Bài giảng hóa học đại cương - Ankine part 3 docx

b) Ankyl hóa dẫn xuất cơ natri, Li hoặc magiê
của axetilen
HC
CH
NaNH
2
HC
C Na
R
C
H
2
B
r
HC
C
CH
2
R : Ankyn noái ba ñaàu maïch
RC CH
NaNH
2
RC
C Na
RCH
2
Br
RC
C
CH
2

R : Ankyn noái ba giöõa maïc
h
5.6.1 Phản ứng cộng electrophin (A
E
)
Phản ứng đặc trưng nhất là phản ứng cộng A
E
. Tùy theo
điều kiện tiến hành phản ứng mà phẩn ứng có thể dừng
ở giai đoạn đầu tạo hợp chất có chứa liên kết đôi hoặc
phản ứng tiếp tục tạo thành hợp chất no
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
C
CH
HBr
CH
3
COOH
1-Hexyn 2-Bromo-1-hexyn 2,2-Dibromohexan
HBr
CH
3
CH

2
CH
2
CH
2
C CH
B
r
H
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
C CH
B
r
H
Br H
So với anken thì phản ứng cộng vào ankin khó hơn,
nhưng nó có khả năng cộng với nhiều chất hơn.
CH
2
=CH-C≡ CH + Br
2
→ Br-CH
2

-CHBr-C≡ CH
1mol 1mol
Hướng của phản ứng cộng: Maccôpnhicop
CH
3
-C≡ CH + 2HBr → CH
3
-CBr
2
-CH
3
• Về mặt lập thể phản ứng cộng theo kiểu
trans
, tức
là 2 thành phần của tác nhân cộng khác phía. Ví dụ
khi cộng HCl vào ankin cho sản phẩm cộng lập thể
(Z)-anken.
CH
3
CH
2
C CCH
2
CH
3
HCl, NH
4
OH
CH
3

COOH
C
Cl
H
3
CH
2
C
C
H
CH
2
CH
3
(Z)-3-Cloro-3-hexen (95%)
3 Một số phản ứng cụ thể ( với halogen , H
2
O, H
2
SO
4,
HX…
,
)
CH
3
CH
2
C CH
Br

2
CCl
4
C
H
3
CH
2
C
Br
C
H
Br
(E)-1,2-Dibromo-1-buten
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
C CH
H
2
O, H
2
SO
4
HgSO

4
1-Hexyn Enol
2-Hexanon (78%)
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
C
O
H
CH
H
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
C
O
CH
3
Từ axetylen cho sản phẩm là axetandehit, còn các ankin khác
cho xeton

1. Cộng hidro
CH
3
(CH
2
)
3
C C(CH
2
)
3
CH
3
H
2

P
d
H
2
Lindlar
C
H
3
(
C
H
2
)
8

C
H
3
C
H
H
3
C(H
2
C)
3
C
H
(CH
2
)
3
CH
3
cis-5-Decen (96%)
Decan (96%)
. + Một phương pháp khác chuyển ankin thành anken là
sử dụng xúc tác Na hoặc Li kim loại trong dung dịch
amoniac lỏng. Phản ứng này cho kết quả ngược lại với
xúc tác Lindlar: trans -alken là sản phẩm chính.
CH
3
CH
2
CH

2
CH
2
C C CH
2
CH
2
CH
2
CH
3
1. Li/NH
3
2. H
2
O
C
n
-
H
3
C
(
H
2
C
)
2
H
2

C
H
C
H
C
4
H
9
-n

5-Decyn
tran-5-Decen (78%)