Lịch sử tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí bồn trũng Cửu Long

Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CHUNG
Bồn trũng Cửu Long nằm chủ yếu trên thềm lục địa phía Nam Việt Nam và một phần đất
liền thuộc khu vực cửa sông Mê Kông. Bồn có hình bầu dục, vồng ra về phía biển đồng thời
nằm dọc theo bờ biển Vũng Tàu – Bình Thuận. Bồn Cửu Long được coi là bồn khép kín điển
hình của Việt Nam. Bồn có diện tích khoảng 86000 km
2
, bao gồm các lô: 9, 15, 16, 17 và một
phần của các lô: 1, 2, 25 và 31. Bồn được lấp đầy chủ yếu bởi các trầm tích lục nguyên Đệ Tam,
chiều dày lớn nhất của chúng tại trung tâm bồn có thể đạt tới 7 – 8 km.
Công tác khảo sát địa
vật lý tại bồn Cửu Long được
tiến hành từ thập niên 70. Đến
năm 1975 tại giếng khoan tìm
kiếm đầu tiên BH-1X đã phát
hiện được dòng dầu công
nghiệp đầu tiên trong cát kết
Miocene hạ. Kể từ đó công tác
thăm dò địa chất dầu khí được
triển khai một cách mạnh mẽ.
Hầu hết các lô đã được
chia đều có chiều dày trầm tích
từ khoảng 2000m trở lên và
đang được thăm dò, khai thác
bởi các công ty dầu như:
Vietsovpetro, JVPC, PCV,
Conoco, Cuu Long JOC,
Hoàng Long, Hoàn Vũ, Lam
-Sơn JOC, VRJ. Đến nay bồn
Trang 3
Hình 1: Sơ đồ phân bố các bồn trũng trên thềm lục địa Việt

Nam.
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
Cửu Long được xem như bồn chứa dầu lớn nhất tại Việt Nam với các mỏ đang được khai thác
như: Bạch Hổ, Rồng, Rạng Đông, Ruby, Sư Tử Đen.
Trang 4
HLJOC 16-1
PVEP (41%), SOCO
(28.5%),
PTTEP HL (28.5%), OPECO
(2%),
HLJOC (0%)
CONOCO 16-2
CONOCO (40%),
KNOC (30%), PVEP
(30%)
VIETSOV 9-1
VIETSOV
(100%)
HVJOC 9-2
PVEP (50%), SOCO (25%),
PTTEP HV (25%), HVJOC
(0%)
PETRONAS 2
PETRONAS V (85%), PVEP
(15%)
JVPC – Phuong Dong, Rang Dong
JVPC (46.5%), CONOCO GM
(36%),
PVEP (17.5%)
PETRONAS 1

PETRONAS V
(85%),
PVEP (15%)
CLJOC 15-1
PVEP (50%), CONOCO (23.25%), KNOC
(14.25%),
SK CORP (9%), GEOPET SA (3.5%)
LSJOC 1/97
PETRONAS O (50%), PVEP
(50%),
LSJOC (0%)
VRJ Petroleum Corp 9-3
(VRJ = Vietnam,Russian,Japan)
ZARUBEZ N (50%), PVEP (35%), IDEMITSU
(15%), VRJ (0%)
OPERATOR BLOCK
INTEREST HOLDERS
Hình 2: Sơ đồ các lô thuộc bồn trũng Cửu Long và các công ty đang thăm dò
khai thác trong bồn.
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
CHƯƠNG II: LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU, TÌM KIẾM,
THĂM DÒ VÀ KHAI THÁC DẦU KHÍ
Lịch sử tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí bồn trũng Cửu Long gắn liền với lịch sử
tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí của thềm lục địa Nam Việt Nam. Căn cứ vào quy mô, mốc
lịch sử và kết quả thăm dò, lịch sử tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí bồn trũng Cửu Long
được chia làm 4 giai đoạn sau:
• Giai đoạn trước năm 1975.
• Giai đoạn 1975 – 1979.
• Giai đoạn 1980 – 1988.
• Giai đoạn 1989 đến nay.

I. Giai đoạn trước năm 1975:
Đây là thời kỳ khảo sát địa vật lý khu vực như: từ, trọng lực và địa chấn để chuẩn bị cho
công tác đấu thầu các lô.
Năm 1967: U.S Nauy Oceanographic Office tiến hành khảo sát từ hàng không gần khắp
lãnh thổ miền Nam.
Năm 1967-1968: hai tàu Ruth và Santa Maria của Alping Geophysical Corporation đã
tiến hành đo 19500 km tuyến địa chấn ở phía Nam biển Đông trong đó có tuyến cắt qua bể Cửu
Long.
Năm 1969: công ty Ray Geophysical Mandreel đã tiến hành đo địa vật lý bằng tàu N.V.
Robray I ở vùng thềm lục địa miền Nam và vùng phía Nam Biển Đông với tổng số 3482 km
trong đó có tuyến cắt qua bể Cửu Long.
Trong tháng 6-8, 1969 U.S Nauy Oceanographic cũng tiến hành đo song song 20000 km
tuyến địa chấn bằng 2 tàu R/V E.V Hunt ở vịnh Thái Lan và phía Nam của biển Đông trong đó
có tuyến cắt qua bể Cửu Long.
Trang 5
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
Đầu 1970 công ty Ray Geophysical Mandreel lại tiến hành đo đợt hai ở Nam biển Đông
và dọc bờ biển 8639 km, đảm bảo mạng lưới cỡ 30 km x 50 km, kết hợp các phương pháp từ,
trọng lực và hàng không trong đó có tuyến cắt qua bể Cửu Long.
Năm 1973, xuất hiện các công ty tư bản đấu thầu trên các lô được phân chia ở thềm lục
địa Nam Việt Nam, cũng trong khoảng thời gian này các công ty trúng thầu đã tiến hành khảo
sát địa vật lý chủ yếu là địa chấn phản xạ trên các lô và các diện tích có triển vọng. Những kết
quả nghiên cứu của địa vật lý đã khẳng định khả năng có dầu của bồn trũng Cửu Long.
Trong khoảng 1973-1974 đã đấu thầu trên 11 lô, trong đó có 3 lô thuộc bể Cửu Long là
09, 15 và 16. Năm 1974, công ty trúng thầu trên lô 09 – Mobil, đã tiến hành khảo sát địa vật lý,
chủ yếu là địa chấn phản xạ, có từ và trọng lực với khối lượng là 3000 km tuyến.
Vào cuối 1974 đầu 1975, công ty Mobil đã khoan giếng khoan tìm kiếm đầu tiên trong bể
Cửu Long, BH-1X, ở phần đỉnh của cấu tạo Bạch Hổ. Giếng khoan này khi khoan tới độ sâu
3026 (m) đã gặp nhiều lớp cát kết chứa dầu ở độ sâu 2755 (m) – 2819 (m) tại các cấu tạo đứt
gãy thuộc Miocene Hạ và Oligocene. Cuộc thử vỉa thứ nhất ở độ sâu 2819 (m) đã thu được 430

thùng dầu và 200000 bộ khối khí ngưng tụ. Thử vỉa lần 2 ở độ sâu 2755 (m) cho 2400 thùng dầu
và 860000 bộ khối khí ngày và đêm.
II. Giai đoạn 1975 – 1979:
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, tháng 11/1975 Tổng cục dầu khí (tiền thân
của Petrovietnam ngày nay) quyết định thành lập công ty dầu khí Nam Việt Nam. Công ty đã
tiến hành đánh giá lại triển vọng dầu khí thềm lục địa Nam Việt Nam nói chung và từng lô nói
riêng.
Năm 1976, Công ty địa vật lý CGG của Pháp khảo sát 1210.9 km theo các con sông của
đồng bằng sông Cửu Long và vùng ven biển Vũng Tàu – Côn Sơn. Kết quả của công tác khảo
sát địa chấn đã xây dựng các tầng phản xạ và bước đầu xác lập các mặt cắt trầm tích khu vực.
Cũng trong đợt nghiên cứu này đã phát hiện ra sự tồn tại của các Graben ở phần Tây Nam bồn.
Năm 1978, công ty Geco (Nauy) thu nổ địa chấn 2D trên các lô 10, 09, 16, 19, 20, 21 với
tổng số 11898.5 km làm rõ chi tiết trên cấu tạo Bạch Hổ với mạng tuyến 2*2 và 1*1 km.
Trang 6
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
Hình 3: Sơ đồ mặt cắt địa chấn bồn trũng Cửu Long
Trên lô 15 và cấu tạo Cửu Long (nay là mỏ Rạng Đông), công ty Deminex và Geco đã
khảo sát 3221.7 km tuyến địa chấn mạng lưới 3.5*3.5 km.
Trong đợt thăm dò này, công ty Daminex đã khoan được 4 giếng khoan tìm kiếm trên các
cấu tạo triển vọng nhất Trà Tân (15A-1X), Sông Ba (15B-1X), Cửu Long (15C-1X) và Đồng
Nai (15G-1X). Kết quả khoan các giếng khoan này đều gặp các biểu hiện dầu khí trong cát kết
tuổi Miocene sớm và Oligocene nhưng không có ý nghĩa công nghiệp.
Trong giai đoạn này, Công ty dầu khí II (Petrovietnam II) đã xây dựng một số cấu tạo
theo thời gian tỉ lệ 1/200000 cho một số lô (09, 10, 16) và chủ yếu là xây dựng bản đồ cấu tạo
địa phương tỉ lệ 1/50000 và 1/25000 phục vụ trực tiếp cho công tác sản xuất.
III. Giai đoạn 1980 – 1988:
Hiệp định hữu nghị và hợp tác tìm kiếm
thăm dò khai thác dầu khí ở thềm lục địa Nam
Việt Nam được kí kết giữa Việt Nam và Liên
Xô, đã mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử

phát triển ngành công nghiệp dầu khí Việt
Nam với sự ra đời của Xí nghiệp liên doanh
dầu khí “Vietsovpetro”.
Trang 7
Hình 4: Cần cẩu “Trường Sa” hoạt động tại mỏ Bạch Hổ
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
Năm 1980, tàu nghiên cứu POISK (Vietsovpetro) đã tiến hành khảo sát 4057 km tuyến
địa chấn MOP – điểm sâu chung, từ và 3250 km tuyến trọng lực trong phạm vi các lô 09, 15 và
16.
Kết quả đợt khảo sát này đã chia ra 4 loạt địa chấn C, D, E, F và xây dựng được một số
sơ đồ cấu tạo dị thường từ và trọng lực Bughe.
Trên cơ sở tổng hợp tài liệu và các kết quả nghiên cứu trước đây, Xí nghiệp liên doanh
Vietsovpetro đã tiến hành khoan các giếng khoan tìm kiếm trên cấu tạo Bạch Hổ và Rồng nhằm
tìm kiếm và thăm dò trong trầm tích tuổi Miocene và Oligocene. Sự nghiên cứu này đã mang lại
nhiều thành tựu lớn trong ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam:
 Hàng loạt các giếng khoan thẩm lượng và khai thác ở khu vực mỏ Bạch Hổ được thực
hiện, dẫn đến việc phát hiện dầu ở tầng cát Oligocene và tầng móng nứt nẻ. Đây là sự
kiện quan trọng mang đến những thay đổi quan trọng trong việc đánh giá trữ lượng và
mục tiêu khai thác của mỏ Bạch Hổ, cũng như cho ra đời một quan niệm địa chất mới về
việc tìm kiếm thăm dò dầu khí trên thềm lục địa Việt Nam.
 Mặc dù hạn chế về số lượng, nhưng các giếng khoan thăm dò ở các cấu tạo Rồng, Đại
Hùng và Tam Đảo đã mang lại những kết quả khả quan về phát hiện dầu thô, và sau đó
các mỏ Rồng, Đại Hùng đã được đưa vào khai thác thương mại (R-1X, BH-3X, BH-4X,
BH-5X).
Hình 5: Sơ lược mặt cắt địa chất ngang qua bồn trũng Cửu Long
Trang 8
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
Có thể nói rằng, 1980-1988 là giai đoạn mở đầu hình thành ngành công nghiệp dầu khí
Việt Nam, đặt nền móng cho hoạt động tìm kiếm thăm dò trong các giai đoạn tiếp theo trên toàn
bộ khu vực thềm lục địa.

Hình 6: Cột địa tầng bồn trũng Cửu Long
Trang 9
Hình 7: Sơ đồ 3D khai thác dầu khí mỏ Sư Tử Đen
Lịch sử nghiên cứu bồn trũng Cửu Long
IV. Giai đoạn 1989 đến nay:
Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất trong công tác tìm kiếm, thăm dò và khai thác
dầu khí trên bể Cửu Long.
Hàng loạt hợp đồng với công ty nước ngoài trong việc thăm dò và khai thác đã được kí
kết. Đến cuối 2003, đã có 9 hợp đồng tìm kiếm, thăm dò được kí kết trên các lô: 09-1, 09-2, 09-
3, 01 & 02, 15-1, 15-2, 16-1, 16-2, 17.
Hầu hết các lô thuộc bồn trũng trong giai đoạn này đã được khảo sát một cách tỉ mỉ
không chỉ phục vụ cho công tác thăm dò mà cả cho công tác chính xác mô hình vỉa.
Khối lượng khảo sát trong giai đoạn này: 2D là 21408 km và 3D là 7340.6 km
2
. Khảo sát
3D được tiến hành trên hầu hết các diện tích có triển vọng và trên tất cả các mỏ có triển vọng và
trên tất cả các vùng mỏ đã phát hiện.Trong lĩnh vực xử lý tài liệu địa chấn 3D có những tiến bộ
rõ rệt khi sử dụng qui trình dịch chuyển thời
gian và độ sâu trước cộng (PSTM, PSDM).
Cho đến hết năm 2003, tổng số giếng
khoan thăm dò, thẩm lượng và khai thác đã
khoan ở bồn Cửu Long khoảng 300 giếng.
Trong đó riêng Vietsovpetro chiếm 70%.
Bằng kết quả khoan nhiều phát hiện
dầu khí đã được xác định: Rạng Đông (lô
15.2), Sư Tử Đen, Sư Tử Vàng, Sư Tử Trắng
(lô 15.1), Topaz North, Diamond, Pearl,
Emerald, Jade (lô 01), Cá Ngừ Vàng (lô
09.2), Voi Trắng (lô 16.1), Đông Rồng,
Đông Nam Rồng (lô 09-1). Trong số phát

hiện này có 5 mỏ dầu: Bạch Hổ, Rồng
(bao gồm cả Đông Rồng và Đông Nam
Rồng), Rạng Đông, Sư Tử Đen, Ruby hiện đang được khai thác.
Trang 10
Hình 7: A. Bối cảnh kiến tạo bồn trũng Cửu Long.
B. Sơ đồ các yếu tố cấu trúc chính bồn trũng Cửu Long.
C. Mặt cắt địa chấn qua một phần cấu tạo thuộc bồn trũng Cửu Long.