Báo cáo khoa học: "VĂN HOÁ KINH DOANH NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH SỰ THÀNH CÔNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP" doc

VĂN HOÁ KINH DOANH NHÂN TỐ QUYẾT ĐỊNH
SỰ THÀNH CÔNG CHO CÁC DOANH NGHIỆP

ThS. CHU KIỀU LINH
Bộ môn Kinh tế vận tải
Khoa Vận tải - Kinh tế
Trường Đại học Giao thông Vận tải

Tóm tắt: Văn hoá kinh doanh là chìa khoá mở ra sự thành công và phát triển của nền
kinh tế nói chung và của mỗi doanh nghiệp nói riêng. Thời gian gần đây, đặc biệt là sau khi
Việt nam gia nhập WTO, văn hoá kinh doanh được đề cập tới nhiều hơn. Tuy nhiên, việc xây
dựng văn hoá kinh doanh ở Việt nam vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn bởi nó chưa trở thành hệ
thống và phổ biến ở nước ta. Trong bài viết này, tác giả đi sâu phân tích rõ bản chất của văn
hoá kinh doanh, các vấn đề cần quan tâm khi xây dựng văn hoá kinh doanh tại doanh nghiệp.
Summary: Business culture is a key for success and development of economy in general
and for each enterprise itself. Recently and especially after joining WTO, business culture has
been mentioned more often. However, the build-up of business culture in Vietnam still has
many difficulties because it has not been systematic and popular in our country. In this article,
author delves into analyzing the nature of business culture, issues need to be taken into
consideration when building up business culture in enterprises.

VTKT
I. BẢN CHẤT CỦA VĂN HOÁ KINH DOANH
Có một thực trạng không chỉ ở Việt Nam
mà nhiều nước đang phát triển trên thế giới
phải đối mặt, đó là sự ô nhiễm môi trường
sinh thái, tệ nạn xã hội, bệnh tật, các giá trị
đạo đức văn hóa truyền thống bị coi nhẹ, lãng
quên… Đây là mặt trái của sự tăng trưởng quá
nhanh về kinh tế đã không phản ánh sự phát

triển về văn hóa và con người. Do vậy, để
phát triển bền vững cần thiết phải quan tâm
đến văn hóa, gắn kết văn hóa với kinh doanh.
Văn hóa kinh doanh hay kinh doanh có
văn hóa thể hiện qua việc kiếm lời chân chính
trên cơ sở tài năng, sức lực của người kinh
doanh. Mặt khác, văn hóa kinh doanh còn thể
hiện ở việc người kinh doanh phải biết quan
tâm đến lợi ích tinh thần, khuyến khích tài
năng sáng tạo của người lao động, giữ gìn và
ngày càng củng cố chữ tín đối với bạn hàng và
khách hàng. Vấn đề cốt lõi, thể hiện bản chất
của kinh doanh có văn hóa là vấn đề đạo đức
của người kinh doanh. Đạo đức của người kinh
doanh được thể hiện rất cụ thể như giữ chữ tín,
tính trung thực, không chạy theo lợi ích mà bất
chấp mọi thủ đoạn trên thương trường…
Để hiểu rõ hơn bản chất của văn hóa kinh
doanh, chúng ta cùng nghiên cứu triết lý 3P:
luận bàn về ý nghĩa, vai trò của con người
(People), sản phẩm (Product) và lợi nhuận
(Profit) trong hoạt động kinh doanh.
- Con người: bao hàm người lao động,
người mua (khách hàng), người cung ứng,
phân phối…
- Sản phẩm hay dich vụ là thứ mà người
kinh doanh cung cấp, bán cho khách hàng
- Lợi nhuận là mục tiêu hướng tới của
người kinh doanh.
Quan điểm 1: Khi người kinh doanh đặt

lợi nhuận lên hàng đầu, anh ta sẵn sàng kinh
doanh bất cứ sản phẩm gì, không cần biết đến


chất lượng nhằm đạt được lợi nhuận tối đa.
Lúc này, nhân viên làm ra sản phẩm hay
khách hàng chỉ là công cụ để thu lợi nhuận,
xếp ở vị trí sau cùng. Quan điểm này dẫn đến
kiểu làm ăn chộp giật, không tạo ra khách
hàng trung thành và không thể tồn tại lâu dài.
Quan điểm 2: Quan điểm này cho rằng
phải chú ý trước tiên đến sản phẩm, sản phẩm
chất lượng tốt, mẫu mã đẹp… thì mới đạt hiệu
quả kinh doanh và sẽ có lợi nhuận. Yếu tố con
người vẫn xếp ở vị trí cuối. Để có lợi nhuận,
người kinh doanh phải khai thác tối đa nhân
công và tìm cách dụ khách hàng.
Quan điểm 3: Đề cao yếu tố con người là
nội dung chính của quan điểm thứ 3. Theo đó
cần phải chú trọng đến nhu cầu của khách
hàng, giữ chữ tín đối với bạn hàng và đối xử
tốt với nhân viên. Kết quả là khách hàng trung
thành ngày càng đông, năng suất lao động
tăng cao, chất lượng sản phẩm được đảm bảo.
Khi ấy lợi nhuận sẽ đến và ngày càng tăng.
Ba quan điểm này gắn liền với các chặng
đường phát triển kinh tế: từ thời kỳ tư bản
hoang dại lúc mà mọi hoạt động kinh doanh
không có luật lệ nào, đến thời kỳ công nghiệp
mới phát triển xu hướng đề cao máy móc, cho

đến thời hiện đại ngày nay, thể hiện các bước
tiến trong nhận thức về văn hóa kinh doanh.
VTKT
Ngày nay, khi mà trình độ công nghệ
giữa các nhà sản xuất không chênh lệch mấy
thì lợi thế cạnh tranh không chỉ đơn thuần là
vấn đề giá cả, chất lượng sản phẩm mà quan
trọng hơn cả là mối quan hệ giữa doanh
nghiệp và khách hàng. Đây cũng là lý do
nhiều doanh nghiệp chủ trương nâng cao uy
tín cho doanh nghiệp qua những triết lý kinh
doanh như khách hàng là thượng đế, chữ tín
quý hơn vàng, gửi trọn niềm tin… Mặt khác,
trách nhiệm đối với xã hội, đối với cộng đồng
cũng được các doanh nghiệp hướng tới. Đây
chính là những tác động lâu dài và bền vững
của văn hóa khi nó thâm nhập vào công việc
kinh doanh của doanh nghiệp.
II. SỰ CẦN THIẾT XÂY DỰNG VĂN HOÁ
KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP
Xây dựng văn hóa kinh doanh tại doanh
nghiệp (hay xây dựng văn hóa doanh nghiệp)
là tạo dựng những chuẩn mực hay những giá
trị mà những thành viên trong doanh nghiệp
cùng chia sẻ và tuân thủ theo. Tuy vậy, văn
hóa doanh nghiệp không không nhất thiết phải
bền vững, nó luôn mở, luôn được lĩnh hội,
trau dồi, và đôi khi bị mất đi.
Một doanh nghiệp có môi trường văn hóa
luôn phải có một tầm nhìn rõ ràng, một sứ mệnh

và nhiệm vụ cụ thể, kiên định trong mục tiêu,
mạnh mẽ trong lãnh đạo, tập hợp được người tài
giỏi, tự do trong hợp tác, quyền lực được chia
sẻ, xác định mục tiêu là khách hàng, ý tưởng
được xem xét, cải tiến được ủng hộ, thành công
được ghi nhận… Do đó, văn hóa doanh nghiệp
rất cần thiết, nó có thể làm cho một tổ chức
doanh nghiệp phát triển, và nếu thiếu nó, sẽ làm
cho doanh nghiệp lụi tàn. Bởi vì:
1. Văn hóa doanh nghiệp tạo cho mỗi
thành viên hiểu được giá trị của bản thân
họ đối với doanh nghiệp
Một tổ chức chỉ có thể phát triển khi tất
cả mọi thành viên đều hiểu được họ đang đi
đâu? làm gì? Và vai trò của họ đến đâu? Với
những mục tiêu rất cụ thể, họ được sống trong
một môi trường tự do cống hiến, chia sẻ ý
tưởng… Tất cả đều hiểu rằng, họ là thành
phần không thể thiếu của doanh nghiệp.
2. Văn hóa doanh nghiệp tạo nên sức
mạnh đoàn kết
Tất cả mọi thành viên của doanh nghiệp
cần
có tinh thần đoàn kết và hy sinh. Trong
môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay,
đ
ể vượt qua những tình thế khó khăn, doanh
nghiệp
cần một sức mạnh tổng lực để chống
đỡ và sức mạnh ấy chỉ

đạt được khi có một
Văn hóa Doanh nghi
ệp – văn hóa của sự hy
sinh, văn hoá của sự đoàn kết.
3. Văn hóa doanh nghiệp tạo nên động
lực
, kích thích lòng tự hào của nhân viên
Một môi trường làm việc cởi mở, công


bằng, phấn đấu và tin tưởng lẫn nhau sẽ giúp
nhân viên làm việc hiệu quả, phát huy triệt để
khả năng của bản thân. Làm việc trong một
doanh nghiệp kinh doanh có văn hóa, có uy
tín sẽ là niềm tự hào của nhân viên, đáp ứng
nhu cầu tự tôn của họ và là động lực để họ
phấn đấu vươn lên.
III. NHỮNG ĐIỂM LƯU Ý KHI XÂY DỰNG
VĂN HOÁ KINH DOANH TẠI DOANH
NGHIỆP (VĂN HOÁ DOANH NGHIỆP)
Người lãnh đạo doanh nghiệp phải là
người coi trọng việc xây dựng văn hóa doanh
nghiệp
Người lãnh đạo doanh nghiệp có vai trò
quan trọng trong việc xây dựng văn hóa doanh
nghiệp. Họ là người vạch ra sứ mệnh, các mục
tiêu và nhiệm vụ cụ thể cho doanh nghiệp.
Người lãnh đạo doanh nghiệp phải hiểu biết
về văn hóa kinh doanh, coi trọng việc xây
dựng văn hóa doanh nghiệp, họ phải được

trang bị các kiến thức để xây dựng một môi
trường văn hóa đặc thù của doanh nghiệp
nhưng không xa lạ với cộng động.
VTKT
Muốn vậy bản thân họ phải thực sự là các
doanh nhân văn hóa. Nhân cách của họ sẽ
quyết định sự thành bại trong kinh doanh. Một
số yếu tố được đưa ra xem xét khi đánh giá
một doanh nhân văn hóa là:
- Có đạo đức tốt, có “tâm”
- Trung thực và có chữ “tín”
- Tôn trọng và thực hiện đúng pháp luật
- Có trình độ học vấn, ngoại ngữ
- Phát triển bền vững, sáng tạo, vì quyền
lợi quốc gia
- Tham gia hoạt động xã hôi, từ thiện
Văn hóa doanh nghiệp hình thành theo
thời gian
Xây dựng văn hóa doanh nghiệp là quá
trình đưa các giá trị mong muốn vào doanh
nghiệp, tạo nên những chuẩn mực để mọi
thành viên tuân thủ theo. Các giá trị này được
chia thành 2 thành phần:
- Các giá trị không được các thành viên
chấp nhận: Các thành viên trong doanh nghiệp
thường rất nhạy cảm với việc thay đổi môi
trường làm viêc và các giá trị mới mà lãnh
đạo đưa vào. Do đó một số các giá trị mà
người lãnh đạo mong muốn có thể bị từ chối
sẽ phải thay đổi hoặc loại bỏ.

- Các giá trị được thành viên chấp nhận
sẽ được duy trì theo thời gian và dần dần được
coi là đương nhiên. Sau một thời gian nhất
định, các giá trị này được thể hiện ra ngoài
qua phong cách làm việc, giao tiếp, đối xử của
các thành viên… và trở thành các quy ước
ngầm định trong doanh nghiệp. Lúc đó, việc
đưa một giá trị mong muốn vào doanh nghiệp
mới thành công.
Như vậy việc xây dựng văn hóa doanh
nghiệp đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ từ phía
lãnh đạo mà từ tất cá các thành viên trong
doanh nghiệp.
Văn hóa doanh nghiệp không thể tách rời
văn hóa của cộng đồng xã hội
Tất cả nhân viên hay mọi thành viên
trong doanh nghiệp đồng thời là thành viên
của gia đình và xã hội, họ tiếp thu và thừa
nhận các giá trị văn hóa đạo đức của xã hội
mà họ sinh sống. Do đó, văn hóa của doanh
nghiệp chỉ được chấp nhận và thực sự đem lại
thành công cho doanh nghiệp khi nó phù hợp
với văn hóa của cộng đồng.
Văn hóa kinh doanh là một khái niệm mới
và mở ở Việt Nam. Các chuẩn mực để đánh giá
văn hóa kinh doanh sẽ được bổ sung thêm
nhiều cùng với sự vận động không ngừng của
cuộc sống cũng như công việc kinh doanh.
Mặc dù vậy, văn hóa kinh doanh luôn được
xem là chìa khóa mở ra sự thành công và phát

triển cho mỗi doanh nghiệp trong tương lai.
Tài liệu tham khảo
[1]. Viện nghiên cứu và đào tạo về quản lý - Mưu
lược trong điều hành công ty – NXB Lao động xã
hội
[2]. TS. Vương Quân Hoành. Văn minh làm giàu
và nguồn gốc của cải – NXB Chính trị quốc gia.
[3].

♦