị hiện đại và hớng dẫn sinh viên lựa
chọn các cuốn sách nh nghị quyết của Đảng
và Nhà nớc, các bài, các tạp chí v.v , để
nghiên cứu các chủ đề có liên quan đến môn
học của bộ môn.
III. kết luận
1. Hiện nay theo quyết định của Ban
khoa giáo Trung ơng, Bộ GD&ĐT các trờng
không đợc biên soạn giáo trình các môn học
Mác Lênin, t tởng Hồ Chí Minh. Tuy nhiên
xuất phát từ vai trò quan trọng của sách
hớng dẫn các môn khoa học Mác Lênin, t
tởng Hồ Chí Minh, các bộ môn cần phải biên
soạn một số sách hớng dẫn môn học của bộ
môn mình, với nội dung và yêu cầu nh phần
II đã nêu trên, tạo điều kiện cho sinh viên hiểu
sâu hơn, kỹ hơn, đạt kết quả cao hơn, khi
chúng ta áp dụng đổi mới phơng pháp giảng
dạy và phơng pháp đánh giá kết quả thi.
2. Sách hớng dẫn ôn thi tốt nghiệp các
môn khoa học Mác Lênin, t tởng Hồ Chí
Minh rất cần cho sinh viên. Vì đề thi là đề thi
tổng hợp, sinh viên không thể chỉ đọc giáo
trình và bài giảng, và đọc hết đợc nội dung
của 5 môn thi tốt nghiệp khi đó sinh viên rất
cần đến sách hớng dẫn ôn thi tốt nghiệp và
tài liệu tham khảo. Khoa và bộ môn chỉ đạo
ngay việc biên soạn sách hớng dẫn ôn thi tốt
nghiệp các môn khoa học Mác Lênin, t tởng
Hồ Chí Minh cho sinh viên.
3. Khoa, bộ môn tìm hiểu kỹ các tài liệu
hớng dẫn môn học, sách tham khảo đã xuất
bản xem sách nào cần, nội dung cha lạc hậu
để đề nghị nhà trờng mua về phục vụ cho
sinh viên.